Καθώς πλησίαζε ο Απρίλης του 1896, οι Αθηναίοι μέρα με τη μέρα ζούσαν όλο και περισσότερο στο ρυθμό των Ολυμπιακών αγώνων. Οι δρόμοι καθαρίζονταν, οι φιλαρμονικές προετοιμάζονταν και η οργανωτική επιτροπή δοκίμαζε τις τελευταίες λεπτομέρειες. Ηδη στις 23 του Φλεβάρη ο Γ. Γρηγορίου πρώτος μετά τον Φειδιππίδη έτρεξε μόνος του στην κλασική διαδρομή, ενώ στις 21 και 22 Μάρτη διεξήχθηκαν "πανελλήνιοι δοκιμαστικοί αγώνες" για τον καταρτισμό της ομάδας στίβου που θα εκπροσωπούσε την Ελλάδα στους αγώνες. Στο Μαραθώνιο είχαν δηλώσει συμμετοχή 85 αθλητές, αλλά συμμετείχαν τελικά 38. Είχε οριστεί ότι όσοι επιτύγχαναν χρόνο καλύτερο από το 3.18 του Χ. Βασιλάκου (κατοπινού 2ου Ολυμπιονίκη) θα έπαιρναν την πρόκριση. Πρώτος τερμάτισε ο Λαυρέντης με χρόνο 3.11.27, ενώ ο Σπ. Λούης τερμάτισε 5ος με χρόνο 3.18.27.

Από τις 34 χώρες που είχαν προσκληθεί, ανταποκρίθηκαν θετικά 13. Δεν είχαν προσκληθεί οι χώρες - αποικίες, ενώ στο πρόγραμμα δε συμπεριλαμβάνονταν γυναικεία αγωνίσματα. Στις 26 Μάρτη πρώτη έφτασε η ομάδα της Ουγγαρίας με 12 αθλητές και ακολούθησαν η Γερμανία, η Δανία, η Γαλλία, η Αγγλία, οι ΗΠΑ και οι μεμονωμένοι αθλητές.

Στις 6 του Απρίλη 1896, ημέρα Τετάρτη, 80 χιλιάδες θεατές κατέκλυσαν το Καλλιμάρμαρο, αριθμός ρεκόρ που έμελλε να καταρριφθεί 36 χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες. Στις 15.30 στο κέντρο του γηπέδου παρατάχτηκαν εννιά φιλαρμονικές και χορωδία 250 ατόμων, που άνοιξαν τους αγώνες με τον Ολυμπιακό Υμνο "Αρχαίο πνεύμα αθάνατο αγνέ πατέρα, του ωραίου, του μεγάλου και του αληθινού κατέβα, φανερώσου κι άστραψε εδώ πέρα στη δόξα της δικής σου γης και τ' ουρανού", σε στίχους Κ. Παλαμά τους οποίους μελοποίησε ο Κερκυραίος Μουσουργός Σπ. Σαμάρας.

Στο στάδιο παρατάχτηκαν οι εκπρόσωποι των δεκατριών χωρών. ΤωνΑυστραλίας, Αυστρίας, Βουλγαρίας, Μεγάλης Βρετανίας, Ουγγαρίας, Γερμανίας, Δανίας, ΗΠΑ, Γαλλίας, Χιλής, Ελβετίας, Σουηδίας και φυσικά της Ελλάδας που εκπροσωπήθηκε με 230 αθλητές, σύμφωνα με την επικρατέστερη μαρτυρία. Συνολικά συμμετείχαν 285 αθλητές, σε 42 αγωνίσματα 9 επίσημων αθλημάτων για την εποχή (στίβος, άρση βαρών, ελληνορωμαϊκή πάλη, κολύμβηση, ποδηλασία, τένις, σκοποβολή, ξιφασκία και γυμναστική).

Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, τους αγώνες άνοιξαν οι αθλητές του στίβου. Πρώτος Ολυμπιονίκης αναδείχτηκε ο Αμερικανός Τζέιμς Κόνολι που πήδησε στο τριπλούν 13.71, ένα μέτρο μακρύτερα από τον δεύτερο Γάλλο Αλ. Τουφερί. Δυο ώρες αργότερα ένας συμπατριώτης του, ο Ρόμπερτ Γκάρετ, αναδεικνυόταν Ολυμπιονίκης στη δισκοβολία με 29.15, προς μεγάλη απογοήτευση των θεατών. Φοιτητής του πανεπιστημίου του Πρίνστον ο Γκάρετ ενθουσιάστηκε όταν έμαθε ότι στο πρόγραμμα συμπεριλήφθηκε και η δισκοβολία. Επειδή όμως το αγώνισμα ήταν άγνωστο στις ΗΠΑ, κατασκεύασε μόνος του ένα δίσκο σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχε από τους αγώνες της αρχαιότητας. Οταν έφτασε στην Αθήνα ανακάλυψε ότι ο δίσκος ήταν ελαφρύτερος κατά δύο κιλά, γεγονός που τον βοήθησε να πετύχει βολή 20 πόντους μακρύτερα από τον Παρασκευόπουλο και να πάρει την πρώτη θέση. Την επομένη ο Γκάρετ πέταξε τη σφαίρα στα 11.22 μέτρα κατακτώντας την πρώτη θέση στη σφαιροβολία, με διαφορά 2 πόντων από τον δεύτερο Γούσκο.

Στο στίβο κυριάρχησαν οι Αμερικάνοι οι οποίοι κυριάρχησαν στα 9 από τα 12 αγωνίσματα. Δυο χρυσά κατέκτησε στα 100μ. και στα 400μ. ο Τόμας Μπρουκ με χρόνους 12.0 και 54,2 αντίστοιχα. Στο ύψος και το μήκος την πρώτη θέση κατέκτησε ο Ελερι Κλαρκ με 1.81 και 6.35. Στα 110μ. εμπόδια στον τελικό εμφανίστηκαν μόνο ο Αμερικανός Κέρτις με τον Βρετανό Γκούλντινγκ, με τον πρώτο να παίρνει την πρώτη θέση με 17.6. Στο επί κοντώ ο Αμερικανός Χόιτ κυριάρχησε με 3.30, ενώ στα 800μ. και τα 1.500μ. ο μοναδικός Αυστραλός που πήρε μέρος στους αγώνες, επειδή έτυχε να βρίσκεται στην Ευρώπη, ο Εντβιν Φλακ, έκοψε πρώτος το νήμα.

Κι ενώ απέμενε μόνο το αγώνισμα του Μαραθωνίου την 4η και τελευταία μέρα, οι Ελληνες αισθάνονταν απογοητευμένοι. Απ' την αρχή πάντως θεωρούσαν ότι ο Μαραθώνιος ήταν το κατ' εξοχήν εθνικό αγώνισμα. Η εκκίνηση δόθηκε στις 13.56 και 30 δευτερόλεπτα με τη συμμετοχή 4 ξένων και 12 Ελλήνων. Εξ αρχής τέθηκε επικεφαλής ο Γάλλος Αλμπίν Λερμιζιό, τον οποίο ακολούθησαν οι άλλοι τρεις ξένοι. Στα 10.000μ. ο Γάλλος προηγείται 200μ. του Αυστραλού Φλακ και των Αμερικανών Μπλέικ και Κέλνερ, ενώ ακολουθεί πρώτος Ελληνας ο Λαυρέντης. Στα μισά της διαδρομής στο Πικέρμι η σειρά δεν έχει αλλάξει, αλλά ο πρώτος Ελληνας βρίσκεται δύο χιλιόμετρα πίσω. Στο 22ο χιλιόμετρο, στο λεγόμενο Χάνι, ήταν ο σταθμός αναψυκτικών, αλλά και θερμαντικών, δηλαδή, ρετσίνας Μεσογείων, κονιάκ, αυγών καθαρισμένων, ψωμιού και πορτοκαλιών. Στο σημείο αυτό εγκατέλειψαν οι Γρηγορίου και Λαυρέντης, ενώ ο Λαγουδάκης ζήτησε και του έκαμαν εντριβή, μετά την οποία συνέχισε. "Φθάνει κι ο Λούης εις στο Χάνι και ως αναψυκτικόν κατεβάζει απνευστί ένα ποτήρι κρασί και φεύγει δρομαίως λέγων όπου κι αν είναι θα τους πιάσω" γράφει ο Παύλος Μανιτάκης. Μετά από ένα χιλιόμετρο εγκαταλείπει ο Μπλέικ. Σε λίγο αρχίζει ο σκληρός ανήφορος και ο Λούης αρχίζει να μειώνει σταθερά τη διαφορά. Στο 32ο χιλιόμετρο ο Λούης περνάει τον Λερμιζιό και στο 34ο τίθεται επικεφαλής της κούρσας αφήνοντας πίσω του τον Αυστραλό Φλακ. Σύμφωνα με τον Γ. Συμεωνίδη "στο ύψος της Αγ. Παρασκευής ο Λούης τρέχει μηχανικά χωρίς να δίνει προσοχή στα χειροκροτήματα. Ξαφνικά στην αριστερή πλευρά του δρόμου βλέπει ανάμεσα σε άλλους Μαρουσιώτες τη μετέπειτα σύζυγό του Ελένη με τον πατέρα της Θ. Κοντό. Η Ελένη τον κοιτάζει στα μάτια. Ο Σπύρος ταράζεται, κόβει ταχύτητα και παίρνει από το χέρι του Θ. Κοντού ένα μπουκάλι κονιάκ και από το χέρι της Ελένης ένα πορτοκάλι. Ο σκληροτράχηλος δρομέας έχει βουρκώσει, είναι σχεδόν έτοιμος να κλάψει από χαρά, σηκώνει το μπουκάλι, ρουφάει μια γουλιά και χύνεται στο δρόμο για το στάδιο". Τα κανόνια του Λυκαβηττού πληροφορούν το Παναθηναϊκό Στάδιο ότι ο πρώτος αθλητής που πλησιάζει είναι Ελληνας. Εβδομήντα χιλιάδες καρδιές κοντεύουν να σπάσουν. Στο πρόσωπο του νερουλά από το Μαρούσι οι Ελληνες βρήκαν τον ήρωά τους. Ο επίσημος χρόνος του, 2.58 και 50.

Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν δεν ήταν αρκετά για την κατασκευή πισίνας όπως αρχικά προβλεπόταν και αναγκαστικά οι κολυμβητικοί αγώνες φιλοξενήθηκαν στο λιμάνι της Ζέας. Ηρωας των αγώνων αναδείχτηκε ο Ούγγρος Αλφρεντ Χάγιος που κατέκτησε την πρώτη θέση στα 100μ. ελεύθερο και στα 1.200μ. Ο ίδιος γράφει αργότερα για την κούρσα των 1.200μ. "Στον αγώνα συμμετείχαν 10 κολυμβητές. Με τρεις βάρκες με έβγαλαν στο ανοιχτό πέλαγος, όπου άλλο παρά ηρεμία επικρατούσε. Με το σύνθημα της εκκίνησης πέσαμε στο νερό, ενώ οι βαρκάρηδες επέστρεψαν γρήγορα στην παραλία για να ενημερώσουν τους κριτές ως προς την επιτυχία της κίνησης. Νίκησα τους αντιπάλους μου με διαφορά, όμως τη μεγαλύτερη μάχη την έδωσα με τα τεράστια κύματα και το παγωμένο νερό".

Στην άρση βαρών πήραν μέρος 6 αθλητές από πέντε χώρες. Στο αγώνισμα με δύο χέρια ο Δανός Γιένσεν έγινε ο πιο δυνατός άνθρωπος στον κόσμο με 111,5κ. και με το ένα χέρι ο Βρετανός Ελιοτ που σήκωσε 71κ.

Στην ελληνορωμαϊκή πάλη οι αθλητές ανεξαρτήτως βάρους αγωνίστηκαν σε μία και μοναδική κατηγορία. Ο Γερμανός Καρλ Σούμαν, αν και ήταν ελαφρύτερος από όλους, νίκησε και τους πέντε αντιπάλους του, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Ολυμπιονίκης στην άρση βαρών, Ελιοτ.

Στα πέντε αγωνίσματα της γυμναστικής συμμετείχαν 95 αθλητές. Οι Ελληνες αθλητές κατέκτησαν δύο χρυσά μετάλλια με τον Μητρόπουλο στους Κρίκους και τον Αντριόπουλο στην αναρρίχηση. Κορυφαίος όλων αναδείχτηκε όμως ο Ολυμπιονίκης της ελληνορωμαϊκής πάλης Γερμανός Καρλ Σούμαν, που κατέκτησε άλλες τρεις πρώτες θέσεις, στο άλμα, το ομαδικό μονόζυγο και το ομαδικό δίζυγο.

Στην ποδηλασία οι Γάλλοι κατέκτησαν τέσσερα από τα έξι αγωνίσματα, ενώ την κούρσα των 87χμ. κέρδισε ο Κωνσταντινίδης με 3.22και 31.

Ρεκόρ συμμετοχών με 119 αθλητές από 6 χώρες στη σκοποβολή, με τους Ελληνες να παίρνουν την πρώτη θέση στο πιστόλι από 25μ. με τον Φραγκούδη, στην καραμπίνα με τον Καρασεβδά και στην καραμπίνα σε τρεις στάσεις με τον Ορφανίδη.

Στην ξιφασκία συμμετείχαν 15 αθλητές από 4 χώρες. Ο Πύργος στη σπάθη μάστερς και ο Γεωργιάδης στο ξίφος αναδείχτηκαν νικητές.

Στο τένις ο Βρετανός Τζον Μπόλαντ κυριάρχησε στο μονό ανδρών, αλλά και στο διπλό με παρτενέρ τον Γερμανό Φριτς Τράουμ.

Το βράδυ της πρώτης μέρας των αγώνων, οι Αθηναίοι οργάνωσαν λαμπαδηδρομία στους φωταγωγημένους δρόμους, ενώ οι 9 μουσικές παιάνιζαν σκοπούς της εποχής. Την επομένη φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη, ενώ το βράδυ της 12ης του Απρίλη δόθηκε επίσημο γεύμα στα ανάκτορα.

Το πρωί της Τετάρτης 15 του Απρίλη, τελευταία ημέρα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, έγινε στο Καλλιμάρμαρο η απονομή των βραβείων στους νικητές. Στους δύο πρώτους νικητές που είχαν παραταχθεί στο κέντρο του γηπέδου, ο Βασιλιάς απένειμε κλάδο κοτίνου από την Αρχαία Ολυμπία, ασημένιο μετάλλιο για τον νικητή, χάλκινο για τον δεύτερο, δίπλωμα, καθώς επίσης χρυσό ή αργυρό κύπελλο. Περισσότερα χρυσά μετάλλια (11) κατέκτησαν οι ΗΠΑ, ενώ η Ελλάδα κυριάρχησε στο σύνολο με 10 πρώτες, 19 δεύτερες και 17 τρίτες θέσεις.

Στη Νεάπολη θα γίνει σήμερα το κυριότερο ματς της 28ης αγωνιστικής στο πρωτάθλημα της Α Εθνικής. Ο πρωτοπόρος Παναθηναϊκός δοκιμάζεται στην καυτή έδρα του Ιωνικού που είναι σε καλή αγωνιστική κατάσταση. Η ΑΕΚ, που ακολουθεί, θα φιλοξενήσει τον Απόλλωνα σε μια... πρόβα πριν από τον τελικό κυπέλλου όπου οι δυο μονομάχοι θα βρεθούν και πάλι ενώπιος ενωπίω. Ενα ντέρμπι τέλος, χωρίς την αίγλη του παρελθόντος θα έχουμε στο Καραϊσκάκη στην κόντρα Ολυμπιακού - ΠΑΟΚ. Αναλυτικά τα ζευγάρια:

Στο "Νίκος Γκούμας" η ΑΕΚ θέλει πάση θυσία τη νίκη ώστε να διατηρήσει ακέραιες τις ελπίδες της για τον τίτλο. Ο Μπάγεβιτς θα προφυλάξει τους Κασάπη και Σαμπανάτζοβιτς που έχουν πέντε κάρτες ενόψει του ντέρμπι της Μ. Τετάρτης με τον Παναθηναϊκό. Πιθανή σύνθεση: Ατματζίδης, Μπορμπόκης, Κωστένογλου, Βλάχος, Μαλαδένης, Κωστής, Κετσπάγια, Σαβέβσκι, Μπατίστα, Τσάρτας, Καραγιάννης.

Με νωπές τις δάφνες από τον άθλο στο Αμστερνταμ ο Παναθηναϊκός θα προσγειωθεί στην ελληνική πραγματικότητα κόντρα στον Ιωνικό. Ο Χουάν Ραμόν Ρότσα ζήτησε από τους παίκτες του να ξεχάσουν τον Αγιαξ: "Η ρεβάνς μπορεί να περιμένει. Το μυαλό μας πλέον είναι στον Ιωνικό που στη Νεάπολη είναι ισχυρός. Αλλωστε αν θέλουμε να βρεθούμε και πάλι στο Τσάμπιονς Λιγκ πρέπει να πάρουμε τον τίτλο". Πιθανή 11άδα για τους πράσινους: Βάντσικ, Αποστολάκης, Ουζουνίδης, Καλιτζάκης, Κολιτσιδάκης, Γ. Σ. Γεωργιάδης, Μπορέλι, Καπουράνης, Μαραγκός, Μπορέλι, Δώνης.

Στο Φάληρο ο Ολυμπιακός για λόγους γοήτρου περισσότερο θέλει τους τρεις βαθμούς κόντρα στον ΠΑΟΚ. Από την αρχή θα ξεκινήσουν οι Τρούπκος, Σαπάνης. Οι άλλοι εννιά: Ράντος, Καραταϊδης, Σκαρτάδος, Ιωαννίδης, Ιβιτς, Καραπιάλης, Γεωργάτος, Αμανατίδης και Πασσαλής.

Ο "δικέφαλος", υπό το βλέμμα του νέου προπονητή Γκίντερ Μπένγκστον (σ.σ. θα είναι στην εξέδρα) θέλει τουλάχιστον ένα βαθμό, αφού δεν έχει εξασφαλίσει οριστικά την παραμονή του στην κατηγορία! Ο Μιχάλης Μπέλλης στο τελευταίο του ματς στον πάγκο του ΠΑΟΚ "όρκισε" τους παίκτες του για ένα θετικό αποτέλεσμα. Στα υπόλοιπα ματς έχουμε: Ηρακλής - ΟΦΗ (7μμ ΦΙΛΜΝΕΤ), Πανιώνιος - Καλαμάτα, Ξάνθη - Αρης, Λάρισα - Παναχαϊκή, Εδεσσαϊκός - Εθνικός. Ωρα έναρξης των αγώνων 5μμ.

• Σύμφωνα με φήμες της εποχής, ο Γεώργιος Αβέρωφ, με χρήματα του οποίου ανακαινίστηκε το Παναθηναϊκό Στάδιο, θα πρόσφερε το χέρι της κόρης του και προίκα 1.000.000 δρχ. στον πρώτο νικητή του Μαραθωνίου, αν αυτός ήταν Ελληνας. Αλλοι πιο μετριοπαθείς έλεγαν ότι πρόσφερε στον Λούη δωρεάν ξύρισμα, ρούχα και κρασί για όλη του τη ζωή και 900 κιλά σοκολάτα. Ο ίδιος ο Λούης το μόνο που ζήτησε από το βασιλιά σαν δώρο, ήταν μια σούστα για να μεταφέρει νερό από το Μαρούσι στην Αθήνα.
• Το μετάλλιο των Ολυμπιακών Αγώνων σχεδίασε ο Γάλλος καλλιτέχνης Σαπλάν, ενώ η μακέτα του διπλώματος ανατέθηκε στον συμπατριώτη του Πουβί Ντε Σαβανέ. Ο τελευταίος μετά από λίγες μέρες αρνήθηκε την πρόταση, εκφράζοντας την άποψη ότι "δεν είμαι Ελληνας και δεν μπορώ να αποδώσω με δικαιοσύνη το αρχαίο ελληνικό πνεύμα στο σχέδιό μου".
• Τη συμπάθεια των Ελλήνων κέρδισε ο Γάλλος ποδηλάτης Λεόν Φλάμεν, νικητής στο αγώνισμα των 100 χλμ. Ο Φλάμεν ήταν επικεφαλής της κούρσας όταν αντιλήφθηκε ότι ο Γεώργιος Κολέτης που τον ακολουθούσε σταμάτησε. Ο Γάλλος σταμάτησε κι αυτός περιμένοντας μέχρι να αλλάξει ποδήλατο ο Ελληνας αθλητής. Ξεκίνησε μόνο όταν ο Κολέτης κάθισε στη σέλα και τερμάτισε πρώτος με 3.08. και 19.

Το πρωτάθλημα της Β' Εθνικής "φουντώνει", αφού η μάχη για την τρίτη προνομιούχο θέση που οδηγεί στα σαλόνια της Α Εθνικής είναι διεκδικούμενη από 6 ομάδες! Το σπουδαιότερο παιχνίδι της 28ης αγωνιστικής σήμερα θα γίνει στην Καβάλα όπου η ομώνυμη ομάδα θα φιλοξενήσει την Ελευσίνα. Στον Κορυδαλλό, σούπερ ματς επίσης, μεταξύ της Προοδευτικής και του ΠΑΣ Γιάννενα. Αύριο θα γίνει και το ντέρμπι κορυφής (5μμ, ΕΤ-3) στη Βέροια όπου η "βασίλισσα του βορρά" θα υποδεχτεί την Καλαμαριά. Το πρόγραμμα της αγωνιστικής: Προοδευτική - Γιάννινα, Κολινδρός - Δόξα Δράμας, Λεβαδειακός - Δόξα Βύρωνα, ΕΑΡ - Τρίκαλα, Βέροια - Καλαμαριά, Καρδίτσα - Αργος, Νάουσα - Ιάλυσος, Καβάλα - Ελευσίνα, Καστοριά - Πιερικός. Ωρα έναρξης 5μμ.

Εύκολο απόγευμα θα έχουν θεωρητικά οι δυο πρωτοπόροι της Γ Εθνικής στον όμιλο του Νότου. Στην Αμαλιάδα ο Πύργος θα φιλοξενήσει το Μαρκό, ενώ ο Παναιτωλικός υποδέχεται τα Χανιά. Στο βόρειο όμιλο το μεγάλο ματς θα γίνει στα Γιαννιτσά. Εκεί η τοπική Αναγέννηση του Ντίνου Κούη θα αντιμετωπίσει τη Νίκη Βόλου σε ένα ντέρμπι κορυφής. Ο πρωτοπόρος Πανσερραϊκός έχει δύσκολο παιχνίδι στην έδρα του με τον Απόλλωνα Λάρισας. Ας δούμε αναλυτικά το πλήρες πρόγραμμα: ΝΟΤΟΣ: Παναιτωλικός - Χανιά, Ναύπλιο - Εθν. Αστέρας, Ατρόμητος - Χαλκίδα, Διαγόρας - Φωστήρας, Πύργος - Μαρκό, Καλλιθέα - Χαραυγιακός, Αιολικός - Αίγιο, Αγ. Νικόλαος - Κόρινθος, Χαϊδάρι - Βαρβασιακός. ΒΟΡΡΑΣ: Εορδαϊκός - Φωκικός, Σέρρες - Απόλλωνας Λάρισας, Πόντιοι - Βέροιας - Βελισσάριος, Ολυμπιακός Βόλου - Κρύα Βρύση, Λαμία - Αλμωπός, Γιαννιτσά - Νίκη Βόλου, Κοζάνη - Αμπελόκηποι, Τύρναβος - Νιγρίτα, Αγρ. Αστέρας - Ορέστης. Ολοι οι αγώνες αρχίζουν στις 5μμ.

1

"Ω Σπορ, χαρά των θεών, ουσία ζωής, ξάφνου ξεπρόβαλες στο γκρίζο ξέφωτο όπου κινείται ο άχαρις μόχθος της σύγχρονης υπάρξεως, σαν ακτινοβόλος κήρυκας των σβησμένων χρόνων, των χρόνων όπου η ανθρωπότης χαμογελούσε. Και στην κορφή των βουνών στάθηκε η λάμψις της αυγής και φωταχτίδες στόλισαν το χώμα των σκοτεινών δασών".

Πιερ Ντε Κουμπερτέν

Τα κείμενα έγραψε

ο Γιάννης ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ