Πάνω από 7,7 εκατομμύρια ευρώ τη μέρα κερδίζουν έξι από τους μεγάλους τραπεζικούς ομίλους (Εθνική, Αλφα, Γιούρομπανκ, Εμπορική, Αγροτική και Πειραιώς), όπως είχε πρόσφατα αποκαλύψει σε δημοσίευμά του ο «Ρ». Οι ισολογισμοί τους και μόνο αποδεικνύουν ότι το επιχείρημα της «ανταγωνιστικότητας» αφορά μόνο στην αύξηση της υπερκερδοφορίας τους, σε βάρος των δικαιωμάτων των χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων.

Το 9μηνο Γενάρη - Σεπτέμβρη του 2005, μόνο οι έξι παραπάνω τράπεζες απέσπασαν αστρονομικά κέρδη πάνω από 2 δισ. ευρώ. Σε σύγκριση με το 2004 τα κέρδη τους (πριν από φόρους) κυμάνθηκαν πάνω από 45%, δηλαδή δέκα και πλέον φορές πάνω από τον τιμάριθμο. Οι ισολογισμοί των τραπεζών - 9μηνο 2005 - εμφανίζουν τα παρακάτω αμύθητα κέρδη:

• Εθνική Τράπεζα: «Πέταξαν» στα 734,6 εκατ. ευρώ από 446,2 εκατ. ευρώ για το 2004, με ποσοστό αύξησης 64,6%. Μετά την πληρωμή των φόρων αυξήθηκαν σε ποσοστό 86,8%, γεγονός που έχει να κάνει και με τις απανωτές φοροελαφρύνσεις σε όφελος και για λογαριασμό του μεγάλου κεφαλαίου.
• Αλφα: Τα καθαρά κέρδη (μετά τους φόρους) που απέσπασε ο τραπεζικός όμιλος Κωστόπουλου ανέβηκαν σε ποσοστό 15,3% φτάνοντας στα 360,3 εκατ. ευρώ, από 312,5 εκατ. ευρώ για το 2004.
• Γιούρομπανκ: Τα καθαρά κέρδη που απέσπασε ο τραπεζικός όμιλος Λάτση εκτοξεύτηκαν σε 518 εκατ. ευρώ (από 370 εκατ.), δηλαδή αύξηση κατά 40%.
• Εμπορική: Επανήλθε σε μεγάλη κερδοφορία ύψους 95,3 εκατ. ευρώ, μετά την εμφανιζόμενη κάμψη του προηγούμενου έτους 2004.
• Πειραιώς: Η μάζα των κερδών της (πριν από φόρους) αυξήθηκε 36,8% και διαμορφώθηκε σε 203,1 εκατ. ευρώ (από 148,4 εκατ. για το 2004).
• Αγροτική: Τα κέρδη έφτασαν σε 118,5 εκατ. ευρώ (από 66,6 εκατ.) με εκρηκτική άνοδο 78,5%.

Στην Εμπορική Τράπεζα, η πορεία των εργασιακών σχέσεων ακολουθεί μια ραγδαία επιδείνωση. Οι προηγούμενες Διοικήσεις, με στόχο την ιδιωτικοποίηση, άνοιξαν το δρόμο για την καταστρατήγηση των εργασιακών σχέσεων. Γενικεύτηκε η συσσώρευση εκατοντάδων απλήρωτων και ανεπίδοτων αδειών στους εργαζόμενους, ενώ οι «ακριβές» για την τράπεζα υπερωρίες περιορίζονταν σε όφελος της απλήρωτης υπερεργασίας. Ο Οργανισμός Προσωπικού άρχισε να παραβιάζεται συστηματικά.

«Η σημερινή Διοίκηση Προβόπουλου στην Τράπεζα, εκλεκτού του κ. Αλογοσκούφη, επιδείνωσε ραγδαία τις εργασιακές σχέσεις», λέει στο «Ρ» ο Γιάννης Πιταροκοίλης, εργαζόμενος στην Εμπορική. Η ανεξέλεγκτη εισβολή «στελεχών», η τοποθέτησή τους στο Δίκτυο, κατά παράβαση κάθε έννοιας δεοντολογίας και Οργανισμού, η άμεση και παράνομη περικοπή θεσμικών αμοιβών των εργαζομένων, η εκποίηση περιουσιακών στοιχείων της Τράπεζας (Παιδικός Σταθμός), είναι μερικά μόνο από τα «κατορθώματα» της σημερινής, διορισμένης από την κυβέρνηση της ΝΔ, διοίκησης.

Κοντά σ' αυτά, τα εργασιακά δικαιώματα σμπαραλιάζονται, με συγκεκριμένες μεθοδεύσεις, όπως: Η εφαρμογή ενός διάτρητου συστήματος κινήτρων - αμοιβών (μπόνους), το οποίο σαλαμοποιεί το προσωπικό, το χωρίζει σε κατηγορίες κατά τη λογική του «διαίρει και βασίλευε», καταργεί τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Η βίαιη μετατροπή των εργαζομένων σε «πωλητές», στην αμφιλεγόμενη λογική του «ανταγωνισμού». Το στήσιμο απεργοσπαστικών μηχανισμών και η οργανωμένη τρομοκρατία στους χώρους δουλιάς, η λογική της προσωπικής «ομηρίας» σε όσους τολμήσουν να αντισταθούν, το στήσιμο μηχανισμού πειθαρχικών διώξεων ακόμα και για εξωυπηρεσιακές λειτουργίες (διώκονται εργαζόμενοι ακόμα και για ...τις συνέπειες ληστειών). Το πρωτοφανές ύψος ανεπίδοτων αδειών, απλήρωτη εργασία. Και, τέλος, η ωμή και βίαιη καταστρατήγηση του ωραρίου με τρόπο που παίρνει χαρακτηριστικά προσωπικών εκβιασμών (κλήσεις για «συσκέψεις» μετά το ωράριο, μέρες και ώρες αργίας, εορτών, χωρίς όρια και φραγμούς).

Βάσει «στόχων» κινείται και η ΑΛΦΑ ΜΠΑΝΚ. Αφού η κεντρική διοίκηση καθορίζει την απόδοση κάθε καταστήματος για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, δημιουργείται το εξής φαινόμενο: Πολλοί εργαζόμενοι, εκτός ωραρίου εργασίας, να βγαίνουν μ' ένα βαλιτσάκι για να πουλήσουν τραπεζικά προϊόντα σε πελάτες. Κατάσταση που διαφοροποιεί τη δουλιά του τραπεζοϋπαλλήλου, απ' αυτό τουλάχιστον που ξέραμε μέχρι σήμερα.

«"Καλός" υπάλληλος είναι αυτός που κινείται με τους ρυθμούς των "στόχων". Κι η υλοποίησή τους βασίζεται σε εκατοντάδες απλήρωτες ώρες δουλιάς», σημειώνει η Τόνια Μαριολοπούλου, εργαζόμενη στην ΑΛΦΑ ΜΠΑΝΚ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιδιώξεις της εργοδοσίας -τις οποίες ασφαλώς ευνοεί η κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων - είναι η συρρίκνωση του βασικού μισθού και η επιπλέον αμοιβή να καθορίζεται με βάση το πόσο ανταποκρίνεται ο εργαζόμενους στους «στόχους». Η λογική είναι ότι ...«δεν μπορεί αυτοί που δε δουλεύουν σωστά να πληρώνονται όσο και οι "καλοί υπάλληλοι"». Μάλιστα, ενώ η διοίκηση της τράπεζας σχεδιάζει την επέκτασή της στα Βαλκάνια, επιμένει να μιλά για υπεράριθμο προσωπικό.

«Σήμερα, δεν είναι απλά η υπογραφή μιας Κλαδικής Σύμβασης, που πρέπει να ενδιαφέρει τους τραπεζοϋπαλλήλους. Αλλά και η ουσία της σύμβασης. Οι διεκδικήσεις πρέπει να καθορίζονται απ' τις ανάγκες των εργαζομένων και όχι από τα κέρδη των τραπεζιτών», καταλήγει η εργαζόμενη.

Στην Εθνική Τράπεζα η δουλιά των εργαζομένων έχει εντατικοποιηθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια. Στο όνομα του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών και της αύξησης των κερδών τους, μπαίνουν από τη διοίκηση «ετήσια πλάνα» και οι συνάδελφοι πιέζονται να τα καλύψουν «πάση θυσία»...

«Χάνουμε την υπαλληλική μας ιδιότητα και καλούμαστε να γίνουμε πωλητές των πλείστων τραπεζικών προϊόντων με μόνιμο το βραχνά της κάλυψης του "στόχου", προκειμένου να μην πέσει κατηγορία το κατάστημα. Τον τελευταίο καιρό, κλείνουν καθημερινά πολλά καταστήματα της Εθνικής Τράπεζας και τα προβλήματα που δημιουργούνται είναι πολλά και για τους συναδέλφους των κοντινών καταστημάτων που επιβαρύνονται με την πελατεία του καταστήματος που έκλεισε, όπως, βέβαια, επιβαρύνεται και το συναλλασσόμενο κοινό», τονίζει η Ραλλού Πανούσου, εργαζόμενη στην Εθνική Τράπεζα.

Το προσωπικό της Τράπεζας έχει συρρικνωθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια - και μετά τις «εθελούσιες εξόδους». Την ίδια στιγμή οι εργασίες διογκώνονται όπως και τα κέρδη της Τράπεζας (το 9μηνο του 2005, παρουσίασε αύξηση καθαρών κερδών κατά 87%).

Συνέπεια όλων αυτών είναι να αυξάνονται να φαινόμενα καταστρατήγησης του ωραρίου. Ολο και περισσότεροι εργαζόμενοι αναγκάζονται να κάθονται πέραν του ωραρίου τους, λόγω του φόρτου δουλιάς ή και για αύξηση του εισοδήματός τους, από τη στιγμή που οι μισθοί είναι εξευτελιστικοί. «Ο Σύλλογος, αντί να διεκδικήσει αύξηση των σταθερών μας αποδοχών, διαπραγματεύεται κάθε χρόνο με τη διοίκηση "ψίχουλα" με τη μορφή μπόνους», καταγγέλλει η εργαζόμενη.

Στην Τράπεζα Πειραιώς, η εργοδοσία επιχειρεί με διάφορους τρόπους να περάσει στους εργαζόμενους, νεαρής κυρίως ηλικίας, τη νοοτροπία ότι είναι εν δυνάμει «νέα στελέχη» της επιχείρησης. Τους δίνει μάλιστα διακριτικά που τα φοράνε στα ρούχα τους (!) και διάφορους ψευδεπίγραφους βαθμούς. Πρόκειται για νέους που πληρώνονται από 500 έως 600 ευρώ. Γενικότερα, στους υπαλλήλους υπάρχει τρομοκρατία. Μεταθέσεις, απειλές σε γυναίκες που μένουν έγκυες ότι «κοίταξε να δεις, αν ζητήσεις τις δύο ώρες που δικαιούσαι με βάση το νόμο, όταν γυρίσεις δε θα βρεις τη θέση σου. Ή θα σε υποβιβάσουμε».

Οι παραβιάσεις του ωραρίου γίνονται σωρηδόν παντού. Οι υπερωρίες δεν πληρώνονται στα καταστήματα. Στο λεγόμενο call center (κολ σέντερ - υπηρεσία τηλεφωνικής εξυπηρέτησης) κυριαρχεί πραγματικός μεσαίωνας. Δουλεύουνε βάρδιες από Δευτέρα μέχρι Σάββατο. «Η διεύθυνση τους έχει ενημερώσει ότι επιτρέπεται να πηγαίνουν μέχρι δύο φορές στην τουαλέτα. Και μέσα σε όλα αυτά έχουμε και τα δελτία αξιολόγησης. Κύρια κριτήρια είναι αν είσαι παραγωγικός για τη μονάδα σου, αν πιάνεις τους "στόχους" σου, αν έχεις επιδείξει πίστη στην τράπεζα, αν η συμπεριφορά σου είναι η αρμόζουσα. Και βέβαια, αν απεργήσεις υπάρχει πρόβλημα», καταγγέλλει ο Ματθαίος Χριστοφίδης, εργαζόμενος στην Τράπεζα.

«Η ηγεσία του Σωματείου είναι μακριά από τις ανάγκες των εργαζόμενων. Δε θέλουνε, λένε, να δημιουργούνται εντάσεις, να γίνονται κόντρες, γιατί η κόντρα είναι επικίνδυνη (!). Γι' αυτό το λόγο είναι άφαντοι», προσθέτει ο ίδιος.

«Στα δέκα χρόνια που εργάζομαι στην Αγροτική έχω δει τα πράγματα να αλλάζουν άρδην. Η δουλιά μας έχει εντατικοποιηθεί φοβερά. Τα αντικείμενα και τα προϊόντα αλλάζουν με ταχύτητα φωτός και δεν προλαβαίνουμε να προσαρμοστούμε. Η τεχνολογία το ίδιο. Και όλα αυτά τη στιγμή που το προσωπικό είναι μειωμένο σε σχέση με τις ανάγκες της Τράπεζας. Εχουμε μεγάλο πρόβλημα με το ωράριο. Εδώ και δύο χρόνια δεν έχω φύγει ποτέ στην ώρα μου. Οι υπερωρίες δεν πληρώνονται. Ποτέ δεν έχουμε πάρει όλες τις ώρες τις οποίες έχουμε καθίσει».

Την παραπάνω κατάσταση περιγράφει στον «Ρ» η Κάλλη Πατούνα, 39χρονη εργαζόμενη στην Αγροτική Τράπεζα και η μαρτυρία της είναι ενδεικτική της ραγδαίας επιδείνωσης των εργασιακών σχέσεων στο σύνολο των τραπεζικών ομίλων.

Η μετατροπή των τραπεζοϋπαλλήλων σε πωλητές, στην Αγροτική, έχει γίνει εδώ και καιρό. Σε σεμινάρια που διοργανώνει η εργοδοσία επιχειρεί να διαμορφώσει την άποψη, και κυρίως στους νέους υπαλλήλους, ότι δεν είναι τραπεζοϋπάλληλοι αλλά πωλητές. «Η μετατροπή σου σε πωλητή, σημαίνει ότι συνδέουν τη δουλιά σου με κάποιους "στόχους". Για να μπορέσεις να αμειφθείς ή να λειτουργήσεις ως κατάστημα και να εξακολουθήσεις να υφίστασαι ως τέτοιο, πρέπει ο κάθε ένας μας να επιτυγχάνει ένα στόχο που καθορίζουν οι υπηρεσίες σε κεντρικό επίπεδο. Αν δεν πιάσεις τους στόχους υπάρχει η απειλή της μετακίνησης, της καθαίρεσης, του κλεισίματος του καταστήματος. Η λογική που προσπαθούν να περάσουν είναι ότι τα συμφέροντα της τράπεζας είναι συνυφασμένα με τα συμφέροντα των εργαζομένων», σημειώνει η εργαζόμενη.

Οι ιδιοκτήτες της «Γιούρομπανκ» πρωτοστάτησαν στην κατάργηση του ωραρίου. Μαζί με την ξεπουλημένη ηγεσία του επιχειρησιακού σωματείου υπέγραψαν συμβάσεις, για να λειτουργούν καταστήματα τα απογεύματα και τα Σάββατα. Σαρώνοντας κατακτήσεις και δικαιώματα των εργαζομένων, η εργοδοσία πολλαπλασιάζει τα κέρδη της που, μόνο για το 2005, εκσφενδονίστηκαν στα 530 εκ. ευρώ! Βέβαια, σε πολλά τραπεζικά υποκαταστήματα που βρίσκονται σε κομβικά σημεία όπως το κέντρο της Αθήνας ή το αεροδρόμιο, το ωράριο έχει ποδοπατηθεί εδώ και χρόνια και με ευθύνη της ΟΤΟΕ.

Ενα πολύ μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων του κλάδου είναι κάτω από 35 χρόνων. Για παράδειγμα, στα καταστήματα «OPEN 24» (θυγατρικής της «Γιούρομπανκ» που στην ουσία τής «νοικιάζει» προσωπικό και λειτουργεί και Σάββατα) το 70% των υπαλλήλων είναι μικρότεροι των 35 ετών και απασχολούνται με καθεστώς ιδιωτικών υπαλλήλων, ενώ κάνουν τραπεζική δουλιά. Η εργοδοτική τρομοκρατία είναι μεγάλη.

«Καλός υπάλληλος είναι αυτός που πουλάει κάρτες και δάνεια...», σημειώνει στο «Ρ» ο Γιώργος Κουφός, εργαζόμενος σε υποκατάστημα της τράπεζας. Κάθε χρόνο, η διεύθυνση συμπληρώνει τα λεγόμενα «δελτία αξιολόγησης», στα οποία η απόδοση κάποιου μπορεί να κριθεί «ανεπαρκής» και ν' απολυθεί, ακόμα κι αν εργάζεται για δέκα ή και 20 χρόνια στην τράπεζα. Κοντά στα παραπάνω, υπάρχουν τα «πλάνα». Που, με απλά λόγια σημαίνει το εξής: μια συγκεκριμένη ποσότητα δουλιάς πρέπει να διεκπεραιωθεί σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το αν αυτό θα γίνει στο χώρο της δουλιάς ή στο σπίτι, με επιπλέον απλήρωτη εργασία, είναι «ατομικό πρόβλημα» του εργαζόμενου...

Κλιμάκιο της Αχτίδας Χρηματοπιστωτικού Συστήματος της ΚΟΑ του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον βουλευτή του Κόμματος Αντ. Σκυλλάκο, θα πραγματοποιήσει περιοδεία στα κεντρικά γραφεία της Γενικής Τράπεζας στη Μεσογείων.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ:

Χρήστος ΜΑΝΤΑΛΟΒΑΣ - Αναστασία ΜΟΣΧΟΒΟΥ