Το γενικότερο πλαίσιο της πολιτικής λιτότητας που θα πρέπει να εφαρμόσει η κυβέρνηση στη διετία 1998 - 1999, προκειμένου να πετύχει το στόχο της ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ και στο κοινό νόμισμα, ήταν το βασικό αντικείμενο των διαδοχικών συσκέψεων που είχε χτες ο πρωθυπουργός με στενούς συνεργάτες του οικονομικού του επιτελείου. Παράλληλα, με τα μέτρα και μέσα οικονομικής πολιτικής, που προτίθεται να εφαρμόσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, για την "πάση θυσία" εκπλήρωση των κριτηρίων της Συνθήκης του Μάαστριχτ και των στόχων του προγράμματος "σύγκλισης", εντείνονται οι διαφορές απόψεων - τακτικού χαρακτήρα - για θέματα οικονομικής πολιτικής, ανάμεσα στα διάφορα κέντρα του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου. Διαφοροποιήσεις, που σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, φαίνεται ότι ενισχύει με τη στάση του το ίδιο το πρωθυπουργικό περιβάλλον...

Στα πλαίσια διαμόρφωσης της μεσοπρόθεσμης διετούς οικονομικής πολιτικής, ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης,πραγματοποίησε χτεςτέσσερις διαδοχικές συναντήσεις. Κατ' αρχάς συναντήθηκε με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου,ενώ ακολούθησαν ο καθηγητής - και πρόεδρος της επιτροπής των "8 σοφών" - Γ. Σπράος,ο πρόεδρος του ΟΤΕ Δ. Παπούλιας και τέλος η υπουργός Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου.

Στις δηλώσεις, τις οποίες έκανε μετά το τέλος της συνάντησης με τον πρωθυπουργό ο Γ. Παπαντωνίου, επανέλαβε το χρονοδιάγραμμα που ο ίδιος πιστεύει ότι πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση, σχετικά με την ανακοίνωση της νέας δέσμης οικονομικών μέτρων. Οπως είπε "σήμερα δεν είναι στιγμή για αποφάσεις. Είναι η στιγμή για περίσκεψη, για εντατικοποίηση της εργασίας και για συσκέψεις που θα ολοκληρωθούν το Φθινόπωρο".Ανέφερε στη συνέχεια ότι στα μέσα, τέλος Οκτώβρη, θα έχουν οριστικοποιηθεί οι αποφάσεις της κυβέρνησης και θα ανακοινωθούν με την κατάθεση του προϋπολογισμού.

Η υπεράσπιση του τηρούμενου χρονοδιαγράμματος για την ανακοίνωση των οικονομικών μέτρων από την πλευρά του Γ. Παπαντωνίου, απλώς δείχνει τη δυσαρέσκειά του για την επιτροπή Σπράου, στις εισηγήσεις της οποίας ο πρωθυπουργός δίνει ιδιαίτερη σημασία. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα, ότι στους δημοσιογραφικούς κύκλους, η Επιτροπή Σπράου θεωρείται ότι λειτουργεί σε ρόλο άτυπου υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και στα πλαίσια αυτά έχει αναλάβει τον ρόλο του βομβαρδιστή της κοινής γνώμης με τις προτάσεις τις οποίες καταθέτει μέσω των εκθέσεων για διάφορα οικονομικά θέματα. Μάλιστα ο καθηγητής Γ. Σπράος, ήταν έτοιμος να παραδώσει χτες στον πρωθυπουργό τη δεύτερη έκθεση της επιτροπής με θέμα τα δημόσια έσοδα και το φορολογικό σύστημα.Αυτό όμως δεν έγινε λόγω κωλύματος ενός εκ των βασικών εισηγητών, και η παράδοση της έκθεσης μετατοπίζεται για το Σεπτέμβρη.

Στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και του καθηγητή Σπράου για το ποιος τελικά έχει το πάνω χέρι στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής, ο πρωθυπουργός φαίνεται να τηρεί στάση Πόντιου Πιλάτου... Τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρωθυπουργικό περιβάλλον έχει επιλέξει την τακτική διαμόρφωσης της οικονομικής πολιτικής, μέσα σε ένα περιβάλλον πολλαπλών εισηγήσεων και προτάσεων και φαινομενικής αβεβαιότητας για τις τελικές της αποφάσεις.

Τα κυβερνητικά επιτελεία θέλουν βέβαια και για μια χρονιά να παίξουν το χαρτί του αποπροσανατολισμού, το εγχείρημα όμως είναι αρκετά δύσκολο δεδομένου ότι η δημοσιονομική πολιτική της διετίας θα συνεχίσει να στηρίζεται στο σκέλος των δαπανών, σε μια σκληρή εισοδηματική πολιτική καθώς και στην περαιτέρω σαλαμοποίηση των κοινωνικών δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού.Στο σκέλος των εσόδων, με επιμέρους διαφοροποιήσεις, αναμένεται να στηριχτούν στο υπάρχον σήμερα αντιλαϊκό φορολογικό σύστημα. Μάλιστα, σύμφωνα με διαρροές από το υπουργείο Οικονομικών, προετοιμάζονται αλλαγές προς συντηρητικότερη ακόμα μορφή, μείωση φορολογίας κερδών επιχειρήσεων, μείωση των φορολογικών κλιμακίων και περιορισμένη τιμαριθμοποίησή τους. Στα πλαίσια αυτά, προτάσεις του τύπου, έκτακτη εισφορά στα επιχειρηματικά κέρδη ή φορολογία των χρηματιστηριακών μετοχών, απλώς θα συντηρούνται από την κυβέρνηση, ώστε να καλύψει τις άλλες, απεχθείς πλευρές, της οικονομικής της πολιτικής.

Στην κερδοσκοπική ασυδοσία των πολυεθνικών εταιρίων πετρελαίου, παραχωρεί τώρα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και την έρευνα - εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (πετρελαίου και φυσικού αερίου) στην Ελλάδα. Το πρώτο και ουσιαστικό βήμα σ' αυτή την κατεύθυνση έγινε χτες με τις συμβάσεις για την ανάθεση έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα Γιάννενα και τη ΒΔ Πελοπόννησο, που υπέγραψε το ελληνικό δημόσιο μέσω της ΔΕΠ - ΕΚΥ με την κοινοπραξία των εταιριών "Enterprise Oil Ltd.", "Union Texas (Transnational) Ltd." και "MOL Ltd.". Με την υπογραφή αυτών των συμβάσεων, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι ζήλεψε τη δόξα... της χούντας των συνταγματαρχών, που είχαν παραδώσει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου στη Βόρεια Ελλάδα στην πολυεθνική εταιρία ΝΤΕΝΙΣΟΝ.

Οι αποφάσεις αυτές - τις οποίες προσυπέγραψε για λογαριασμό της κυβέρνησης η υπουργός Ανάπτυξης Βάσω Παπανδρέου - δείχνουν πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η κυβέρνηση. Και ενώ η ενέργεια αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από ανεύθυνη μέχρι και εγκληματική (φτάνει μόνο να αναφερθεί ότι τα πετρέλαια είναι από τους τομείς του ορυκτού πλούτου που έχουν στρατηγική σημασία και χωρίς καύσιμο δεν κινείται τίποτε, δεν πετά τίποτε), η υπουργός επιχείρησε να αποκρύψει τους εθνικούς κινδύνους που κρύβει η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου από τις πολυεθνικές, βαφτίζοντας τις συγκεκριμένες συμβάσεις σαν "προσπάθεια εκσυγχρονισμού της πετρελαϊκής πολιτικής"! Και ενώ το ΠΑΣΟΚ πριν 23 χρόνια, με την Ιδρυτική του Διακήρυξη δήλωνε πως ο ορυκτός πλούτος είναι εθνικός πλούτος και με βάση αυτό το σκεπτικό υποσχόταν ακύρωση όλων των συμβάσεων και συμφωνιών που οδηγούν την Ελλάδα σε οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση από τα μονοπωλιακά συγκροτήματα της Δύσης, χτες η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης γιόρτασε την υπογραφή των συμβάσεων με ειδική εκδήλωση σε πολυτελές ξενοδοχείο της Κηφισιάς...

Αν και δε δόθηκε στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο των συμβάσεων, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η υπουργός Ανάπτυξης, μεταξύ των όρων που περιλαμβάνουν οι συμβάσεις μεταξύ ελληνικού δημοσίου (μέσω της ΔΕΠ - ΕΚΥ) και της κοινοπραξίας των εταιριών "Enterprise Oil Ltd.", "Union Texas (Transnational) Ltd." και "MOL Ltd.", προβλέπουν μεταξύ άλλων και τα εξής:

• "Η ΔΕΠ - ΕΚΥ, παράλληλα με το ρόλο της ως εκμισθωτή, συμμετέχει με ποσοστό 12% στην κοινοπραξία, ως πλήρες μέλος της Αναδόχου Κοινοπραξίας, τόσο στο στάδιο έρευνας όσο και στο στάδιο εκμετάλλευσης". Αυτό σημαίνει ότι η ΔΕΠ - ΕΚΥ θα αποτελεί το... φτωχό εταίρο της κοινοπραξίας και θα μετέχει με ένα ισχνό ποσοστό, αφού τον πλήρη έλεγχο θα τον έχουν οι ξένες πολυεθνικές.
• "Ο μισθωτής υποχρεούται να καταβάλλει μίσθωμα 2%-15% της συνολικής παραγωγής υδρογονανθράκων"! Αυτό σημαίνει ότι η κοινοπραξία των εταιριών θα πληρώνει σαν "νοίκι" στο ελληνικό δημόσιο ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 2% έως 15% της παραγόμενης ποσότητας των πετρελαίων, ποσοστό που είναι προκλητικά χαμηλό.
• Το χρονικό διάστημα των ερευνητικών έργων για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων ορίστηκε σε 6 χρόνια για την περιοχή των Ιωαννίνων και 4 χρόνια για τη ΒΔ Πελοπόννησο. Στο διάστημα των ερευνών, η κοινοπραξία αναλαμβάνει να εκτελέσει πρόγραμμα ερευνητικών έργων με ελάχιστη συνολική επένδυση 37 εκατ. δολαρίων και για τις δύο περιοχές. Το ερευνητικό στάδιο, μπορεί να παραταθεί από 3 μέχρι και 6 χρόνια, με απόφαση της κυβέρνησης.
• Εφόσον η κοινοπραξία εντοπίσει κοιτάσματα πετρελαίου ή φυσικού αερίου, θα μπορεί να προχωρήσει στην εκμετάλλευσή τους για διάστημα τουλάχιστον 25 ετών,αφού όπως ανακοίνωσε η υπουργός Ανάπτυξης, "η διάρκεια της άδειας εκμετάλλευσης ανέρχεται σε 25 χρόνια"! Οσο για τις τιμές που θα πουλάει η κοινοπραξία στο ελληνικό δημόσιο το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο, αυτές "θα καθορίζονται με βάση τις διεθνείς τιμές"...

Σε γραπτή ανακοίνωση του υπουργείου, αναφέρονται επιγραμματικά και ορισμένοι άλλοι όροι της σύμβασης, με τους οποίους επιχειρείται να εξωραϊστεί η απόφαση της κυβέρνησης να αφαιρέσει από το ελληνικό δημόσιο - όπως μέχρι σήμερα - το δικαίωμα να έχει τον αποκλειστικό έλεγχο στην έρευνα και εκμετάλλευση (εκτός των κοιτασμάτων Πρίνου) υδρογονανθράκων.

Η υπουργός δεν παρέλειψε, μάλιστα, να προαναγγείλει ότι στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει στην υπογραφή και άλλων συμβάσεων, με τις οποίες θα ανατίθεται η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες, είναι θέμα χρόνου - απλά οι υποψήφιοι μνηστήρες παζαρεύουν ακόμη πιο ευνοϊκούς όρους - η υπογραφή συμβάσεων για την ανάθεση της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Αιτωλοακαρνανία και τη Δυτική Πελοπόννησο ή τους Παξούς. Επίσης, δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν, επίσης, ότι μέχρι το τέλος του 1999, η κυβέρνηση θα προχωρήσει στο δεύτερο γύρο προκήρυξης διαγωνισμού, με τον οποίο θα καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να αναλάβουν την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Αιγαίο...

Εκτός από όλες τις άλλες αρνητικές επιπτώσεις που έχει η σύναψη των παραπάνω συμβάσεων, είναι σίγουρο ότι μ' αυτές ανοίγει ο δρόμος και για την άλωση του δημόσιου χαρακτήρα της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου. Ισως δεν είναι τυχαίο και το γεγονός ότι χτες η υπουργός προανάγγειλε ότι το πρώτο βήμα για τη μετοχοποίησή της (δηλαδή την πώληση του πρώτου πακέτου μετοχών σε ιδιώτες) θα γίνει μέχρι τον ερχόμενο Νοέμβρη.

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ