Associated Press

Στις 6 του Αυγούστου 1945, πάνω απ' τη μαρτυρική πόλη της Χιροσίμα, άστραψαν χιλιάδες ήλιοι μαζί, ξέσκισαν την ακοή εκατομμύρια κεραυνοί και μια πόλη μ' εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους και με όλα τα χαρακτηριστικά της βιομηχανικής και της τεχνολογικής ανάπτυξης της εποχής, μέσα σε λίγα λεπτά μεταβλήθηκε σε καπνίζοντα αποκαΐδια

Εξι του Αυγούστου 1945, ώρα 10.45 το πρωί. Η Χιροσίμα, μια απ' τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ιαπωνίας, με τις εκατοντάδες χιλιάδες των κατοίκων της ζούσε ακόμα μια μέρα απ' τις τελευταίες μέρες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Βέβαια, η Ιαπωνία, όπως άλλωστε ολόκληρος ο κόσμος σχεδόν, είχε δεινοπαθήσει κατά τη διάρκειά του. Δεν ήταν παρά ζήτημα ημερών ή τουλάχιστον βδομάδων η παραπέρα αντοχή της Ιαπωνίας, στα τελειωτικά χτυπήματα των Αμερικανών αλλά και των Σοβιετικών. Ομως, τα γεράκια του αμερικανικού Πενταγώνου με επικεφαλής τον Πρόεδρο Τρούμαν είχαν από πριν αρχίσει να σκέφτονται ένα πολύ εντυπωσιακό τέλος του ιαπωνικού μιλιταρισμού, τελευταίου παράγοντα αντίστασης των δυνάμεων του Αξονα σ' εκείνον τον πόλεμο. Ηθελαν, παράλληλα με τη χωρίς όρους παράδοση της Ιαπωνίας, να αφήσουν την εντύπωση ότι: «...μπορεί οι ιστορικές συνθήκες και ανάγκες του πολέμου να μας έφεραν στο ίδιο στρατόπεδο για την αντιμετώπιση του φασισμού και του ναζισμού, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάτε πως ανάμεσά μας υπάρχουν διαφορές που δεν αποκλείεται μια μέρα να μας φέρουν αντιμέτωπους και τότε όχι, δε θα κουβεντιάσουμε, αλλά θα επιβάλουμε τους όρους μας...».

Ετσι, τη μοιραία εκείνη στιγμή της 6ης του Αυγούστου, πάνω απ' τη μαρτυρική πόλη της Χιροσίμα, άστραψαν χιλιάδες ήλιοι μαζί, ξέσκισαν την ακοή εκατομμύρια κεραυνοί και μια πόλη μ' εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους και με όλα τα χαρακτηριστικά της βιομηχανικής και της τεχνολογικής ανάπτυξης της εποχής, μέσα σε λίγα λεπτά μεταβλήθηκε σε καπνίζοντα αποκαΐδια. Ηταν η πρώτη στην πολεμική ιστορία της ανθρωπότητας ατομική έκρηξη. Αποτέλεσμα, 80 χιλιάδες νεκροί στον τόπο. Υστερ' από 3 μέρες, στις 9 του Αυγούστου, την τύχη της Χιροσίμα ακολούθησε και το Ναγκασάκι. Πενήντα χιλιάδες νεκροί στον τόπο. Ως το τέλος του 1945 πέθαναν άλλες 100 χιλιάδες. Είναι δε ανεξακρίβωτος ο αριθμός των θανάτων που ακολούθησαν τα επόμενα 4-5 χρόνια, των θυμάτων που το υπόλοιπο της ζωής τους σημαδεύτηκε ανεπανόρθωτα απ' τις δύο πρώτες αυτές ατομικές εκρήξεις.

Ομως, πέρ' απ' την οποιαδήποτε αξία που μπορεί να έχουν τα στοιχεία με τη χαρακτηριστική σκληρότητα των αριθμών, υπάρχει και η ζωντανή των «ΧΙΜΠΑΚΟΥΣΑ». Υπάρχει η δραματική τους κραυγή: «...ΜΗ. ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΑΛΛΗ ΦΟΡΑ ΤΕΤΟΙΟ ΚΑΚΟ...».

Αλλά τι είναι οι «ΧΙΜΠΑΚΟΥΣΑ». Είναι απλό, στη γλώσσα τους οι Ιάπωνες αποκαλούν όλους και όλες που επέζησαν, σημαδεμένοι για πάντα απ' την ακτινοβολία των δύο πρώτων ατομικών εκρήξεων του 1945. Είναι πολλές χιλιάδες αυτές οι δραματικές υπάρξεις, επιστήμονες, εργάτες, νοικοκυρές, διανοούμενοι και ανάμεσά τους πολλοί εκείνοι που αισθάνονται την υποχρέωση να πουν και να ξαναπούν την οδυνηρή τους εμπειρία απ' τη βόμβα. Γι' αυτό κι εμείς δίνουμε ενδεικτικά τρεις μικροσυνεντεύξεις «ΧΙΜΠΑΚΟΥΣΑ», όπως τους αποκαλούν οι συμπατριώτες τους, οι οποίες δόθηκαν όχι τώρα, αλλά πριν από 24 χρόνια, σε Αμερικανό δημοσιογράφο, συγκεκριμένα το Δεκέμβρη του 1982 και δημοσιεύτηκαν στην Ελλάδα στην εφημερίδα «ΕΒΔΟΜΑΔΑ», την Κυριακή 5/12/82.

Τη μέρα της έκρηξης (6/8/45), ήταν 17 χρόνων. Γλίτωσε χωρίς κανένα εμφανές τραύμα. Σήμερα είναι δάσκαλος και μαζί πρόεδρος μιας οργάνωσης δασκάλων της χώρας του, που στόχους έχει: Την κατάργηση του πολέμου, τον γενικό και πλήρη αφοπλισμό και την εδραίωση της ειρήνης στον κόσμο.

«...Βρισκόμουν 750 μέτρα απ' το επίκεντρο της έκρηξης, επιβάτης σε τρένο που εκείνη τη στιγμή κινούνταν. Είδα τη λάμψη και αμέσως έχασα τις αισθήσεις μου. Ο αδερφός μου και εγώ βρεθήκαμε κάτω από πτώματα επιβατών που σκοτώθηκαν αμέσως. Ετσι δεν είχα τραύματα, μόλις συνήλθα, άνοιξα τα μάτια μου και γύρω μου εξακολουθούσε ένα πηχτό σκοτάδι να σκεπάζει τα πάντα. Στους σωρούς από τα ερείπια των σπιτιών ήταν σωριασμένα, το ένα πάνω στο άλλο τα καμένα πτώματα ανθρώπων. Στις 15 του Αυγούστου ένιωσα ότι ήμουν άρρωστος. Αρχισα να χάνω τα μαλλιά μου. Κατόπιν το δέρμα μου γέμισε μελανιές από σπασμένα αιμοφόρα αγγεία. Στις 25 του Αυγούστου επιτέλους με ξάπλωσαν στο κρεβάτι, άρρωστο από βαριά συμπτώματα οξείας ακτινοβολίας. Ο αδερφός μου βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση. Μπόρεσα και ξαναστάθηκα στα πόδια μου τον Ιούνη του 1946. Απ' το τρένο εκείνο που αναφέρω στην αρχή, επέζησαν μόνο έξι άτομα. 216 επιβάτες πέθαναν επί τόπου. Μας είπαν ότι είχαμε εκτεθεί σε δόση ακτινοβολίας διπλάσια απ' τη θανατηφόρα.

Τριάντα επτά χρόνια έχουν περάσει από την έκρηξη της πρώτης εκείνης ατομικής βόμβας και υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν ακόμα απ' τις επιπτώσεις της. Προσπαθούμε όσοι απομείναμε να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει, ν' ακούσει τη φωνή των θυμάτων της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, ν' ακούσει τη φωνή των "ΧΙΜΠΑΚΟΥΣΑ"! Ν' αντιληφθεί κάθε άνθρωπος όπου Γης πως αν ξαναχρησιμοποιηθεί όπλο ατομικό - πυρηνικό, σωτηρία δε θα υπάρξει!!!».

Σήμερα είναι μοδίστρα στη Χιροσίμα.

«...Δεν ξεχνάω ποτέ όσα έζησα τη φρικτή εκείνη μέρα της βόμβας. Εραβα σ' ένα στρατιωτικό εργοστάσιο την ώρα εκείνη και τα μάτια μου έκλεισαν από μια εκτυφλωτική λάμψη. Προσπάθησα να βγω έξω, αλλά ένιωσα πως μου ήταν αδύνατο να κινηθώ. Πηχτό σκοτάδι διαδέχτηκε την αβάσταχτη εκείνη λάμψη. Και να κλάψω ακόμα δεν μπορούσα. Είδα πιο πέρα δύο κομμένα πόδια δίπλα σε μια ξαπλωμένη κοπέλα με τη γλώσσα της να κρέμεται έξω. Κάποια στιγμή μπόρεσα και βγήκα έξω και έτρεξα προς τον ποταμό. Σ' αυτόν είχαν πέσει εκατοντάδες άτομα ολόγυμνα... Η φωτιά όμως έτρεχε πάνω στην επιφάνεια του ποταμού. Βούτηξα το κεφάλι μου μέσα στο νερό και το έβγαλα μόλις πέρασε το κύμα της φωτιάς. Η σκηνή που θυμάμαι στις όχθες του ποταμού ήταν τρισχειρότερη απ' την κόλαση. Με το σούρουπο βγήκα απ' τον ποταμό. Πεινούσα, διψούσα. Μα σε λίγο άρχισε να πέφτει μια χοντρή, μαύρη βροχή. Ηπια απ' αυτή... Κάποιος μ' απόθεσε πάνω σ' ένα κάρο και με ξάπλωσε σ' ένα ανοιχτό χωράφι. Θα 'πρεπε να είναι χιλιάδες οι ξαπλωμένοι στα χωράφια και πολλοί απ' αυτούς νεκροί.

Σηκώθηκα παγωμένη την επομένη το πρωί. Θέλησα να πάω στους γονείς μου, στην πόλη, αλλά δε με άφησαν. Εξι ολόκληρα χρόνια μετά την έκρηξη της βόμβας, τα πέρασα ξαπλωμένη σε κρεβάτι νοσοκομείου. Μόλις τον έβδομο μπόρεσα να περπατήσω και στον δέκατο χρόνο μου 'δωσαν άδεια γάμου. Αλλά δεν αποφάσισα να παντρευτώ γιατί φοβόμουν μήπως τα παιδιά μου γεννιούνταν καταδικασμένα. Μερικοί έλεγαν πως η ασθένεια αυτή είναι μεταδοτική κι άλλοι πως εμείς οι "ΧΙΜΠΑΚΟΥΣΑ" μπορούμε να 'χουμε φυσιολογικά παιδιά. Αλλά εγώ δε θέλησα να διακινδυνεύσω. Από τότε ζω με τους γονείς μου...».

Σήμερα έχει ένα μικρό ραφτάδικο στη Χιροσίμα. Κλαίγοντας χωρίς σταματημό σ' όλη τη διάρκεια της μικροσυνέντευξης και με μάτια θολά απ' τα δάκρυα, είπε: «...Ημουν 30 ετών τη μέρα της έκρηξης και τώρα είμαι 67. Θέλω να μάθει όλος ο κόσμος τι πάει να πει βόμβα ατομική, τι πάθαμε και οι "ΧΙΜΠΑΚΟΥΣΑ" που αργοπεθαίνουν μέσα σε φριχτούς πόνους ασταμάτητα.

Εκείνο όμως που όλοι οι λαοί πρέπει να καταλάβουν πολύ καλά είναι ότι πρέπει να καταργηθούν όλα τα πυρηνικά όπλα...

Βρισκόμουν σε απόσταση δύο χιλιομέτρων και κάτι απ' το επίκεντρο της έκρηξης. Δούλευα τότε λογίστρια σε μια υπηρεσία του ναυτικού. Η έκρηξη με βρήκε στο δρόμο την ώρα εκείνη, όχι στη δουλιά μου, γι' αυτό και γλίτωσα. Οσοι βρέθηκαν σ' εκείνον το δρόμο, πέθαναν την ίδια στιγμή της έκρηξης και ας ήταν τόσο μακριά απ' αυτούς. Ο ήχος της στιγμής ήταν πολύ οξύς, στριγκός, όπως όταν χαράξεις τζάμι με πέτρα. Το τραύμα μου ήταν μάλλον ελαφρό. Είδα ανθρώπους που το δέρμα τους κρεμόταν απ' την άκρη των δακτύλων τους... Προσπάθησα να γυρίσω σπίτι μου. Στη θέση του όμως βρήκα ερείπια. Πήγα σε συγγενείς μου... Δούλεψα νοσοκόμα. Τα όσα είδαν τα μάτια μου είναι απερίγραπτα. Στρατιώτες προσπαθούσαν να μεταφέρουν τραυματίες και νεκρούς, αλλά δεν μπορούσαν. Τα κρέατα ξεκολλούσαν απ' τα κόκαλα... Αλλόφρονες, όσοι είχαν επιζήσει αναζητούσαν τους δικούς τους μέσα στα ερείπια που ποτέ δεν έπαυαν να καπνίζουν, καψαλίζοντας την ψυχή για πάντα αυτών που είχαν επιζήσει. Καθημερινά χιλιάδες πτώματα καίγονταν σε πρόχειρους φούρνους. Και οι αγγελίες - αναζητήσεις συγγενών απ' τις εφημερίδες δεν έπαυαν, αφήνοντας τον απόηχό τους και ως σήμερα ακόμα...

Στα ρουθούνια μου υπάρχει ακόμα η μυρωδιά της καμένης σάρκας... Κι όλ' αυτά απ' τη μια και μόνο έκρηξη ατομικής βόμβας, που λένε πως δεν είναι τίποτα μπροστά στα σημερινά όπλα...

Το θέμα αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί ν' αφορά κάποιον άλλον. Δεν είναι ζήτημα της πόλης της Χιροσίμα ή της πόλης του Ναγκασάκι. Είναι ζήτημα όλων των πολιτών του κόσμου... Είναι ζήτημα αυτής της ίδιας της οικογένειάς σας...».

Αυτά απ' τους τρεις πολίτες της μακρινής Ιαπωνίας που μπορεί να μη ζουν τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές.

Ομως, απ' τον Αύγουστο του 1945, που βλέπουμε την πρώτη ατομική βόμβα να εκρήγνυται στη Χιροσίμα και μετά από τρεις μέρες τη δεύτερη στο Ναγκασάκι, πώς πορεύτηκε η ανθρωπότητα; Πώς αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα που είναι πολύ χειρότερη απ' ό,τι ήταν πριν από 61 χρόνια; Γιατί πιστεύουμε πως κανένας δεν έχει το δικαίωμα ν' αδιαφορεί μπροστά στους κινδύνους που απειλούν τη ζωή της ανθρωπότητας στο σύνολό της. Για να επιτευχθεί όμως αυτή η ευαισθητοποίηση, κρίνουμε πως είναι απαραίτητο ο κόσμος να δει και να κατανοήσει με στοιχεία πραγματικά και αντικειμενικά το μέγεθος αυτών των κινδύνων. Πολύ χοντρικά λοιπόν δίνουμε εδώ μερικά απ' αυτά τα στοιχεία που όχι, αλήθεια, χωρίς κόπο μπορέσαμε να βρούμε.

1. Το υπάρχον σήμερα, αποθηκευμένο, σ' όλον τον κόσμο, ατομικό και πυρηνικό πολεμικό υλικό είναι ίσο σε ισχύ, με 1,5 εκατομμύρια σαν τις δύο πρώτες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.

2. Αν το υλικό αρχίσει να χρησιμοποιείται σταδιακά και κάθε ένα λεπτό εκρήγνυται και μία βόμβα σαν αυτή της Χιροσίμα, τότε θα έχουμε για δύο και παραπάνω χρόνια, κάθε λεπτό και μια έκρηξη, άρα και κάθε λεπτό 65 χιλιάδες νεκρούς στον τόπο, με την αναλογία βέβαια των αποτελεσμάτων των δύο πρώτων εκρήξεων του 1945. Αυτό σημαίνει πως την ώρα που θα εκραγεί η τελευταία βόμβα, θα έχει φτάσει ο αριθμός των νεκρών σε δισεκατομμύρια ψυχές, περίπου 10 φορές τον σημερινό πληθυσμό της Γης.

3. Η καταστροφική δύναμη ενός μόνο σύγχρονου πυρηνικού υποβρυχίου, εξοπλισμένου με πυραυλοπυρηνικά όπλα, είναι όμοια και ίση περίπου με την ισχύ όλων μαζί των πολεμικών υλικών που καταναλώθηκαν σ' όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου κι από όλους μαζί τους αντιμαχόμενους. Γίνεται κατανοητό λοιπόν πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος να κατρακυλήσει η ανθρωπότητα στην πλήρη εξαφάνισή της και την καταστροφή, εξαιτίας της μεγάλης συσσώρευσης σ' όλον τον κόσμο πυραυλοπυρηνικών όπλων και μέσων μαζικής καταστροφής.

Για να επιστρέψουμε στο πρώτο πλήγμα κατά της ειρήνης, όπως λέμε και στην αρχή τούτου του σημειώματος, οι Αμερικανοί ήθελαν να δώσουν κι ένα μήνυμα στους συμμάχους τους Σοβιετικούς, παράλληλα με την παράδοση της Ιαπωνίας χωρίς όρους: «...Από δω και πέρα, εμείς κάνουμε κουμάντο...». Ηθελαν δηλαδή να κάνουν σαφές ότι τελειώνει αυτός ο πόλεμος, αλλά ο πόλεμος παραμένει ως μέσο επίλυσης διαφορών ανάμεσα σε κράτη, έθνη, λαούς.

Η ιστορία των τελευταίων 61 περίπου χρόνων επιβεβαιώνει, πέρα από κάθε αμφισβήτηση, την άποψή μας αυτή.