25ο ΜΕΡΟΣ

Τις πρώτες πρωινές ώρες στις 9 του Οκτώβρη, ο Μπαριέντος έλαβε μια τηλεφωνική κλήση από την Ουάσιγκτον. Ηταν ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του, ο δόκτωρ Βάλτερ Γκεβάρα Αρσε, που έπαιρνε μέρος σε μια σύσκεψη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών. Γύρω απ' αυτή τη συζήτηση ο πρώην υπουργός ανέφερε τα εξής:

"Οταν κυκλοφόρησε η είδηση ότι ο Τσε είχε πιαστεί αιχμάλωτος, τηλεφώνησα στον Μπαριέντος και του είπα: "Μου φαίνεται ζωτικής σημασίας να διασωθεί η ζωή του Τσε Γκεβάρα. Είναι απαραίτητο σ' αυτό το ζήτημα να μη γίνει κανένα λάθος, γιατί αν γίνει κάτι τέτοιο, θα παρουσιαστεί μια κακή εικόνα, την οποία δε θα μπορέσει να σβήσει κανείς, σε κανένα μέρος του κόσμου. Αντίθετα, αν τον κρατήσετε φυλακισμένο στη Λα Πας για ένα ορισμένο διάστημα, για όσο διάστημα χρειάζεται, θα είναι πιο ωφέλιμο για μας, γιατί οι άνθρωποι χάνονται, όταν βρίσκονται στις φυλακές, περνά ο καιρός και μετά ξεχνιούνται".

Η απάντησή του ήταν άμεση, μου είπε: "Λυπούμαι πολύ, δόκτωρ, το τηλεφώνημά σας έφτασε αργά. Ο Τσε Γκεβάρα πέθανε στη μάχη".Αυτή ήταν η απάντηση.

Λυπήθηκα βαθιά, όχι μόνο για τον άνθρωπο, για τα χαρακτηριστικά που είχε, για το κοινό μας επίθετο, αλλά και γιατί μου φάνηκε ότι ήταν ένα πολύ σοβαρό πολιτικό σφάλμα και συνεχίζει να μου φαίνεται πολιτικό σφάλμα πολύ σοβαρό, κι ότι υπήρξαν πολλές εξωτερικές πιέσεις για να διαπραχθεί.

Εγώ βρισκόμουν λίγο παραπάνω από μια βδομάδα στην Ουάσιγκτον και άρχισα να αντιλαμβάνομαι μια σειρά γεγονότα σαν συνέπεια του θανάτου του Τσε. Ο Τσε τραυματίστηκε, αιχμαλωτίστηκε. Ηταν ζωντανός όλη τη νύχτα στις 8 του Οκτώβρη. Ηρθε η είδηση στη Λα Πας και ακόμα πιο πέρα. Ο υπαξιωματικός πυροβόλησε, πράγμα τραγικό και παράλογο.

Σ' όλον αυτόν τον παραλογισμό αναμείχθηκαν εξωτερικές δυνάμεις πολύ ισχυρές, που συσκέφθηκαν επανειλημμένα", κατέληξε ο δόκτωρ Γκεβάρα Αρσε.

Στη Λα Πας, τις πρώτες πρωινές ώρες στις 9 του Οκτώβρη, έφτασε στο Γενικό Επιτελείο του Μιραφλόρες ο Οβάντο. Ανέβηκε αμέσως στα γραφεία του τμήματος ΙΙΙ (επιχειρήσεων) στο δεύτερο όροφο. Εκεί βρίσκονταν ήδη οι Νταβίδ Λα Φουέντε, Μάρκος Βάσκες Σεμπέρτεγι, Φεδερίκο Αράνα Σερούδο και Μανουέλ Κάρδενας Μάγιο. Τους εξήγησε, λοιπόν, ότι ο Τσε βρισκόταν αιχμάλωτος στη Λα Ιγέρα.

Στη συνέχεια, έφτασαν οι Λεόν Κόγε Κουέτο, διοικητής της πολεμικής αεροπορίας, Οράσιο Ουγαρτέτσε, του πολεμικού ναυτικού, Χουάν Χοσέ Τόρες και, τέλος, ο Μπαριέντος, ο οποίος μπήκε αμέσως μαζί με τον Οβάντο και τον Χουάν Χοσέ Τόρες σε μια μικρή αίθουσα εκθέσεων του τμήματος ΙΙΙ. Μετά από μία σύντομη συζήτηση, φώναξαν και τους Μάρκος Βάσκες Σεμπέρτεγι, Νταβίδ Λα Φουέντε, Λεόν Κόγε Κουέτο και Οράσιο Ουγαρτέτσε. Ο Μπαριέντος θέλησε σκόπιμα να εμπλέξει και τα μέλη της ανώτατης στρατιωτικής διοίκησης στην απόφασηκι έτσι έθεσε το θέμα της φυσικής εξόντωσης του Τσε. Το έβαλε σαν απόφαση και όχι σαν θέμα προς συζήτηση. Οταν ολοκληρώθηκε η σύσκεψη, στάλθηκε μια κωδικοποιημένη εντολή στο Βάγε Γκράντε. Ο Οβάντο κατευθύνθηκε προς το αεροδρόμιο και με ένα αεροπλάνο ΤΜ - 14 έφυγε για το χωριό αυτό. Μαζί του ταξίδεψαν ο αντιναύαρχος Οράσιο Ουγαρτέτσε, οι συνταγματάρχες Φερνάντο Σατόρι και Νταβίδ Λα Φουέντε, ο αντισυνταγματάρχης Ερμπέρτο Ολμος Ρίμποτ, οι λοχαγοί Οσκαρ Πάμο, Ανχελ Βάργας και Ρενέ Οκάμπο.

Γύρω στις 10 το πρωί, στο φτωχικό χωριό της Λα Ιγέρα, ο πράκτορας της CIA Φέλιξ Ράμος έλαβε ένα κωδικοποιημένο μήνυμα, που το κείμενό του περιείχε τον καθορισμένο κώδικα που σήμαινε να σκοτώσει τον ηρωικό αντάρτη.Ενόσω ένας στρατιώτης έψαχνε το συνταγματάρχη Σεντένο, ο πράκτορας της CIA, συνοδευόμενος από τον Αντρές Σέλιτς, κατευθύνθηκε προς το σχολείο. Φρουρός ήταν ο νεαρός Εδουάρδο Ουέρτα Λορενσέτι, εκείνος που είχε σκεπάσει τον Τσε και είχε συζητήσει μαζί του. Ο πράκτορας της CIA τον διέταξε να απομακρυνθεί. Ο νεαρός αξιωματικός υπάκουσε, αλλά παρατήρησε ότι ο Ράμος, στην προσπάθειά του να ανακρίνει τον Τσε, τον ταρακούνησε πιάνοντας τον από τους ώμους για να μιλήσει, του τράβηξε δυνατά τα γένια και του φώναξε πως θα τον σκότωνε.

Ο Ουέρτα διηγήθηκε στους φίλους του ότι επειδή έπρεπε να προστατεύσει τη ζωή του Τσε, προσπάθησε να αποτρέψει την άσχημη συμπεριφορά του πράκτορα της CIA. Πάνω στην πάλη, έπεσε και, καθώς βρισκόταν στο πάτωμα, του φώναξε εξαγριωμένος: "Θα μου το πληρώσεις πολύ γρήγορα, σκατοβολιβιανέ, άγριε Ινδιάνε, ηλίθιε!". Ο Ουέρτα προσπάθησε να τον χτυπήσει, αλλά μπήκε στη μέση ο Σέλιτς.

Λίγα λεπτά αργότερα από τη ζώνη των μαχών, έφεραν το πτώμα του Βολιβιανού αντάρτη Ανισέτο Ρεϊνάγα και σχεδόν τυφλό τον Περουβιανό Χουάν Πάμπλο Τσανγκ - Ναβάρο ή Κινέζο. Ο πράκτορας της CIA χρησιμοποίησε βία για να κάνει τον αντάρτη να μιλήσει αλλά δεν τα κατάφερε. Στο ισπανικό περιοδικό "Ιντερβιού" - που είχε πρόσβαση σε κάποια έκθεση της CIA - αναφέρεται ότι ο Ράμος χρησιμοποίησε μια ξιφολόγχη ενάντια στον Περουβιανό αντάρτη.

Γύρω στις 11, επέστρεψε ο Σεντένο Ανάγια, συνοδευόμενος από τον Αγιορόα, στους οποίους ο πράκτορας της CIA μετέφερε την τελική απόφαση να εξοντωθεί ο Τσε, διευκρινίζοντάς τους ότι με μεγάλη ευχαρίστηση θα εκτελούσε ο ίδιος τη διαταγή να τον πυροβολήσει.

Λίγο αργότερα, η Νίνφα Αρτεάγα, μαζί με την κόρη της, τη δασκάλα Ελιδα Ιδάλγο, πήγαν μέχρι το σχολείο για να προσφέρουν στον Τσε και στους άλλους αντάρτες από μια φιστικόσουπα.

Ο Σεντένο Ανάγια ζήτησε από τον Φέλιξ Ράμος να αναλάβει την εκτέλεση της διαταγής. Αφού ήθελε να το κάνει, ας το έκανε. Ωστόσο ο πράκτορας της CIA αποφάσισε τελικά, μαζί με τους Σέλιτς και Αγιορόα, να αναζητήσουν ποιοι από τους στρατιώτες προσφέρονταν για να εκτελέσουν τη διαταγή. Δέχτηκαν οι Μάριο Τεράν, Κάρλος Πέρες Πανόσο και Μπερναντίνο Ουάνκα, εκπαιδευμένοι και οι τρεις από τους Βορειοαμερικανούς συμβούλους.

Σε συνεντεύξεις Τύπου που έδωσε, ο Μάριο Τεράν, δήλωσε ότι όταν μπήκε στην τάξη, βοήθησε τον Τσε να σταθεί στα πόδια του, ότι βρισκόταν καθισμένος σ' έναν απ' τους παλιούς πάγκους του σχολείου και ότι παρόλο που ήξερε ότι επρόκειτο να πεθάνει, παρέμενε ήρεμος. Ο Τεράν είπε ότι εντυπωσιάστηκε κι ότι δεν μπορούσε να πυροβολήσει, γιατί τα χέρια του έτρεμαν. Είπε ακόμα, ότι τα μάτια του Τσε έλαμπαν έντονα, ότι φαινόταν να ψηλώνει, να ψηλώνει πολύ και να τον πλησιάζει. Τρόμαξε, θόλωσε η ματιά του κι άκουσε να του φωνάζουν: "Πυροβόλησε, ηλίθιε, πυροβόλησε!". Τον πότισαν αλκοόλ, αλλά και πάλι δεν μπορούσε να πυροβολήσει.

Οι αξιωματικοί Κάρλος Πέρες Πανόσο και Μπερναντίνο Ουάνκα πυροβόλησαν τον Περουβιανό αντάρτη Χουάν Πάμπλο Τσανγκ - Ναβάρο και το Βολιβιανό Γουίλι Κούμπα.

Οι Βολιβιανοί αξιωματικοί και ο πράκτορας της CIA εξανάγκασαν και πάλι τον Μάριο Τεράν να πυροβολήσει. Στους δημοσιογράφους διηγήθηκε ότι έκλεισε τα μάτια και πυροβόλησε. Μετά έκαναν το ίδιο και όλοι οι άλλοι που ήταν παρόντες. Ηδη είχαν περάσει κάπου 10 λεπτά μετά τη μία το μεσημέρι της 9ης Οκτώβρη του 1967. Ο πράκτορας της CIA Φέλιξ Ράμος πυροβόλησε κι αυτός το κορμί του Τσε. Αφού έγινε το έγκλημα, ο Σεντένο Ανάγια επέστρεψε στο Βάγε Γκράντε.

Οι χωρικοί, τρομοκρατημένοι από τις πράξεις του στρατού, πλησίασαν αργάαργά, φοβισμένα και αμήχανα μπροστά στο απίστευτο γεγονός του οποίου υπήρξαν μάρτυρες. Για τους κατοίκους της Λα Ιγέρα, ενός ειρηνικού, θεοσεβούμενου και προληπτικού χωριού, δεν ήταν χριστιανικό να δολοφονούνται ανθρώπινες υπάρξεις. Αρχισαν να μουρμουρίζουν φοβισμένοι ότι η οργή του Θεού θα έπεφτε στη Λα Ιγέρα, εξαιτίας των στρατιωτών.

ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΤΟ 26ο ΜΕΡΟΣ