ΚΙΝΣΑΣΑ. -

Σε βασικό κινητήριο μοχλό ραγδαίων εξελίξεων στο Ζαϊρ αναδεικνύονται οι απανωτές επελάσεις και κατακτήσεις πόλεων - κλειδιών από τους αντάρτες της "Εθνικής Συμμαχίας Δημοκρατικών Δυνάμεων". Η χτεσινή κυρίευση της, γεμάτης χαλκό και κοβάλτιο, πόλης Λουμπούμπασι από τους αντάρτες σήμανε "συναγερμό" στη στυγνή δικτατορία του Μομπούτου Σεσεσέκο, ο οποίος, αφού επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σ' όλη τη χώρα, απέλυσε τον νεοδιορισθέντα πρωθυπουργό και ηγέτη της αντιπολίτευσης, Ετιέν Τσισεκέντι και τον αντικατέστησε με τον πρώην υπουργό Αμυναςστρατηγό, Λικούλια Μπολόνγκο. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν την προσεκτικά "σιωπηρή" στάση, που τηρούσαν τον τελευταίο καιρό σε σχέση με τα τεκταινόμενα στο Ζαϊρ, αποκαλώντας τον δικτάτορα Μομπούτου "πλάσμα της ιστορίας", δηλαδή παρελθόν...

Οι Ζαϊρινοί αντάρτες εισέβαλαν χτες το μεσημέρι στο νότιο τμήμα της πόλης Λουμπούμπασι, όπου έγιναν δεκτοί με ζητωκραυγές από τον πληθυσμό. Αυτόπτες μάρτυρες δήλωναν, πάντως, στα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία ότι η επέλαση των ανταρτών στο Λουμπούμπασι επήλθε μετά από σκληρές μάχες μεταξύ των στρατιωτών που υποστηρίζουν τον δικτάτορα Μομπούτου και τις ανταρτικές δυνάμεις με αρχηγό τον Λόρεντ Καμπίλα στο νότιο τμήμα της περιοχής. Η κατάληψη της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης στο Ζαϊρ, γνωστή για τα αξιόλογα κοιτάσματα και τα αναρίθμητα ορυχεία χαλκού και κοβαλτίου, ανακοινώθηκε και από επιτελικό στέλεχος των ανταρτών στην πόλη Γκόμα. Η κυρίευσή της, μάλιστα, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το καθεστώς Μομπούτου.

Μετά από επεισοδιακές συγκεντρώσεις οπαδών του νεοδιορισθέντα πρωθυπουργού Ετιέν Τσισεκέντι, ο δικτάτορας Μομπούτου έπαυσε τον πρώτο από τα καθήκοντά του, και - για μια ακόμη φορά, όπως περίπου και στα γεγονότα του 1992 - διόρισε τον στρατηγό Λικούλια Μπολόνγκο πρόεδρο κυβέρνησης. Προηγουμένως, βέβαια, ξαναέβαλε και τυπικά τη χώρα στο "γύψο", κηρύσσοντας απανταχού κατάσταση έκτακτης ανάγκης!

Στην πρωτεύουσα Κινσάσα, ο πρωθυπουργός Ετιέν Τσισεκέντι συνελήφθη από στρατιωτικούς. Σύμφωνα με το "Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων", ο Τσισεκέντι είχε πολιορκηθεί από χιλιάδες οπαδούς του, έξω από τα γραφεία της κυβέρνησης, όπου ανακοινώθηκε ότι διεξάγονταν διαπραγματεύσεις μεταξύ των μελών της συνοδείας του Τσισεκέντι και ανώτερων αξιωματικών του στρατού που είχαν αποκλείσει τις εισόδους του κτιρίου.

Επεισόδια προκλήθηκαν, όταν ο στρατός χρησιμοποίησε δακρυγόνα, για να διαλύσει τους περίπου 1.000 υποστηρικτές του πρωθυπουργού Ετιέν Τσισεκέντι, που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι του.

Οι οπαδοί του Τσισεκέντι, που ανήκουν στη ριζοσπαστική πτέρυγα του κόμματός του, (Ενωση για τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Πρόοδο), υποστηριζόμενοι από ομάδες φοιτητών, ζήτησαν από τον Τσισεκέντι, να εγκατασταθεί ο πρωθυπουργός στα επίσημα γραφεία από (χτες) το πρωί, πραγματοποιώντας μεγάλη διαδήλωση.

Οι δυνάμεις της τάξης είχαν πάρει θέση από νωρίς το πρωί γύρω από το κτίριο της έδρας της κυβέρνησης, καθώς και σε διαφορετικές συνοικίες της Κινσάσα. Τελικά, ο στρατηγός Μπολόνγκο ανακοίνωσε το διορισμό του στη θέση του "πρωθυπουργού", υποστηρίζοντας ότι η απομάκρυνση του Τσισεκέντι έγινε για λόγους ασφάλειας του τελευταίου, αλλά και γιατί κρίθηκε αναγκαίο από τον Μομπούτου Σεσεσέκο, λόγω των απανωτών κατακτήσεων ζαϊρινών πόλεων από τους αντάρτες...

Σ' όλα αυτά η Γαλλία προτίμησε να δηλώσει "ουδέτερη" και να αποφύγει σχόλιο για τις τελευταίες εξελίξεις, λέγοντας ότι "δεν υποστηρίζει καμία από τις αντιμαχόμενες πλευρές. Η Γαλλία αναγνωρίζει κράτη. Δεν αναγνωρίζει κυβερνήσεις. Στηρίζουμε το λαό και το μέλλον του λαού", έλεγε η μάλλον "στεγνή" ανακοίνωση του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών! Αντίθετα, η αντίδραση της Ουάσιγκτον απέναντι σ' όλα αυτά ήταν έντονη.

Ο Μομπούτου Σεσεσέκο "είναι έτοιμος να γίνει ένα πλάσμα της ιστορίας", δήλωσε χτες ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Μάικ Μακέρι, σημειώνοντας ότι η "υποστήριξη", που έχει ο Ζαϊρινός δικτάτορας "δεν είναι αρκετή για να οδηγήσει το Ζαϊρ σε μια νέα σελίδα της ιστορίας του"!

Ο Μάικλ Μακέρι εξέφρασε, εξάλλου, ικανοποίηση για την "πρόοδο" που σημειώθηκε στις συνομιλίες στη Νότια Αφρική ανάμεσα σε εκπροσώπους της Κινσάσα και των ανταρτών που ελέγχουν τις ανατολικές περιοχές του Ζαϊρ.

Ωστόσο, αρνήθηκε να πει αν οι ΗΠΑ κάνουν ενέργειες, για να βρουν έναν τόπο εξορίας για τον Μομπούτου, αλλά διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση του Ζαϊρινού προέδρου "γνωρίζει καλά" τη θέση των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τη σχετική ανταπόκριση του "Ασοσιέιτεντ Πρες" από το Λευκό Οίκο, ο εκπρόσωπος Μάικ Μακέρι, εμμέσως πλην σαφώς, συνέστησε στον Μομπούτου να αποσυρθεί και να βρει καταφύγιο στην εξορία.

"Οι ΗΠΑ έχουν αποστείλει ένα τέτοιο μήνυμα στον Μομπούτου διά της διπλωματικής οδού, γιατί η υποστήριξη που υπάρχει για τον ίδιο δεν επαρκεί για να εξακολουθεί να ηγείται του Ζαϊρ"...

Και ενώ στο Ζαϊρ η κατάσταση εξελίσσεται ραγδαία, ο ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν δήλωσε πως αναμένει εντός των ημερών να υπογραφεί συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ των αντιμαχομένων μερών στο Ζαϊρ, στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών, που διεξάγονται στη Νότια Αφρική.

"Πιστεύουμε ότι είναι θέμα ημερών η υπογραφή της εκεχειρίας και η εφαρμογή της", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ανάν Φρεντ Εκχαρντ και πρόσθεσε ότι "το πιο πιθανό είναι ότι ο ηγέτης των ανταρτών Καμπίλα δεν είναι σε θέση να καταγάγει ολοκληρωτική στρατιωτική νίκη".

ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση ΒΛ. ΜΑΣΙΝ).-

Μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης, ο Πρόεδρος, Μπορίς Γιέλτσιν, προχώρησε σε αλλαγές στο άμεσο προεδρικό περιβάλλον, οι οποίες συνδέονται και με το διορισμό του προσωπάρχη του Κρεμλίνου, Ανατόλι Τσουμπάις, ως πρώτου αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Απομακρύνθηκε ο σύμβουλος του Γιέλτσιν για διεθνή ζητήματα, Ντμίτρι Ριούρικοφ. Η απομάκρυνσή του δεν οφείλεται στο γεγονός ότι είναι συγγενής με τον Αμερικανό σοβιετολόγο Ντ. Σάιμς, ο οποίος συνδέεται με τις ειδικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, αλλά, γιατί βιάστηκε να δηλώσει στον Τύπο ότι ο Γιέλτσιν είναι σύμφωνος με το αρχικό κείμενο της Συμφωνίας Ρωσίας - Λευκορωσίας. Τη θέση του ανέλαβε ο επαγγελματίας διπλωμάτης Σεργκέι Γιαστζέμπσκι, γραμματέας Τύπου της Προεδρίας, ο οποίος οφείλει στον Τσουμπάις την παρουσία του στο Κρεμλίνο, όπως επανειλημμένα έγραψε ο Τύπος. Στο μεταξύ, σύμφωνα με το περιοδικό "Ιτόγκι", ο Τσουμπάις αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα με σκοπό πάση θυσία να ματαιωθεί η Ενωση Ρωσίας - Λευκορωσίας. Ετσι, συναντήθηκε με τον νέο προσωπάρχη του Κρεμλίνου, Βαλεντίν Γιουμάσεφ, και τον δασκάλεψε για το τι, πώς και πότε πρέπει να μιλήσει στον Γιέλτσιν για το σχέδιο Συμφωνίας. Επίσης, ο Τσουμπάις έπεισε την κόρη του Γιέλτσιν, Τατιάνα Ντιατσένκο, να ενταχθεί στη μάχη. Και, τέλος, διοργάνωσε μια συγκεντρωτική επίθεση επηρεασμού της κοινής γνώμης μέσα από τα βασικά τηλεοπτικά κανάλια.

Ωστόσο, χτες δημοσιεύτηκε το κύριο ντοκουμέντο της ολοκλήρωσης - ο Καταστατικός Χάρτης, στο οποίο, σε διάκριση με τη Συμφωνία, αναφέρονται οι λεπτομέρειες της διαδικασίας και οι περίμετροι της μελλοντικής ενωσης. Ο Τσουμπάις κατόρθωσε να εμποδίσει στις 2 Απρίλη την υπογραφή της Συμφωνίας με την αρχική της μορφή, αλλά στις 20 Μάη πρέπει να επικυρωθεί από τα Κοινοβούλια των δυο χωρών.

Ο γιος του Μομπούτου, οπλισμένος, έξω από την πρωθυπουργική κατοικία