Το ραδιόφωνο παίζει τις πρωινές του μουσικές. Οι δημοσιογράφοι σχολιάζουν την επικαιρότητα και οι πολιτικοί κάνουν τις πρώτες δηλώσεις της ημέρας.

Αλλά και ο οδηγός έχει άλλη διάθεση. Είναι σχεδόν αισιόδοξος. Ρίχνει πού και πού κρυφές ματιές στο τοπίο και δεν εκνευρίζεται με τα φάσκελα που του ρίχνουν όσοι τον προσπερνούν.

Ακόμα και το ίδιο το αυτοκίνητο λειτουργεί πιο ομαλά. Το ντεπόζιτο είναι γεμάτο, τα παράθυρα καθαρά και κάτι περίεργοι θόρυβοι που ακούγονταν την προηγούμενη μέρα έχουν εξαφανιστεί.

Κι εγώ που έχω κάνει χιλιάδες χιλιόμετρα, έχω δεχτεί του κόσμου τα φάσκελα, έχω πληρώσει σεβαστά ποσά σε βενζίνη και τροχονομικές παραβάσεις αισθάνομαι, όταν ταξιδεύω πρωί, σαν νέος οδηγός. Τόσο «νέος», που πολλές φορές σκέφτομαι να κολλήσω στο πισινό τζάμι ένα τεράστιο Ν για να με προσέχουν οι βιαστικοί της ασφάλτου.

Ελα όμως που και στο βενζινάδικο τα πράγματα δεν ήτανε όπως τα είχα υπολογίσει. Με περίμενε μια ουρά από 15 αυτοκίνητα, γιατί φαίνεται πως και άλλοι οδηγοί έχουν τις ίδιες με μένα απόψεις για τα πρωινά ταξίδια. Και, φυσικά, ως φανατικός οπαδός της ψυχραιμίας δεν είπα λέξη.

Ανοιξα το ραδιόφωνο. Ούτε τραγούδι όμως ούτε μουσική. Ητανε η ώρα του πρωινού ρεπορτάζ και ένας νεαρός δημοσιογράφος, με «σπαστά» ελληνικά περιέγραφε το δυστύχημα της παραλιακής λεωφόρου, τονίζοντας με έμφαση και πρωτότυπες νεοελληνικές λέξεις την προσπάθεια της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να απεγκλωβίσει τα πτώματα από τις λαμαρίνες του αυτοκινήτου! Εκλεισα το ραδιόφωνο.

Κάποια στιγμή ήρθε η σειρά μου, γέμισα το «ρεζερβουάρ», πλήρωσα και, φυσικά, διαπίστωσα πως η τιμή της βενζίνας είχε τσιμπήσει. Σκέφτηκα όμως να μη σχολιάσω το γεγονός, μια και τον τελευταίο καιρό τέτοια «τσιμπήματα» είναι σχεδόν καθημερινά και τα σχόλια φαίνονται εντελώς περιττά. Το είπε, εξάλλου, και ο κύριος Γκαργκάνας αυτό. Μας χαρακτήρισε, μάλιστα, και «μύωπες», που δε βλέπουμε σωστά τα θέματα της οικονομίας και κατηγορούμε άδικα το «ευρώ».

Τέλος πάντων, σκέφτηκα, ας μην πέφτω κι εγώ θύμα της «μυωπίας» μου και διατυπώνω λάθος παρατηρήσεις και ας χαρώ το πρωινό μου ταξίδι, το οποίο, φυσικά, κάτι η καθυστέρηση στο βενζινάδικο κάτι στα διόδια, κινδύνευε να γίνει μεσημεριανό. Ας χαρώ τον άδειο δρόμο και το καλοκαιριάτικο τοπίο, που το φανταζόμουνα να σφαδάζει ολόγυμνο κάτω από τον άσπρο ήλιο του Ιουλίου.

Ούτε το ένα όμως ήτανε όπως το είχα φανταστεί ούτε το άλλο. Ο δρόμος ήτανε πήχτρα στο αυτοκίνητο, των εξήντα άτοκων δόσεων και χωρίς προκαταβολή, και το τοπίο δε «σφάδαζε» κάτω από τον ήλιο, αλλά βούλιαζε κάτω από μια αντιπαθέστατη, καταρρακτώδη βροχή.

Και τότε ακριβώς πήρα τη μεγάλη απόφαση: Να γυρίσω πίσω. Ναι, να γυρίσω πίσω, να ανοίξω την τηλεόρασή μου και να χαθώ μέσα στην εικονική πραγματικότητα της ζωής μας. Εστω και ως μύωψ!

Σε μια εποχή μουσικής ενορχηστρωτικής φλυαρίας, ένα λιτό μουσικό σχήμα, σε «κόκκινο» χρώμα - «Magenta» - κάνει ήδη τα πρώτα επιτυχημένα του βήματα. Τα μέλη του σχήματος όμως κατέχουν ήδη, ο καθένας από την πλευρά του, μια ξεχωριστή θέση στο χώρο της μουσικής και του τραγουδιού. Ο Μιχάλης Κουμπιός έγραψε στίχους, ο δεξιοτέχνης στο ούτι και το μαντολίνο Μιχάλης Νικολούδης τους μελοποίησε, η Αναστασία Μουτσάτσου μοναδικά ερμήνευσε ...και εγένετο Magenta. Το ομώνυμο CD με τραγούδια που έχουν όλα τα χαρακτηριστικά της «παγκόσμιας μπαλάντας» κυκλοφορεί και έχει ήδη αγαπηθεί. Ρυθμοί και χρώματα από διαφορετικά γεωγραφικά σημεία «αναζήτησαν μέσα από το χρόνο να "συμφιλιωθούν" με τη συνείδηση των άλλων λαών και να γίνουν σώμα αδιαίρετο» - όπως σημειώνει και ο Νότης Μαυρουδής στο εσώφυλλο του CD.

«Ρεμπέτικα και φάδος, φλαμέγκο, μπλουζ και τάνγκο» επίσης θα μας χαρίσουν στη συναυλία που υπόσχεται μια ασυνήθιστη ατμόσφαιρα και πάρα πολλές καλλιτεχνικές εκπλήξεις, απέναντι στο θορυβώδες και κραυγαλέο που δεσπόζει στην εποχή μας. Η συναυλία αυτή θα δοθεί στο Θέατρο Βράχων στο Βύρωνα, την Πέμπτη 13 του Ιούλη, με τη φιλική συμμετοχή του Μίλτου Πασχαλίδη, ο οποίος στο CD ερμηνεύει μαζί με την Αναστασία Μουτσάτσου «Τα μπλουζ του κόσμου». Μαζί τους στα κρουστά ο Σόλης Μπαρκής.

Νικολούδης: «Κάθε εποχή με τα δικά της προβλήματα. Στη δική μας ο καθένας ας πάρει θέση».

Μουτσάτσου: «Οταν κανείς είναι συνειδητοποιημένος, είναι απλό, κάνει αυτό που θέλει χωρίς να παρασύρεται. Το θέμα είναι ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να είναι συνειδητοποιημένος για να μπορεί να λέγεται έτσι και να υπάρχει περιθώριο ταύτισης με το κοινό που τον αφορά».

Ρακόπουλος: «Εξαρτάται από τον δημιουργό. Από το αν έχει αρχές και από το κατά πόσο πιστεύει και υπηρετεί την ουσία του έργου του».

-- Απέναντι στο θορυβώδες και κραυγαλέο της σημερινής μουσικής φλυαρίας υπάρχει τρόπος να ακουστεί κάτι διαφορετικό;

Νικολούδης: «Οι σκεπτόμενοι ακροατές είναι συνήθως σιωπηλοί. Αν υπάρχει κάτι ενδιαφέρον το πιθανότερο είναι να ανακαλυφθεί. Βέβαια, είναι γνωστό ότι αυτός που επιπλέει είναι ο φελλός»...

Μουτσάτσου: «Ο τρόπος είναι η πίστη σ' αυτό που λες. Από κει και πέρα θα βρεθούν εκείνοι που μας μοιάζουν και η ανάγκη για σμίξιμο θα φέρει τη σύνθεση. Φυσικά με ξεκάθαρο αγώνα και μεγάλη υπομονή».

Ρακόπουλος: «Πάντα βρίσκονται οι τρόποι για το νέο, το διαφορετικό. Θα έλεγα ότι το νέο πρέπει αφ' εαυτού να βρει τον τρόπο έκφρασής του για να βαπτιστεί. Κι αυτό σημαίνει ότι έχει απαραιτήτως να δώσει μάχη σε πολλά μέτωπα».

-- Το συνηθέστερο τα τελευταία χρόνια είναι διάλυση δημοφιλών γκρουπ μακροχρόνιας πορείας. Εσείς οι τρεις, καταξιωμένοι στο χώρο του ο καθένας, ενώνετε τις δυνάμεις και μας ξανασυστήνεστε ως ομάδα. Ποια ανάγκη σας έφερε τόσο κοντά;

Μουτσάτσου: «Στη φάση της δημιουργίας του δίσκου νιώσαμε ότι μπορούμε να δουλέψουμε παρέα και το συνεχίσαμε. Διαφωνούμε συχνά, αλλά το λύνουμε επί τόπου και αυτό οφείλεται στο ότι είμαστε "μεγάλα παιδιά" πια και οι διαφωνίες είναι αιτίες για εξέλιξη και όχι για διάλυση. Η εμπειρία μάς δίδαξε ότι σαν ομάδα μπορούμε να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα απ' ό,τι ο καθένας χωριστά.

Ρακόπουλος: «Δεν ξέρω πόσο κοντά φαντάζεσαι ότι είμαστε! Πιστεύω ότι είμαστε όσο κοντά χρειάζεται για να έχουμε μια καλή σχέση και μια καλή συνεργασία. Η συγκυρία που μας έφερε μαζί, πέραν του τυχαίου, στηρίζεται στον "τυχοδιωκτικό" χαρακτήρα μας και στο ότι παραμένουμε ανοιχτοί στο καινούριο, κάτι που ευνοείται πάρα πολύ από τη "χημεία" μας. Είμαστε μια καλή "συμμορία" με αρίστη ενδοσυνεννόηση».

-- Τι κοινό και τι διαφορετικό κόμισε ο καθένας σ' αυτό τον μουσικό «αρραβώνα»;

Νικολούδης: «Η διαφορετικότητα φέρνει δυσκολίες σε πρακτικά θέματα, αλλά είναι απαραίτητη για την παραγωγή κάποιας ιδέας. Είναι αυτό που λέμε "χημεία"».

Μουτσάτσου: «Πολλά τα διαφορετικά αν σκεφτείς ότι ο καθένας από μας έχει κινηθεί σε πολλούς και διαφορετικούς χώρους από τον άλλον. Ακόμα και η πρακτική αυτής της δουλιάς στο μυαλό του καθενός διαφέρει. Το κοινό είναι αυτός ο τυχοδιωκτισμός που ανέφερε ο Βασίλης και η ανάγκη να εκφράσουμε την ιδιαιτερότητά μας σ' ένα σύστημα που μας θέλει όλους ίδιους».

Ρακόπουλος: «Ο καθείς το είδος του και τη διαφορετικότητά του υποθέτω. Τα κοινά δε μετράνε».

-- Εχω την αίσθηση, και νομίζω πολύς κόσμος, ότι επιχειρείται - από ποιους και γιατί δεν είμαι σίγουρη - ένα τσουβάλιασμα, μια πολτοποίηση διαφορετικών αισθητικών, διαφορετικών δρόμων και σκοπών, που περιπλέκει λίγο τα πράγματα στους πιο αθώους δέκτες αυτών των μηνυμάτων. Υπάρχουν τελικά διαχωριστικές και αν ναι πρέπει να διασφαλιστούν και με ποιο τρόπο;

Νικολούδης: «Είναι σίγουρο ότι το τσουβάλιασμα γίνεται από τα κανάλια: Πρωινάδικα, μεσημεριανάδικα, βραδυνάδικα. Φόνοι και δυστυχία, σαλάτα με χαρτορίχτρες, πολιτικούς, πωλητές, μαστροπούς, παπαγαλάκια, θαύματα, τσόντες, θεραπευτές, τραγουδιστές, εθνοσωτήρες, δικηγόρους και λαϊκούς δικαστές. Μια αληθινή ελεεινή αυλή των θαυμάτων. Οχι, δεν υπάρχουν διαχωριστικές. Δεν ξέρω αν τελικά υπάρχει και πάτος. Διασφάλιση αποτελεί η παιδεία, αλλά...».

Μουτσάτσου: «Οι διαχωριστικές είμαστε εμείς οι ίδιοι. Είμαστε διαφορετική σύνθεση αναγκών και συναισθημάτων ο ένας απ' τον άλλο με έναν προορισμό: Την ανακάλυψη της ουσίας του εαυτού. Ο καθένας πρέπει να βρει το μονοπάτι που θα τον οδηγήσει εκεί και να είναι συνειδητός στο να διακρίνει τα τεχνητά από τα ουσιαστικά εμπόδια. Αυτό θέλει καθημερινή εγρήγορση, αγάπη και αυτοσεβασμό. Θέλει υψηλή εκτίμηση της αξίας της ζωής και όχι παραίτηση στο εύκολο, στο ελαφρύ, στο δήθεν, που είναι εργαλεία αυτών που θέλουν να μας χειρίζονται προς όφελός τους».

Ρακόπουλος: «Ακούμε μουσική θέλοντας ή όχι στα ασανσέρ, στα σούπερ μάρκετ. Οι δορυφόροι της Muzak κερδίζουν έδαφος μιας και το είδος αυτό του απρόσφορου μουσικού χαλιού ευνοεί την κατανάλωση. Ομως, οι χτύποι της καρδιάς διαφωνούν! Θέλουν να συμπορευτούν με ένα ουσιαστικά αγνό μουσικό περιεχόμενο».

-- Δράση και αντίδραση είναι δυο παράγωγες δυναμικές. Σήμερα εξοφλούν το χρέος τους με την απόλυτη έννοιά τους ή βρίσκονται σε μια ατονία με αποτέλεσμα λιγότερο δυναμικές εκφράσεις;

Νικολούδης: «Υπάρχει ισχυρή ένταση, υπάρχει όμως και δυνατή καταστολή, μέσα από πλαστές ανάγκες που δημιουργεί η λεγόμενη ανάπτυξη. Πώς να δράσεις ή να αντιδράσεις, όταν τη Δευτέρα πρέπει να πληρώσεις τη δόση του jeep...».

Μουτσάτσου: «Αδύνατον να υπάρξει δράση χωρίς αντίδραση. Ακόμα και η παθητικότητα είναι μορφή αντίδρασης στη δράση αυτών που την καλλιεργούν. Το σημαντικό είναι να συνειδητοποιεί κανείς τη μορφή δράσης που του επιβάλλεται και να σκέφτεται βαθιά πριν αντιδράσει. Οχι να αντιδρά μηχανικά σαν ελατήριο. Αυτό που λείπει από τον σημερινό άνθρωπο είναι το πάθος για τη ζωή που οδηγεί στην εγρήγορση και στη συνειδητή αντίδραση. Νομίζουμε ότι ζούμε ακολουθώντας τους κανόνες του life-style και βιώνοντας το ότι η αναζήτηση του χρήματος είναι αυτοσκοπός και όχι εργαλείο βιοπορισμού. Το σύστημα μας θέλει καταναλωτές - μόνο - όλων των ειδών με κατάληξη την κατανάλωση αντικαταθλιπτικών προσπαθώντας να μας πείσει ότι η λύση στις ανάγκες μας είναι κάπου εκεί έξω και όχι μέσα μας».

Ρακόπουλος: «Σε μια αγριεμένη εποχή, που όλα αξιολογούνται με βάση την αποτελεσματικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους, τα πράγματα δεν μπορεί να είναι άτονα. Η σύγχρονη εποχή έχει διευρύνει αδιαμφισβήτητα τα όρια δυναμικής της καλλιτεχνικής έκφρασης. Τα πράγματα βράζουν».

-- Μεγάλα και διαχρονικά έργα από όπερες, τραγούδια και μουσικές μέχρι θέατρο και κινηματογράφο εμπεριέχουν μηνύματα κοινωνικά, πολιτικά, χωρίς στο ελάχιστο να στοχοποιούνται ως ξεπερασμένα ή γραφικά. Η σύγχρονη τέχνη στην πλειοψηφία της τουλάχιστον -γιατί είναι άδικο να μηδενίζει κανείς τα πάντα - μοιάζει λίγο να θέλει να απενοχοποιηθεί εξοστρακίζοντας την πρωταρχική της ύλη που θα την κάνει αθάνατη. Είναι έτσι;

Νικολούδης: «Εχει αποδειχθεί ότι ο πρωταρχικός σκοπός της πραγματικής τέχνης είναι να ανυψώνει τον ψυχικό και πνευματικό μας κόσμο. Ετσι λοιπόν όταν είναι πραγματική (η τέχνη) είναι γεμάτη από κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο και έτσι θα είναι πάντα».

Μουτσάτσου: «Αυτή που το κάνει αυτό δεν είναι η αληθινή τέχνη, αλλά αυτό που μας πουλάνε ως τέτοια. Η αληθινή τέχνη δεν ενδιαφέρεται για το ταμείο. Είναι σαν τη φωτιά. Πρέπει να εκτονωθεί, αλλιώς σου καίει τα σπλάχνα. Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να θεωρούμε τέχνη όλα αυτά με τα οποία μας βομβαρδίζουν καθημερινά ζητώντας τα λεφτά μας. Πρέπει να μπορούμε να διαλύουμε το προπέτασμα καπνού που όλα αυτά δημιουργούν και να αναζητάμε την τέχνη στην απέριττη έκφραση, στην ουσιαστική και όχι στη φανφάρα. Η τέχνη είναι όμορφη σαν τη φύση γιατί την αντιγράφει και γιατί η επαφή μαζί της σε ολοκληρώνει. Μ' αυτό το κριτήριο πρέπει να την ψάχνουμε».

Ρακόπουλος: «Οχι. Νομίζω ότι προβάλλεις μια υποκειμενική άποψη. Η τέχνη είναι κάτι ζωντανό που ακολουθεί νομοτελειακά μια εξελικτική πορεία. Εχω την αίσθηση ότι πρέπει να παρακολουθεί κανείς την εξέλιξή της από κοντά για να ανιχνεύει τις νέες τάσεις και τα νέα εκκολαπτήρια».

-- Το έθνικ, η τζαζ, η μπλουζ, τα φάντος, οι επιρροές από όλα αυτά πόσο εύκολα μπορούν να βρουν διόδους για να επικοινωνήσουν με ένα πλατύτερο κοινό;

Νικολούδης: «Το κοινό αυτών των ήχων είναι σταθερά τοποθετημένο απέναντι στη μουσική, και έχει συμπαγή άποψη σε θέματα αισθητικής. Η δίοδος εξόδου πλατύτερα, δε νομίζω ότι υπάρχει. Αντίθετα, υπάρχει δίοδος εισόδου, για το κοινό που ανακαλύπτει τις περιοχές που συζητάμε. Αυτό που εμείς προσπαθούμε είναι να "ανοίγουμε" την πόρτα για να περάσει όποιος επιθυμεί».

Μουτσάτσου: «Οι δίοδοι επικοινωνίας υπάρχουν και είναι η αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου να συναντήσει τον άνθρωπο. Αυτό γίνεται με την ειλικρινή έκφραση. Αυτά τα είδη που ανέφερες είναι η ειλικρινής λαϊκή έκφραση των χωρών που ανήκουν. Δεν είναι κατασκευάσματα της διεστραμμένης λογικής "αυτά θέλει ο κόσμος για να πουλήσουμε". Κοίτα πόσα χρόνια είναι ζωντανό το ρεμπέτικο. Ολο λένε ότι είναι ντεμοντέ και όλο μπροστά μας βγαίνει!».

Ρακόπουλος: «Ολα αυτά έχουν τις ρίζες τους στη λαϊκή μουσική παράδοση και απεικονίζουν τη συνάντησή της με τον τρόπο ζωής στις πόλεις και τα μεγάλα αστικά κέντρα. Κοινό σημείο αναφοράς είναι η έκφραση του πόνου και της προσδοκίας για ένα καλύτερο αύριο. Δεν είναι λοιπόν δύσκολο να βρουν ανταπόκριση στο πλατύτερο κοινό. Αρκεί να βρεθεί η δίοδος. Αυτό είναι το θέμα. Ολοι τη δίοδο ψάχνουμε, ο καθένας με τον τρόπο του. Εμείς νομίζω πήραμε το ρίσκο και διαλέξαμε ένα μονοπάτι αρκετά περιφερειακό κάνοντας λίγο αυτό που λένε "του κεφαλιού μας"».