Οι αγώνες των εργαζομένων και κυρίως των αγροτών, στην εκπνοή του 1996, ήταν το πιο ελπιδοφόρο λαϊκό μήνυμα της χρονιάς που πέρασε. Βρισκόμαστε, ήδη, μπροστά σε νέο κύμα λαϊκών κινητοποιήσεων. Ποια κατάσταση διαμορφώνεται και ποια η προοπτική; Ο "Ρ" συζητά με τον Σπύρο Στριφτάρη, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

- Η πρόσφατη Σύνοδος της ΚΕ του ΚΚΕ εκτίμησε την πορεία και την εξέλιξη των λαϊκών αγώνων. Μπορείτε συνοπτικά να μας αναφέρετε, τι συμπεράσματα βγαίνουν απ' αυτούς τους αγώνες;

- Το ΚΚΕ, προεκλογικά, είχε προειδοποιήσει τον ελληνικό λαό, ότι η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές έγινε, γιατί το ΠΑΣΟΚ ήθελε να έχει τα χέρια του ελεύθερα, επικαλούμενο τη λαϊκή ετυμηγορία, ώστε να εφαρμόσει μια πιο σκληρή αντιλαϊκή πολιτική, για να φανεί συνεπές στις δεσμεύσεις, που ανέλαβε απέναντι στο Διευθυντήριο της ΕΕ και στο οικονομικό κατεστημένο της χώρας. Τα όσα ακολούθησαν μετά τις εκλογές επιβεβαίωσαν στο σύνολό της αυτή την εκτίμησή μας. Οι προγραμματικές δηλώσεις και ο προϋπολογισμός που ψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία έδειξε ότι έχουμε να κάνουμε με μια επικίνδυνη πολιτική. Μια πολιτική, που είναι αποφασισμένη να κάνει τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους.

Δεν ήρθαν ξαφνικά λοιπόν, σαν αστραπή στον καθαρό ουρανό, οι κινητοποιήσεις και δεν εκφράζουν μόνο δυσαρέσκεια και αγανάκτηση στην κυβερνητική πολιτική. Δείχνουν ότι υποχωρούν σημαντικά οι αυταπάτες, η ηττοπάθεια και η ανοχή που θέλουν πολλοί να καλλιεργήσουν στο λαό.

Σ' αυτούς τους αγώνες, αποδείχτηκε η δυνατότητα των μαζών να ξεπερνούν ελεγχόμενες και συμβιβασμένες ηγεσίες τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, εκλέγοντας τα δικά τους αυθεντικά επιτελεία, οργάνωσης και διεύθυνσης του αγώνα, τις συντονιστικές και απεργιακές επιτροπές. Αυτό εξασφάλισε την ενότητα και μαζικότητα, το δυναμισμό και τη διάρκεια που πήραν οι αγώνες.

Η χρονική συμπαράταξη στον αγώνα διαφορετικών κλάδων συνέβαλε στο να αποκτήσουν οι αγώνες αυτής της περιόδου έναν ιδιαίτερο δυναμισμό και να ασκήσουν εντονότερη πίεση στην κυβέρνηση. Ας μην ξεχνάμε ότι η 24ωρη απεργία που αναγκάστηκαν, από την πίεση της βάσης, να κηρύξουν η ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, συνέπεσε με την κινητοποίηση των αγροτών, την απεργία των εργαζομένων στα λιμάνια και στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Η απεργία των ναυτεργατών συνέπεσε με την κινητοποίηση των αγροτών. Η κυβέρνηση, μπροστά στο φόβο γενίκευσης των αγώνων, αναγκάστηκε να ικανοποιήσει ορισμένα αιτήματα των λιμενεργατών και εργαζομένων στο ΥΠΕΘΟ και να δώσει υποσχέσεις στους ναυτεργάτες. Επίσης, από την αρχή του αγώνα των αγροτών, έκανε ορισμένες μικροϋποχωρήσεις. Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε εδώ, σαν συμπέρασμα για τους μελλοντικούς αγώνες, είναι ότι έχει μεγάλη σημασία να ασκείται η πίεση συνολικά από όλους όσοι θίγονται απ' αυτήν την πολιτική. Και είναι η εργατική τάξη, στο σύνολό της, η μικρομεσαία αγροτιά, οι μικρέμποροι και βιοτέχνες, η νεολαία και οι γυναίκες. Ολοι αυτοί πρέπει να συμπαραταχτούν για να 'ναι πιο αποτελεσματικοί οι αγώνες.

- Ποια είναι τα νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κινητοποιήσεων και ποια η σημασία τους για τη συνέχεια του λαϊκού κινήματος;

- Αυτό που χαρακτηρίζει αυτούς τους αγώνες είναι η μαζικότητα, η μεγάλη συσπείρωση και ενότητα δράσης ανθρώπων με διαφορετικές πολιτικές αντιλήψεις, μαχητικότητα και αντοχή. Εντονα ήταν τα στοιχεία της αυτοθυσίας ειδικά στους ναυτεργάτες. Επίσης η συμμετοχή και η αντενέργεια των μαζών, η πολύ καλή οργάνωση των αγώνων και η πρωτόβουλη δράση τους, με το να έχουν λόγο για όλα όσα τις αφορούσαν. Για τη μορφή πάλης, για τη συνέχεια ή μη των κινητοποιήσεων, για τη διαμόρφωση των αιτημάτων κλπ. Είναι νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που, αν σωστά αξιοποιηθούν στους μελλοντικούς αγώνες, σίγουρα θα φέρουν και αποτελέσματα.

- Το ΚΚΕ πάντα μελετάει την πείρα των λαϊκών αγώνων. Πώς μπορεί αυτή η πείρα, των τελευταίων αγώνων, να συμβάλει στη δράση του Κόμματος;

- Γνώμη μας είναι ότι το κίνημα, αλλά και το ΚΚΕ, πολλά έχουν να πάρουν από αυτήν την ανάταση του κινήματος. Το ξεκίνημα και η εξέλιξη αυτών των αγώνων δείχνουν, όχι μόνο τις δυνατότητες που υπάρχουν για να ξεπερνιούνται τα εμπόδια και η υπονόμευση του κινήματος, αλλά παίρνουν και νέα ποιότητα.Η ευθύνη, που έδειξαν οι απεργιακές ή συντονιστικές επιτροπές, αλλά και οι μάζες, στην περιφρούρηση των αγώνων της, στην οργάνωση και διεύθυνσή τους, στην προβολή των αιτημάτων τους, απέδειξαν ότι πολλά μπορούν να γίνουν, αν ο λαός πάρει τις τύχες στα χέρια του.

Εχει μεγάλη σημασία, και βοηθάει στο δυναμισμό και στην απόκρουση των μεθοδεύσεων κυβέρνησης και οικονομικού κατεστημένου, η αλληλεγγύη των άλλων εργαζομένων. Αποδείχτηκε σημαντικό όπλο για όσους αγωνίζονται. Ηταν αυτό που φόβισε περισσότερο την κυβέρνηση και έκανε τις μικροϋποχωρήσεις που αναφέραμε παραπάνω. Οι κομμουνιστές σ' αυτή τη μάχη έδωσαν το "παρών". Οχι βέβαια ότι λειτούργησαν τέλεια. Εδωσαν όμως όλες τους τις δυνάμεις και είχαν αποτελέσματα. Δεν ξάφνιασαν το ΚΚΕ οι κινητοποιήσεις αυτές. Βρήκαν τις δυνάμεις μας προετοιμασμένες. Και έτσι πρέπει να είναι και στους μελλοντικούς αγώνες, αρκεί να ζούμε μέσα στο λαό και τα προβλήματά του.

- Το ΚΚΕ στήριξε αυτούς τους αγώνες. Ποια ήταν η στάση των άλλων κομμάτων;

- Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και η ηγεσία του χρησιμοποίησε όλα τα μέσα για να τους χτυπήσει. Στους ναυτεργάτες έδειξε τον αυταρχισμό της, χρησιμοποιώντας όλους τους μηχανισμούς καταστολής.

Στους αγρότες, το μόνο που δεν έκανε ήταν η χρήση βίας, πράγμα που ήταν έτοιμη να το κάνει σε κάποια φάση του αγώνα. Συκοφαντία, αντιπαράθεση, ποινικές διώξεις, εξαγορά, ήταν στην ημερήσια διάταξη.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κράτησαν ουσιαστικά μια υποκριτική και τυχοδιωκτική στάση.

Η ΝΔ ακολούθησε διπλή τακτική. Στα λόγια, η επίσημη ηγεσία εξέφραζε τη συμπαράσταση στους αγρότες. Επώνυμα στελέχη της, όμως, πήραν εχθρική στάση (Μάνος, Μπακογιάννη κλπ.). Με την επιμονή κυρίως για συνάντηση του πρωθυπουργού με τη Συντονιστική Επιτροπή και όχι για λύση προβλημάτων, αποδυνάμωνε τον αγώνα των αγροτών.

Ο ΣΥΝ, στην ουσία, στήριξε την κυβερνητική αδιαλλαξία. Με την πρότασή του να ανοίξουν τα μπλόκα για να γίνει η συνάντηση πρωθυπουργού με τους αγρότες, αυτό, δηλαδή, που έλεγε και η κυβέρνηση, αντικειμενικά, αφόπλιζε το αγροτικό κίνημα και το οδηγούσε σε συμβιβασμό χωρίς αντίκρισμα. Αυτό αποδείχτηκε, όχι μόνο με τη φιέστα του λεγόμενου Συμβουλίου Αγροτικής Πολιτικής, που ήταν και δική του πρόταση, αλλά και με την τακτική που ακολούθησε μέρος της Συντονιστικής Επιτροπής Μακεδονίας.

Το ΔΗΚΚΙ, εγκλωβισμένο, όπως και οι άλλοι, στους μονόδρομους του Μάαστριχτ, απέφυγε να πάρει ανοιχτή θέση για τα αιτήματα των αγροτών.

- Σ' αυτή τη φάση, οι αγροτικές κινητοποιήσεις κυριάρχησαν. Πώς το εκτιμάτε και γιατί δεν υπάρχει αντίστοιχη αγωνιστική έξαρση στην εργατική τάξη;

- Σίγουρα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη δεν είναι λιγότερα απ' αυτά που αντιμετωπίζει η αγροτιά. Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και με τους μικρομεσαίους της πόλης. Βέβαια, στο χώρο της αγροτιάς, οι κινητοποιήσεις πήραν ένα γενικευμένο χαρακτήρα και κυριάρχησαν. Αλλά και η εργατική τάξη αντιπάλεψε την κυβερνητική πολιτική. Το ότι αναγκάστηκαν ηγεσίες, σαν των ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, να προκηρύξουν απεργίες, δείχνει τις διαθέσεις που υπάρχουν στη βάση. Ας μην ξεχνάμε, όμως, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη. Με μια συνδικαλιστική ηγεσία υποταγμένη στην κυβερνητική πολιτική, με το φόβο του κλεισίματος του εργοστασίου, σε συνδυασμό με τη μακρόχρονη ανεργία, με τον αυταρχισμό και τις πιέσεις της εργοδοσίας για απολύσεις, δεν είναι εύκολο οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα να εκδηλώσουν τις διαθέσεις τους για αντίσταση. Οι αγρότες δεν έχουν συγκεκριμένο εργοδότη. Εκμεταλλευτές έχουν και αυτούς βλέπουν μπροστά τους. Η εργατική τάξη έχει να ξεπεράσει πολύ περισσότερα εμπόδια, για να διαδηλώσει, απεργήσει, να κινητοποιηθεί γενικά. Η αντίδραση της κυβέρνησης στην απεργία των ναυτεργατών είναι ενδεικτική. Μπορεί να είναι οι εφοπλιστές ο πιο σκληρός πυρήνας της ολιγαρχίας, αλλά και οι βιομήχανοι έχουν εξέχουσα θέση στις κυβερνητικές επιλογές. Αν κάτι μπορούμε να πούμε γι' αυτό, είναι ότι αρνητικό ρόλο παίζει ο συσχετισμός που υπάρχει στο κίνημα και που πρέπει να αλλάξει. Σ' αυτή την κατεύθυνση, οι κομμουνιστές πρέπει να εντείνουν τη δράση τους.

- Ποια είναι επιγραμματικά τα καθήκοντα των κομμουνιστών, που κατέληξε η ΚΕ;

- Ολοι έχουμε την αίσθηση ότι διαμορφώνεται και ωριμάζει μια νέα κατάσταση. Αυξάνει γρήγορα και σχετικά απότομα ο όγκος των καθηκόντων και η ευθύνη όλου του Κόμματος απέναντι στο λαό, στους νέους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες που ωριμάζουν, και αναπόφευκτα θα ξεσπάσουν. Οι κομμουνιστές πρέπει να βρεθούν στην πρώτη γραμμή. Να δείξουμε εμπιστοσύνη στη δύναμη των εργαζομένων. Να είμαστε μέσα στον κόσμο, να αφουγκραζόμαστε και να ανεβάζουμε τις αγωνιστικές διαθέσεις του. Να δουλεύουμε μ' επιμονή, χωρίς ταμπέλες και προκαταλήψεις, να μην κρύβουμε τις δυσκολίες. Στο σωματείο, στη γειτονιά, στο χωριό, ν' αποκτήσουμε την ικανότητα να δουλεύουμε με ανθρώπους, που δε συμφωνούν σε όλα μαζί μας ή έχουν διαφορετικές αντιλήψεις. Σ' αυτούς τους αγώνες, αναδείχτηκαν πρωτοπόροι αγωνιστές, λαϊκοί ηγέτες, που πρέπει και μπορούν ν' αποκτήσουν την ιδιότητα του μέλους του ΚΚΕ. Η είσοδος νέων αγωνιστών στο Κόμμα, σίγουρα, θα βοηθήσει και το κίνημα να ανέβει ένα σκαλί παραπάνω.

Σ. Λ.