ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τι βλέπει ο ταύρος

Μια συνηθισμένη μέρα στο υαλοπωλείο

1. Βλέπει τους ναυτεργάτες στη θάλασσα, που αυτές τις μέρες έχει το μπλε του Βελάσκεθ, αλλά και καθημερινά μέσα στα σπίτια μας, να διδάσκουν αξιοπρέπεια.

2. Βλέπει τον Κεφαλογιάννη να κρύβεται πίσω από δημοσιογράφους που στηρίζουν την αγία οικογένεια των εφοπλιστών. Βλέπει όμως και στους ναυτεργάτες τους προάγγελους του ...τρομερού, που όπου να 'ναι θα σαρώσει τούτη την έρημη χώρα.

3. Βλέπει όλους αυτούς τους νταήδες, τους τσάμπα μάγκες, να πετάνε πέτρες, ντομάτες, να καίνε λάστιχα κατά των απεργών. Απρόσωπα ανθρωπάκια κατάλληλα μόνο για βρώμικες δουλιές.

4. Βλέπει πως το θέαμα, αφού συστηματικά λέρωσε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας με το κέρδος, τώρα μένει ακίνητο, ευνουχισμένο. Οσοι νόμιζαν πως αυτή είναι η αρχή της αιωνιότητας και εξύμνησαν και στήριξαν την υπόθεσή τους στην κοινωνία του θεάματος, τώρα κι αυτοί στέκουν ακίνητοι και ευνουχισμένοι. Σε αυτούς τους γελοίους αυτόχειρες, να ευχηθώ: Ας είναι ελαφρύ το θέαμα που τους σκεπάζει.

5. Βλέπει να εξετάζονται πάλι τα ερωτήματα και όχι οι απαντήσεις. Τους πιστούς να σβήνουν κουρασμένοι κάτω από το βάρος μιας κοσμικής γιορτής με επίκεντρο τον θεάνθρωπο, τους καλλιτέχνες να κοστολογούν την ελευθερία τους.

6. Βλέπει ωστόσο κάτι να κινείται μέσα σ' αυτό το νεκροταφείο. Υπό το φως της τηλεόρασης (το μόνιμο πια φως της αττικής γης) κάτι κινείται.

7. Βλέπει το διασυρμό των φτωχοδιάβολων, των «παραστρατημένων» αυτής της κοινωνίας, που καταφέρνουν να χαρίσουν έναν ακόμη βαθμό σ' έναν αξιωματούχο της Ασφάλειας και να κλείσουν κάποια τρύπα αμηχανίας στα δελτία ειδήσεων. Ηδη, από το I860, ο Μαρξ έχει φωτογραφίσει αυτή την κατάσταση (στο Περί παραγωγικής εργασίας): «Ο φιλόσοφος παράγει ιδέες, ο ποιητής ποιήματα, ο πάστορας κηρύγματα και ούτω καθεξής. Ο εγκληματίας δεν παράγει μόνο εγκλήματα αλλά και το ποινικό δίκαιο και τον καθηγητή που διδάσκει ποινικό δίκαιο. Ετσι πολλαπλασιάζεται ο εθνικός πλούτος. Ο εγκληματίας παράγει μια εντύπωση εν μέρει ηθική, εν μέρει τραγική, αναλόγως, κι έτσι προσφέρει μια υπηρεσία στη διακίνηση των ηθικών και αισθητικών συγκινήσεων του κοινού. Δεν παράγει μόνο συγγράμματα ποινικού δικαίου, ούτε απλώς τους ποινικούς κώδικες και τους νομοθέτες, παράγει και τέχνη, ωραία λογοτεχνία, μυθιστορήματα, ακόμη και τραγωδίες, όπως αποδεικνύουν όχι μόνο η Ενοχή του Μύλλνερ και οι Ληστές του Σίλλερ, αλλά και αυτός ο Οιδίπους και ο Ριχάρδος ο Τρίτος. Ο εγκληματίας σπάζει τη μονοτονία και την καθημερινή ασφάλεια της αστικής ζωής. Ετσι την προστατεύει από την τελμάτωση και προκαλεί την ανήσυχη ένταση και την κινητικότητα, χωρίς τις οποίες θα αμβλυνόταν ακόμη και η ορμή του ανταγωνισμού. Δίνει λοιπόν ένα κίνητρο στις παραγωγικές δυνάμεις. Το έγκλημα αποσύρει από την αγορά εργασίας ένα τμήμα του περιττού πληθυσμού, οπότε μειώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργατών, εμποδίζοντας ως ένα βαθμό την πτώση του μισθού κάτω από το ελάχιστο όριο, ενώ παράλληλα ο αγώνας εναντίον του εγκλήματος απορροφά ένα άλλο τμήμα του ίδιου πληθυσμού. Αρα ο εγκληματίας αναδεικνύεται σε μιαν από εκείνες τις φυσικές "εξισορροπήσεις" που αποκαθιστούν το σωστό επίπεδο και ανοίγουν μια ολόκληρη προοπτική "ωφέλιμων κλάδων απασχόλησης"».

8. Βλέπει, τέλος, τη σπίθα που θ' ανάψει τη φωτιά μας να συνεχίζει να μεταδίδεται από τα μάτια του ενός στα μάτια του άλλου.

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ

Προς ακρόαση...

Μεγάλες στιγμές της πλούσιας διαδρομής του Στράτου Διονυσίου στο λαϊκό τραγούδι φέρνει στο νου το διπλό CD και DVD «Τα τραγούδια του Στράτου» («Virus Music») - ζωντανή ηχογράφηση του συναυλιακού αφιερώματος στον τραγουδιστή, που πραγματοποιήθηκε το περασμένο φθινόπωρο, με αφορμή τα 15 χρόνια από το θάνατό του. Γνωστά ονόματα του λαϊκού τραγουδιού θυμίζουν αξέχαστες επιτυχίες του: Οι γιοι του Αγγελος και Στέλιος Διονυσίου, ο Πασχάλης Τερζής, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, ο Αντώνης Ρέμος, ο Βασίλης Καρράς, η Μελίνα Ασλανίδου, ο Σταμάτης Γονίδης, η Νατάσσα Θεοδωρίδου, ο Θέμης Αδαμαντίδης, η Πίτσα Παπαδοπούλου, ενώ οι συνθέτες Μίμης Πλέσσας, Γιώργος Χατζηνάσιος, Χρήστος Νικολόπουλος, Τάκης Σούκας, Σπύρος Παπαβασιλείου, Θανάσης Πολυκανδριώτης «χρωματίζουν» μουσικά τραγούδια - συνεργασίες τους με τον Στράτο («Βρέχει φωτιά στη στράτα μου», «Αφιλότιμη», «Τα πήρες όλα κι έφυγες» κ.ά.). Από τις καλύτερες στιγμές, το φινάλε της συναυλίας με τους συμμετέχοντες να ενώνουν τις φωνές τους στο τραγούδι «Ενας αϊτός γκρεμίστηκε».

Ο Ζαχαρίας Καρούνης είναι ένας αληθινά χαρισματικός τραγουδιστής. Μια σπουδαία φωνή, που, αβίαστα, ανεπιτήδευτα, μπορεί να μιλά στις καρδιές και να προσφέρει συγκινήσεις. Αυτό εισπράξαμε ακούγοντας το δίσκο του «Solo», μια συλλογή παλιότερων και καινούργιων τραγουδιών, που κυκλοφόρησε από το «Δίκτυο». Συνοδευόμενος από ένα και μόνο διαφορετικό όργανο σε κάθε τραγούδι, ο Ζ. Καρούνης ξεδιπλώνει τις εξαιρετικές φωνητικές του δυνατότητες, ερμηνεύοντας κομμάτια των Μ. Θεοδωράκη, Μ. Χατζιδάκι, Β. Τσιτσάνη, Σπ. Περιστέρη, Απ. Χατζηχρήστου, Β. Κορακάκη, Μ. Νικολούδη, Δ. Λίβανου και Θ. Βασιλά, καθώς και δύο παραδοσιακά. Φυσαρμόνικα, μπουζούκι, τζουράς, πιάνο, ούτι, βιολί, κιθάρα, ακορντεόν, στα χέρια σπουδαίων δεξιοτεχνών, «συνομιλούν» με τον τραγουδιστή, σ' αυτήν την όμορφη δουλιά.
«Δώδεκα και μία ματιές στα Δωδεκάνησα», τιτλοφορείται ο δίσκος με δεκατρία παραδοσιακά τραγούδια - ένα από κάθε νησί των Δωδεκανήσων - που κυκλοφόρησε από τη «Lyra». Κομμάτια ερμηνευμένα από παλαιότερους και νεότερους καλλιτέχνες - χαρακτηριστικά της παράδοσης του κάθε νησιού. Τα τραγουδούν οι Γιάννης Πάριος, Παντελής Θαλασσινός, Μαριώ, Μίλτος Πασχαλίδης, Δημήτρης Μπάσης, Σοφία Παπάζογλου, Καίτη Κουλλιά, Μάνος Πυροβολάκης, «Τρίφωνο», Γιάννης Χαρούλης, Γιώργος Περαντάκος και Μαρία Ζώη. Ο Νίκος Κούρος υπογράφει την επιμέλεια παραγωγής και την ενορχήστρωση (τα τραγούδια δεν αποδίδονται στην αυστηρά παραδοσιακή τους μορφή), ενώ το δικό τους στίγμα δίνουν κορυφαίοι σολίστες, όπως οι Κ. Γκουβέντας, Ν. Χατζόπουλος, Θ. Σοφράς, Φ. Τσεμπερούλης, Μ. Καραντίνης κ.ά.). Η δισκογραφική έκδοση συνοδεύεται από πολυσέλιδο ένθετο με φωτογραφίες και κείμενα για το κάθε νησί, μαρτυρίες ανθρώπων κ.ά.
Στις «σελίδες» του περιλαμβάνονται είκοσι ένα μουσικά ακούσματα - οργανικές συνθέσεις, απαγγελίες ποιημάτων, τραγούδια, διασκευές. Ο λόγος για το «Ημερολόγιο, δεύτερο» του Νίκου Ξυδάκη, ένα χειροτέχνημα με τη μορφή μουσικού - λογοτεχνικού ημερολογίου, στα ίχνη εκείνου του πρώτου που είχε κυκλοφορήσει πριν από μια δεκαετία. Ενα μουσικό ντοκιμαντέρ γεμάτο ανάσες, σιωπές, τραγούδια, ποίηση - στιγμές από το διάλειμμα μιας πρόβας, μιας ηχογράφησης, λίγο πριν από μια συναυλία. Η Ελευθερία Αρβανιτάκη στο «Τελευταίο ταξίδι» του Κώστα Καρυωτάκη, η Ολια Λαζαρίδου εξιστορεί το «Ονειρο της Μαρίας» του Διονυσίου Σολωμού, ο Βασίλης Παπαβασιλείου ερμηνεύει το ποίημα του Ν. Εγγονόπουλου «Η βυκάνη», ο Δ. Καψάλης διαβάζει το ποίημά του «Adazio», ο ίδιος ο συνθέτης στο ποίημα του Μ. Σαχτούρη «Η εισβολή της μαύρης πεταλούδας του Πόρου». Και μαζί οι μουσικές δεξιοτεχνικές του Βασίλη Κετεντζόγλου «Ο Τσακιτζής» και η «Καππαδοκία», το «Βαλς Ρουά» του Αλέξανδρου Καψοκαβάδη με τους «Ματ σε δύο υφέσεις», ο «Ιων» του Κώστα Βόμβολου με τους «Tabako Trio», ο «Εσπερινός» του Λεωνίδα Μαριδάκη, η «Μνήμη» του Φώτη Μυλωνά, το «Χιόνι» του Θωμά Κωνσταντίνου με τους «Τακίμ», η διασκευή του Χατζιδακικού «Τριαντάφυλλο στο στήθος» απ' τον Β. Κετεντζόγλου, η διασκευή - ερμηνεία του Ν. Ξυδάκη στη «Μαργαρίτα Μαγιοπούλα».
«Γένους Θηλυκού», τιτλοφορείται η συλλογή δεκαπέντε τραγουδιών - άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερα γνωστά - με ερμηνεύτριες αγαπημένες γυναικείες φωνές. Μια συλλογή, που μοσχοβολά μελωδία και φέρνει κοντά πολλές και σημαντικές γυναικείες φωνές του ελληνικού τραγουδιού. Οι Φλέρυ Νταντωνάκη, Χάρις Αλεξίου, Βίκυ Μοσχολιού, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Ελένη Βιτάλη, Τάνια Τσανακλίδου, Δήμητρα Γαλάνη, Γλυκερία, Μελίνα Κανά, Μαρινέλλα, Ελλη Πασπαλά, Αλκηστις Πρωτοψάλτη, Καλλιόπη Βέττα, Μόρφω Τσαϊρέλη, Ελένη Τσαλιγοπούλου τραγουδούν και γοητεύουν. Τη συλλογή, που κυκλοφορεί από την «Protasis», επιμελήθηκε ο παραγωγός του «Μελωδία» Χρήστος Παπαμιχάλης.

Ρ. ΣΟΥΛΗ