"Εκεί, όμως, που δεν μπορεί να συγκαλυφτεί η πολιτική υποταγής στους σχεδιασμούς που προωθούν οι ιμπεριαλιστές στην περιοχή, είναι η εξωτερική πολιτική, που ο κύριος πρωθυπουργός καθόρισε για τη χώρα". Αυτό είχε τονίσει ο βουλευτής του ΚΚΕ Ορ. Κολοζώφ,μιλώντας στις 30 Γενάρη στη Βουλή για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης Σημίτη. Σε λιγότερο από 24 ώρες, ο Κ. Σημίτης από το ίδιο βήμα έλεγε ανερυθρίαστα: "Θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την πρωτοβουλία και τη βοήθειά τους". Μεταξύ της διαπίστωσης του κομμουνιστή βουλευτή και της πανηγυρικής της επιβεβαίωσης, είχε μεσολαβήσει μόλις μία νύχτα. Μία νύχτα σίγουρα ιστορική, αφού η ελληνική κυβέρνηση, κατά τον πλέον επίσημο τρόπο, και στα πλαίσια της πολιτικής υποτέλειας που ακολουθεί, άνοιξε το δρόμο της αμφισβήτησης των ελληνικών συνόρων στο Αιγαίο και κατοχύρωνε τον επικυρίαρχο ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή. Μία νύχτα, που το ξημέρωμά της ήταν η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τη βραχονησίδα Ιμια, που, όπως δήλωσε ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Ρ. Χόλμπρουκ,"προέβλεπε την άμεση απόσυρση των πλοίων, του προσωπικού και των σημαιών και των δύο πλευρών από την περιοχή. Και οι δύο πλευρές έδωσαν τη διαβεβαίωση στις ΗΠΑ πως η νησίς θα επιστρέψει στην προτέρα κατάσταση". Μία νύχτα, που Τούρκοι κομάντος είχαν αποβιβαστεί σε ελληνικό έδαφος. Μία νύχτα, που, κάτω από αδιευκρίνιστους ακόμα λόγους, είχε πέσει ένα ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού, με αποτέλεσμα τον εντελώς άδικο θάνατο τριών ανδρών. Μία νύχτα, κατά τη διάρκεια της οποίας, το ΚΥΣΕΑ βρισκόταν σε διαρκή συνεδρίαση.

Τι ακριβώς συζητήθηκε σ' αυτή τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ ακόμα δεν έχει γίνει γνωστό και μάλλον (για ευνόητους λόγους) δε θα γίνει πριν περάσουν πολλά χρόνια. Αυτό όμως δεν έχει και μεγάλη σημασία, αφού το αποτέλεσμα είναι γνωστό. "Θέλω να καταστήσω απολύτως σαφές ότι δεν είναι καθόλου τυχαίος ο χρόνος που εκδηλώνονται αυτά τα γεγονότα. Πρόκειται για γεγονότα αποθηκευμένα στο χρόνο, που μπορούν να ετοιμάζονται, να εκδηλώνονται, με σκοπό τον εξαναγκασμό σε υποχώρηση από τις πάγιες θέσεις της χώρας μας, την αποσταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος και την αποδυνάμωση της εθνικής συνοχής", είπε ο Κ. Σημίτης το ίδιο βράδυ στη Βουλή, χωρίς όμως να εξηγήσει πώς "δένουν" οι πρωινές του δημόσιες ευχαριστίες προς τις ΗΠΑ με τις βραδινές του διαπιστώσεις. Εκτός πια και αν δεχτούμε - το μάλλον απίθανο- ότι ο πρωθυπουργός της χώρας χρειάστηκε μία ολόκληρη μέρα για να αντιληφθεί το αυταπόδεικτο. Οτι, δηλαδή, οι ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τον τουρκικό σοβινισμό, είχαν στήσει μία τεράστια παγίδα, που οδηγούσε και οδηγεί ακόμα ευθέως στη "βοσνιοποίηση" του Αιγαίου. Εξάλλου, η Βοσνία ήταν μόνο το αρχικό πείραμα.

"Δεν είμαι ευτυχής από αυτή τη νύχτα, που δεν έχει τελειώσει ακόμα για μένα και από αυτή την κατάσταση", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Θ. Πάγκαλος, στη Βουλή το πρωί της 31ης Γενάρη. Ο ίδιος όμως, προσερχόμενος στη μία παρά τέταρτο τα ξημερώματα στη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ, είχε πει στους δημοσιογράφους, απαντώντας στο αν υπάρχει επιδείνωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις: "Η μόνη επιδείνωση που υπάρχει είναι του καιρού". Διπλωματική υπεκφυγή; Αγνοια της πραγματικότητας; Κάτι άλλο; Μόνο ο ίδιος ξέρει.

Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Γερ. Αρσένης, προσερχόμενος στη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ, αρκέστηκε να απαντήσει στην ίδια ερώτηση των δημοσιογράφων, λέγοντας: "Θα τα πούμε μετά". Το πρωί όπως παραδέχτηκε στη Βουλή: "Ηταν φανερό ότι πηγαίναμε σε μία κλιμάκωση και σε μία τρομερή σύγκρουση, και από τη μία και από την άλλη μεριά". Ο Γερ. Αρσένης αποκάλυψε ακόμα στη Βουλή ότι την εκτίμησή του για κλιμάκωση από τη μεριά της Τουρκίας είχε εκφράσει και στον Αμερικανό ομόλογό του, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με πρωτοβουλία του υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ στις 10 το βράδυ, όπου και ανέπτυξε τις ελληνικές προτάσεις για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Μετά μιάμισι ώρα - σύμφωνα πάντα με τα λεγόμενα του Γερ. Αρσένη στη Βουλή - του τηλεφώνησε ο στρατηγός Σαλικασβίλι για να του πει ότι οι ελληνικές απόψεις δε γίνονται αποδεκτές από τους Τούρκους, που αρνούνταν να αποχωρήσουν πρώτοι από την περιοχή της Ιμια, θέτοντας ταυτόχρονα και ως απαράβατο όρο να υποσταλεί η ελληνική σημαία από τη βραχονησίδα. "Τον ευχαρίστησα για την πληροφορία που μου έδωσε και του είπα ότι δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσουμε εμείς το διάλογο", είπε επί λέξει ο Γερ. Αρσένης, προσθέτοντας: "Οσο ελέγοντο αυτά και αυτή ήταν η τελευταία μου επαφή με παράγοντες εκτός Ελλάδος, είχε ανοίξει ο διάλογος μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών κυρίου Πάγκαλου και του κυρίου Χόλμπρουκ". Ο Θ. Πάγκαλος που διαδέχτηκε τον Γερ. Αρσένη στη Βουλή παραδέχτηκε ότι "η σύγκρουση επίκειτο", προσθέτοντας: "Οι Αμερικανοί προσέφεραν τις υπηρεσίες τους χωρίς να το ζητήσουμε". Χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, ανέφερε ότι είχε εννέα τηλεφωνικές επαφές με τον Ρ. Χόλμπρουκ, που κατέληξαν στη γνωστή συμφωνία.

Μία συμφωνία, που μπορεί μεν να οδήγησε στην απεμπλοκή, αλλά με πολύ άσχημες συνέπειες, που, όπως όλα δείχνουν, αύριο θα είναι ακόμα πιο άσχημες. Με την ανοιχτή σύμπραξη του ΠΑΣΟΚ, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, με τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επέβαλαν στη χώρα μας καθεστώς περιορισμένης κυριαρχίας στο Αιγαίο.

Πώς ακριβώς επιτεύχθηκε αυτή η συμφωνία δεν έγινε γνωστό, αφού οι πρωταγωνιστές της αρνούνται πεισματικά να μπουν σε λεπτομέρειες. Πρέπει πάντως να θεωρηθεί περίπου βέβαιο ότι ήταν αποτέλεσμα, τουλάχιστον, σοβαρότατων πιέσεων που υπέστη η χώρα μας από τους "συμμάχους" της. Πώς, άραγε, να ερμηνευτεί αλλιώς η ομολογία του Γερ. Αρσένη στη Βουλή, ότι "η λύση η οποία είχε προωθηθεί πριν από αυτό το συμβάν δεν επηρέασε την τελική συμφωνία"; Το "συμβάν", στο οποίο αναφέρεται ο υπουργός Αμυνας, ήταν η απόβαση των Τούρκων βατραχανθρώπων, που έγινε γνωστή στο ΚΥΣΕΑ στις 3 το πρωί, ενώ ακόμα και μέχρι τις 4 το πρωί στο ΚΥΣΕΑ, όπως ενημέρωσε ο Γερ. Αρσένης την Εθνική Αντιπροσωπεία, συζητούνταν το ενδεχόμενο χτυπήματος, που μοιραία θα οδηγούσε σε ανοιχτό πόλεμο Ελλάδας - Τουρκίας. Εκτός πια και αν μέχρι τέλους υπήρχαν στους κόλπους της κυβέρνησης δύο εντελώς αντικρουόμενες απόψεις, άσχετα αν και η μία (δηλαδή ο πόλεμος), και η άλλη (δηλαδή η απεμπλοκή με τους γνωστούς όρους) ήταν εις βάρος των συμφερόντων της χώρας. Μήπως σ' αυτήν την εσωκομματική αντιπαράθεση πρέπει να αναζητηθεί και η εντελώς παράλογη διαταγή πτήσης του ελικοπτέρου με την τραγική κατάληξη, ενώ ήδη είχε επιτευχθεί η συμφωνία, η εφαρμογή της οποίας, όπως είπε ο Γερ. Αρσένης, παρακολουθούνταν από τους Αμερικανούς με δορυφόρους; Μήπως εδώ βρίσκεται και η αιτία της ανεξήγητης πτώσης του;

Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά, τόσο για τα πραγματικά περιστατικά εκείνης της νύχτας, όσο και για τις ενέργειες όσων τα χειρίστηκαν. Το μόνο βέβαιο, πάντως, είναι ότι ο στόχος της κλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή, με τους Αμερικανούς και τις ΗΠΑ επιδιαιτητές, επιτεύχθηκε με τη συνειδητή ή ασυνείδητη συνεργασία κάποιων που κάποτε ίσως κληθούν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις ή παραλείψεις τους. Αυτοί, όμως, που σίγουρα θα δώσουν λόγο στο λαό είναι εκείνα τα κόμματα, που, τόσα χρόνια, μας μιλάνε για ευρωπαϊκά και ατλαντικά οράματα.

Γιάννης ΚΩΣΤΑΚΗΣ

spot

Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά, τόσο για τα πραγματικά περιστατικά εκείνης της νύχτας, όσο και για τις ενέργειες όσων τα χειρίστηκαν. Το μόνο βέβαιο, πάντως, είναι ότι ο στόχος της κλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή, με τους Αμερικανούς και τις ΗΠΑ επιδιαιτητές, επιτεύχθηκε με τη συνειδητή ή ασυνείδητη συνεργασία κάποιων που κάποτε ίσως κληθούν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις ή παραλείψεις τους

Κάθε φορά κοινός παρονομαστής των κρίσεων στο Αιγαίο υπήρξε ο αμερικανικός παράγοντας, ο οποίος εμφανίζονταν στο κρίσιμο σημείο ωςαπό μηχανής θεός και ως "έντιμος διαμεσολαβητής", όπως θα έλεγε και ο Ρ. Χόλμπρουκ, μεριμνούσε για την αποκατάσταση της τάξης και την αποτροπή θερμών εξελίξεων ανάμεσα στους "συμμάχους υπό τη ΝΑΤΟική ομπρέλα" Ελλάδα και Τουρκία.

Κάτι ανάλογο έγινε και αυτή τη φορά με αφορμή την κρίση γύρω από τα Ιμια. Ομως και αυτή τη φορά, όπως κάθε φορά, η Ελλάδα είναι αυτή που πρέπει να μετρήσει τις απώλειες, εξαιτίας των αμερικανικών "καλών υπηρεσιών", οι οποίες τελικά κοστίζουν πανάκριβα.

Το 1974, η τουρκική διπλωματία με την απειλή άσκησης βίας και τις αμερικανο-ΝΑΤΟικές υπηρεσίες κατοχύρωσε τις αμφισβητήσεις της για τον ελληνικό εναέριο χώρο.

Το 1987, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο η Αγκυρα κατοχύρωσε τις θέσεις της, αμφισβητώντας τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Το 1996 η Τουρκία κατορθώνει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο να κατοχυρώσει τις απόψεις της για την ανάγκη επαναχάραξης του χάρτη στο Αιγαίο, που αποτελεί τον πάγιο και βασικό στόχο της πολιτικής της.

Τα γεγονότα σχετικά με τις νησίδες Ιμια είναι λίγο - πολύ γνωστά, αλλά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι εξελίξεις οδηγούν στο συμπέρασμα πως πράγματι η Τουρκία έχει φτάσει πολύ, μα πάρα, πολύ κοντά στο στρατηγικό της στόχο για το Αιγαίο και μάλιστα χωρίς την παραμικρή απολύτως αντίσταση από την ελληνική κυβέρνηση. Το σκηνικό της μάχης, που στήθηκε γύρω από τις βραχονησίδες, ήταν τελικά για να διασωθούν τα προσχήματα στο εσωτερικό της Ελλάδας.

Στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις, το 1974 και το 1987, οι κυβερνήσεις Καραμανλή και Παπανδρέου αντίστοιχα, πριν ακολουθήσουν τη γνώριμη οδό της αμερικανική "διαμεσολάβησης" που εκδηλώθηκε είτε ευθέως είτε στα παρασκήνια, επιχείρησαν να κάνουν κάποιες κινήσεις αξιοποιώντας σε κάποιο βαθμό, βέβαια το διαφορετικό συσχετισμό δύναμης στη διεθνή σκηνή. Η επίσκεψη Παπούλια στη Σόφια στην κρίση του 1987, ήταν κίνηση η οποία κάτι σήμαινε εκείνη την εποχή. Η αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ επί Καραμανλή ήταν μια έκφραση, τουλάχιστον δυσφορίας.

Η κυβέρνηση Σημίτη με τις υποτίθεται άριστες διασυνδέσεις στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα 1996 παρακολούθησε και εξακολουθεί να παρακολουθεί την ολοκλήρωση των σχεδίων για την επαναχάραξη των συνόρων στο Αιγαίο, ακούνητη και αμίλητη. Δίχως αντίσταση και αντίδραση, λες και είναι νεκρή.

Τη στιγμή που η Τουρκία υποστηρίζει επισήμως μέσα από διπλωματικά έγγραφα σε ολόκληρο τον κόσμο - και στην Ελλάδα - ότι "η κατοχή μικρών νησιών, βράχων και νησίδων στο Αιγαίο, των οποίων το καθεστώς δεν είναι ξεκαθαρισμένο μέσα από διεθνή κείμενα, πρέπει να καθοριστεί με νέα συμφωνία", και αυτή τη θέση την κάνει πράξη στα Ιμια με την ολόπλευρη συμπαράσταση των ΗΠΑ, προκαλεί έκπληξη ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός μετά την αποτροπή της σύγκρουσης από την αμερικανική διαμεσολάβηση, αισθάνθηκε την ανάγκη να ευχαριστήσει από το βήμα της Bουλής τον Πρόεδρο Κλίντον! Δεν ήταν μήπως ο πρωθυπουργός παρών στην ώρα των διαβουλεύσεων εκείνο το βράδυ; Δεν άκουσε αυτό που μετέφερε ο Ρ. Χόλμπρουκ από την Αγκυρα; Η μήπως ο Ρ. Χόλμπρουκ "δε χρησιμοποιεί τη γλώσσα της αλήθειας", όταν λέει επί λέξει πως "οι Τούρκοι μάς εγγυήθηκαν ότι αν λυνόταν η κρίση και υπήρχε επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, δε θα έβαζαν ούτε σημαίες ούτε στρατιώτες στη νησίδα, πολλά πρόβατα, αλλά όχι στρατιώτες. Ούτως εχόντων των πραγμάτων μεταφέραμε τις τουρκικές διαβεβαιώσεις και η ελληνική κυβέρνηση ενήργησε μόνη της, όχι υπό αμερικανική πίεση".

Αντιλαμβάνεται, άραγε, ο πρωθυπουργός σε τι συμφώνησε εκείνο το βράδυ; Αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση ότι εκτός από τις βραχονησίδες Ιμια, τις οποίες σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ρ. Χόλμπρουκ, εκχώρησε για βοσκότοπους στην Τουρκία, "νομιμοποίησε" τις τουρκικές διεκδικήσεις για όλες τις βραχονησίδες του Αιγαίου, οι οποίες τελικά μπορούν να διαμορφώσουν νέο χάρτη;

Και όλα αυτά χωρίς να προβληθεί καμία αντίσταση, όχι μόνο στο πεδίο της μάχης, αλλά ούτε καν σε διπλωματικό επίπεδο. Στον ΟΗΕ, στην ΕΕ, καμία κίνηση αντίδρασης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Τίποτε!

Είναι προφανές πως για όλα αυτά τααπλά ερωτήματα η ελληνική κυβέρνηση οφείλει απαντήσεις και εξηγήσεις στον ελληνικό λαό, τις οποίες είναι καλό να δώσει σύντομα και όχι κατόπιν εορτής, μήπως και υπάρχει καιρός να διασωθεί ό,τι απέμεινε από μια πολυδιαφημισμένη αλλά και μάλλον ανεπανόρθωτα λαβωμένη αξιοπιστία.

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ