Ενα έργο εθνικής σημασίας, που θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του στρατηγικού τομέα της ενέργειας της χώρας, έχει πάρει χαρακτηριστικά σκανδάλου, μέσα από μια συμφωνία καταλήστευσης της ΔΕΗ και εξασφάλισης υπερκερδών για τους ιδιώτες. Η κατασκευή του εργοστασίου της ΔΕΗ, που πρόκειται να κατασκευαστεί στη Φλώρινα, έχει ανατεθεί στον επιχειρηματία Δ. Κοπελούζο και τους Ρώσους συνεταίρους του, έναντι του ποσού των 179,5 δισ. δρχ. Με δεδομένο ότι η αντίστοιχη μονάδα που κατασκευάστηκε στον Αγ. Δημήτριο της Κοζάνης κόστισε περίπου 110. δισ. δρχ. προκύπτει ένα πανωπροίκι στον ιδιώτη ύψους 70 δισ!

Στη σκανδαλώδη αυτή οικονομική συμφωνία έρχεται να προστεθεί και το γεγονός ότι η ίδια η ΔΕΗ δεν έχει εξασφαλίσει τις ποσότητες του λιγνίτη που θα απαιτηθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αφού δεν έχει προχωρήσει στη διάνοιξη ορυχείων στην περιοχή. Ετσι το εργοστάσιο θα βρεθεί στη δυσμενή θέση να προμηθεύεται λιγνίτη αποκλειστικά από ιδιώτες και μάλιστα χωρίς να είναι σε θέση να διαπραγματευτεί κάποια λογική τιμή. Αυτό το γεγονός θα ανεβάσει αυτόματα το κόστος της κιλοβατώρας που θα παράγεται από το εργοστάσιο της Φλώρινας στις 19 δραχμές, την ίδια στιγμή που ο μέσος όρος της κιλοβατώρας που πουλάει η ΔΕΗ είναι 12 δραχμές.

Το πολύ σοβαρό αυτό θέμα απασχόλησε τους εργαζόμενους στη ΔΕΗ, κατά τη διάρκεια του γενικού συμβουλίου του περιφερειακού σωματείου ενέργειας, "Σπάρτακου". Το σωματείο τάσσεται υπέρ της κατασκευής της μονάδας στη Φλώρινα, οι εργαζόμενοι όμως τονίζουν ότι "οι προσπάθειες όλων θα πρέπει να κινηθούν στη λογική και στην ανάγκη της ανταγωνιστικότητας του συγκεκριμένου σταθμού ενόψει της απελευθέρωσης της αγοράς από το 2001 και μετά. Σημαντικό ρόλο, τονίζουν, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του σταθμού θα παίξει η τροφοδοσία του με καύσιμο που θα παράγεται από δημόσια ορυχεία".

Ο οργανωτικός γραμματέας του "Σπάρτακου" Θύμιος Λαγάρας, αναφερόμενος στο ιστορικό της κατασκευής του εργοστασίου μάς τόνισε: "Η σκανδαλώδης κατασκευή του εργοστασίου της Φλώρινας έρχεται ως αποτέλεσμα μιας διακρατικής συμφωνίας με την κοινοπραξία του Κοπελούζου και της ρώσικης εταιρίας, που έχει την αποκλειστική εισαγωγή και διάθεση του φυσικού αερίου στην Ελλάδα.

Επειδή η ελληνική πλευρά δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την κατανάλωση έγκαιρα των ποσοτήτων του φυσικού αερίου, που έπρεπε να εισαχθεί σε συγκεκριμένη ημερομηνία, σύμφωνα με την πρώτη συμφωνία του 1987, το ελληνικό δημόσιο θα έπρεπε να πληρώσει κάποιες ρήτρες. Μπροστά σ' αυτόν τον κίνδυνο έκαναν δεύτερη διακρατική συμφωνία, προκειμένου να γλιτώσει το ελληνικό δημόσιο τις ρήτρες και συμφώνησαν να δώσει μια μονάδα με φυσικό αέριο στη Θράκη, η οποία θα γίνονταν με το σύστημα BOT (δηλαδή να έχει την κατασκευή και τη λειτουργία η κατασκευάστρια εταιρία).

Ερχεται, κατόπιν, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το 1993, η οποία είχε δεσμευτεί ότι θα αλλάξει τη διακρατική συμφωνία και ότι δε θα ισχύσει τίποτα από ό,τι έλεγε αυτή. Ολα αυτά βέβαια έγιναν κάτω από την πίεση και τους αγώνες του συνδικαλιστικού κινήματος. Κάνει όμως μια καινούρια συμφωνία, δίνοντας στην κοινοπραξία την κατασκευή της μονάδας στη Φλώρινα, η οποία μονάδα στη Φλώρινα είναι υπερτιμολογημένη ακριβώς για να καλυφθούν οι ρήτρες...

Παράλληλα, όμως, με την κατασκευή, επισήμανε ο Θ. Λαγάρας, δεν έχει προβλεφτεί με τι καύσιμο θα τροφοδοτηθεί αυτή η μονάδα, αφού είναι δεδομένο ότι από το 1987 - μετά από δίκες - τα κοιτάσματα ξυλίτη που υπάρχουν στη Φλώρινα έχουν περάσει στους ιδιώτες Ρόζα και Βαρβούτη.

Οι ιδιώτες είχαν παλιότερα τα δικαιώματα εκεί, τα έχασαν από το δημόσιο και στη συνέχεια με ένσταση τα ξαναπήραν. Αν λοιπόν, υποθέσουμε ότι η μονάδα θα κατασκευαστεί, έχουμε άλλο ένα σκάνδαλο σχετικά με ποιο καύσιμο θα τηντροφοδοτεί. Το δεδομένο που ισχύει σήμερα είναι ότι τα ορυχεία εκεί λειτουργούν και παράγουν ξυλίτη, με τον οποίο τροφοδοτούν κατά καιρούς μονάδες υπαρκτές με λιγνίτη, σαν ενισχυτικό καύσιμο. Εχουν, λοιπόν, μια παραγωγή και άμεσος στόχος τους είναι να τροφοδοτούν τη μονάδα στη Φλώρινα. Από την άλλη μεριά η ΔΕΗ δεν έχει κάνει καμιά πρόβλεψη για ορυχεία. Ομως, αν σήμερα υπάρξει η πολιτική βούληση υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος να ανοίξει ορυχείο, που θα καλύψει τις ανάγκες της μονάδας".

Για την αναγκαιότητα κατασκευής του εργοστασίου στη Φλώρινα, ο πρόεδρος του σωματείου "Σπάρτακος", Παντελής Αποστολίδης,με δήλωσή του στο "Ρ" υπογράμμισε: "Ο σταθμός στη Φλώρινα είναι αναγκαίος να γίνει, με δεδομένο ότι εκμεταλλευόμαστε εγχώρια καύσιμα και παράλληλα δημιουργούνται θέσεις εργασίας στην περιοχή. Σε ό,τι αφορά το αυξημένο τίμημα αυτό είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει τη Βουλή των Ελλήνων, στο πλαίσιο της κύρωσης της συμφωνίας που προβλέπεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2299. Παράλληλα θα πρέπει να υπάρξει σαφής θέση από τη ΔΕΗ σε ό,τι αφορά τον τροφοδότη του σταθμού αυτού σε καύσιμο. Θέση του σωματείου είναι ότι η τροφοδοσία καυσίμου στην εν λόγω μονάδα, δεν μπορεί παρά να προκύπτει μέσα από μια δημόσια λειτουργία. Δηλαδή με ανάπτυξη ορυχείων στην περιοχή. Θα προχωρούσα περισσότερο λέγοντας ότι δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι συμβάσεις των δυο ιδιωτών λήγουν το 2004 και το 2008 αντίστοιχα. Που σημαίνει δηλαδή, ότι μπορούμε από τώρα να προγραμματίσουμε ότι η συνολική ξυλιτοφόρος λεκάνη εκεί, σε μικρό χρονικό διάστημα από τώρα θα είναι ιδιοκτησία της ΔΕΗ".

Πρέπει επίσης, συνέχισε, να απαντήσουμε και στο ερώτημα αν προλαβαίνει η ΔΕΗ να φτιάξει ορυχείο στη Φλώρινα. Φυσικά και προλαβαίνει, αφού ο σταθμός θα κατασκευάζεται για τους επόμενους 55 μήνες. Η πρόβλεψη είναι ότι θα αρχίζει να λειτουργεί εμπορικά ο σταθμός στις αρχές του 2001. Εάν λοιπόν, από σήμερα - θα έπρεπε να το έχει κάνει ήδη βεβαίως - αναπτύξει δραστηριότητα στους εκεί χώρους ιδιοκτησίας που έχει, θεωρούμε ότι πολύ νωρίτερα από το 2001 θα είναι σε θέση, αναπτύσσοντας από σήμερα τις υποδομές της, να τροφοδοτεί το σταθμό. Πολιτική βούληση χρειάζεται επομένως.

Ο αντιπρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Πτολεμαϊδας και εργαζόμενος στη ΔΕΗ, Ιορδάνης Καλαϊτζόπουλος,στη συζήτηση που είχαμε μαζί του, επισήμανε τη σκοπιμότητα που υπάρχει από μέρους της κυβέρνησης, σχετικά με το εργοστάσιο της Φλώρινας. Συγκεκριμένα τόνισε ότι "με την ιστορία που έχει ξεκινήσει με τη μονάδα της Φλώρινας, ετοιμάζεται μέσα από αυτήν να περάσει το χτύπημα της επιχείρησης. Προσπαθούν δηλαδή, να βάλουν θέμα και για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της επιχείρησης. Επειδή μέχρι σήμερα η ΔΕΗ λειτουργεί σαν μια καθετοποιημένη επιχείρηση, υπάρχει και ο τομέας της παραγωγής και τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής. Ακριβώς αυτό είναι και το κρίσιμο σημείο, αφού η μονάδα της Φλώρινας δεν έχει εξασφαλίσει το ορυχείο απ' όπου θα πάρει την πρώτη ύλη. Μέχρι σήμερα, όταν αποφασιζόταν η κατασκευή μιας μονάδας, είχαν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες, ώστε να δημιουργηθεί ορυχείο, γιατί η διάνοιξή του χρειάζεται τουλάχιστον μια τριετία, προκειμένου να εξασφαλίσει ικανοποιητικό επίπεδο πρώτης ύλης. Αυτό Θα έχει σαν αποτέλεσμα η ΔΕΗ να καταφύγει στους ιδιώτες, οι οποίοι θα καθορίσουν την τιμή της πρώτης ύλης σύμφωνα με το δικό τους συμφέρον".

Ενα άλλο σημείο που πρέπει να δοθεί βαρύτητα, υπογράμμισε ο Ι. Καλαϊτζόπουλος, είναι ότι στη Φλώρινα το εργοστάσιο της ΔΕΗ είχε αρχικό σχεδιασμό για την κατασκευή δυο μονάδων και έτσι επιβάλλεται να γίνει. Μόνο αν γίνουν δυο μονάδες, θα μπορέσει η επιχείρηση να δώσει ανταγωνιστική τιμή στην κιλοβατώρα. Ολα αυτά πρέπει όμως να γίνουν μέχρι το 2000, γιατί μέχρι τότε υπάρχουν τα περιθώρια να κατασκευάσουμε ατμοηλεκτρικούς σταθμούς. Μετά υπάρχει απελευθέρωση της ενέργειας, σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ, και η "φασαρία" τελειώνει.

Ο διευθυντής του Λιγνιτικού Κέντρου Πτολεμαϊδας - Αμυνταίου, Κ. Καβουρίδης,με τον οποίο μιλήσαμε για το εργοστάσιο της Φλώρινας, υποστήριξε ότι "η ΔΕΗ αυτή τη στιγμή έχει τρεις επιλογές. Να ακολουθήσει τη μελέτη που έχει γίνει και να προχωρήσει στη διάνοιξη δικών της ορυχείων. Να έρθει σε επαφή με τους ιδιώτες και να διαπραγματευτεί και τελικά να καθορίσει την τιμή που θα πάρει το καύσιμο και τρίτον να προχωρήσει στη δημιουργία θυγατρικής εταιρίας με τους ιδιώτες και να εκμεταλλευτεί από κοινού τα κοιτάσματα της περιοχής. Αυτά είναι τα τρία "σενάρια". Αυτό που απομένει είναι με ποιο κριτήριο θα προχωρήσεις στην εφαρμογή κάποιου εκ των τριών".

Με ανακοίνωσή της η παράταξη της ΕΣΚ ζητάει από τη ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ να καταγγείλει το σκάνδαλο "ολκής" για τη μονάδα της ΔΕΗ που πρόκειται να κατασκευαστεί στη Φλώρινα. Ενα σκάνδαλο το οποίο, στην ουσία, πέρα από το σκανδαλώδη τίμημα για την κατασκευή του "χτυπάει":

α) Το εγχώριο καύσιμο, το λιγνίτη.

β) Αυξάνει επικίνδυνα, υπέρ της λογικής του ανταγωνισμού - άρα των ιδιωτών - την τιμή της κιλοβατώρας (kwh) στον απλό καταναλωτή, με κίνδυνο περιορισμού της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη, αφού θα μεταφέρει την τιμή της κιλοβατώρας από τις 12 δραχμές στις 19 δραχμές.

γ) Προάγει το διαχρονικό σκάνδαλο με το φυσικό αέριο και ανοίγει δρόμο για την παραγωγή μεσοπρόθεσμα ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. Πρέπει, τονίζει η παράταξη, η ΓΕΝΟΠ να ζητήσει άμεσα να αποσυνδεθεί η κατασκευή της μονάδας από τις δεσμεύσεις με τους Ρώσους. Να γίνει η μονάδα στη Φλώρινα για εθνικούς και ενεργειακούς λόγους.

Ετσι αποσυνδεμένη από το σκάνδαλο να επαναπροσδιοριστεί διεθνής διαγωνισμός έξω από τη δέσμευση της λογικής του ανταγωνιστικού τιμήματος.

Πρέπει, καταλήγει στην ανακοίνωσή της η ΕΣΚ, να υποκινηθούν οι διαδικασίες για να περιέλθουν τα ιδιωτικά ορυχεία ξυλίτη στο κράτος (εφόσον με δίκη, όπου δεν παρέστη η ΔΕΗ για δυο φορές, χαρίστηκαν στους ιδιώτες). Καθώς και να αρχίσει άμεσα ο σχεδιασμός και η διάνοιξη του ορυχείου Φλώρινας πριν την αποπεράτωση της μονάδας στη Φλώρινα.

Ρεπορτάζ: Παναγιώτης ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Φωτογραφίες: Γιώργος ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ