"Σε μία εποχή που η αποξένωση και η ισοπέδωση κυριαρχούν στην καθημερινή μας ζωή, η έννοια του πολιτισμού διαστρεβλώνεται, παραποιείται κατάφωρα και οδηγεί σε δρόμους ευτέλειας, απομόνωσης και αλλοτρίωσης, εμείς εδώ στο Βύρωνα επενδύουμε όνειρα και χρήματα στον πολιτισμό. Φροντίζουμε για το αύριο μέσα από την εκπαίδευση των νέων, γιατί πιστεύουμε βαθιά ότι ο πολιτισμός είναι το καλύτερο εφόδιο για ν' αντιμετωπίσουμε το μέλλον, είναι το πλέον αποτελεσματικό εθνικό όπλο. Πιστεύουμε ότι το παιδί μπορεί και πρέπει να ασχοληθεί με τις τέχνες για ν' ανακαλύψει έτσι τους κρυφούς δρόμους της ψυχής του, τις πιο βαθιές δυνατότητες του μυαλού του. Να γνωρίσει πράγματα που οι ρυθμοί της καθημερινότητας δεν του επιτρέπουν. Να γνωρίσει την παράδοση και τις καταβολές του. Να κατανοήσει όλα εκείνα που μας ενώνουν και ν' αντισταθεί σε όλα όσα επιβάλλουν την απομόνωση, την αποξένωση και τον ατομικισμό".

Το παραπάνω δεν είναι απόσπασμα από θεωρητικές σελίδες περί πολιτισμού. Είναι δήλωση του δημάρχου του Δήμου Βύρωνα, Νίκο Ρογκάκου. Το πιο ελπιδοφόρο, δε, είναι ότι ο δήμος με μία σειρά πρωτοβουλίες, που δεν αρχίζουν και δεν τελειώνουν στις καλοκαιρινές εκδηλώσεις, προσπαθεί αυτή τη φιλοσοφία για τη ζωή να την κάνει καθημερινή πρακτική.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Βύρωνα Βασίλης Κολοβός μίλησε στο "Ρ" για τον πολιτισμό, έτσι όπως αναπτύσσεται στο δήμο σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.

"Για μας εδώ στο Βύρωνα δύο πυλώνες που μπορούν να στηρίξουν το μέλλον των παιδιών μας και το δικό μας είναι ο πολιτισμός και ο αθλητισμός. Είναι επιλογή ζωής, έξω από την πολιτική διάσταση των προβλημάτων.Είναι δύο αξίες, στις οποίες μπορούν να κατευθυνθούν τα παιδιά και μπορούν με αυτές οι νέοι να βγουν μαχόμενοι στην κοινωνία, μια και η τράπουλα είναι σημαδεμένη και ο ρόλος που έταξαν στα φτωχά λαϊκά στρώματα είναι δεδομένος. Εμείς ξοδεύουμε πολλά λεφτά για τον πολιτισμό. Οχι πως δε μας ενδιαφέρει η ποιότητα ζωής, οι δρόμοι κ. ά, αλλά σε τελική ανάλυση ας μείνει και μία λακκούβα ανοιχτή, φτάνει να μην αποκτήσουν λακκούβες το μυαλό και η σκέψη των παιδιών μας".

- Ολη αυτή η φιλοσοφία πώς αναλύεται εμπράκτως;

- Επέμενα ότι ο πολιτισμός δεν μπορεί να λειτουργεί αποσπασματικά, ευκαιριακά, επετειακά. Πρέπει να λειτουργεί προγραμματισμένα ως ανώτερη μορφή δημοκρατικής έκφρασης.Πρέπει να είναι μία διαρκής διαδικασία, που να αρχίζει την 1η Γενάρη κάθε χρόνο και να τελειώνει την 31η Δεκέμβρη. Αυτή την άποψη την εισηγήθηκα και στο Δημοτικό Συμβούλιο κι όταν έφτασε η ώρα να επιλέξουν καλλιτεχνικό διευθυντή μου είπαν "ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα". Και πραγματικά στα δύο χρόνια που βρίσκομαι εδώ πήρε σάρκα και οστά αυτή η φιλοσοφία. Το Φεστιβάλ του καλοκαιριού είναι η κορύφωση για να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή το Σεπτέμβρη.

Το πρώτο βήμα προσέγγισης του κόσμου με τον πολιτισμό ήταν να απευθυνθούμε στα παιδιά. Επισκεφτήκαμε με το δήμαρχο όλα τα σχολεία και πετύχαμε να πάρουμε μία ώρα από την ύλη και να οργανώσουμε θεατρικό παιχνίδι μέσα στο σχολείο.Πήραμε δεύτερο δάσκαλο και φτιάξαμε το εικαστικό εργαστήρι,στο οποίο σήμερα απασχολούνται περίπου 65 παιδιά. Φτιάξαμε το θεατρικό εργαστήρι κι έχουμε επίσης 65 παιδιά. Κάναμε το εργαστήρι Καραγκιόζη με 25 παιδιά, κάναμε το εργαστήρι κινηματογράφου με 30 παιδιά. Φτιάξαμε την μπατίνα όπου τα παιδιά μαθαίνουν όργανα. Εχουμε τρεις χορωδίες που απασχολούν 300 παιδιά. Κάναμε το θεατρικό παιχνίδι στα έξι από τα δώδεκα δημοτικά σχολεία και του χρόνου φιλοδοξούμε να επεκταθεί σε όλα τα σχολεία. Εχουμε, επίσης, το μάθημα των ξεναγήσεων σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία και κάθε βδομάδα πηγαίνει από μία τάξη. Οργανώσαμε στα ΚΑΠΗ με τη βοήθεια δασκάλων, χορό, χορωδίες, τραγούδι κ. ά.,ακριβώς επειδή η τρίτη ηλικία δεν είναι ούτε παραιτημένη, ούτε απόστρατος της ζωής.Είναι ζωντανό, δημιουργικό κομμάτι της κοινωνίας μας. Ετσι μαθαίνουν και παίζουν θέατρο, μαθαίνουν και χορεύουν ελληνικούς χορούς, έχουν σχηματίσει χορωδίες. Ολη αυτή η δραστηριότητα κορυφώθηκε στο 12ο Παιδικό Φεστιβάλ.Ετσι εξηγείται και η συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων όπου για δέκα μέρες, που είχαμε δύο ή τρεις παράλληλες εκδηλώσεις ημηρεσίως, έρχονταν 1.000-1.500 άτομα. Εδώ θέλω να ξεχωρίσω το διήμερο με θέμα "Παιδί και Τηλεόραση",όπου καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αν τελικά οι κρατούντες έπαιρναν την ευθύνη για την αλλαγή της κοινωνίας μαζί με τους γονείς, τους δασκάλους, τους ποιητές, τους φιλοσόφους, τους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, θα έφτιαχναν έναν κόσμο λιγότερο ίσως πολιτικοποιημένο, αλλά περισσότερο ευαίσθητο, όπου ο ελεύθερος χρόνος των ανθρώπων και ειδικά ο ελεύθερος χρόνος της νεολαίας θα ήταν χρόνος κερδισμένος, χρόνος ενασχόλησης με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, με το καλό και το ωραίο, με την αγωγή της ψυχής των παιδιών μας και τη συμπληρωματική μόρφωσή τους.Οργανώσαμε το διήμερο "Ροκ στους Βράχους" με τη συμμετοχή των συγκροτημάτων όλων των Λυκείων του Βύρωνα, το οποίο παρακολούθησαν περίπου 5.000 παιδιά.

Και τώρα μπαίνουμε στην ευθεία του Φεστιβάλ Βύρωνα, που αποτελεί και την κορύφωση της ετήσιας δραστηριότητας που προανέφερα. Το Σεπτέμβριο θα συνεχίσουμε προσπαθώντας να διευρύνουμε τα εργαστήρια. Εκτιμάμε, δε, ότι η συμμετοχική διαδικασία θα αυξηθεί τουλάχιστον 20%-30%, όσον αφορά στα παιδιά. Παράλληλα κάνουμε εκδηλώσεις και για τους ενήλικες, όπως επετειακές για το μπλόκο του Βύρωνα,για το Πολυτεχνείο κ. ά. Κάναμε βραδιά αφιερωμένη στον Ρίτσο,οργανώσαμε εκδήλωση για τη γενοκτονία της Αρμενίας και αφιέρωμα στους Πόντιους.Είχαμε εκδήλωση για την επέτειο της Μάχης της Κρήτης και εδώ πρέπει να πω ότι έχουμε άριστη συνεργασία με τους τοπικούς συλλόγους. Πιστεύω ότι όλες οι οργανωμένες ομάδες της κοινωνίας του Βύρωνα συμμετέχουν στο πολιτιστικό γίγνεσθαι.

- Από πού αντλείτε το οικονομικό κόστος όλης αυτής της ετήσιας δραστηριότητας;

- Πρέπει να σας πω ότι τον πρώτο χρόνο οι έξι δάσκαλοι της μπατίνας δούλεψαν χωρίς να αμειφθούν, προκειμένου να στηθεί και να πατήσει στα πόδια της. Αυτό δε σημαίνει ότι θα συνεχιστεί και τον επόμενο χρόνο. Η αλήθεια είναι ότι διέθεσε χρήματα ο δήμος και υπήρχαν βέβαια και τα έσοδα του Φεστιβάλ. Το σημαντικό είναι όμως πως όλοι αφιερώνουμε πολύ χρόνο από τη ζωή μας για να υπάρχουν όλα αυτά. Δε γίνεται διαφορετικά. Πρέπει να πιστεύεις πολύ στο όνειρο ότι ο κόσμος θα αλλάξει. Και θα αλλάξει, αν ο καθένας από εμάς κάνει κάτι. Το να κάθεσαι και να φιλοσοφείς στη γωνία δε σημαίνει τίποτα.

- Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για το πώς συνοψίζεται και κορυφώνεται όλη αυτή η δραστηριότητα το καλοκαίρι;

- Το Φεστιβάλ δεν μπορεί να είναι μία βραδιά που συγκλονίζει την κοινωνία και την επομένη μένει ένας κουρνιαχτός και τίποτα άλλο. Εμείς θέλουμε ο κόσμος να έρχεται φυσιολογικά το καλοκαίρι. Να είναι συνέχεια της δραστηριότητάς του στους προηγούμενους μήνες.Αν δείτε το πρόγραμμά μας, θα δείτε ότι δεν υπάρχουν φίρμες της λογικής να έρθουν να λεηλατήσουν το χώρο, να τ' αρπάξουν και να μας αφήσουν ένα κομμάτι ψωμί. Αποκρούσαμε τη λογική της "αρπαχτής" που πισωγυρίζει θεσμούς και κατακτήσεις και οδηγεί μόνο στο υπερκέρδος της φίρμας.Δεν είμαστε αντίθετοι οι καλλιτέχνες να παίρνουν μεγάλη αμοιβή, αρκεί με αυτά τα χρήματα να παράγεται πολιτισμός. Γι' αυτό και το πρόγραμμά μας περιλαμβάνει νέους καλλιτέχνες που έχουν να προτείνουν κάτι, χωρίς να είναι σίγουρο αν θα βγάλουμε, όπως λένε, τα λεφτά μας. Θεωρούμε υποχρέωσή μας να στηρίξουμε τις νέες ματιές, τα νέα ακούσματα, τις ανησυχίες και τις αναζητήσεις των νέων δημιουργών, αν θέλουμε να παντρέψουμε ευεργετικά τα ποιοτικά καταξιωμένα με τα ποιοτικά ανερχόμενα. Ακόμα κι αν χάσουμε, θα έχουμε νικήσει. Αν θέλουμε να επιζήσει ο θεσμός, να συνεχίσει ν' αντιστέκεται στη λαίλαπα των καιρών και να μη μετατρέπουν σιγά σιγά τα Φεστιβάλ σε αφερέγγυους πολιτιστικά μεταπράτες, υποκύπτοντας μόνο στη λογική και στους νόμους των πολυεθνικών και μάρκετινγκ, πρέπει να τα στηρίξουμε ώστε να τολμούν, να ρισκάρουν, να προτείνουν, να απορρίπτουν.

- Νομίζετε πως μπορούν οι δήμοι, με τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες που έχουν, να κάνουν πρόταση πολιτισμού;

- Κατ' αρχήν πρέπει οι δήμοι να απαλλαγούν από την παντογνωσία των τοπικών παραγόντων. Πιστεύω, επίσης, ότι οι δήμοι πρέπει να συναντηθούν και να συζητήσουν για τον πολιτισμό, όπως ακριβώς συγκεντρώνονται κάθε χρόνο και μιλάνε για θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ