Ισως ό,τι ωραιότερο έχει να παρουσιαστεί αυτή την εβδομάδα, είναι το "Κρης εποίει",η σειρά των τεσσάρων εκπομπών που θα παρουσιάσει η ΕΤ - 2 τη Δευτέρα (οι δυο πρώτες) και την Τρίτη (οι δυο τελευταίες). Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στον "Δομήνικο Θεοτοκόπουλο",σε σκηνοθεσία Αντώνη Παπαδόπουλου στις 12.00. Ο Δ. Θ., γνωστός ως "Ελ Γκρέκο", γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1541 και πέθανε στο Τολέδο της Ισπανίας στα 1614. Δίκαια θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους του ισπανικού μυστικισμού και από τους σημαντικότερους προσωπογράφους όλων των εποχών. Καταγόταν από οικογένεια μικροαστών στην υπηρεσία της Γαληνοτάτης δημοκρατίας της Βενετίας. Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες που σώζονται για τα παιδικά του χρόνια και μόνον εικασίες μπορούμε να κάνουμε. Λέγεται ότι θαύμαζε τα έργα του Μιχαήλ Δαμασκηνού αλλά και έργα Ιταλών καλλιτεχνών, που κοσμούσαν τους τοίχους των πολυτελών αρχοντικών. Οι επιρροές αυτές είναι φανερές στους μικρούς πίνακες που του αποδίδονται. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πέθανε στις 7 Απρίλη του 1614 ύστερα από μακρόχρονη και επώδυνη ασθένεια. Η κηδεία του και η ταφή του έγινε στην εκκλησία του Αγιου Δομήνικου του πρεσβύτερου και το 1619 η σορός του μεταφέρθηκε στο μοναστήρι του Αγίου Τουρκουάτο, που καταστράφηκε τον περασμένο αιώνα. Η ζωή του Κρητικού, η τόσο αντιφατική και αινιγματική, τελειώνει με την αποθέωση της δόξας. Απαλλαγμένος από κάθε εγκόσμιο περισπασμό δίνει και δείχνει όλη την καλλιτεχνική του σοφία. Σε πείσμα όλων των θεωριών, ο Γκρέκο δεν υποτάσσεται και δεν κατατάσσεται σε καμιά καλλιτεχνική τάση. Μόνος προχωρεί. Αινιγματικός, αντιφατικός μεγάλος, αυτοφυής και ιδιοφυής πορεύεται στον δρόμο προς την αθανασία. Κι ας αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα προς το τέλος της ζωής του. Ας ταλαιπωρήθηκε από ασθένειες, απώλειες, απογοητεύσεις, μοναξιά, ο καλλιτέχνης οδεύει προς τη δόξα, προς την αιωνιότητα. Και τίποτε μα τίποτε στον κόσμο δεν είναι ικανό να ανακόψει αυτή τη θριαμβική μοναχική πορεία. Στην πρώτη εκπομπή, θα πάμε στην "Κρήτη" και θα προσπαθήσουμε να πάρουμε απάντηση στο ερώτημα: Κάτω από ποιες συνθήκες μεγάλωσε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος; Ποιο ήταν το πολιτιστικό περιβάλλον; Ηταν καθολικός ή ορθόδοξος; Ποιες ήταν οι σχέσεις του με τη βυζαντινή παράδοση; Αυτά θα συζητήσουν οι μελετητέςτου μεγάλου ζωγράφου, οι καθηγητές: Ν. Παναγιωτάκης, Θ Χατζηδάκη και Μ. Κωνσταντουδάκη - Κιτρομηλίδου.

Στη δεύτερη εκπομπή θα πάμε στην Ιταλία. Εκεί προκύπτουν τα εξής ερωτήματα: Γιατί ο Δ. Θ. εγκαταλείπει τη Βενετία; Ποιες είναι οι εικαστικές συγγένειες με τους Βενετσιάνους καλλιτέχνες; Τι συνέβη στο ταξίδι του στη Ρώμη; Ποιες είναι οι σχέσεις του με τους Τισιάνο και Μιχαήλ Αγγελο; Μιλούν οι: Λιονέλο Πούπι, Τζ. Ντίλον, Ε. Νιέργκες, Μ. Βασιλάκη και Σ. Πάστορ.

Στην τρίτη εκπομπή θα βρεθούμε στην Ισπανία. Αλλο αίνιγμα μας περιμένει εκεί και ένα μυστήριο που πρέπει να λύσουμε. Πότε και γιατί ο ζωγράφος φεύγει από τη Βενετία; Γιατί εγκαταλείπει το Εσκοριάλ και εγκαθίσταται στο Τολέδο; Ποιες είναι οι σχέσεις του με την καθολική, πανίσχυρη τότε, εκκλησία; Μιλούν οι: Ι. Μπαρκότσι, Τζ. Καλαβάρις, Α. Κλούλας Σ. Ρουσέλ και Σ. Πάστορ.

Τέλος, στην τέταρτη, και τελευταία εκπομπή, θα ασχοληθούμε με τον "Βυζαντινισμό". Θα δούμε αν υπάρχει στα τελευταία έργα του Θεοτοκόπουλου της ισπανικής περιόδου, επίδραση της βυζαντινής τέχνης. Σε τι συνίσταται αυτή; Και ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που μας φανερώνουν ότι ο Ελ Γκρέκο κράτησε ζωντανή τη μνήμη και την εμπειρία των μαθητικών χρόνων, στα εργαστήρια των βυζαντινών αγιογράφων, στην Κρήτη.

Νύχτα Κυριακής και η "Χρυσή οθόνη" του τρίτου κρατικού καναλιού, θα μεταδώσει την ταινία του Ινγκμαρ Μπέργκμαν "Η νύχτα των σαλτιμπάγκων".Η "Νύχτα των σαλτιμπάγκων", είναι το πρώτο μεγάλο δράμα και η πρώτη δημιουργία του μεγάλου Σουηδού σκηνοθέτη, που τράβηξε την ιδιαίτερη προσοχή της διεθνούς κριτικής. Γιος Λουθηρανού πάστορα, μεγάλωσε μέσα σε μια θρησκευτική αυστηρότητα και πειθαρχία, που τα σημάδια τους είναι έκδηλα στο μετέπειτα έργο του. Οι τραυματικές παιδικές του εμπειρίες αποτέλεσαν για τον Μπέργκμαν ουσιαστική πηγή έμπνευσης. Το 1944 θα αρχίσει να γράφει τα πρώτα του σενάρια για τον κινηματογράφο, ενώ την επόμενη χρονιά γυρίζει την πρώτη του ταινία. Δημιουργός με την απόλυτη έννοια του όρου, ο Μπέργκμαν περιέγραψε με μεγάλη δραματουργική δύναμη την υπαρξιακή κρίση του ανθρώπου στη μεταπολεμική κοινωνία. Μέσα από τα έργα του, αναζητά την αλήθεια της ζωής και του θανάτου, εμβαθύνοντας, παράλληλα, στις ανθρώπινες σχέσεις, σχέσεις που περνούν κρίση, αφού οι άνθρωποι πια έχουν πάψει να επικοινωνούν.

Η "νύχτα των σαλτιμπάγκων", που γυρίστηκε το 1953, κεντρικό θέμα έχει τον εξευτελισμό και την ταπείνωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στη Σουηδία του 1900, ένας θίασος περιπλανώμενων τσιρκολάνων κατευθύνεται σε μια πόλη. Ο οδηγός ενός κάρου αφηγείται στον διευθυντή του τσίρκου τον εξευτελισμό ενός κλόουν, όταν η γυναίκα του έκανε γυμνή μπάνιο στο ποτάμι, δίπλα στους στρατιώτες. Ο εξευτελισμός του κλόουν, προαναγγέλλει τον εξευτελισμό και την ταπείνωση του Αλμπερτ. Ο Αλμπερτ, ενώ είναι παντρεμένος, ερωτεύεται μια νεαρή καλλιτέχνιδα του τσίρκου, την Αννα, και συζεί μαζί της. Οταν θα πάει να δει τη γυναίκα του η Αννα θα ζηλέψει και θα ριχθεί στην αγκαλιά ενός ηθοποιού. Με τη σειρά του θα ζηλέψει ο Αλμπερτ και η ζήλια του θα τον οδηγήσει στην ταπείνωση. Πρωταγωνιστούν οι Χάριετ Αντερσον, Γκούναρ Μπγέρνστραντ, Ακε Γκρένμπεργκ και Χανς Εκμαν. (Κυριακή ΕΤ - 3 24.00)