Γρηγοριάδης Κώστας

-- «Το χθεσινό συμβάν οφείλει να προβληματίσει σοβαρά τη γείτονα χώρα, για να αναθεωρήσει τη στάση της οριστικά» (Κ. Καραμανλής, 24 του Μάη, Παρίσι, την επομένη της σύγκρουσης των F-16 στο Αιγαίο).

Η σύγκρουση των F-16 πάνω από το Αιγαίο την περασμένη Τρίτη, που είχε ως αποτέλεσμα το χαμό του σμηναγού Κώστα Ηλιάκη, έφερε με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο αυτά τα αδιέξοδα, τα οποία «πηγάζουν» από την ευθυγράμμιση της πολιτικής που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ με τα σχέδια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή.

Οι γαλαζοπράσινες κυβερνήσεις, ιδιαίτερα μετά τα Ιμια, ανέθεσαν τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών «διαφορών» στο Αιγαίο στον «αυτόματο πιλότο» που κρατούν οι ηγεμόνες της «νέας τάξης», στους οποίους εκχώρησαν και την κυριαρχία στο Αιγαίο. Κάτω από τη ΝΑΤΟική ομπρέλα, που αντιμετωπίζει το Αιγαίο ως ενιαίο επιχειρησιακό χώρο, επιχειρείται να υπάρξει μια λύση-πακέτο, στην πραγματικότητα να νομιμοποιηθεί η ντε φάκτο διχοτόμηση, που έχει επιβληθεί εδώ και πολλά χρόνια.

Η κυβέρνηση Σημίτη αναγνώρισε «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο με τη «συμφωνία της Μαδρίτης» (1997), ενώ στο Ελσίνκι (1999) συμφώνησε με την παραπομπή της «επίλυσης των διαφορών» στο καθοδηγούμενο από τις ΗΠΑ δικαστήριο της Χάγης. Στον ίδιο δρόμο βάδισε και η κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία, μετά και από απαίτηση της Ουάσιγκτον, υπερψήφισε την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας (Δεκέμβρης 2004), καλλιεργώντας ψευδαισθήσεις στον ελληνικό λαό ότι στο εξής η Τουρκία θα είναι «υπόλογη» απέναντι στους «25» της ΕΕ για τη συμπεριφορά της στο Αιγαίο και άρα είναι υποχρεωμένη να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο...

Η κυβέρνηση Καραμανλή έπαιξε δυνατά το «ευρωπαϊκό χαρτί», το οποίο φυσικά δεν απέδωσε ούτε πρόκειται βέβαια να αποδώσει τα αναμενόμενα (Η κυβέρνηση δε θέλει να βγάλει κανένα συμπέρασμα σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο από το πώς το ευρωπαϊκό χαρτί έχει μετατραπεί σε μοχλό άσκησης πίεσης για λύση του Κυπριακού σύμφωνα με το «σχέδιο Ανάν»). Η ειρήνη και η ασφάλεια στην περιοχή δε θα 'ρθουν βέβαια από τις Βρυξέλλες, όπως διαδίδει η κυβερνητική προπαγάνδα, ούτε βέβαια μπορούν να στηριχτούν στις «μπίζνες» των επιχειρηματικών ομίλων στην «αχανή αγορά» της Τουρκίας, τις οποίες ενθάρρυνε με κάθε τρόπο (βλέπε εξαγορά της τουρκικής τράπεζας Finasbank από την Εθνική Τράπεζα έναντι 3 δισ. ευρώ). Ειδικά αυτή η πολιτικο-επιχειρηματική κίνηση δείχνει ότι η εγχώρια πλουτοκρατία έχει πάρει στρατηγικού χαρακτήρα αποφάσεις για το χειρισμό των «διαφορών» στο Αιγαίο.

Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση Καραμανλή κουκούλωσε και εξαφάνισε τη συνεχή αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο από την πλευρά της Αγκυρας, που, όπως είναι γνωστό, συναντά την ανοχή τουλάχιστον του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία δυόμισι χρόνια της γαλάζιας διακυβέρνησης δεν ακούστηκε από κυβερνητικά χείλη καμία δημόσια διαμαρτυρία ή καταγγελία για τις σχεδόν καθημερινές παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά μαχητικά, για τη διατήρηση της απειλής πολέμου (casus belli) στο τουρκικό «αμυντικό δόγμα» στην περίπτωση που η Ελλάδα κάνει χρήση του νόμιμου δικαιώματός της για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, τις «γκρίζες ζώνες», ακόμα και για την κατοχή στην Κύπρο.

Η λεγόμενη τακτική των «χαμηλών τόνων» εκφράστηκε και σε δύο ακόμα περιπτώσεις αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων που εκδηλώθηκαν αυτό το μήνα:

-- Στην άσκηση θαλάσσιας έρευνας και διάσωσης που πραγματοποίησε η Τουρκία δυτικά της Λέσβου, της Χίου και της Σάμου, με την οποία δέσμευσε το μισό Αιγαίο, αγνοώντας επιδεικτικά ότι οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στο FIR Αθηνών γίνονται από την Ελλάδα. Από την άλλη, βέβαια, η κυβέρνηση Καραμανλή έχει συμφωνήσει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ότι «η χώρα μας δεν έχει την αποκλειστικότητα διεξαγωγής έρευνας και διάσωσης» στο Αιγαίο.

-- Στις σεισμολογικές έρευνες που ξεκίνησε πριν από δύο βδομάδες το γερμανικό ωκεανογραφικό πλοίο «Ποσειδών» στα ανοιχτά της Κρήτης, για το οποίο η Αγκυρα αξίωσε να ζητήσει άδεια και από την πλευρά της... Η κυβέρνηση δεν είπε λέξη και επιχείρησε να χειριστεί το θέμα παρασκηνιακά.

Η τυχαία ή μη σύγκρουση μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού F-16 την περασμένη Τρίτη κατέρριψε μύθους και ψευδαισθήσεις που είχαν καλλιεργηθεί για την κατάσταση στο Αιγαίο και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ενας από αυτούς ήταν και η μείωση των δαπανών για τα εξοπλιστικά προγράμματα. Κι όμως, τα τελευταία χρόνια και οι δύο κυβερνήσεις προχώρησαν σε νέες «αγορές του αιώνα» και ετοιμάζουν νέες παραγγελίες...

Από την άλλη, όμως, δεν πρέπει να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι η κυβέρνηση Καραμανλή δεν πρόκειται να αλλάξει γραμμή πλεύσης, παρά τις φωνές που ακούγονται από διάφορες πλευρές για «μερική, έστω, αναθεώρηση» της εφαρμοζόμενης πολιτικής.

Θα συνεχίσει την «άνευ όρων» στήριξη της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, όπως άλλωστε ζήτησε η Κ. Ράις κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα, όπως και την υποστήριξη των επιχειρηματικών «ανοιγμάτων» στην τουρκική αγορά. Ταυτόχρονα, θα «σπρώχνει», όπως έκανε μέχρι τώρα, στο απώτερο μέλλον μια συνολική διευθέτηση των διαφορών στο Αιγαίο, γνωρίζοντας προφανώς ότι θα κινείται στην κατεύθυνση της νομιμοποίησης της διχοτόμησης, με βάση και τις θέσεις των ΝΑΤΟικών συμμάχων για τις «διαφορές» στο Αιγαίο. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση που έκανε την Τετάρτη ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάνοντας λόγο για «πολλές αμφισβητήσεις» στο Αιγαίο που πρέπει να «διευθετήσουν» οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Τυχόν τέτοια διευθέτηση, που θα γίνει στη βάση του «δίκαιου της νέας τάξης», είναι ολοφάνερο ότι ναρκοθετεί μακροπρόθεσμα την ειρήνη στην περιοχή. Η ειρήνη μπορεί να στεριώσει μόνο πάνω στην κοινή αντιιμπεριαλιστική πάλη των λαών της περιοχής και στην αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων σε κάθε χώρα.