Από τις εκδόσεις «Ερίννη» του Στρατή Φιλιππότη (σ.σ. Ερίννη λεγόταν η αρχαία ποιήτρια της Τήνου, που έζησε τον 4ο π.Χ. αιώνα και έγραφε στη δωρική διάλεκτο), κυκλοφόρησε για όγδοο χρόνο, το «Ημερολόγιο του Αρχιπελάγους (2006)».

Με το ημερολόγιο αυτό αρμενίζουμε στο Αρχιπέλαγος, στα σαράντα τρία νησιά μας, ανάμεσα στα εικοσιένα κυκλαδονήσια, στα οχτώ νησιά στο Ανατολικό Αιγαίο και στα δεκατέσσερα, κι ας τα λέμε Δωδεκάνησα. Αρμένισμα, που θαλασσοδέρνει πρίμα κι αλακάπα δωδεκάμηνα.

Αρμενίζουμε κι ακούμε αρχιπελαγίσιες φωνές κι αιγαιοπελαγίτικα τραγούδια: «Η μέρα κατακόκκινη και ξαναμμένη βουτάει στην αγκαλιά του Αιγαίου». Στα «νησιά της άσπρης θάλασσας, ροδόφυλλα ανοιγμένα στων κυμάτων τον αφρό». Τα μαρτυρούμενα ονόματα «Γαύρος, Ανδρος, Λασία, Υδρούσα, Νωραγρία, Επαγρίς, Αντανδρος, Καυρών». «Ανδρος, ένα μαργαριτάρι κολυμπάει στο κύμα...», Δημήτριος Βικέλας (1835 - 1908) ο λογοτέχνης, ο ευπατρίδης, ο ανθρωπιστής. «Σαν τα λουλούδια, από τα άγρια κορφοβούνια του τόπου μας, βγήκαν τα προπλάσματα του Χαλεπά». «Στον Πύργο, όπου γεννήθηκε ένας Φιλιππότης κι ένας Χαλεπάς, λειτουργεί εργαστήρι γλυπτικής». Το όρος Τήνος, μνήμη Θανάση Καραδήμα, «πιάστηκε ως δημοκράτης και μαζί με άλλους αντιφασίστες κλείστηκε στο στρατόπεδο του Ντεκαμερέ». Σταθμοί στην ιστορία της Πάρου τον 19ο αιώνα.

Κι ακούμε ένα απεραθίτικο τραγούδι της αγάπης «κόρη μ' οντές σ' εφίλησα νύχτα τάχα μποιός μας είδε;». «Αναταράχτηκε η θάλασσα κι από τον βυθό της βγήκανε τα Γλαρονήσια». Τα «κύματα της μνήμης με ξαναγυρίζουν στην Αμοργό των καλοκαιρινών ερώτων». Ταξιδεύοντας για Σίφνο «των μαθητών ξεφάντωμα των καραβιών κατάστρωμα». Αγιος Ραφαήλ στη Λέσβο «θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν...». Η «ταβέρνα της Ευτυχίας», «στη Μυτιλήνη, εκπληρώνοντας το θαύμα».

Αρμενίζουμε ανάμεσα στα νησιά μας «εν Χίω κάποτε». Στο Παρισίδειο νηπιαγωγείο Λήμνου. «Απόγευμα με συμβάν στον Αγιο Κήρυκα». Το «Στρατόπεδο (Αϊ Στράτη) τιμά τον ποιητικό λόγο. Λέρος «η Αγία Κιουρά των εξορίστων». Τα «Δωδεκάνησα αναστενάζουν, χαίρονται και γεύονται ελληνικά». Ρόδος: «Σταυροδρόμι και Κέντρο Παγκόσμιου Πολιτισμού», «τώρα πια χωρίς το ροζ ποδήλατο του Κώτσου» μνημόσυνο.

Αρμενίζουμε. «Κάθε νησί κρύβει έναν καπετάν - Μιχάλη...». Οδοιπορικό «σε ξεχασμένα νησιά». Νίσυρος. Στην Αγιά Κιουρά οι εξόριστοι τραγουδούσανε τους στίχους που έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος και μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης:

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις

εκεί που πάει να σκύψει.

Να την πετιέται από ξαρχής

κι αντρειεύει και θεριεύει

και καμακώνει το θεριό

με το καμάκι του ήλιου...».

Αποσώνω με το αρχαγγελικό λεριακό δημοτικό τραγούδι, μια τραγωδία στ' Αρχιπέλαγος:

«Κ εθάψασέ τους και τους δυο

εις ένα περιβόλι

και βγαίν' ο νηος βασιλικός

και λεμονιά η κόρη.

Για δες τα βαρυορίζικα,

τα πολυαγαπημένα

π' αν δε φιλιούνται ζωντανά,

φιλιούνται πεθαμένα».

Το «Ημερολόγιο Αρχιπελάγους» είναι εικονογραφημένο και γραμμένο με συνεργάτες παλιούς και τωρινούς συγγραφείς, λογοτέχνες, ποιητές. Οχτώ συνεχή χρόνια ο ξεχωριστός σύντροφος Στρατής, με τους γιους του Γιώργη κι Αντρέα, βαρά την τηνιακιά δοξαριά του: «την ίδια λύρα τάραξα με νέο δοξάρι», τραγουδά ο Κωστής Παλαμάς.

Να σημειωθεί ότι τρία κείμενα του «Ημερολογίου» είναι παρμένα από τον «Ριζοσπάστη».

Το εξώφυλλο του ημερολογίου εικονογραφείται με ένα γλυπτό - τίτλος του «Σχήμα θάλασσας» - σε τηνιακό μάρμαρο, που φιλοτέχνησε ο Τήνιος γλύπτης Πραξιτέλης Τζανουλίνος (και μέσα με άλλα τέσσερα), και το οπισθόφυλλο εικονογραφείται με το έργο «Δυο πουλιά, δυο περιστέρια το ένα απ' την Ανατολή και τ' άλλο απ' τη Δύση θα βρεθούνε κάποτε πάνω απ' τα αιγαιοπελαγίτικα νερά...», της ζωγράφου - αγιογράφου Ντίνας Μπάτα.

Ανήφορος 27 χρόνια, για να εκδοθούνε από τον Φιλιππότη καλά ελληνικά βιβλία. Γι' αυτό και του δόθηκε έπαινος από την Ακαδημία Αθηνών. Παρ' όλο που, «λόγω των κυκλαδίτικων ανέμων», ο Στρατής «είναι ιδιόρρυθμος», να μη σας ορτσάρει... γιατί ούτε τα αιγαιοπελαγίτικα μελτέμια δε σας σώζουνε.