Τη χαριστική βολή στο δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ που μετατρέπεται από παραγωγός σε μεσάζοντα, έδωσε χτες το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας που συνεδρίασε στο Λουξεμβούργο, αποφασίζοντας ομόφωνα τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο σύνολο της Κοινότητας.Ενας από τους βασικούς τομείς "κοινής ωφέλειας" ανοίγει τις πόρτες του στους μεγαλοεπιχειρηματίες. Οι τελευταίοι στηριζόμενοι και στο νομικό πλαίσιο το οποίο ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν δημιουργήσει, μπορούν πλέον "δυναμικά" να μπουν στην αγορά της ενέργειας και εκμεταλλευόμενοι την υποδομή και την τεχνογνωσία της ΔΕΗ να τη μετατρέψουν σε χώρο άντλησης νέων υπερκερδών.

Σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου, "το άνοιγμα της αγοράς θα είναι σταδιακό". Η σχετική οδηγία τίθεται σε ισχύ την 1 Γενάρη του επόμενου χρόνου και μέχρι την 1/1/1999 τα κράτη - μέλη υποχρεούνται να "ανοίξουν στον ελεύθερο ανταγωνισμό" το 22% της παραγωγής ενέργειας και το "άνοιγμα" της αγοράς για τους βιομηχανικούς καταναλωτές,"αρχικά" με ετήσια κατανάλωση μεγαλύτερη από 40 γιγαβατώρες (εκατομμύρια κιλοβατώρες). Για την Ελλάδα - όπως και για το Βέλγιο και την Ιρλανδία - προβλέπεται η δυνατότητα να ενσωματώσει την οδηγία και να γίνει έναρξη εφαρμογής όχι την 1/1/1999, αλλά μέχρι την 1/1/2001. Κατά την υπουργό Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου, η Ελλάδα πέτυχε επίσης "την εξαίρεση από την εφαρμογή της οδηγίας όλων των νησιώτικων περιοχών".

Την 1/1/2003, όλα τα κράτη - μέλη, και η Ελλάδα, υποχρεούνται να απελευθερώσουν το 33% της αγοράς.Το τελικό "άνοιγμα" θα αφορά επιχειρήσεις με ετήσια κατανάλωση μεγαλύτερη από 9 γιγαβατώρες. Την 1/1/2006 θα πρέπει να έχει "απελευθερωθεί" το 33% (δηλαδή το 1/3) της αγοράς "και θα αντιπροσωπεύει ένα ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 45 δισ. ECU", που θα αφορά, ουσιαστικά, το σύνολο των μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αλλά η "απελευθέρωση" δε θα σταματήσει εκεί: Μέχρι το 2005 θα υπάρξει μετά από πρόταση της Κομισιόν, νέα απόφαση του Συμβουλίου "για την περαιτέρω πορεία",δηλαδή και για τους ιδιώτες καταναλωτές.

Σύμφωνα με τον Επίτροπο, αρμόδιο για θέματα ενέργειας Χρ. Παπουτσή, "σ' αυτή τη φάση συμμετέχουν στο άνοιγμα της αγοράς οι ανεξάρτητοι παραγωγοί και οι επιλέξιμοι πελάτες, όπως αποκαλούνται, οι οποίοι αγοράζουν ηλεκτρισμό στην ελεύθερη αγορά". Οι ιδιώτες παραγωγοί "έχουν τη δυνατότητα, κατόπιν άδειας, να εγκαθίστανται και να παράγουν σε οποιοδήποτε κράτος - μέλος".Οι δε επιλέξιμοι πελάτες "ορίζονται από τα κράτη - μέλη", αλλά "ανεξάρτητα από την επιλογή αυτή, υποχρεωτικά συμμετέχουν οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες που καταναλώνουν πάνω από 100 γιγαβατώρες ετησίως". Το κράτος - μέλος θα αποφασίζει αν η διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας στην εγχώρια αγορά θα γίνεται κατευθείαν από τον παραγωγό στον πελάτη ("σύστημα διαπραγματεύσιμης πρόσβασης τρίτου στο δίκτυο") ή διαμέσου του κρατικού φορέα ηλεκτρικής ενέργειας ("σύστημα του μοναδικού αγοραστή").

Γερμανία, Βρετανία και σκανδιναβικές χώρες θα επιλέξουν την πρόσβαση τρίτων στο δίκτυο, δηλαδή κάθε βιομηχανική μονάδα θα προμηθεύεται ηλεκτρική ενέργεια από τον παραγωγό που εκτιμά ως τον πλέον συμφέροντα. Η Γαλλία και η Ελλάδα επιλέγουν το "μοναδικό αγοραστή". Σύμφωνα με την οδηγία, "μοναδικός αγοραστής νοείται κάθε νομικό πρόσωπο, που θα είναι υπεύθυνο στο σύστημα που είναι εγκατεστημένο για την ενοποιημένη διαχείριση του συστήματος μεταφοράς και ή για τη συγκεντροποιημένη αγορά και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας".

Για την Ελλάδα, ο "μοναδικός αγοραστής" θα είναι η ΔΕΗ. Δηλαδή η ΔΕΗ μετατρέπεται σε μεσάζοντα ανάμεσα στους ιδιώτες παραγωγούς και τους καταναλωτές. Κάθε ιδιώτης παραγωγός ή πελάτης υποχρεούται να πουλά ηλεκτρισμό στη ΔΕΗ, η οποία θα τον μεταπουλά στους καταναλωτές.Τόσο ο Επίτροπος Χρ. Παπουτσής, όσο και η υπουργός Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου κάνουν λόγο για "εκσυγχρονισμό" της ΔΕΗ και τη μετατροπή της από κατ' εξοχήν μονάδα παραγωγής σε μονάδα παροχής υπηρεσιών.Και, ως γνωστό, όταν αυτοί μιλούν για "εκσυγχρονισμό" και "αναδιοργάνωση", εννοούν βασικά απολύσεις και περικοπές μισθών (... ).

Για το ποιοι θα ωφεληθούν από την "απελευθέρωση" της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δεν τίθεται ζήτημα: Οπως δήλωσε ο αρμόδιος Επίτροπος Χρ. Παπουτσής, "σ' αυτή τη φάση έχουμε ένα αρχικό άνοιγμα που θα ωφελήσει κυρίως τη βιομηχανία, της οποίας οι δραστηριότητες απορροφούν το 44% της παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ευρωπαϊκή Ενωση". Και όπως συμβαίνει συχνά τελευταία, θα χάσει η κρατική επιχείρηση σε ευρωστία, σε παραγωγικότητα και σε ηθική (κάθε μεσάζων θέλει τη μίζα του) και βέβαια, η τσέπη των καταναλωτών. Στην υπόλοιπη Ευρώπη θα γίνει ευρω - μπάχαλο, αφού η έντονη διάθεση του κεφαλαίου για συνολική ιδιοποίηση της παραγωγής ενέργειας θα εξαναγκάσει σε σκληρές "κόντρες", κυρίως μεταξύ Γερμανών, Γάλλων και Ισπανών. Δεν είναι τυχαίο ότι η απόφαση του Συμβουλίου συζητείται επί πενταετία και παρ' όλα αυτά γίνονται συνεχώς επανεκτιμήσεις για "κίνδυνο στρέβλωσης ανταγωνισμού".

Μία ακόμη επιχείρηση, στην αποβιομηχανοποιημένη περιοχή της Πάτρας, η παραδοσιακή βιομηχανία κρασιού "Αχάϊα Κλάους", οδηγείται σε κλείσιμο. Αυτό προκύπτει απ' τη χτεσινή σύσκεψη των εκπροσώπων των πιστωτριών τραπεζών με τον υφυπουργό Ανάπτυξης Φοίβο Ιωαννίδη. Η εταιρία, η οποία παραπαίει κάτω απ' το βάρος συνολικών χρεών περίπου 8 δισ. δρχ., τα οποία συσσωρεύτηκαν κυρίως τα τελευταία χρόνια, απέναντι στις τράπεζες Εθνική, Αγροτική, Ιονική, ΕΤΒΑ, Εμπορική, Πίστεως και Πειραιώς, καθώς και σε διάφορους ασφαλιστικούς οργανισμούς, αντιμετωπίζει τώρα απ' τη μία την αδιαφορία της κυβέρνησης και απ' την άλλη την έριδα των τραπεζών για το πώς θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους.

Σύμφωνα με χτεσινές δηλώσεις του υφυπουργού Ανάπτυξης, μετά το πέρας της σύσκεψης με τους τραπεζίτες, η βιωσιμότητα της επιχείρησης αποτελεί κοινή αποδοχή για όλους τους εμπλεκόμενους. Ωστόσο προκύπτει ότι αυτό που ενδιαφέρει τις τράπεζες δεν είναι η εξασφάλιση της βιωσιμότητας της επιχείρησης, αλλά η ανεύρεση της καλύτερης λύσης για την εξασφάλιση όσο το δυνατό μεγαλύτερου ποσού απ' τα δάνεια που έχουν δώσει κατά καιρούς αφειδώς στον ιδιοκτήτη της επιχείρησης, Νερουτζόπουλο. Ετσι οι... διαφορές που έχουν σήμερα οι τράπεζες μεταξύ τους είναι για τον τρόπο που τελικά θα γίνει το κλείσιμο της εταιρίας. Αν θα γίνει δηλαδή μέσα από το καθεστώς "εκκαθάρισης" ή μέσα από διαγραφή ή ρύθμιση χρεών και πώληση της εταιρίας με το καθεστώς της ειδικής εκκαθάρισης. Η δεύτερη πρόταση προέρχεται απ' την Τράπεζα Πειραιώς, στην οποία είχε ανατεθεί πριν ένα μήνα εκ μέρους όλων των πιστωτών να υποβάλλει σχετικό σχέδιο εξυγίανσης της επιχείρησης.

Οπως ανακοίνωσε ο Φοίβος Ιωαννίδης που χειρίζεται το θέμα από πλευράς υπουργείου Ανάπτυξης, η οριστική απόφαση θα ληφθεί σε 15 ημέρες, διάστημα κατά το οποίο η Τράπεζα Πειραιώς θα πρέπει να παρουσιάσει πιο συγκεκριμένο σχέδιο σχετικά με την πρότασή της για τη ρύθμιση χρεών. Πρόκειται για διαδικασίες περαιτέρω υπονόμευσης της επιχείρησης, στην οποία αξίζει να σημειωθεί ότι το 1994 απονεμήθη βραβείο εξαγωγών, ενώ έχει τεράστιες παραγγελίες για το εξωτερικό που αδυνατεί να πραγματοποιήσει λόγω έλλειψης ρευστότητας.

• Αναβλήθηκε στο μεταξύ, για δεύτερη φορά, από το Εφετείο της Λάρισας, η εκδίκαση της αγωγής στην οποία έχουν προχωρήσει οι τράπεζες ζητώντας να τεθεί υπό εκκαθάριση η "Βαμβακουργία Βόλου".Το δικαστήριο, έδωσε παράταση 3 μηνών και καθόρισε ως νέα ημερομηνία εκδίκασης της αγωγής τις 20 Σεπτέμβρη 1996.