Το "κοντέρ" της επικίνδυνης κούρσας των εξοπλισμών Ελλάδας - Τουρκίας δείχνει όλο και πιο μεγάλες ταχύτητες. Μετράει με μονάδες τρισεκατομμυρίων. Ο φαύλος κύκλος του ανταγωνισμού μεταξύ των δύο χωρών στην αγορά οπλικών συστημάτων όχι μόνο δε λέει να κλείσει αλλά διαρκώς διευρύνεται. Ενας ανταγωνισμός που καμία σχέση δεν έχει με τα συμφέροντα των δύο λαών, αλλά καθορίζεται από τις ανάγκες των εμπόρων του πολέμου να διευρύνουν τις αγορές τους και τα σχέδια των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για έλεγχο και των δύο χωρών και της περιοχής γενικότερα.

Ενδεικτική της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι η πρόσφατη δήλωση αναλύτριας του Αμερικανοβρετανικού Συμβουλίου Ασφαλείας: "Εχουμε αυξήσει σε τεράστιο βαθμό την ικανότητα της Τουρκίας και της Ελλάδας να πολεμήσουν μεταξύ τους".Την παγίδα την έχουν στήσει με πολύ επιδέξιο τρόπο και έχουν εγκλωβιστεί μέσα σ' αυτή και οι δύο χώρες. Η διαρκής συσσώρευση εξοπλισμών έχει μετατρέψει την Ελλάδα και την Τουρκία σε αποθήκες πολεμικού υλικού, στην κυριολεξία σε μια πυριτιδαποθήκη.

Η Ελλάδα,σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα τελευταία χρόνια κατέχει την πρώτη θέση στις στρατιωτικές δαπάνες,ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) και μαζί με την Τουρκία βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά τις εισαγωγές όπλων.Σχεδόν η μισή από την ποσότητα των όπλων που εξάγουν οι ΗΠΑ πηγαίνει στην Ευρώπη. Και τούτο εξαιτίας της μεγάλης εισροής οπλισμού που πραγματοποιούν η Τουρκία και η Ελλάδα.

Τις τελευταίες μέρες το ζήτημα των εξοπλισμών πήρε άλλη τροπή. Ως απάντηση στις τουρκικές διεκδικήσεις εμφανίστηκε ένα γιγαντιαίο εξοπλιστικό πρόγραμμα για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, ύψους τριών τρισεκατομμυρίων δραχμών για τα επόμενα πέντε χρόνια, που έχει ήδη καταρτιστεί από τα επιτελεία. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν κατά την επόμενη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ.

Πολλά είναι τα ερωτήματα που αφορούν το όλο θέμα του κυνηγητού των εξοπλισμών. Η κούρσα αυτή πού μπορεί να οδηγήσει; Απαντάνε πραγματικά στο υπαρκτό πρόβλημα των τουρκικών διεκδικήσεων σε βάρος της Ελλάδας; Οι εξοπλισμοί αυτοί, στη συντριπτική τους πλειοψηφία αμερικανικής προέλευσης, πόσο αποτελεσματικοί θα είναι την κρίσιμη ώρα;

Η παραδοχή ότι στις αποθήκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων έχει συσσωρευτεί υλικό σε τέτοιες ποσότητες ώστε να προηγείται το ζήτημα της αξιοποίησής του από την αγορά νέου,έχει γίνει και δημόσια από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αμυνας.

Σε συνέντευξη Τύπου στις 15 του Γενάρη του 1996, δηλαδή δύο βδομάδες μετά τα Ιμια, ο υφυπουργός Ν. Κουρής,παρουσία του Γερ. Αρσένη, είχε πει όταν ρωτήθηκε για την πορεία του πενταετούς εξοπλιστικού προγράμματος: "Την πρώτη διετία η κύρια προσπάθεια μας στράφηκε στην αξιοποίηση του υλικού το οποίο παρελήφθη στην τριετία' 90 - '93. Στην αξιοποίηση δηλαδή, μεγάλου αριθμού αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων, πολεμικών πλοίων και μαχητικών αεροσκαφών, τα περισσότερα των οποίων αποκτήθηκαν από τη Συνθήκη CFE (σ.σ. πρόκειται για τη Συνθήκη μείωσης των συμβατικών εξοπλισμών). Θα ήταν πράγματι ανορθόδοξο και παράλογο εάν προχωρούσαμε σε αθρόες παραγγελίες στρατιωτικού υλικού χωρίς να αξιοποιήσουμε το μεταχειρισμένο υλικό, αλλά εύχρηστο, το οποίο είχαμε στα χέρια μας". Και είχε συμπληρώσει: "Δε σπεύδουμε να αγοράσουμε ό,τι αγοράζει η Τουρκία. Αυτό θα ήταν παράλογο και αντιοικονομικό. Απλώς, συνολικά προσπαθούμε μέσω των πενταετών προγραμμάτων να διατηρούμε την αναλογία της στρατιωτικής ισχύος στην περιοχή".

Στην ίδια συνέντευξη ο Γερ. Αρσένης είχε πει: "Εχουμε σχεδόν ολοκληρώσει τις προετοιμασίες για το ΕΜΠΑΕ 1996 - 2000". Δηλαδή, σύμφωνα με τον Γερ. Αρσένη, οι αποφάσεις για τις νέες αγορές είχαν ληφθεί ήδη από τις 15 Γενάρη, με δεδομένο το νέο σκηνικό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά την κρίση στα Ιμια. Η δήλωση του Ν. Κουρή ήταν σαφής: "Δε σπεύδουμε ν' αγοράσουμε ό,τι αγοράζει η Τουρκία". Τι άλλαξε λοιπόν από τότε, μετά τα Ιμια, ώστε να γίνεται λόγος όχι για μια, αλλά για πολλές "αγορές του αιώνα";

Η απάντηση είναι ότι μέσα σε πέντε μήνες ορίμασαν... οι συνθήκες. Ποιες συνθήκες; Στρώθηκε το έδαφος, με την κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων και με την "ανασφάλεια" που προκαλεί η ανοχή των "εταίρων μας" για να "πέσουν στα μαλακά" οι νέες αγορές. Οπλα που δε συνδέονται, σε μεγάλο βαθμό, με τις αμυντικές ανάγκες της Ελλάδας και που υπό συνθήκες εξάρτησης της χώρας από το ΝΑΤΟ και τους Αμερικάνους μπορεί να αποδειχθούν ανενεργά.Το ίδιο άλλωστε συνέβη και με τις προηγούμενες αγορές. Πολλές από αυτές έγιναν κατόπιν παραγγελίας, με σκοπό την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων που πηγάζουν από τη σχέση της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ.Δε λείπουν όμως και οι περιπτώσεις της συνειδητής εξυπηρέτησης από ορισμένους κύκλους συγκεκριμένων συμφερόντων, που έχουν σχέση με πολεμικές βιομηχανίες του εξωτερικού.Υπάρχει βέβαια και μια άλλη πλευρά: Οι νέοι εξοπλισμοί δεν είναι άσχετοι και με την εξυπηρέτηση της διεύρυνσης των ορίων των ΝΑΤΟ προς την Αν. Μεσόγειο και τον αντίστοιχο ρόλο που διεκδικεί η κυβέρνηση για την Ελλάδα. Σ' αυτά τα πλαίσια υπάρχει χώρος και για το "ενιαίο αμυντικό δόγμα Ελλάδας - Κύπρου", για την υλοποίηση του οποίου απαιτούνται πρόσθετοι εξοπλισμοί.

Η Ελλάδα και η Τουρκία, στα πλαίσια της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και ανάληψης από τις χώρες αυτές ευρύτερου ρόλου στην περιοχή, έχουν γίνει δέκτες οπλικών συστημάτων που με βάση την εφαρμογή της συνθήκης μείωσης των συμβατικών εξοπλισμών θα έπρεπε να αποσυρθούν. Ετσι το πλεόνασμα στη Βόρεια Ευρώπη μεταφέρθηκε, για να μην οδηγηθεί σε απόσυρση και καταστροφή, στη Νοτιοανατολική Πτέρυγα του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Οι πλεονάζοντες εξοπλισμοί περιλαμβάνουν άρματα μάχης, πλοία και αεροσκάφη παλαιότερων κλάσεων και προήλθαν από ΗΠΑ, Γερμανία και Ολλανδία.Δόθηκαν μεν δωρεάν, αλλά κόστισαν ακριβά και θα συνεχίσουν να κοστίζουν. Της παράδοσης προηγήθηκε υποχρεωτικός εκσυγχρονισμός με ιδιαίτερα υψηλό κόστος, ενώ με την παραλαβή τους δημιουργήθηκε και η ανάγκη για τη συντήρησή τους.Στην ουσία, το ΝΑΤΟ εξασφάλισε έτσι εκσυγχρονισμό μέρους του οπλοστασίου του μεταφέροντάς το σε Ελλάδα και Τουρκία, που ανέλαβαν ως αντίτιμο της "δωρεάς" το κόστος αυτού ακριβώς του εκσυγχρονισμού, αλλά και της συντήρησης.

Στις αγορές αυτές περιλαμβάνονται και όπλα όπως φρεγάτες τύπου "Λοξ" και αντιτορπιλικά τύπου "Ανταμς", που τα διέθετε το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ με προορισμό την πραγματοποίηση ανθυποβρυχιακών επιχειρήσεων σε ανοιχτές θάλασσες.Κατά συνέπεια, τα πλοία αυτά δεν προσφέρονται για τα επιχειρησιακά δεδομένα του Αιγαίου.Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και με τα αεροσκάφη Α7 Ε ("Κορσέρ"), για τα οποία δεν είναι καθαρός ο ορίζοντας για τη χρήση τους.

Η μόνη διέξοδος από αυτόν τον φαύλο κύκλο, είναι ο σχεδιασμός και η κάλυψη των πραγματικών αμυντικών αναγκών της χώρας, μακριά από την "προκρούστεια κλίνη" του ΝΑΤΟ, ώστε απαλλαγμένοι από τις "υποχρεώσεις" που μας δημιουργεί η πολιτική της εξάρτησης από τους συμμάχους μας,που δεκαετίες τώρα απαρέγκλιτα ακολουθείται, να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να ξεφύγουμε από το φαύλο κύκλο και τις οικονομικές του παρενέργειες, που η κούρσα των εξοπλισμών μάς έχει οδηγήσει. Η συνέχιση αυτής της κατάστασης όχι μόνο δεν προσφέρει καμία υπηρεσία στην υπόθεση της προάσπισης της εθνικής ανεξαρτησίας, αλλά την υπονομεύει και την υποσκάπτει.

Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της "Λευκής Βίβλου" που εξέδωσε το υπουργείο Αμυνας και τα οποία αναφέρονται στις αμυντικές δαπάνες. Οπως γίνεται παραδεκτό "η τακτική του εξοπλιστικού ανταγωνισμού με την Τουρκία είχε συνέπεια την αυξανόμενη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού και του δημοσίου χρέους από τις δαπάνες για την εθνική άμυνα".

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας οκταετίας, τονίζεται, ο προϋπολογισμός του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, σε τρέχουσες τιμές, παρουσιάζει μέση ετήσια αύξηση ίση με 15% περίπου, φτάνοντας τα 725 δισ. δρχ. το 1995 και τα 789 δισ. δρχ. το 1996.Βέβαια υπάρχουν και οι δαπάνες μέσω άλλων υπουργείων που αυξάνουν κατά 50% και πάνω το αρχικό ποσόν του υπουργείου Αμυνας.

Οι δαπάνες για την εθνική άμυνα, σύμφωνα ακόμα και με τη "Λευκή Βίβλο", παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, "αν μάλιστα ληφθούν υπόψη και οι δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας". Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα εδώ και χρόνια έρχεται πρώτη στις στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό επί του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) μεταξύ όλων των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ.Η χώρα μας με ποσοστό 4,6,(με τον συνυπολογισμό των δαπανών για την εξυπηρέτηση των τοκοχρεολυσίων δανείων το ποσοστό υπερδιπλασιάζεται), είναι η πρώτη,δεύτερες έρχονται οι ΗΠΑ με 4% και τρίτη η Τουρκία με 3,9%,στην τέταρτη θέση είναι η Μ. Βρετανία και η Γαλλία με 3,1% κλπ.

Εξάλλου υπολογίζεται ότι ποσό που ισοδυναμεί με το 50% των συνολικών πιστώσεων για εξοπλισμούς, διατίθεται για την αποπληρωμή των τοκοχρεολυσίων και λοιπών υποχρεώσεων προηγουμένων ετών. Για το 1996, για εξοπλισμούς, προβλέπεται δαπάνη 201 δισ. από τον προϋπολογισμό του υπουργείου Αμυνας. Πέρα από το ποσό αυτό, για τα εξοπλιστικά προγράμματα του 1996 προβλέπονται πιστώσεις ύψους 229,3 εκατ. δολ. από δάνεια FMF (αμερικανική "βοήθεια") καθώς και εκταμιεύσεις δανείων ύψους 102,9 δισ. δρχ. περίπου.

Ενδεικτικό των δυνατοτήτων που υπάρχουν για μείωση των αμυντικών δαπανών, είναι αυτό που τονίζεται στην έκδοση του υπουργείου Αμυνας: "Η αύξηση της αποτελεσματικότητας στην αξιοποίηση των πόρων μπορεί να επιτρέψει μακροπρόθεσμα τη μείωση του αμυντικού προϋπολογισμού σε απολύτους αριθμούς με παράλληλη διατήρηση της αμυντικής ικανότητας της χώρας".

Σύμφωνα με τη "Λευκή Βίβλο", τα εξοπλιστικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή αναμένεται να υλοποιηθούν στην τρέχουσα πενταετία είναι:

Στρατός Ξηράς: Απόκτηση επιθετικών ελικοπτέρων, μεταφορικών ελικοπτέρων, διαφόρων τύπων οχημάτων, συστημάτων ελέγχου πυρός αρμάτων, πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων (MLRS) και ρατντάρ. Με βάση τις τελευταίες πληροφορίες θα γίνουν ακόμα, αγορές συγχρόνων αρμάτων μάχης τρίτης γενιάς.

Πολεμικό Ναυτικό: Εκσυγχρονισμός υποβρυχίων, ναυπήγηση φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ, κανονιοφόρων και αρματαγωγών, απόκτηση κατευθυνομένων βλημάτων αέρος - εδάφους για ελικόπτερα, ελικοπτέρων SIKORSKY και κατευθυνομένων βλημάτων HARPOON. Επίσης γίνονται συζητήσεις για αγορές νέων υποβρυχίων και φρεγατών.

Πολεμική Αεροπορία: Επέκταση ορίου ζωής μαχητικών αεροσκαφών F-4 ("Φάντομ"), αξιοποίηση αεροσκαφών F-16, απόκτηση αεροσκαφών από πλεονάσματα των ΗΠΑ, απόκτηση βλημάτων αέρος - αέρος και εδάφους - αέρος μέσης ακτίνας ενέργειας, εκσυγχρονισμός αεροσκαφών. Σύμφωνα με όσα είδαν το φως της δημοσιότητας, στα αεροπλάνα τρίτης γενιάς, πέραν των 40 F-16, που η παραλαβή τους θα γίνει μέσα στα 1997 κατόπιν παλαιότερης παραγγελίας, έχουν ήδη αρχίσει οι συζητήσεις για την αγορά 40 ακόμα μαχητικών, πιθανά αυτού του τύπου.

Επίσης, προβλέπεται συνέχιση των επιμέρους προγραμμάτων επικοινωνιών των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων.