22ο ΜΕΡΟΣ

Οι στρατιώτες έσυραν τα πτώματα του Αντόνιο και του Αρτούρο, όπως και τον Πάτσο που ήταν βαριά τραυματισμένος. Ο Τσε ταράχτηκε όταν τους είδε και ζήτησε να του επιτρέψουν να προσφέρει στον Πάτσο ιατρική βοήθεια, αλλά δεν του το επέτρεψαν.

Στις 17.30 ο στρατός αποφάσισε να αποσυρθεί από την περιοχή των επιχειρήσεων και να επιστρέψει στο χωριό. Στη δύσκολη αυτή πορεία, ο Τσε προχωρούσε φρουρούμενος από αρκετούς στρατιώτες, πίσω του ήταν ο Γουίλι Κούμπα - κι οι δύο με τα χέρια δεμένα - μετά ακολουθούσε ο Πάτσο σε σοβαρή κατάσταση, υποβοηθούμενος από μερικούς στρατιώτες και τέλος οι νεκροί.

Συνέχισαν την πορεία και, πριν φτάσουν στο χωριό, συναντήθηκαν με τον Μιγέλ Αγιορόα, διοικητή του τάγματος των ρέιντζερ και τον Αντρές Σέλιτς, διοικητή του συντάγματος μηχανικού του Βάγε Γκράντε, ο οποίος είχε φτάσει με ελικόπτερο. Τους συνόδευαν ο Ανίμπαλ Κιρόγα, δικαστής της Λα Ιγέρα, και μερικοί αγρότες με μουλάρια, για να φορτώσουν τους νεκρούς. Ο Αντρές Σέλιτς ξεστόμισε βρισιές και απειλές ενάντια στον Τσε. Δυο στρατιώτες του πήραν τα ρολόγια και ό,τι άλλο είχε πάνω του.

Στις 19.30, όταν το κονβόι συμπλήρωσε την πορεία προς ως το χωριό, ήταν ήδη βαθύ σκοτάδι. Στο σκοτάδι, τα αμυδρά φώτα από τις αγροτικές λάμπες κηροζίνης ή μερικά κεριά φώτιζαν τις φτωχικές καλύβες. Οι κάτοικοι σιωπηλοί, φοβισμένοι, κοιτούσαν πολύ προσεκτικά μέσα από τα σπίτια τους. Αλλοι, σαν σκιές, πλησίαζαν αργά - αργά για να δουν τους αντάρτες.

Οι στρατιωτικοί μετέφεραν τον Τσε στο μικρό άθλιο σχολείο της Λα Ιγέρα, που ήταν φτιαγμένο από πλίνθους, άχυρο και πάτωμα από χώμα, με δύο αίθουσες χωρισμένες με ένα ξύλινο χώρισμα. Εκεί δίδασκαν καθημερινά η Ελιδα Ιδάλγο, η Χουάνα Καρισάλες, η Χούλια Κορτές κι ο Κάτσο Ταλάμα. Σε μια από τις αίθουσες άφησαν τον Τσε, μαζί με τα πτώματα του Αρτούρο και του Αντόνιο πεταμένα στο έδαφος. Στην άλλη έβαλαν τον Γουίλι μαζί με τον Πάτσο που ήταν πολύ βαριά.

Για ό,τι συνέβη στη διάρκεια της νύχτας στις 8 του Οκτώβρη στο χωριό Λα Ιγέρα, μάρτυρες ήταν οι στρατιωτικοί, ο Τσε, ο Γουίλι Κούμπα, ο δικαστής Ανίμπαλ Κιρόγα, οι δάσκαλοι, ο τηλεγραφητής, η γυναίκα του Νίνφα Αρτεάγα κι οι αγρότες του φτωχικού χωριού.

Αφού οι στρατιωτικοί άφησαν τους αντάρτες στο σχολείο, ο Αντρές Σέλιτς, ο Αγιορόα κι ο Γκάρι Πράδο πήγαν στο σπίτι του δικαστή για να φάνε. Αργότερα, πέρασαν από το σπίτι του τηλεγραφητή Ουμπέρτο Ιδάλγο και κάθισαν να κάνουν μια καταγραφή όλων όσων είχαν μαζί τους οι μαχητές.

Στις 9 το βράδυ περίπου, ο Αντρές Σέλιτς κι ο Γκάρι Πράδο επέστρεψαν στο σχολείο με πρόθεση να ανακρίνουν τον Τσε, μετά τους ακολούθησε ο Μιγέλ Αγιορόα. Ηθελαν να αποσπάσουν πληροφορίες, ακριβή στοιχεία που θα τους διευκόλυναν να εξοντώσουν και τους υπόλοιπους αντάρτες και να μάθουν ποιο ήταν το προβλεπόμενο σημείο ανασύνταξης. Η απάντηση ήταν απόλυτη σιωπή.

Ο Σέλιτς τον έβρισε ξανά, του τράβηξε με μανία τα γένια, με τόση δύναμη που του ξερίζωσε ένα μέρος τους. Ο Τσε είχε τα χέρια δεμένα, αλλά αντέδρασε αγανακτισμένος. Τα σήκωσε με δύναμη, για να πέσουν στο πρόσωπο του Σέλιτς, ο οποίος έπεσε πάνω του για να τον χτυπήσει. Ο Τσε αντέδρασε με το μόνο τρόπο που μπορούσε να απαντήσει φτύνοντάς τον στο πρόσωπο. Ο Σέλιτς έπεσε ξανά πάνω του και τα χέρια του Τσε δέθηκαν πίσω από την πλάτη του.

Επέστρεψαν στο σπίτι του τηλεγραφητή. Ο Σέλιτς άρπαξε τα υπάρχοντα των ανταρτών. Τα πιο πολύτιμα από υλική άποψη μοιράστηκαν ανάμεσα στους αξιωματικούς, ανάλογα με την ιεραρχία τους: 4 ρολόγια Ρόλεξ, 1 γερμανικό πιστόλι διαμετρήματος 45 χιλιοστών, 1 μαχαίρι Ζόλιγκεν, 2 πίπες, 1 υψογράφο και άλλα αντικείμενα. Ανάμεσα στους αξιωματικούς μοιράστηκαν τα βορειοαμερικανικά και καναδέζικα δολάρια και το βολιβιανά πέσος, με την υπόσχεση να μην το αναφέρουν στις αρχές, γιατί αν αυτά τα χρήματα έφταναν στα χέρια του Σεντένο Ανάγια και του Αρνάλντο Σαουσέδο, θα τα κρατούσαν εκείνοι.

Τη στιγμή της μοιρασιάς εμφανίστηκε ο στρατιώτης Φράνκλιν Γκουτιέρες Λόσα και απαίτησε το μερίδιό του. Ο Σέλιτς του έδωσε 2.000 βολιβιανά πέσος και 100 δολάρια για να σωπάσει. Παρ' όλα αυτά, λίγο αργότερα δυσαρεστημένος επειδή του έδωσαν τόσο λίγα, τους κατάγγειλε στον Σαουσέδο Παράδα, ο οποίος το ανέφερε στους ανωτέρους του. Αυτό στοίχισε στο στρατιώτη Γκουτιέρες Λόσα ακριβά, αφού τον κατηγόρησαν για λιποταξία, για παροχή πληροφοριών στους αντάρτες και για πώληση αντικειμένων που ανήκαν στους αντάρτες, σε δημοσιογράφους. Δικάστηκε και τιμωρήθηκε με φυλάκιση.

Ο Σέλιτς κράτησε επιπλέον το σακίδιο του Τσε, διάφορα φωτογραφικά φιλμ κι ένα βιβλιαράκι πράσινου χρώματος, στο οποίο ο ηρωικός αντάρτης είχε γράψει με τα γράμματά του διάφορα ποιήματα: το "Κάντο Χενεράλ" του Πάμπλο Νερούδα, το "Ακονκάγουα" και το "Πέτρα από καμίνι" του Νικολάς Γκιγέν.

Τα υπάρχοντα μικρότερης υλικής αξίας τα μοιράστηκαν μεταξύ τους μερικοί στρατιώτες. Η Νίνφα Αρτεάγα, η γυναίκα του τηλεγραφητή, κράτησε αρκετά απ' αυτά. Οι στρατιωτικοί χάρισαν στο δικαστή Ανίμπαλ Κιρόγα ένα μουλάρι, τη σέλα κι ένα φακό.

Μετά τις 10 το βράδυ της ίδιας εκείνης μέρας, 8 του Οκτώβρη, στη Λα Ιγέρα ήρθε ένα μήνυμα από το Βάγε Γκράντε που έδινε την εντολή να κρατηθεί ζωντανός ο Τσε. Το μήνυμα είχε ως εξής:

"Κρατήστε ζωντανό τον Φερνάντο μέχρι την άφιξή μου αύριο τις πρώτες πρωινές ώρες με ελικόπτερο. Συνταγματάρχης Σεντένο Ανάγια".

Ο Γκάρι Πράδο επισκέφθηκε και πάλι τον Τσε, που μ' αυτή την ευκαιρία του είπε ότι δύο στρατιώτες του πήραν το ρολόι και το ρολόι του Τούμα. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του Πράδο, αυτός έψαξε τους δυο στρατιώτες και τους ανάγκασε να δώσουν πίσω τα ρολόγια, διαβεβαιώνοντας ότι ο Τσε του τα έδωσε να τα φυλάει, γιατί σίγουρα θα τα ξαναέκλεβαν. Μ' αυτόν τον τρόπο, ο Πράδο τα κράτησε. Μετά κράτησε του Τσε για τον ίδιο και έδωσε το ρολόι του Τούμα στον Μιγέλ Αγιορόα.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 23ο ΜΕΡΟΣ

Συνέντευξη Τύπου εφ' όλης τηςύλης, με βασική αιχμή τα εθνικά θέματα, παραχώρησε χτες το μεσημέρι στο Ζάππειο, ο Δ. Τσοβόλας.

Ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ επανέλαβε τη θέση του, χαρακτηρίζοντας το κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης μεταξύ Σημίτη - Ντεμιρέλ "συμφωνία της ντροπής, βλαπτικής για τα εθνικά μας συμφέροντα", λέγοντας ότι ανέτρεψε το ισχύον νομικό καθεστώς στο Αιγαίο, αποδέχτηκε το μετασχηματισμό των τουρκικών διεκδικήσεων σε ελληνοτουρκικές διαφορές και αποδυνάμωσε το δικαίωμα της χώρας για την επέκταση στα 12 μίλια της αιγιαλίτιδας ζώνης. Επίσης κατάγγειλε τον "αντιδημοκρατικό και αντιθεσμικό τρόπο με τον οποίο έκλεισε αυτή η συμφωνία" και τη "μυστική διπλωματία" της κυβέρνησης, καθώς και την ουσιαστική "σύμπραξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης και όχι μόνο".

Ωστόσο, ερωτώμενος από το "Ρ", για την όλο και μεγαλύτερη παρέμβαση των ΗΠΑ στα εθνικά θέματα και αν τη σχολιάζει, αρκέστηκε μόνο σε μια γενικόλογη τοποθέτηση λέγοντας: "Στην εξωτερική πολιτική και στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν φίλοι και σύμμαχοι. Υπάρχουν συμφέροντα και μόνο συμφέροντα. Οι ΗΠΑ θέλουν ακριβώς να αποκτήσουν έναν επιδιαιτητικό ρόλο στο Αιγαίο για να ικανοποιήσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα (πετρέλαια Κασπίας κλπ), αλλά και τα στρατιωτικά και πολιτικά". Για το γεγονός, ότι η Ελλάδα δεμένη στο αμερικανονατοϊκό άρμα, εξυπηρετεί ακριβώς αυτά τα συμφέροντα, ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ δεν είχε τίποτε να πει. Η κριτική του περιορίστηκε επί της διαδικασίας, με άσφαιρα πυρά, χωρίς να αγγίζει τις βαθύτερες αιτίες.

Οσο για τη στάση των "22" που "αντιδρούν" μέσα στο ΠΑΣΟΚ, τη χαρακτήρισε θετική, που όμως δεν πρέπει να παραμείνει μόνο φραστική. "Πρέπει να εμποδίσουν, είπε, την κυβέρνηση σ' αυτόν τον κατήφορο που έχει πάρει".

Αναφέρθηκε επίσης στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης "που φέρνει σε δεινή θέση όλους τους εργαζόμενους", όμως δεν είπε τίποτε για την πηγή αυτής της άδικης πολιτικής, που είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου με την παρατεταμένη λιτότητα που επιβάλλεται από την ΕΕ των πολυεθνικών, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και πρόσφατα με τη Διακυβερνητική του Αμστερνταμ.

Σε άλλο σημείο υποστήριξε ότι η κυβέρνηση "παίζει με τη φωτιά και τη δημοκρατία, διοχετεύοντας ψευδώς ειδήσεις περί ασθένειας του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ από την άλλη μεριά μέσα από την πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος, θέλει να βγάζει μονοκομματικούς προέδρους".

Ερωτώμενος, για την τακτική του ΔΗΚΚΙ στις ερχόμενες δημοτικές εκλογές άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασιών, αφού είπε: "Δεν αποκλείεται τίποτε. Ολα θα μπουν στο τραπέζι με στόχο την αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης". Ενώ πρόσθεσε θα στηριχτούν πρόσωπα που πιστεύουν στην αποκέντρωση και την περιφερειακή ανάπτυξη. Μίλησε για "προγραμματικό πλαίσιο" που θα επεξεργαστεί συλλογικά το κόμμα (με γνωστή την πρόθεση να μην κομματιστούν αυτοί οι φορείς), χωρίς όμως να αναφερθεί ποια πολιτική θα στηρίζει.

• "Διαφορετικό, αλλά πραγματικό πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ" χαρακτήρισε σχολιάζοντας τις δηλώσεις του προέδρου του ΔΗΚΚΙ, ο εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος με ιδιαίτερα οξύ τρόπο έσπευσε να προσδώσει "αντιπολιτευτικούς πόντους" στις δηλώσεις αυτές, κατηγορώντας το ΔΗΚΚΙ για "κατασυκοφάντηση του ΠΑΣΟΚ και υπονόμευση των θεσμών", προφανώς σε ό,τι αφορά τη χρέωση της διοχέτευσης πληροφοριών για την υγεία του Προέδρου της Δημοκρατίας στο ΠΑΣΟΚ.

Με αφορμή τη Συμφωνία της Μαδρίτης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η Εκτελεστική Επιτροπή του Παλλεσβιακού Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου έστειλε επιστολή προς τον πρόεδρο της Βουλής, τον πρόεδρο της Κυβέρνησης, τα πολιτικά κόμματα και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπου, μεταξύ άλλων, τονίζει:

"Η Εκτελεστική Επιτροπή του Παλλεσβιακού Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου, που συνεδρίασε με θέμα τη συμφωνία που υπέγραψαν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας, θεωρεί ότι το ανακοινωθέν - συμφωνία που υπέγραψαν, υποταγμένοι στην Αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, η οποία το συνέγραψε, αποτελεί μια επικίνδυνη εξέλιξη για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.

Η ΕΕ του ΠΕΚ καλεί τους εργαζόμενους να αναπτύξουν το φιλειρηνικό αντιιμπεριαλιστικό αγώνα. Να λύνονται τα προβλήματα με γνώμονα τα συμφέροντα των δύο λαών. Να αγωνιστούμε να γίνει το Αιγαίο θάλασσα ειρήνης. Να απαλλαγεί η χώρα από τα ΝΑΤΟικά δεσμά".

Συνεχίζονται οι εξορμήσεις των Επιτροπών Ειρήνης στα πλαίσια της καμπάνιας ενημέρωσης ενάντια στο ΝΑΤΟ και τη διεύρυνσή του προς ανατολάς, που έχει ξεκινήσει η Παναθηναϊκή Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΠΕΔΥΕ).

Ετσι προχτές τα μέλη της Επιτροπής Ειρήνης Αιγάλεω,έδωσαν το αγωνιστικό τους "παρών" στη "μάχη" της ενημέρωσης. Με τη διακήρυξη της ΠΕΔΥΕ στο χέρι αλλά και το κουπόνι για την οικονομική ενίσχυση του κινήματος ειρήνης, απευθύνθηκαν στον αιγαλιώτικο λαό θαρρετά, με τη δύναμη του δίκιου και της αλήθειας.

Πραγματικά αποδείχτηκε περίτρανα ότι το φιλειρηνικό κίνημα, με την πρωτόβουλη δράση των αγωνιστών του, έχει απεριόριστες δυνατότητες δράσης. Ηταν λίγοι εκείνοι, που όταν τους ζητήθηκε, αρνήθηκαν να ανταποκριθούν στην οικονομική ενίσχυση του κινήματος της ειρήνης. Τα "πηγαδάκια" δεν άργησαν να στηθούν και να δείξουν με σαφήνεια τόσο την ανησυχία του κόσμου και την πικρία του για την τωρινή παγκόσμια κυριαρχία των Αμερικανών, αλλά και τα πρώτα σκιρτήματα για την ανάγκη αντίστασης και αγώνα. Και εδώ ακριβώς είναι, που τα μέλη της Επιτροπής Ειρήνης, με περίσσιο θάρρος και απαιτητικότητα εξηγούσαν ότι, το κίνημα της ειρήνης δε θέλει μόνο κάποιους, "λίγους που θα τρέχουν" αλλά "μάς θέλει όλους".

Αυτό που αποκόμισαν οι αγωνιστές της ειρήνης, από την εξόρμηση αυτή, είναι ότι η ζωντανή επαφή με τον κόσμο είναι "όρος ζωής" για το φιλειρηνικό κίνημα και πρέπει να συνεχιστεί με νέες πρωτοβουλίες.