Σεμνή και διακριτική παρουσία, αλλά πλούσια η θεατρική του δραστηριότητα μέσα στην 20χρονη πορεία του. Το αναμφισβήτητο ταλέντο του τον κατατάσσει ανάμεσα στους πιο αξιόλογους ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου. Με πίστη και αφοσίωση στην τέχνη του, ο Δημήτρης Καταλειφός πορεύεται, εξακολουθώντας να αγωνιά και να αναζητά καινούρια πράγματα. Με ειλικρίνεια και τόλμη παραδέχεται την κούραση που "φέρει" το θέατρο και φοβάται την πλήξη, που απειλεί την πρωταρχική ιδέα του θεάτρου.

Συνηθισμένο το κοινό να τον βλέπει σε ρόλους δραματικούς εκπλήσσεται, αλλά συγχρόνως επιδοκιμάζει τη φετινή του ερμηνεία στην κωμωδία του Ευγένιου Λαμπίς "Η υπόθεση της οδού Λουρσίν",που παρουσιάζεται στο "Εμπρός",σε σκηνοθεσία Τάσου Μπαντή.Ενας ευυπόληπτος αστός (Γιώργος Κέντρος) και ένας λαϊκός τύπος (Δημήτρης Καταλειφός) ξυπνούν ύστερα από ένα άσχημο μεθύσι και αγωνίζονται, με ευτράπελα μέσα, να συγκαλύψουν ένα έγκλημα που φαντάζονται ότι έκαναν. Ενα καταπληκτικό ερμηνευτικά δίδυμο σε μια εκπληκτική παράσταση.

- Το γεγονός ότι το κοινό που σας έχει συνηθίσει σε άλλο είδος, επιδοκιμάζει την ερμηνεία σας και σε κωμικό ρόλο, είναι για σας μια δικαίωση;

Κατ' αρχάς είναι μεγάλη ευχαρίστηση να παίζεις κωμωδία. Στο "Εμπρός", έχοντας περάσει πολλά χρόνια με έργα δραματικά, είχαμε όλοι ανάγκη να κάνουμε ένα έργο πιο ευχάριστο και πιο ελαφρύ. Είναι ευχάριστο που βρίσκει ανταπόκριση. Η κωμωδία είναι ένα είδος, πραγματικά, πάρα πολύ απαιτητικό. Τελικά ίσως είναι και δυσκολότερο από το δράμα, γιατί έχει τόση μεγάλη σημασία η ανταπόκριση του κόσμου για να πάει παρακάτω. Αν δεν ανταποκριθεί το κοινό, μένει κάτι πολύ κρύο στον αέρα. Η αποδοχή μου δίνει, σίγουρα, χαρά.

- Από την παράσταση όμως αποδεικνύεται ότι το ελαφρύ και ευχάριστο δε σημαίνει λιγότερη δουλιά και κούραση.

Ασφαλώς όχι. Ολα τα έργα απαιτούν την ίδια σοβαρότητα και αλήθεια. Στην παράσταση θέλαμε το κωμικό να μη βγαίνει με τερτίπια. Προσπαθήσαμε να βγάλουμε το γέλιο μέσα από το αληθινό. Στο διάστημα των προβών, όποτε έπαιζε η τηλεόραση παλιές ελληνικές κωμωδίες, τις έβλεπα για να παρατηρήσω τι κάνανε αυτοί οι άνθρωποι. Και πραγματικά βλέπω ότι οι πολύ καλοί κωμικοί παίζουν εντελώς σοβαρά και αληθινά. Δεν κάνουν μπαλαφάρες. Εβλεπα τον Ντίνο Ηλιόπουλο και ανακάλυψα άλλη μια φορά πόσο σπουδαίος ηθοποιός είναι. Παίζει τόσο αληθινά, τόσο λεπτά, με μια καλόγουστη αίσθηση, που πραγματικά ανακαλύπτεις έναν μεγάλο ηθοποιό.

- Είκοσι χρόνια πορείας πώς βλέπετε σήμερα το θέατρο; Εχει κερδίσει έδαφος ή κάπου χάνεται κι αυτό μέσα στα πολλά προβλήματα του κόσμου;

Νιώθω πως υπάρχει μια κούραση στο θέατρο. Αισθάνομαι ότι πρέπει να βρεθούν άλλες μορφές και άλλες φόρμες, πιο μοντέρνα και πιο ουσιαστικά πράγματα.Ακόμη και στις καλύτερες περιπτώσεις, το θέατρο είναι πια επαγγελματικό. Δηλαδή, ακόμη και οι θίασοι, που φέρουν τον τίτλο "ποιοτικοί", με τους όρους της επιχορήγησης, δηλαδή το να πρέπει να κάνεις τρία, τέσσερα ή πέντε έργα, τελικά μπαίνουν σε μια διαδικασία, που αρχίζουν να γίνονται τα πράγματα συμβατικά. Εχοντας, βέβαια, αναπόφευκτα υποχρεώσεις, που απορρέουν από την ίδια τη δουλιά σου, είσαι υποχρεωμένος να κάνεις πράγματα συνέχεια. Αυτό σε κουράζει. Αδειάζουν συχνά οι μπαταρίες σου. Νιώθω ότι το θέατρο είναι κουρασμένο και μέσα σε μια σύμβαση. Λείπει μια πνοή πιο φρέσκια.Κι αυτό δεν έχει να κάνει με το ταλέντο ηθοποιών ή σκηνοθετών. Εχουμε μπει λίγο μέσα στη σύμβαση της παραγωγής προϊόντων. Το ιδανικό μου θα ήταν μια παράσταση, όπου στο τέλος δε θα χειροκροτούσε κανείς, διότι θα είχε συμβεί ένα γεγονός τόσο σημαντικό ως εμπειρία για τους θεατές, που δε θα είχαν ανάγκη να χειροκροτήσουν. Ενα θέατρο, που θα είναι τόσο ζωντανό, γνήσιο και ειλικρινές, που ο θεατής θα έχει μόνο συγκινηθεί.

- Στο "Εμπρός", όμως εσείς καταφέρατε να κάνετε τα πράγματα που θέλατε.

Σε ένα βαθμό ναι, αλλά δε σου κρύβω ότι κινδυνεύουμε κι εμείς από αυτό. Λόγω της ανάγκης να έχουμε ένα χώρο, αυτό δημιουργεί υποχρεώσεις, νοίκια, μισθούς. Πρέπει να είσαι εντάξει με αυτούς που σε επιχορηγούν. Δημιουργείς με την αγωνία αν θα έρθει κόσμος, γιατί αν δεν έρθει, δεν έχει και νόημα το θέατρο. Θα μου πεις ότι κάθε άνθρωπος υπάγεται σε συμβάσεις, δεν μπορεί κανείς να είναι πλήρως ελεύθερος, αλλά αυτό επί της ουσίας του θεάτρου κάτι αφαιρεί.

- Είστε, ωστόσο, από τους τυχερούς, αφού στην ελεύθερη αγορά τα πράγματα για τον κλάδο των ηθοποιών είναι πολύ δύσκολα. Ανεργία, χαμηλοί μισθοί, καθυστερημένη απόδοση αμοιβής από την τηλεόραση...

Σίγουρα. Μιλάω, σαν καλομαθημένος. Αλλά όταν, εδώ και πολλά χρόνια, κάνεις μια δουλιά που κουράζεσαι και που έχει επιτυχία και εσύ οικονομικά είσαι στην ίδια και χειρότερη κατάσταση, δημιουργεί κι αυτό μια κούραση. Από την άλλη όμως, είναι τόσο μεγάλη η ανάγκη σου να κάνεις παραστάσεις όχι μίζερες, που τα χρήματα πηγαίνουν όλα εκεί. Κι αυτό μερικές φορές σε εξουθενώνει. Είτε καλά πάει ένα έργο, είτε κακά, εσύ πάντα είσαι στην ίδια οικονομική μοίρα, αν δεν είσαι σε χειρότερη. Βέβαια, υπάρχουν κάποιες εναλλακτικές λύσεις, αλλά ούτε χρόνος υπάρχει, γιατί το θέατρο απαιτεί πολλή δουλιά, ούτε η διάθεση υπάρχει με τον τρόπο που γίνονται.

- Εννοείτε την τηλεόραση;

Η αλήθεια είναι ότι πηγαίνουν να γίνουν κάποια καλά πράγματα. Δεν πρέπει να τα απορρίπτει κανείς όλα και να λέει "δε γίνεται τίποτε". Δεν έχω κάτι αντίθετο προς την τηλεόραση, αρκεί να μπορούσε να γίνει καλά. Αλλά για να γίνει καλά, χρειάζονται πολύ ειδικές συνθήκες και χρόνος, τον οποίο λόγω θεάτρου αποκλείεται να έχω. Ετσι, η τηλεόραση είναι απρόσιτη για μένα, συν το ότι δεν υπάρχει πια καμιά πρόταση. Η επιθυμία τελικά να κάνεις κάτι καλά είναι καταστροφική.

- Μήπως τελικά και ο τίτλος του ποιοτικού έχει κι αυτός το κόστος του;

Δεν είναι ο τίτλος, είναι η ουσία του. Ποιητικό είναι η ανάγκη του καλλιτέχνη να κάνει κάτι όσο πιο καλά γίνεται και να μην ντρέπεται γι' αυτό. Αυτές οι απαιτήσεις, ειδικά στην Ελλάδα, είναι πολυτέλεια και πραγματικά έχεις κόστος, αλλά δε γίνεται διαφορετικά.

- Η κούραση άραγε αφορά μόνο το θέατρο ή είναι μια γενικότερη κούραση του κόσμου μας;

Είμαστε οι άνθρωποι που ζούμε τα τελευταία χρόνια του 20ού αιώνα και, όπως λένε, αυτός ο αιώνας κουβαλάει μια κούραση, επειδή φτάνει στο τέλος του. Πιθανόν να ισχύει. Πάντως βλέπω ότι υπάρχει μια κούραση σε όλα τα επίπεδα. Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι. Δεν υπάρχει τίποτε που να υπόσχεται κάτι φρέσκο και ελπιδοφόρο, κάτι ζωντανό. Και τα νέα παιδιά είναι κουρασμένα. Τα βλέπεις στα καφενεία και στα ουζερί να κάθονται, να πίνουν και να παίζουν τάβλι. Σαν να λείπει η ποίηση από τη ζωή μας. Σαν να υπάρχει ένα τέλμα. Τελικά στρέφεσαι στον εαυτό σου και τρέφεσαι από τις σάρκες σου. Είναι και οι ρυθμοί της ζωής, που δεν επιτρέπουν στον άνθρωπο να ξεκουραστεί λίγο, να δει τον ουρανό, τα αστέρια. Γυρίζει στο σπίτι και κάνει ζάπινγκ. Μας έχει παρασύρει πολύ η ζωή με τις συμβάσεις της. Εχοντας προοδεύσει σημαντικά η ζωή, έχοντας αποκτήσει κάποιες ανέσεις, έχουμε γίνει σκλάβοι τους, έχουμε χάσει τον εαυτό μας και είμαστε εγκλωβισμένοι στα διαμερίσματά μας και στον εαυτό μας. Αν και σκέφτομαι ότι, όταν φτάνει κανείς στον πάτο, ξανασηκώνεται. Αυτό είναι από μόνο του αισιόδοξο. Δεν είναι ωραίο να γκρινιάζουμε, αλλά δεν μπορείς να κλείνεις τα μάτια και να σιωπάς.Να σας πω ένα παράδειγμα. Εχουμε κάνει μια ταινία για τον Καβάφη.Παίζουν ο Βασίλης Διαμαντόπουλος,η Μάγια Λυμπεροπούλου,ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος,ο Λάκης Λαζόπουλος.Εχουμε κουραστεί πολύ, το κάναμε με πολλή αγάπη και τώρα υπάρχει η αγωνία αν θα το δει κανείς. Ηδη, νιώθεις ένα μαρασμό από αυτό. Δηλαδή, τα πράγματα δεν έχουν πάντα έναν αποδέκτη ή για να έχουν, πρέπει να βρεις μια συνταγή και η συνταγή σε δεσμεύει".

- Θα υπάρχει, ωστόσο, κάτι που σας κάνει αισιόδοξο.

Η σχολή, που έχουμε στο "Εμπρός", είναι η μόνη ανάσα. Τα νέα παιδιά είναι το μεγαλύτερο οξυγόνο για μένα. Ο ενθουσιασμός και τα όνειρα, που έχουν, σε συμφιλιώνουν περισσότερο με τη ζωή. Βλέπεις τη συνέχεια της ζωής. Και μόνο ότι περνάνε αυτή τη στιγμή που ονειρεύονται, είναι υπέρ της ζωής. Δείχνει ότι είναι ωραία η ζωή, γιατί περνάνε έστω από αυτή την ηλικία που τους επιτρέπει να ονειρεύονται και να ελπίζουν. Ισως αυτοί φτιάξουν κάτι σημαντικότερο.Επειτα, σε μια σχολή ασχολείσαι πολύ με τον άλλο κι αυτό είναι μια πράξη ανθρωπιάς, που την έχουμε ξεχάσει. Είναι ένας λόγος ύπαρξης για μένα η σχολή.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

Ο Δημήτρης Καταλειφός

Δ. Καταλειφός - Γ. Κέντρος στην "Υπόθεση της οδού Λουρσίν"