Αυτό είναι πολύ φυσικό. Οχι μόνο τα γεγονότα του 1989 - 91 είναι ακόμη πρόσφατα και νωπά, αλλά και οι αλλαγές που έχουν επιφέρει εξακολουθούν να βαραίνουν στη διαμόρφωση της κατάστασης και, όπως όλα δείχνουν, θα βαραίνουν για πολύ καιρό ακόμη.

Αυτή η τελευταία διαπίστωση εντείνει, άλλωστε, τις απορίες και τις αντιδράσεις: Μήπως, άραγε, η αντίληψη της κατάστασης μετάβασης στον σοσιαλισμό είναι εσπευσμένη και πρόωρη - ή ακόμη και αστήρικτη;

Η απάντηση είναι, κατά τη γνώμη μας, η εξής: Ναι και Οχι.

Φυσικά, καταλαβαίνουμε ότι μια τέτοια απάντηση μπορεί να προκαλέσει όχι πια απλώς ερωτηματικά και απορίες, αλλά και υποψίες στρεψοδικίας και σοφιστικής παραπλάνησης:

- Ε, βέβαια, θα πουν, ίσως, μερικοί. Οποιος δεν μπορεί να στηρίξει βάσιμα μια άποψη, φυσικό είναι να βρίσκει το μόνο του καταφύγιο σε "διπλές" απαντήσεις, σε απαντήσεις που μπορεί κανείς να τις ερμηνεύσει και έτσι κι αλλιώς.

Αρχίζουμε, λοιπόν:

Ο σοσιαλισμός, η σοσιαλιστική κοινωνία, είναι ένα ιστορικό φαινόμενο. Τι χρειάζονται, αλήθεια, τα ιστορικά φαινόμενα για να πραγματοποιηθούν;

Είναι, κατά τη γνώμη μας, φανερό ότι χρειάζονται δύο ομάδες παραγόντων:α) Τους γενικούς ιστορικούς παράγοντες, που αποτελούν το γενικό ιστορικό έδαφος της δυνατότητας πραγματοποίησής τους.

β) Τους συγκεκριμένους πολιτικούς παράγοντες, που αποτελούν τη συγκεκριμένη και τελική φάση πραγματοποίησης και καθορίζουν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, τη μορφή της.

Οι δύο αυτές ομάδες παραγόντων είναι εντελώς απαραίτητες και κανένα ιστορικό φαινόμενο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν δεν υπάρχουν και οι δύο. Οι δύο αυτές ομάδες συνδέονται πολύ στενά και μεταξύ τους. Δεν είναι, όμως, ισότιμες μεταξύ τους. Η πρώτη και κύρια "πρώτη ύλη", αν μπορούμε να το πούμε έτσι, του ιστορικού φαινομένου είναι η πρώτη ομάδα. Αυτή γεννά και τη δεύτερη και κάνει δυνατή τη δράση της. Χωρίς αυτή την πρώτη ομάδα, καμία πολιτική προσπάθεια δεν ευδοκιμεί. Αλλωστε, όπως δείχνει η ανάλυση οποιασδήποτε ιστορικής εμπειρίας, χωρίς την πρώτη ομάδα, η δεύτερη δεν μπορεί ποτέ να εκδηλωθεί με πληρότητα και, συνεπώς, να επιτύχει.

Οπως είναι γνωστό, σε ένα μέρος των ελληνικών επαρχιών του Σουλτάνου, ξέσπασε, τον Μάρτη του 1821, ανοιχτή εξέγερση, που, γρήγορα, εξελίχθηκε σε πλήρη πόλεμο. Υστερα από μια σκληρή και αιματηρή αναμέτρηση 10 ετών, τα πρωτόκολλα του Λονδίνου (1830), κατοχύρωσαν την ανεξαρτησία των εξεγερμένων επαρχιών και τη δημιουργία του πρώτου νεοελληνικού κράτους.

Τι χρειαζόταν για να γίνει και να νικήσει η Επανάσταση;

Η πρώτη ομάδα παραγόντων, στην περίπτωσή μας, είναι η ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος.Χωρίς την ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος και, μάλιστα, χωρίς το πέρασμά του σε ένα ανώτερο στάδιό του, τον βιομηχανικό καπιταλισμό, που εκφράσθηκε (όπως σωστά το είδε ο Θ. Κολοκοτρώνης) με τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεοντείους Πολέμους, αλλά και την έναρξη και προώθηση της βιομηχανικής επανάστασης, την έναρξη της διείσδυσης του βιομηχανικού κεφαλαίου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Επανάσταση του 1821 δε θα μπορούσε ποτέ να γίνει και αν από κάποια ιδιοτροπία της Ιστορίας γινόταν δε θα μπορούσε ποτέ να καταλήξει σε νίκη.

Η δεύτερη ομάδα παραγόντων είναι οι συγκεκριμένες μορφές της Επανάστασης και των δυνάμεων που πήραν μέρος σ' αυτή. Οι παράγοντες θα μπορούσαν να τροποποιήσουν πλευρές της γενικής τάσης, να αλλάξουν ακόμη και την κατεύθυνση μερικών, ποτέ, όμως, να ανατρέψουν τη γενική πορεία.

Στην πραγματικότητα, ακόμη και αν είχε ηττηθεί η Επανάσταση, πάλι η γενική πορεία δε θα άλλαζε: Η πορεία του καπιταλιστικού συστήματος δεν μπορούσε να ανακοπεί από καμιά ανθρώπινη δύναμη. Συνεπώς, η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν μπορούσε να διατηρηθεί. Η Επανάσταση, αργά ή γρήγορα, θα ξαναγινόταν. Μπορεί,αργότερα να δημιουργούνταν το νεοελληνικό Κράτος ακόμη και χωρίς την παρατεταμένη πολεμική αναμέτρηση που χρειάσθηκε.

Τι σημαίνουν όλα όσα είπαμε ως τώρα;

Μα, απλούστατα, ότι ο γενικός χαρακτήρας μιας εποχής κρίνεται από τη γενική της πορεία και όχι από συγκεκριμένα πολιτικά φαινόμενα. Η αρχή του 19ου αιώνα ήταν η περίοδος της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως επέβαλλαν οι νέες πραγματικότητες που δημιουργούσε η ανάπτυξη του καπιταλισμού, οι οποίες, δημιουργούσαν την αναπόδραστη ανάγκη των εθνικών κρατών. Αν, τώρα, οι Βαλκανικοί λαοί δοκίμαζαν πολλές ήττες λόγω συγκυριακών παραγόντων, αυτό καθόλου δεν άλλαζε τον γενικό χαρακτήρα της εποχής. Και δεν τον άλλαζε παρά το γεγονός ότι οι ήττες αυτές θα έφερναν αναπόφευκτα την εξασθένηση των συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων που εξέφραζαν την Επανάσταση. Μπορεί, μάλιστα, κανείς βάσιμα να αναρωτηθεί αν κάθε ήττα δεδυνάμωνε τη γενική τάση, παρά την εξασθένηση των συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων.

Για να κρίνουμε αν η εποχή μας είναι εποχή περάσματος στον σοσιαλισμό, πρέπει, πρώτοι, να αποφασίσουμε από ποια σκοπιά εξετάζουμε το ερώτημα.

Από τη σκοπιά των συγκεκριμένων πολιτικών παραγόντων ("δεύτερη ομάδα"); Αν ναι, τότε πρέπει να πούμε καθαρά ότι η εποχή μας δεν είναι εποχή περάσματος στον σοσιαλισμό. Οι πολιτικές δυνάμεις του τελευταίου έχουν εξασθενήσει πολύ και οι αντεπαναστατικές δυνάμεις έχουν μεγάλη υπεροχή.

- Από τη σκοπιά των γενικών ιστορικών παραγόντων ("πρώτη ομάδα"), που είναι και οι βασικοί; Αν ναι, τότε είναι εξίσου ανάγκη να πούμε καθαρά ότι η εποχή μας είναι εποχή περάσματος στον σοσιαλισμό: Και αυτό γιατί το μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού εξακολουθεί να υπάρχει και όχι μόνο να υπάρχει αλλά και να αναπτύσσεται παραπέρα και η αναπτυξιακή του αυτή πορεία δεν παύει να δημιουργεί και να δυναμώνει εκείνες τις αντιθέσεις που δημιουργούν την ανάγκη της αντικατάστασής του. Πότε η πορεία αυτών των αντιθέσεων θα φτάσει στο σημείο να γεννήσει σε αρκετό βαθμό και τη "δεύτερη ομάδα", αυτό είναι κάτι που εμείς, σήμερα, δεν είναι δυνατόν να το γνωρίζουμε με ακρίβεια και βεβαιότητα. Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι αυτό δεν μπορεί να το εμποδίσει καμία νίκη των αντεπαναστατικών δυνάμεων, όσο μεγάλη και αν είναι.

Ελπίζουμε ότι, με αυτό το μικρό σημείωμα, δώσαμε μια αξιόλογη απάντηση σε μια αξιόλογη ερώτηση.

Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ

Μέσα σε κλίμα ιδεολογικής ενότητας και δημιουργικού διαλόγου, πραγματοποιήθηκε η Νομαρχιακή Συνδιάσκεψη της ΚΟ Ημαθίας. Εκτιμήθηκε σαν θετική η πορεία της προσυνεδριακής δουλιάς, που εκφράστηκε:

- Με την πλατιά διάδοση των προσυνεδριακών ντοκουμέντων στο λαό της περιοχής (μοιράστηκαν πάνω από 1.000 έντυπα με το Σχέδιο Προγράμματος).

- Με τη μεγάλη συμμετοχή στις προσυνεδριακές συνελεύσεις.

- Με την ως τώρα κάλυψη του 80% του πλάνου στρατολογιών.

- Με την πραγματοποίηση μαζικών εκδηλώσεων, στα πλαίσια της προσυνεδριακής δράσης.

- Με τη σοβαρή δουλιά για τη Διακυβερνητική (μαζεύτηκαν πάνω από 1.500 υπογραφές για το Δημοψήφισμα).

- Με την ουσιαστική παρέμβαση στο εργατικό και αγροτικό κίνημα.

Εκφράστηκαν σκέψεις για την καλύτερη διαμόρφωση των ντοκουμέντων, καθώς και παρατηρήσεις για αδυναμίες στη δουλιά της ΚΟ. Τα ντοκουμέντα ψηφίστηκαν ομόφωνα από τους αντιπροσώπους.

Ανάμεσα στα καθήκοντα που μπήκαν για το επόμενο διάστημα ήταν:

- Η πιο ουσιαστική παρέμβαση στο μαζικό κίνημα της περιοχής, κύρια για τα αγροτικά προβλήματα της περιοχής και τα προβλήματα της κλωστοϋφαντουργίας στη Νάουσα.

- Η υπερκάλυψη του πλάνου στρατολογίας, καθώς και του πλάνου της Οικονομικής Εξόρμησης.

- Η ένταση της πολιτικής δραστηριότητας (συσκέψεις - περιοδείες), ώστε να φτάσουν οι θέσεις του Συνεδρίου σε κάθε γωνιά του νομού.

- Η δουλιά στα πλαίσια του 10ήμερου Ειρήνης, που περιλαμβάνει πορεία ειρήνης στις 19/5 και νεανική συναυλία.

- Η συνέχιση της δουλιάς για τη Διακυβερνητική με μάζεμα 500 υπογραφών μέχρι το Συνέδριο, καθώς και πραγματοποίηση ειδικών εκδηλώσεων στις πόλεις και τα χωριά του νομού.

Τις εργασίες της συνδιάσκεψης παρακολούθησε ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.