Αρχισαν εδώ και μέρες τα προεόρτια των θερινών εκπτώσεων στην αγορά, με το "αποφασίζουμε και διατάσσουμε" των "επώνυμων" καταστημάτων. Ετσι, παρά τη σχετική νομοθεσία που ορίζει ότι εκπτώσεις πραγματοποιούνται μόνο με απόφαση των τοπικών εμπορικών συλλόγων και μέσα στους μήνες Ιούλη και Αύγουστο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που άρχισαν να στρώνουν το έδαφος με παράνομες προεκπτώσεις, για να καρπωθούν το μέρος των λαϊκών εισοδημάτων των καταναλωτών που προορίζεται για τις εκπτώσεις. Χαρακτηριστικό του προβλήματος που δημιουργεί στον εμπορικό κόσμο αυτή η τακτική είναι ότι ο Εμπορικός Σύλλογος της Αθήνας έχει κάνει τις τελευταίες ημέρες μηνήσεις σε καταστηματάρχες που διαφημίζουν εκπτώσεις, εκφυλίζοντας το θεσμό.

Την ίδια στιγμή, η κατάσταση στην αγορά εξακολουθεί να είναι δραματική για τη συντριπτική πλειοψηφία του εμπορικού κόσμου, που βλέπει τον τζίρο του χρόνο με το χρόνο να μειώνεται, εξαιτίας της αδυναμίας των καταναλωτών - εργαζομένων να "ζεστάνουν" τα άδεια ταμεία των μαγαζιών.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δηλαδή την πίεση που ασκούν τα "επώνυμα" μαγαζιά, τα οποία ουσιαστικά διαφημίζουν ότι πραγματοποιούν εκπτώσεις κατά τους περισσότερους μήνες του χρόνου, καθώς και τη συνεχή πτώση του τζίρου στην αγορά, που οι έμποροι την υπολογίζουν σε 20% και πάνω σε σχέση με πέρσι, οι εμπορικοί σύλλογοι θα εξαντλήσουν και αυτή τη φορά κάθε περιθώριο που τους δίνει ο νόμος για τις εκπτώσεις. Ετσι, η Ομοσπονδία Εμπορικών Συλλόγων Αττικής Ομορων Νομών και Νήσων Αιγαίου ανακοίνωσε ότι η έναρξη των εκπτώσεων θα γίνει και φέτος νωρίς νωρίς, από την 1η Ιούλη και να διαρκέσουν - επίσημα - δύο ολόκληρους μήνες, μέχρι τις 31 Αυγούστου, ενώ αυτήν την τακτική αναμένεται να ακολουθήσουν και οι άλλοι εμπορικοί σύλλογοι.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειώσουμε ότι η έναρξη των εκπτώσεων τόσο νωρίς, που έχει παγιωθεί τα τελευταία χρόνια, και η εξάντληση όλου του διαστήματος που επιτρέπει ο νόμος, δεν είναι τα μόνα στοιχεία που πιστοποιούν την ασφυκτική κατάσταση που επικρατεί στην αγορά. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι έμποροι που αναγκάζονται να πουλάνε στην πράξη κοντά στο κόστος όλο το χρόνο, προκειμένου να προσελκύσουν το καταναλωτικό κοινό που όλο και πιο δύσκολα απλώνει τα έξοδά του πέρα από τα τελείως απαραίτητα, ενώ ακόμα και για τα τελευταία αναγκάζεται να "παζαρέψει" την τιμή.

H ρίζα του κακού βρίσκεται στην αδυναμία του καταναλωτικού κοινού, κύρια των εργαζομένων και των συνταξιούχων να συμβάλουν - ως οι κύριοι καταναλωτές- στην αναθέρμανση της παγωμένης αγοράς, αφού - όπως αποδεικνύεται τα τελευταία χρόνια - όσο και να διαρκούν οι εκπτώσεις και όσο υψηλά και ελκυστικά κι αν είναι τα ποσοστά των εκπτώσεων, οι τιμές παραμένουν απλησίαστες για τους εργαζόμενους, στους οποίους απευθύνονται. Και όσο κι αν δε θέλουμε να προδιαγράψουμε δυσοίωνες εκτιμήσεις και εξελίξεις, τα δεδομένα δείχνουν ότι ούτε φέτος θα καταφέρει να χαμογελάσει η μεγάλη μάζα των εμπόρων της χώρας.

Οπως δήλωσε στο "Ρ" για το θέμα αυτό ο Ν. Ρούσσος,μέλος του ΔΣ του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας, "είναι αλήθεια ότι με την τακτική που ακολουθούν τα μεγάλα "επώνυμα" καταστήματα, πραγματοποιώντας εκπτώσεις ή προσφορές σχεδόν όλο το χρόνο, ο θεσμός των εκπτώσεων εκφυλίζεται και δεν εμπνέει και εμπιστοσύνη στους καταναλωτές. Από την άλλη, η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά είναι χωρίς υπερβολή δραματική. Η πτώση του τζίρου στα μαγαζιά σε σχέση με πέρσι φτάνει τουλάχιστον το 20% και ο εμπορικός κόσμος αποθέτει τις ελπίδες του στις εκπτώσεις και στο δώρο διακοπών των εργαζομένων που είναι οι κύριοι καταναλωτές. Ομως, δεν έχουμε αυταπάτες ότι και φέτος οι εκπτώσεις δε θα είναι αρκετές για να αναθερμάνουν τα παγωμένα μας ταμεία, παρά μόνο προσωρινά, τις πρώτες μέρες των εκπτώσεων, χωρίς και πάλι να αναπληρώνονται οι απώλειες όλου του προηγούμενου διαστήματος. Το πρόβλημα, βρίσκεται στα οικονομικά των καταναλωτών που χρόνο με το χρόνο χειροτερεύουν".

Μελίνα ΖΙΑΓΚΟΥ

Οι άνθρωποι είναι επαγγελματίες και κάνουν τη δουλιά τους, χωρίς συναισθήματα. Η κυβέρνηση τούς παράγγειλε να καταρτίσουν ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής, με συγκεκριμένες προδιαγραφές - πολιτικές - κριτήρια και στόχους και αυτοί πρότειναν εναλλακτικά σενάρια, με βάση τους όρους εντολής. Με βάση τους "όρους εντολής" κατάρτισαν την έκθεση για εισοδηματική πολιτική και τον πληθωρισμό και με βάση τους ίδιους "όρους εντολής" θα καταρτιστούν και οι υπόλοιπες εκθέσεις.Μ' αυτά τα μάτια και μ' αυτά τα λόγια, σχολίαζαν παράγοντες των υπουργείων Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών, Βιομηχανίας και της Τράπεζας της Ελλάδας, την Επιτροπή Σπράου. Την επιτροπή των "8 σοφών" που - με την έκθεση για την εισοδηματική πολιτική και τον πληθωρισμό - επικεντρώνει όλο το βάρος της για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού στο εργατικό κόστος με την παραπέρα συμπίεση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων. Και δε φαίνεται να έχουν άδικο. Αν για παράδειγμα ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, ήθελε μια διαφορετική πολιτική - λιγότερο ή περισσότερο φιλολαϊκή - θα προσλάμβαναν είτε τους ίδιους"επαγγελματίες" είτε άλλους, με "όρους εντολής" την κατάρτιση ενός μακροχρόνιου οικονομικού προγράμματος, που θα θίγει στον Α ή τον Β βαθμό και τους πραγματικά "έχοντες και κατέχοντες".

Οι πολιτικές επιλογές του Κ. Σημίτη και της κυβέρνησης του "νέου" ΠΑΣΟΚ είναι ξεκάθαρες. Λιτότητα χωρίς ημερομηνία λήξης κι όσοι αντέξουν, γιατί αυτό επιτάσσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ και η ένταξη της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση.Αυτοί ήταν και οι "όροι εντολής" για την ουσία και το περιεχόμενο του νέου μακροχρόνιου προγράμματος λιτότητας, στην Επιτροπή. Το γεγονός ότι επικεφαλής της Επιτροπής είναι ο καθηγητής Ι. Σπράος και ότι στην επιτροπή μετέχει και ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Ν. Γκαργκάνας - που έδειξαν άριστες επιδόσειςστην κατάρτιση προγραμμάτων μονόπλευρης λιτότητας, όπως εκείνο του 1985 - 1987 - δείχνει ότι ο πρωθυπουργός εκτίμησε δεόντως την προσφορά τους.

Κατά μια έννοια, λοιπόν, στο σύγχρονο κόσμο που ζούμε, οι επιτροπές συμβούλων επαγγελματιών στις οποίες αναθέτουν οι κυβερνήσεις κατά παραγγελία εκθέσεις, δε διαφέρουν και πολύ από τους επαγγελματίες συμβούλους που προσλαμβάνονται από τις πολυεθνικές για τη μεγιστοποίηση των κερδών τους πατώντας σε πτώματα ή ακόμη και από τους μισθοφόρους που προσλαμβάνονται για να φέρουν σε πέρας "συγκεκριμένες" δουλιές.

Ο Ι. Σπράος, παρουσιάζοντας στη συνέντευξη Τύπου την έκθεση της επιτροπής για την εισοδηματική πολιτική και τον πληθωρισμό, ανακοίνωσε, πως στο επόμενο τετράμηνο θα ακολουθήσουν άλλες 5 περίπου εκθέσεις, με παρεμβάσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Επιτροπή Σπράου - στα πλαίσια των εντολών της κυβέρνησης για την κατάρτιση νέου μακροχρόνιου οικονομικού προγράμματος - επεξεργάζεται σενάρια μέτρων, με τις εκθέσεις ή υποεκθέσεις, για:

• Τα δημόσια έσοδα,επίκεντρο της οποίας θα είναι το "νοικοκύρεμα" στα έσοδα του κράτους. Μεταξύ των μέτρων που θα εισηγούνται οι "σοφοί" μ' αυτή την έκθεση, είναι και αλλαγές στο ισχύον φορολογικό σύστημα, με επίκεντρο τη μείωση της φορολογίας των κερδών των επιχειρήσεων και της έμμεσης φορολογίας σε διάφορα προϊόντα, με το επιχείρημα ότι "το φορολογικό σύστημα πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστικό".
• Οι δαπάνες του κράτους,με επίκεντρο και πάλι το "νοικοκύρεμα" των δημόσιων εσόδων, μέσω της μείωσης των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα. Αυτό διαφάνηκε και από τη συνέντευξη Σπράου στα ΝΕΑ και στον "Οικονομικό Ταχυδρόμο", ο οποίος έκανε λόγο για "κοινωνική πρόνοια, αλλά στο μέτρο που σηκώνει η οικονομία".
• Τη δημόσια υγεία.Η έκθεση αυτή, ίσως ενσωματωθεί στην έκθεση για τις δαπάνες, καθώς αφορά τον περιορισμό των δαπανών του κράτους για την υγεία και θα επιδιώκει το "νοικοκύρεμα" μέσα από την επέκταση της "ανταποδοτικότητας" και κατά συνέπεια μεγαλύτερη συμμετοχή των εργαζομένων στην ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη.
• Τις συντάξεις,που θα περιλαμβάνει χρονοδιάγραμμα και εναλλακτικά σενάρια, που όλα έχουν κοινό παρονομαστή την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και τη μείωση των συντάξεων. Η έκθεση αυτή, όπως έλεγε αρμόδιος παράγοντας, ίσως και να μην δοθεί.
• Τη Γεωργία,στην οποία θα προτείνονται διαρθρωτικές αλλαγές και μέτρα, τα οποία θα επιταχύνουν το ξεκλήρισμα των αγροτών και κατά συνέπεια θα διογκώσουν την ανεργία.
• Τη Δημόσια Διοίκηση,επίκεντρο της οποίας θα είναι ο "εκσυγχρονισμός, η βελτίωση παραγωγικότητας, η διαφάνεια".
• ) Τα Μεγάλα έργα.

Επίσης, προετοιμάζεται και έκθεση για τα Μακροοικονομικά,στην οποία θα περιλαμβάνονται σενάρια με διάφορα μοντέλα οικονομικής πολιτικής και ανάπτυξης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η επόμενη έκθεση, θα δοθεί στη δημοσιότητα μετά από 7 - 8 βδομάδες (τέλη Ιούλη) και θα ακολουθήσουν τον Αύγουστο, το Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη οι υπόλοιπες εκθέσεις που θα προλάβει να ετοιμάσει η επιτροπή. Ο Ι. Σπράος έχει δηλώσει πως στις 18 Οκτώβρη που λήγει η θητεία της Επιτροπής, ο ίδιος θα φύγει για το Λονδίνο, όπου είναι η έδρα του.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι στο θεματολόγιο της επιτροπής, δεν περιλήφθηκαν δυο σοβαρά θέματα. Το πρώτο, είναι το θέμα της απασχόλησης και ανεργίας. Ενώ οι προοπτικές διαγράφονται δυσοίωνες για την απασχόληση και την ανεργία στην Ελλάδα, η επιτροπή δεν καταπιάστηκε μ' αυτά τα μεγάλα ζητήματα, με το επιχείρημα ότι "δε βρέθηκε κάποιος ειδικός"! Επίσης, με το ίδιο επιχείρημα, δεν ασχολήθηκε η επιτροπή με το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων (ίσως γιατί δεν το θεωρεί πρόβλημα, καθώς η πολιτική εκποίησης της δημόσιας περιουσίας και των ΔΕΚΟ προχωρά κανονικά)!

Το περιεχόμενο των παραπάνω εκθέσεων, που θα περιλαμβάνουν νέες δέσμες και δεσμίδες αντιλαϊκών μέτρων - προϋπόθεση για τη σταθεροποίηση και ανάκαμψη των κερδών - αποτελεί προάγγελο για τον επερχόμενο χειμώνα ακόμη σκληρότερης λιτότητας για τους εργαζόμενους και τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, ότι μερικές από τις εκθέσεις αυτές - πιθανόν αυτές με τα σκληρότερα μέτρα για τους εργαζόμενους - θα δοθούν στη δημοσιότητα, με... τα μπάνια του λαού.

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ