Συμπληρώθηκαν αυτό το μήνα 50 χρόνια από την άνανδρη και στυγερή δολοφονία τριών ηρώων της εργατικής τάξης του Ηρακλείου Κρήτης. Του Στρατή Περγαλίδη,προέδρου του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, του Χρήστου Χατζηγεωργίου προέδρου του Σωματείου Τσαγκαράδων και του αδελφού του Κώστα Χατζηγεωργίου.

Ηταν η περίοδος του εμφυλίου πολέμου που προκάλεσαν οι ιμπεριαλιστές και οι ντόπιοι υποτακτικοί τους, για να αναχαιτίσουν και να συντρίψουν το ρωμαλέο δημοκρατικό και λαϊκό κίνημα και ν' ανακόψουν την πορεία προς την κοινωνική πρόοδο και το σοσιαλισμό.

Στην Κρήτη είχε ξεσπάσει, όπως σε ολόκληρη τη χώρα, όργιο τρομοκρατίας και αίματος από το δοσιλογικό και αντιδραστικό κράτος και το παρακράτος, που στην ουσία είχε υπό τον έλεγχό του το ίδιο το κράτος.

Το 1947 στο Ηράκλειο ξεκινούν απεργίες των εργαζομένων στη βυρσοδεψία, το Μάη πρωτοστατούν οι τσαγκαράδες, ενώ οι εργατικοί αγώνες κορυφώνονται με την απεργία διαρκείας των τυπογράφων και η οποία λήγει στις 9 Ιούνη.

Το ίδιο βράδυ πυροβολείται ένας απεργοσπάστης στην περιοχή Αγίας Τριάδας. Οι αρχές χρεώνουν το γεγονός αυτό στους απεργούς τυπογράφους και η Αστυνομία τότε συλλαμβάνει την απεργιακή επιτροπή, που αργότερα αφήνεται ελεύθερη μετά τη μαρτυρική κατάθεση του ίδιου του τραυματία, ο οποίος απέδωσε το επεισόδιο σε οικογενειακές διαφορές.

Στις 12 Ιούνη 1947 συλλαμβάνονται από την Ασφάλεια Ηρακλείου ο πρόεδρος τους Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου Στρατής Περγαλίδης και ο γενικός γραμματέας Ανδρέας Σταυρουλάκης,στους οποίους και απαγγέλλεται η κατηγορία της ηθικής αυτουργίας στην παρεμπόδιση απεργοσπαστών να δουλέψουν.

Στις 13 Ιούνη 1947 οι επιτροπές των σωματείων, που αριθμούσαν περί τα 400 άτομα, αφού συγκεντρώθηκαν στο Μεϊντάνι κατευθύνθηκαν στη Νομαρχία, στην πλατεία των Τριών Καμαρών, για να συναντήσουν το νομάρχη και να εκφράσουν την οργή και την αγανάκτησή τους για τη σύλληψη του εργατικού ηγέτη Στρατή Περγαλίδη και να αξιώσουν δυναμικά την απελευθέρωσή του.

Ο τότε νομάρχης Ηρακλείου, πιστός στις εντολές και την πολιτική του αστυνομικού κράτους, αρνήθηκε να δεχτεί επιτροπή εργατών στο γραφείο του. Η διαταγή προς την Αστυνομία ήταν ρητή. Αν δεν αποχωρήσουν να διαλυθούν βιαίως. Ομως οι συγκεντρωμένοι δε διαλύθηκαν, εμμένοντας στην απόφασή τους να συναντήσουν το νομάρχη. Στις απαιτήσεις και διαμαρτυρίες των εργατών τα όργανα του κράτους απάντησαν με πυρ. Χωρίς καμία προειδοποίηση έριξαν στο "ψαχνό"!

Η συνέχεια ήταν τραγική. Ακολουθούν στιγμές σύγχυσης και πανικού. Πρώτος νεκρός πέφτει ο πρόεδρος των υποδηματεργατών Χρήστος Χατζηγεωργίου,έξω από το ξενοδοχείο "Πέτρα", ενώ συγχρόνως τραυματίζονται 7 εργάτες. Την ίδια ώρα πέφτει επίσης νεκρός έξω από το Μουσείο ο Κώστας Χατζηγεωργίου,αδελφός του Χρήστου. Στη συνέχεια η Αστυνομία εξαπολύει επιχείρηση ομαδικών συλλήψεων εργατών.

Ο αρχές όμως δεν αρκέστηκαν στο αίμα των δολοφονηθέντων και τραυματισθέντων. Ακολούθησαν μαζικές συλλήψεις εργαζομένων. Πολλοί από αυτούς βασανίστηκαν και πέρασαν από το Εκτακτο Στρατοδικείο Ηρακλείου, καταδικάστηκαν με αυστηρές ποινές και κλείστηκαν για πολλά χρόνια στις φυλακές ή στάλθηκαν εξορία.

Στις 14 Ιούνη 1947,ξημερώματα Σαββάτου, πεθαίνει από τα οικτρά βασανιστήρια στην Ασφάλεια ο πρόεδρος του ΕΚ Ηρακλείου, Στρατής Περγαλίδης.

Πιέστηκε μέσα στο κρατητήριο ν' αποκηρύξει τις ιδέες του και να σταματήσει να παλεύει για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Βασανίστηκε απάνθρωπα στα κρατητήρια της Ασφάλειας. Ομως αρνήθηκε. Τα φρικτά βασανιστήρια που υποβλήθηκε δεν έκαμψαν το φρόνημά του, δε χαμήλωσε το κεφάλι, δεν αρνήθηκε την εργατική τάξη, τον εαυτό του και τις ιδέες του. Ο Περγαλίδης πέθανε όρθιος στις 14 Ιούνη 1947. Πιστός στο ΚΚΕ, στην εργατική τάξη και στον εργαζόμενο λαό. Παραμένει και σήμερα ιερό σύμβολο των αγώνων της εργατικής τάξηςν από την οποία τιμήθηκε και την οποία τίμησε με την πίστη του, την αφοσίωσή του, τους αγώνες και τη θυσία του.

Ο Στρατής Περγαλίδης γεννήθηκε στην Προύσα της Μικράς Ασίας και ήρθε στην Ελλάδα με την οικογένειά του μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Είχε αποκτήσει τις πικρές εμπειρίες αυτού του πολέμου. Εγινε μέλος της ΟΚΝΕ την περίοδο της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Μετά τη Μάχη της Κρήτης έφυγε από το Ηράκλειο και εγκαταστάθηκε στη Νεάπολη Λασηθίου και από κει έδωσε το "παρών" του στο εθνικοαπελευθερωτικό κάλεσμα του ΕΑΜ. Μετά την απελευθέρωση γύρισε στο Ηράκλειο και από το 1945 αναλαμβάνει την ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος. Στις εκλογές που ακολούθησαν ο Περγαλίδης τιμήθηκε με την ψήφο των εργατών και αναδείχτηκε πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου. Εκλέχτηκε αντιπρόσωπος στο 7ο Πανελλαδικό Συνέδριο της ΓΣΕΕ και έγινε μέλος της διοίκησής της.

Στο πρόσωπό του η εργατική τάξη του Ηρακλείου είχε βρει τον άξιο, αφοσιωμένο και πιστό ως θάνατο ηγέτη, γι' αυτό και οι αντιδραστικές δυνάμεις τον βάλανε στο μάτι.

Η θυσία των τριών συνδικαλιστών του Ηρακλείου καταβάλλεται προσπάθεια να αποχρωματιστεί. Κυβέρνηση, κόμματα και συνδικαλιστικοί φορείς που υποτάσσονται στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καταβάλλουν προσπάθειες να απονευρώσουν τους αγώνες των εργαζομένων και να προσαρμόσουν το νόημα της θυσίας των ηρώων της εργατικής τάξης και τους αγώνες τους στα πλαίσια του πολιτικοκοινωνικού κατεστημένου.

Καλλιεργείται μια ψευτοθεωρία ότι οι αγώνες πήγαν χαμένοι, ότι το αίμα χύθηκε άδικα, ότι ήταν καλύτερο να μείνουμε με τα χέρια σταυρωμένα και να αποδεχτεί ο λαός το "σφάξε με αγά μου ν' αγιάσω". Ολα αυτά για να εξυπηρετήσουν πολιτικές σκοπιμότητες, να σπείρουν την απαισιοδοξία στις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου και να εκδώσουν "βούλευμα αθώωσης" στην άρχουσα τάξη και τους ιμπεριαλιστές για τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει και διαπράττουν σε βάρος του λαού και της χώρας.

Ο Περγαλίδης και οι αδελφοί Χατζηγεωργίου είναι καθολικά καταξιωμένοι στη συνείδηση της εργατικής τάξης του Ηρακλείου και όλων των εργαζομένων. Το παράδειγμά τους, η πίστη, η αφοσίωση και η γενναιότητά τους, οι θυσίες τους, τα ιδανικά τους, ζουν στους καθημερινούς οικονομικούς, κοινωνικούς πολιτικούς και εθνικούς αγώνες. Είναι ζωντανοί, εμπνέουν και φωτίζουν το δρόμο μας.

Κ. Ζ.