ΛΕΥΚΩΣΙΑ.-

Ο πρόεδρος της Βουλής Σπ. Κυπριανού,ανακοίνωσε χτες πως, κατόπιν συμφωνίας των αρχηγών των κοινοβουλευτικών κομμάτων, διαβίβασε μέσω του επιτετραμμένου της Ελλάδας Θεμιστοκλή Δεμίρη την άποψη του Σώματος ότι, μετά την ομολογία Φαίδωνα Γκιζίκη, η Αθήνα θα πρέπει να αρχίσει διαδικασία, για να ξεκαθαρίσει το θέμα του πραξικοπήματος.

Παράλληλα, ανέφερε ότι θεώρησε σκόπιμο να αποστείλει επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γλ. Κληρίδη, στην οποία του εισηγείται να επικοινωνήσει με την ελληνική κυβέρνηση για ανταλλαγή απόψεων ως προς το τι πρέπει να γίνει.

Προκαταλαμβάνοντας τυχόν σχόλια ότι παραμονές των συνομιλιών δεν είναι η κατάλληλη ώρα για έναρξη μιας τέτοιας διαδικασίας, ο κ. Κυπριανού σημείωσε πως "ουδεμία σχέση έχει το ένα θέμα με το άλλο".

Ωστόσο, εισηγήθηκε, "να γίνουν οι πρώτες ενέργειες τώρα και αν υπάρξει η παραμικρή ανησυχία, ν' αρχίσει η διαδικασία μετά από τις συνομιλίες".

Ο κ. Κυπριανού υπογράμμισε ότι σκοπός της καταγγελίας, στην οποία προέβη χτες σε σχέση με την ομολογία του κ. Γκιζίκη, είναι να αρχίσει αμέσως η διαδικασία με τις σχετικές ανακρίσεις - εάν χρειάζεται - πρόσθετη στο έργο το οποίο είχε κάνει η Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων, για να ξεκαθαρίσει ποιοι ήταν οι ένοχοι του πραξικοπήματος και πού αποσκοπούσε αυτό.

Σημειώνοντας τη μοναδική ευκαιρία που δίνεται με τις αποκαλύψεις Γκιζίκη, εφόσον είναι "η πρώτη φορά που γίνεται δημόσια ομολογία από αυτόν που διέταξε το πραξικόπημα", ο Πρόεδρος της Βουλής τόνισε ότι δεν είναι δυνατόν να γίνεται μια τέτοια παραδοχή χωρίς συνέπειες.

"Είναι φοβερή πρόκληση για τον κυπριακό, αλλά και για ολόκληρο τον Ελληνισμό, να γίνεται μια τέτοια ομολογία και να μην ακολουθήσει η διαδικασία που επιβάλλεται", τόνισε ο κ. Κυπριανού.

Σε ερώτηση κατά πόσον η διαδικασία, που ενδεχομένως θα αρχίσει, θα πρέπει να επεκταθεί και στην Κύπρο, για να τιμωρηθούν και οι Κύπριοι συνεργοί του εγκλήματος, ο κ. Κυπριανού δήλωσε ότι πρόκειται για "θέμα ανάκρισης και διερεύνησης χωρίς περιορισμούς".

Ωστόσο, διευκρίνισε ότι στόχος δεν είναι να αρχίσει πολιτικός διάλογος και εσωτερική αντιδικία, ούτε και πρέπει το θέμα αυτό να γίνει αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης.

Αναφερόμενος στη συνέντευξη του Φαίδωνα Γκιζίκη στην αθηναϊκή εφημερίδα "Τύπος της Κυριακής", ο κ. Κυπριανού χαρακτήρισε εντελώς "αστεία" τα επιχειρήματα που ανέφερε για να δικαιολογήσει την επιθυμία της χούντας για ανατροπή του Προέδρου της Κύπρου, αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Ιδιαίτερα για το επιχείρημα ότι δήθεν ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος ήθελε να διώξει τους Ελληνες αξιωματικούς, υπενθύμισε ότι η χούντα επέμενε για τη διάλυση της Εθνικής Φρουράς.

Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Δημήτρης Χριστόφιας, δήλωσε ότι το κόμμα του τάσσεται υπέρ της ουσιαστικής συζήτησης και εξέτασης από τα κόμματα της Κυπριακής Βουλής, όλων των παραμέτρων του θέματος και των δυνατοτήτων, πριν προχωρήσει η έρευνα για το ρόλο των συνεργατών των χουντικών πραξικοπηματιών στην Κύπρο.

Ο Δ. Χριστόφιας, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου, δεν απέκλεισε και την ποινική δίωξη όσων αποδειχθούν ένοχοι, ενώ πρόσθεσε ότι "με τους Ελλαδίτες πραξικοπηματίες είναι επιτακτική ανάγκη να επανασχοληθεί η ελληνική Δικαιοσύνη".

Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ είπε ότι τα κυπριακά κοινοβουλευτικά κόμματα θα πρέπει να συνέλθουν και να εξετάσουν την αναγκαιότητα να μεταφερθεί και στην Κύπρο η έρευνα σε βάθος.

Ο κ. Χριστόφιας διαφώνησε με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Μανώλη Χριστοφίδη, που χαρακτήρισε "αστήρικτη" τη δήλωση του Γκιζίκη ότι "μεταξύ των προσώπων που είχαν προταθεί για την προεδρία της κυβέρνησης των πραξικοπηματιών, ήταν και ο Γλαύκος Κληρίδης". "Η αναφορά στον κ. Κληρίδη, πρόσθεσε, περιλαμβάνεται και μέσα στο πόρισμα και μέσα στα ντοκουμέντα της Βουλής των Ελλήνων".

Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ παρέπεμψε, τέλος, και σε σχετική ανακοίνωση της γραμματείας της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, με την οποία ζητείται, όπως οι έρευνες και οι σχετικές διαδικασίες επεκταθούν και συμπεριλάβουν και τους Κύπριους συνεργάτες της χούντας.

"Είναι καιρός, επιτέλους, αναφέρει η ανακοίνωση, να μπουν τα πράγματα στη θέση τους, να σταματήσει η διαστρέβλωση της ιστορίας και η ηρωοποίηση των θυτών".

Τέλος, στην ανακοίνωση του ΑΚΕΛ αναφέρεται ότι "καταρρίπτεται και η σοφιστεία ότι ο Μακάριος, σε συνεργασία με τον Καραμανλή, προκάλεσε το πραξικόπημα για να επανέλθει ο Καραμανλής στην εξουσία".

38ο ΜΕΡΟΣ

Σε μια τις πολλές συνεντεύξεις Τύπου που έδωσε, ο Αντόνιο Αργέδας αποκάλυψε στη Λίμα του Περού τις διασυνδέσεις του με τη CIA. Εξήγησε στους δημοσιογράφους ότι το 1964, όταν διορίστηκε βοηθός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών, δέχτηκε την επίσκεψη του Βορειοαμερικανού συνταγματάρχη Εντουαρντ Φοξ, ο οποίος του μετέφερε ότι αν συνέχιζε σε εκείνο το υπουργείο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διέκοπταν την οικονομική βοήθεια στη Βολιβία και θα επέβαλλαν τις πιο δραστικές κυρώσεις και πιέσεις κατά της κυβέρνησης. Είπε ότι για να εμποδίσει αυτό το γεγονός, υπέβαλε την παραίτησή του. Αλλά σε 20 μέρες περίπου, ο συνταγματάρχης Φοξ του είπε ότι η περίπτωσή του θα μπορούσε να διευθετηθεί, εάν ήταν διατεθειμένος να συναντηθεί με ένα Βορειοαμερικανό διπλωμάτη, για να ανταλλάξουν απόψεις. Τότε του γνώρισε τον Λάρι Στέρνφιλντ, αρχηγό του σταθμού της CIA στη Βολιβία, ο οποίος και του πρότεινε να πάει στη Λίμα.

Στην πρωτεύουσα του Περού, ο αξιωματούχος της CIA Νίκολας Λεοντίρις τον οδήγησε σ' ένα διαμέρισμα στη λεωφόρο Πιέρολα, όπου δύο Βορειοαμερικανοί τον ανέκριναν τέσσερις ολόκληρες μέρες. Την τελευταία ημέρα τον νάρκωσαν κι όταν συνήλθε η ανάκριση είχε τελειώσει.

Οταν επέστρεψε στη Βολιβία, παρουσιάστηκε το ενδεχόμενο να διοριστεί υπουργός Εσωτερικών. Οι Βορειοαμερικανοί υποσχέθηκαν να τον προωθήσουν, να τον υποστηρίξουν σε όλα τα κυκλώματα της βολιβιανής πρωτεύουσας, να τον παρουσιάσουν σαν τον ιδανικό άνθρωπο γι' αυτή τη θέση. Ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον, προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Εκεί, ένας υπάλληλος τον ενημέρωσε για την κάθε λατινοαμερικανική κυβέρνηση χωριστά. Ενας ειδικός σε θέματα Κούβας του μίλησε με φρικτά λόγια για την κουβανική επανάσταση.

Γύρισε στη Βολιβία και τον διόρισαν υπουργό Εσωτερικών. Ομολόγησε ότι ζούσε συνεχώς μέσα σ' ένα δίλημμα. Σ' αυτές τις συνθήκες εμφανίστηκε το αντάρτικο. Τότε, ο αρχηγός της CIA του ανακοίνωσε ότι θα του έστελνε μερικούς συμβούλους, γιατί οι πράκτορες της ασφάλειας που είχε, δεν τον εξυπηρετούσαν σε τίποτα. Μ' αυτόν τον τρόπο, ήρθαν στη Βολιβία οι πράκτορες της CIA, κουβανικής καταγωγής. Ανέφερε στον Τύπο ότι εκείνη η ομάδα πρακτόρων δούλεψε αρχικά κάτω από τις διαταγές του. Αλλά έφτασε κάποια στιγμή που άρχισαν να ενεργούν με απόλυτη ανεξαρτησία. Αυτό τον έκανε να αγανακτήσει, γιατί μερικοί Βολιβιανοί πολίτες κατήγγειλαν ανακρίσεις και βασανιστήρια που πραγματοποιούνταν από ανθρώπους που μιλούσαν με ξενική προφορά. Τους επισήμανε ότι αυτή η κατάσταση δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Εκείνοι, όμως, δεν έδωσαν σημασία στην προειδοποίησή του. Τόνισε ότι ο πράκτορας της CIA κουβανικής καταγωγής Γκαμπριέλ Γκαρσία, είχε βρει μια Βολιβιανή ερωμένη που της εμπιστεύτηκε όλα τα μυστικά της κρατικής υπηρεσίας ασφάλειας.

Μια από τις διαφορές που είχε με τους Βορειοαμερικανούς, είπε ότι δημιουργήθηκε με τη δίκη που είχε η Εταιρία Ορυκτών της Βολιβίας με τη βορειοαμερικανική εταιρία "Λίπεζ Μάινινγκ". Η CIA τον πίεσε να χρησιμοποιήσει την επιρροή του ώστε να εκδοθεί δικαστική απόφαση υπέρ της εταιρίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Επειδή, όμως, όλα έγινα σύμφωνα με το νόμο, οι Βορειοαμερικανοί σκέφτηκαν ότι ο Αργέδας σιγά - σιγά ξέφευγε από τον έλεγχό τους. Αλλο γεγονός που προστέθηκε στις κακές σχέσεις του με τη CIA, ήταν ότι στις 13 Ιούνη του 1968, με την ευκαιρία των γενεθλίων του, ο αρχηγός του σταθμού της CIA Τόμας Χάζλετ έστειλε να τον φωνάξουν για να του δώσει ένα δώρο. Ο Αργέδας, ενοχλημένος από την υπεροψία του, δεν πήγε. Την επομένη μέρα ο αξιωματικός Χιούγκο Μάρεϊ του είπε ότι ο διοικητής του είχε εξοργιστεί κι ότι είχε ένα δώρο που είχε σταλεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Αργέδας διευκρίνισε ότι για να μη συγκρουστεί και πάλι μαζί του, πήγε στο σπίτι του Τόμας, στην 7η οδό της συνοικίας Ομπράχες. Το δώρο αυτό ήταν ένα πιστόλι με ζώνη και ένας γεμιστήρας χωρίς σφαίρες, με τη φωτογραφία του κομαντάντε Φιδέλ Κάστρο, του Τσε Γκεβάρα και του Ραούλ Κάστρο. Σκέφτηκε αμέσως ότι ήταν η αρχή ενός εκβιασμού, δηλαδή ότι μ' αυτόν τον τρόπο η CIA του έδειχνε ότι αν δεν ενεργούσε όπως εκείνη ήθελε και χωρίς να βάζει όρους, θα τον κατάγγελνε σαν οπαδό του Κάστρο. Τότε θυμήθηκε ότι σ' ένα συρτάρι στο γραφείο του, είχε τα αρνητικά του Ημερολογίου του Τσε. Φτάνοντας λοιπόν στο γραφείο του άρπαξε ένα χαρτί, έγραψε ένα σημείωμα στον κομαντάντε Φιδέλ Κάστρο, έβαλε μέσα τα αρνητικά κι όλα μαζί τα έστειλε στην Αβάνα. Την επόμενη μέρα τηλεφώνησε στον αρχηγό της CIA και του ζήτησε εξηγήσεις για το δώρο. Αυτός του είπε ότι ήταν ένα αστείο του Τίλτον, του προηγούμενου αρχηγού του σταθμού της CIA, κι ότι πιθανόν οι φωτογραφίες των Κουβανών ηγετών ήταν για να χρησιμοποιηθούν σαν "στόχος".

Σύμφωνα με μερικές βολιβιανές πηγές, η αναχώρηση του υπουργού οφειλόταν στις πληροφορίες που είχε ότι, όταν η CIA θα τον αποκάλυπτε σαν υπεύθυνο για την αποστολή του Ημερολογίου του Τσε στην Κούβα, θα τον θεωρούσε διπλό πράκτορα και θα ετοίμαζε απόπειρα δολοφονίας του. Ο Αργέδας γνώριζε πολύτιμες πληροφορίες για πολλές από τις μυστικές δραστηριότητες που η CIA προωθούσε στη Βολιβία και σε άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες. Γνώριζε τα ονόματα μερικών από τους πράκτορες που είχαν διεισδύσει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στις ένοπλες δυνάμεις, σε πολιτικά κόμματα, συνδικάτα, υπουργεία και οργανισμούς. Γνώριζε επίσης πού βρίσκονταν τα μυστικά στέκια, τα συστήματα τηλεφωνικής παρακολούθησης και το σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών αξιωματούχων και μελών του σταθμού της CIA στη Βολιβία.

Για όλους αυτούς τους λόγους, ήταν πολύ επικίνδυνο να παραμείνει ζωντανός. Εάν μιλούσε, η δουλιά που για χρόνια έκαναν στη Βολιβία θα επηρεαζόταν σοβαρά. Απέναντι σ' αυτή την πιθανότητα, η απόφαση που πάρθηκε ήταν να τον εξοντώσουν.

Οταν ο υπουργός στις 19 του Ιούλη έλαβε μια πρόσκληση του πράκτορα Χούλιο Γκαμπριέλ Γκαρσία να βρίσκεται στις 19.30 σε μέρος που του υποδείχτηκε για να συζητήσουν ένα πολύ σοβαρό θέμα, σιγουρεύτηκε ότι η πληροφορία που είχε για την απόπειρα ήταν σωστή.

Για να φτάσει στο σημείο της συνάντησης, έπρεπε να διασχίσει τη γέφυρα Φλορίδα, που συνδέει το κέντρο της πόλης με την πλούσια συνοικία του Καλακότο. Εκεί τον περίμεναν κρυμμένοι δύο άντρες για να εκτελέσουν τη διαταγή της εξόντωσής του. Είχαν σχεδιάσει με τέτοιο τρόπο το έγκλημα, ώστε οι υποψίες να πέσουν σε ομάδες της Αριστεράς ή σε στρατιωτικούς που είχαν προσβληθεί, επειδή είχε παραδώσει το Ημερολόγιο του Τσε στην Κούβα. Αλλά ο Αντόνιο Αργέδας, αντί να πάει στο ραντεβού, αποφάσισε να φύγει την ίδια μέρα στις 10 το βράδυ για τη Χιλή. Τον συνόδευαν ο οδηγός του Χοσέ Ματίας Βαλένσια, ο αδερφός του Χάιμε Αργέδας και ένας από τους βοηθούς του τελευταίου, με το επώνυμο Κρέσπο. Οταν έφτασε στη συνοριακή ζώνη, κατευθύνθηκε με τον αδερφό του στο σημείο ελέγχου στο Κολτσάνι, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο, ενώ οι άλλοι δύο συνοδοί του επέστρεψαν στη Λα Πας. Από το Κολτσάνι τον μετέφεραν στην πόλη του Ικίκε, για να περιμένει την απόφαση που θα έπαιρναν στη χιλιανή πρωτεύουσα.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 39ο ΜΕΡΟΣ

Η ελληνική κυβέρνηση, με δήλωση του εκτελώντος χρέη κυβερνητικού εκπροσώπου Γ. Νικολάου, τοποθετήθηκε χτες αναφορικά με τις δηλώσεις που έκανε ο Φ. Γκιζίκης.

"Οι υπεύθυνοι για την τραγωδία της Κύπρου, δήλωσε ο γγ Ενημέρωσης του υπουργείου Τύπου, έχουν οριστικά και αμετάκλητα καταδικαστεί στη συνείδηση του ελληνικού λαού. Οι ελάχιστες φωνές που απέμειναν από το μαύρο παρελθόν, όσο κι αν επιδιώκουν να προκαλέσουν, είναι σήμερα ιδιαίτερα αδύναμες και ξεπερασμένες από την ιστορία".