Στο 15ο Συνέδριο έσμιξε η παλιότερη γενιά των κομμουνιστών, των "νέων με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες", με τη νεότατη. Τη νεότατη - που με εφόδιο την ατσαλωμένη σε αγώνες παλιούς, νηφάλια πείρα της παλιότερης γενιάς και των ενδιάμεσων γενεών κομμουνιστών - καλείται να δώσει την "Ορμή και Θύελλα" της νιότης της σε αγώνες νέους, ελπιδοφόρους για το αύριο. Θελήσαμε να μιλήσουμε, μέσω δύο αντιπροσώπων στο 15ο Συνέδριο, με τη "γηραιότερη" και τη νεότερη, για τα κοινά "δεσμά" τους στην Ανάγκη για ένα όμορφο, δίκαιο, σοσιαλιστικό αύριο στον τόπο μας και στον κόσμο. Συμπτωματικά, ο μεγαλύτερος σύνεδρος ήταν εκπαιδευτικός - δίδαξε γνώση, ανθρώπινο και αγωνιστικό ήθος. Ο νεότερος, φοιτητής του Ιόνιου Πανεπιστημίου, τα ίδια χνάρια ακολουθεί.

Τι οδηγεί έναν άνθρωπο στις τάξεις του ΚΚΕ; Το ερώτημα απαντιέται με την ίδια "νιότη" και από τους δύο αντιπροσώπους στο 15ο Συνέδριο. Ας την παρακολουθήσουμε:

ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Στο λαϊκό κίνημα και στο ΚΚΕ τον έφερε η ανάγκη αυτών που στερούνται και τα στοιχειώδη. Στη Γ' Γυμνασίου, στα χρόνια της κρίσης '29 - '33, διέκοψε το σχολείο για να δουλέψει και να βοηθήσει την οικογένεια. "Ετσι, χωρίς να 'χει σχέση με την Αριστερά, εντάχτηκε αντικειμενικά σ' αυτήν". Ευτυχώς συνέχισε το σχολείο και σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο, όπου και με τους φοιτητικούς αγώνες προσέγγισε περισσότερο τις αριστερές ιδέες. Ο Σωτήρης Κωστόπουλος, παρά τις αγωνιστικές του "περγαμηνές" (Εθνική Αντίσταση, πολύχρονες φυλακές και εξορίες), δε μίλησε γι' αυτές. Γιατί "θα ήταν σαναυτοπροβολή". Με το Κόμμα συνδέθηκε στην Κατοχή. "Τότε ο κόσμος ερχόταν μαζικά στο Κόμμα. Μπορεί να περάσαμε δυσκολίες, αλλά ήταν συνειδητή επιλογή ζωής",τόνισε ο Σ. Κωστόπουλος. Απόδειξη:

"Δε θεωρώ ότι είμαι ιδιαίτερη περίπτωση. Μα θα πω για τη σημασία της επιλογής μας το εξής: Λόγω της σύνδεσής μου με το κίνημα δε δίδαξα ποτέ στη δημόσια εκπαίδευση. Οταν, μετά από δυόμισι δεκαετίες, συνάντησα παλιούς αριστερούς συναδέλφους που διορίστηκαν, προσαρμόστηκαν στο σύστημα, εξομολογήθηκαν: "Αν ξέραμε σε τι ταπεινώσεις θα μας επέβαλαν, θα προτιμούσαμε το δικό σου δρόμο. Μπορεί να ήταν σκληρότερος σε δοκιμασίες, αλλά εμείς βασανιστήκαμε ψυχικά". Δε μετανιώσαμε, λοιπόν, για την επιλογή μας. Και τη δικαίωσή τους δεν την εκμαιεύουν οι κομμουνιστές. Είναι αντικειμενική πραγματικότητα. Για οποιοδήποτε σοβαρό πολιτικό, κοινωνικό, θρησκευτικό, ηθικό, ανθρώπινο πρόβλημα, ζητά και περιμένει ο κόσμος το σωστό από τους κομμουνιστές, γιατί εκτιμά την ευθυκρισία και την πολιτική του ΚΚΕ, έστω κι αν δεν το ακολουθεί. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει το δικό μας χρέος να βοηθήσουμε, σήμερα, αυτό τον κόσμο να κάνει το... επόμενο βήμα".

Να πώς οδηγήθηκε ο ίδιος στο ΚΚΕ: Μόλις πήρε το πτυχίο, τον πρώτο χρόνο της Κατοχής, μαζί μ' έναν μαθηματικό, βρέθηκε στα Αμάραντα του Κιλκίς. Στο χωριό υπήρχε από παλιά κομματική οργάνωση. Λόγω της Κατοχής, σχολείο δε λειτουργούσε. Επιτροπή γονέων, που ήταν αριστεροί, αναζήτησαν και βρήκαν αυτούς τους δύο προοδευτικούς εκπαιδευτικούς να διδάξουν τα παιδιά του χωριού. Τρεις μήνες μετά - παρότι δεν ήταν κομμουνιστής - το Κόμμα πρότεινε τον Σ. Κωστόπουλο για γραμματέα της Τομεακής Επιτροπής του ΕΑΜ και λίγο αργότερα για γραμματέα της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ. Τότε συνδέθηκε και με το Κόμμα. Κι όπως θαρραλέα το Κόμμα τον εμπιστεύτηκε, έτσι θαρραλέα κι ο νέος κομμουνιστής και εκπαιδευτικός δίδαξε γνώση, ανθρώπινο και, αγωνιστικό ήθος:

"Η σύνδεση με το προοδευτικό και το κομμουνιστικό κίνημα παίζει αποφασιστικό ρόλο στη βελτίωση του ανθρώπου σε οποιοδήποτε τομέα δουλιάς.Και στου εκπαιδευτικού. Φωτίζεται η δουλιά του εκπαιδευτικού που θα συνδεθεί με το κίνημα και με τη θεωρία μας - αυτή καθ' αυτή - και με τη διαπαιδαγώγηση που δίνει η θεωρία μας.Διαπαιδαγώγηση, που απαιτεί από την πράξη να επιβεβαιώνεται η ορθότητα της θεωρίας. Από τον κομμουνιστή δάσκαλο δεν απαιτούν να διδάσκει μόνο καλά την ύλη, αλλά και με το παράδειγμά του.Κανείς δε θεωρεί κομμουνιστή αυτόν που δεν έχει, ως άτομο, την κοινωνική και γενικότερα ανθρώπινη συμπεριφορά και ηθική που επιβάλλουν οι κομμουνιστικές αρχές".

Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω προσωπική εμπειρία του Σ. Κωστόπουλου: "Λίγο αργότερα από την αποφυλάκισή μου, το '64, ήρθε στη Θεσσαλονίκη η κόρη μιας μακρινής συγγένισσάς μου να με γνωρίσει, γιατί θεωρούσε απίστευτο που παντρεύτηκα την κοπέλα που είχα γνωρίσει είκοσι χρόνια πριν. Απορούσε: "Τόσα χρόνια περιμένατε ο ένας τον άλλο;". Με τη γυναίκα που παντρεύτηκα είχαμε γνωριστεί είκοσι χρόνια πριν, αλλά χαθήκαμε. Εκείνη ήταν στο Βουνό κι ύστερα στην Τασκένδη κι εγώ φυλακή. Ηρθε το '65 και παντρευτήκαμε. Μπορεί αυτό το παράδειγμα να είναι ακραίο, αλλά το αναφέρω για να σημειώσω ότι στην εκτίμηση του κόσμου για τους κομμουνιστές μετρά και το ήθος. Δε γίνεται αδιάβλητος ο κομμουνιστής μόνο με την αγωνιστική του πράξη, αν δεν είναι παράδειγμα και ως άνθρωπος".

Ζητήσαμε από τον Σ. Κωστόπουλο να μιλήσει για το 15ο Συνέδριο, το μήνυμα του Συνεδρίου στο λαό μας και τον κόσμο.

"Το 15ο Συνέδριο συνήλθε σε περίοδο μεγάλων δυσκολιών - εσωτερικών και διεθνών - του κινήματος. Οι πάντες έχουν πέσει πάνω στο Κόμμα και διεθνώς πάνω σ' ό,τι μπαίνει εμπόδιο στα σχέδια της "νέας τάξης πραγμάτων". Το ΚΚΕ, όμως, έχει τη σιγουριά ότι θα ξεπεράσει κι αυτές τις δυσκολίες. Φάνηκε αυτό από τα ντοκουμέντα και τις εργασίες του Συνεδρίου. Δύσκολα πολύ ήταν στην Κατοχή. Μπήκαν οι κατακτητές και μαζικό κομμουνιστικό κόμμα δεν υπήρχε. Οι κομμουνιστές στην πλειοψηφία τους ήταν στις φυλακές και έξω ελάχιστοι σκόρπιοι. Κι όμως, σε δύο χρόνια απέκτησε την πλειοψηφία του λαού. Δύσκολα ήταν το '47, που άρχισαν να δολοφονούν και στο δρόμο τους κομμουνιστές και στα επόμενα χρόνια και στη δικτατορία. Το Κόμμα ξεπέρασε όλες τις δυσκολίες, σ' όλες τις περιόδους, τραβώντας μπροστά με τη θεωρία, το μαρξισμό - λενινισμό.Μ' αυτή θα ξεπεράσει και τις σημερινές δυσκολίες. Αν εγκαταλείψεις το μ - λ δεν έχεις θέση. Βρισκόμαστε σε δρόμο οργανωτικής ανάκαμψης, αναζωογόνησης των αρχών λειτουργίας του Κόμματος και στενότερης σύνδεσης με την εργατική τάξη και τις μάζες. Εκφραση αυτής της ελπιδοφόρας πορείας, που ξαναρχίσαμε, είναι και συμμετοχή στο συνέδριο 66 ξένων αδελφών κομμάτων. Εχουμε να "πάρουμε" απ' αυτά, αλλά και φιλοδοξούμε να τους "δώσουμε" με την ιδεολογική ενότητά μας, την πίστη μας στο μ - λ και στο διεθνισμό".

"Αυτή την πορεία ανάκαμψης τη βλέπει κι ο αντίπαλος και θα κάνει ό,τι μπορεί για να την ανακόψει. Γι' αυτό είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε όσες δυσκολίες κι αν υπάρξουν. Και οι δυσκολίες ξεπερνιούνται με την οργανωμένη πάλη. Δε φτάνει μόνο η ατομική παλικαριά. Η οργανωμένη πάλη, σε κάθε περίπτωση, είναι μοναδικά αποτελεσματική. Το άτομο μόνο του είναι αδύνατο. Η οργάνωση ακατανίκητη. Αυτό είναι το συμπέρασμα και του συνεδρίου: Οσες κι αν είναι οι δυσκολίες, το Κόμμα θα τις ξεπεράσει όσο γρηγορότερα και βαθύτερα δυναμώνει τους δεσμούς του με το λαό, την εργατική τάξη, όλους τους εργαζόμενους".

- Και με τη νεότερη γενιά, συμπληρώνουμε εμείς. Και ο Σ. Κωστόπουλος, παρατηρεί:

"Και με τη νεότερη γενιά. Οι νέοι, στην πλειοψηφία τους, δεν είναι χαμένοι. Εχουν περισσότερα προσόντα απ' ό,τι η δική μας γενιά. Χρέος του ΚΚΕ είναι να πάει εκεί που βρίσκονται οι νέοι και να τους ξαναφέρει μαζικά στις γραμμές του. Γιατί αντικειμενικά τα συμφέροντά τους είναι με το λαϊκό μέτωπο. Και με τα προσόντα τους θα ανανεωθεί το κίνημα. Περνούν κι οι νέοι δυσκολίες, ίσως περισσότερο ψυχοφθόρες από τις δικές μας δοκιμασίες. Οι νέοι είναι η ελπίδα μας κι ο ηρωισμός τους έχει σήμερα άλλη μορφή. Αλλά αν χρειαστεί μπορούν να γίνουν ήρωες κι αυτοί".

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΠΟΓΑΣ

Ο νεότερος σύνεδρος, ο 19χρονος φοιτητής Παναγιώτης Τσαπόγας,μεγάλωσε σ' ένα "μικροαστικό περιβάλλον, που λίγο είχε σχέση με τις αριστερές ιδέες". Ενας θείος του με φυλακές και εξορίες - ο κομμουνιστής Γιάννης Κιλισμάνης (πέθανε πέρσι) - για τον οποίο μιλούσαν η οικογένεια και κάποιες ιστορίες που άκουγε για τον εμφύλιο, "ήταν οι πρώτες πληροφορίες" του Παναγιώτη για το ΚΚΕ και τους αγώνες του. Η προοδευτική λογοτεχνία που διάβαζε, βοήθησε τη σκέψη και τις αναζητήσεις του, ενώ με τα φεστιβάλ της ΚΝΕ ένιωσε "την αξία της οργανωμένης πάλης". Στην ΚΝΕ εντάχθηκε το 1992 και στο κόμμα στις αρχές του 1995. Γιατί;

"Κατ' αρχήν οργανώθηκα γιατί ήθελα να αντιδράσω σε ό,τι δε μ' άρεσε στην κοινωνία. Για παράδειγμα στην ανεργία, την άθλια κατάσταση της δημόσιας παιδείας. Αλλά και γιατί, όπως διαπίστωσα, το χάσμα γενεών, πρόβλημα που βασανίζει την αστική κοινωνία, δεν υπάρχει στο ΚΚΕ. Κι αν υπάρχει είναι περιορισμένο. Οταν πρωτοοργανώθηκα, μου έκανε εντύπωση ο αμοιβαίος σεβασμός ανάμεσα στους μικρούς και μεγάλους συντρόφους. Η ουσιαστική επαφή με την καθημερινή δουλιά, με τους αγώνες του Κόμματος, με τους μεγαλύτερους συντρόφους - με την πείρα, τους αγώνες και το παράδειγμά τους - είναι πολύτιμη για τα νέα κομματικά μέλη. Με την οργανωμένη πάλη και δράση, με το διάβασμα, άρχισα να γνωρίζω, να συνειδητοποιώ τις βασικές αρχές του μ - λ, το εφικτό και την αναγκαιότητα της σοσιαλιστικής επανάστασης".

Ο Π. Τσαπόγας, θεωρώντας το 15ο Συνέδριο από τα πιο σημαντικά, "ορόσημο για το επαναστατικό κίνημα της χώρας μας", που θα ασκήσει επίδραση και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, υπερηφανεύεται που "σε συνθήκες καπιταλιστικής παλινόρθωσης, το ΚΚΕ θαρραλέα, δυναμικά, ξεκάθαρα προβάλλει το στρατηγικό του στόχο για το σοσιαλισμό".Και με την ορμή της νιότης του λέει:

"Με ιδεολογικά εφόδια τα ντοκουμέντα και τις αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου, πρέπει να εντείνουμε περισσότερο τις προσπάθειές μας. Να ανοιχτούμε στους χώρους της νεολαίας, ιδιαίτερα στην εργαζόμενη, να μπολιάσουμε τους νέους με τα επαναστατικά ιδανικά του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Πρώτο καθήκον είναι η διαμόρφωση ενός πλατιού, μαζικού νεολαιίστικου κινήματος - με αντιιμπεριαλιστικά - αντιμονοπωλιακά χαρακτηριστικά - πάνω στα πολύ μεγάλα προβλήματα της νεολαίας. Τα προβλήματα της παιδείας, της τεράστιας ανεργίας των νέων, των εργασιακών σχέσεων και της ειρήνης".

Α. Ε

Ο νεότερος (19χρονος) αντιπρόσωπος στο 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ Παναγιώτης Τσαπόγας