Η προσέγγιση για τις κοινωνικές αντιθέσεις παραπλανά ως προς την ταξική τους ουσία, αρνείται τη βασική αντίθεση του καπιταλισμού και το παράγωγο σύστημα αντιθέσεων, όπως εκφράζεται στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, στις σημερινές συνθήκες, δημιουργεί μια πέρα για πέρα ψεύτικη, κύρια αντίθεση, που ανοίγει το δρόμο της προώθησης της ταξικής συνεργασίας.

"Η κύρια αντίθεση βρίσκεται ανάμεσα στις δυνάμεις της παραγωγής και της υγιούς οικονομίας και στις δυνάμεις της διαμεσολάβησης και της παραοικονομίας".

Αυτή η αντίθεση στο πολιτικό επίπεδο εκφράζεται με την αντίθεση ανάμεσα στις δυνάμεις της συντήρησης, του νεοφιλελευθερισμού και τις δυνάμεις που πιστεύουν στο σοσιαλιστικό πρότυπο με τις αξίες και τις αρχές του δημοκρατικού σοσιαλισμού, δηλαδή πρώτα απ' όλα το ΠΑΣΟΚ. Σε αυτή την αντίληψη οικοδομεί τη λογική της ταξικής συνεργασίας και στο πολιτικό επίπεδο της Κεντροαριστεράς, σε αντιπαράθεση με το νεοφιλελευθερισμό και τη συντήρηση.

"Οι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται στον ευρύτερο καταμερισμό της εργασίας, οι ανακατατάξεις κοινωνικών ομάδων και στρωμάτων μέσω των μηχανισμών του ανταγωνισμού της αγοράς, η πολύμορφη διείσδυση των κυκλωμάτων της παραοικονομίας, καθιστούν ανεπαρκείς τις παραδοσιακές κοινωνικές συμμαχίες που διαμορφώνονταν στο δίπολο προνομιούχοι - μη προνομιούχοι.

Η "διαχωριστική γραμμή" διέρχεται από το εσωτερικό κοινωνικών τάξεων, δημιουργούνται νέα ειδικά στρώματα προνομιούχων, ενώ άλλα τμήματα οδηγούνται έξω από το παραγωγικό και εργατικό δίκτυο.

Απαιτούνται σήμερα εξειδικευμένες προσεγγίσεις ώστε να συγκροτηθεί μια σύγχρονη προοδευτική κοινωνική συμμαχία με πυρήνα το πλαίσιο: δικαιότερη κατανομή του προϊόντος - κοινωνική αλληλεγγύη - παραγωγική ανάπτυξη - εκσυγχρονισμός".

"Ο βασικός πυρήνας της σύγχρονης κοινωνικής συμμαχίας περιλαμβάνει τη μισθωτή εργασία, τη μεγάλη πλειοψηφία των αγροτικών στρωμάτων, των μικρομεσαίων επαγγελμάτων που πλήττονται από την κρίση, τους ανέργους, τους συνταξιούχους.

Τον πυρήνα αυτό περιβάλλει ένας δεύτερος κύκλος που συγκροτείται από τα στρώματα εκείνα που παράγουν δημιουργικά στο σύγχρονο τεχνοκρατικό - επιστημονικό πεδίο, από "ομάδες" που προωθούν αναπτυξιακές παραγωγικές πρωτοβουλίες και συνδέουν την προοπτική τους με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας. Η νεολαία, ένα σημαντικό τμήμα της μεσαίας τάξης, οι ευαίσθητοι δέκτες στις οικολογικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες, η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου του πνεύματος, των γραμμάτων, του πολιτισμού, ένα σύνολο μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων που εντάσσονται στη στρατηγική εκσυγχρονισμού και αναδιάρθρωσης πρέπει να δώσουν ενεργητικό "παρών"".

Επομένως, στις κοινωνικές συμμαχίες που προωθεί το ΠΑΣΟΚ χωρούν εργάτες, μικρομεσαίοι και βιομήχανοι. Αυτή είναι η επιδίωξη για κοινωνική συναίνεση. Πολιτικά δε, εκφράζεται με την περίφημη Κεντροαριστερά, το εκσυγχρονισμένο περίβλημα της πολιτικής διακυβέρνησης για την αντιμετώπιση των κοινωνικών συγκρούσεων, της ταξικής πάλης, το υποτιθέμενο προοδευτικό πολιτικό περίβλημα παραπλάνησης των μαζών.

Είναι μέθοδος πολιτικής συμμαχιών της αστικής τάξης. Είναι επικίνδυνη γιατί στις σύγχρονες συνθήκες, με την αναδιάρθρωση του καπιταλισμού, τις ταξικές διαφοροποιήσεις, αλλά και διαστρωματώσεις στο εσωτερικό της εργατικής τάξης και των μεσαίων στρωμάτων της πόλης, τη ρευστότητα που υπάρχει σε αυτές τις αλλαγές, δημιουργούνται προϋποθέσεις ενίσχυσης των συμμαχιών της αστικής τάξης.

Ο κίνδυνος βρίσκεται στο να καλλιεργηθεί η αντίληψη της διεξόδου για τα μεσαία στρώματα, στην ολοένα και πιο στενή οικονομική αλλά και πολιτική εξάρτηση από την αστική τάξη. Οσο και αν τα αδιέξοδα αναπαράγονται και εντείνονται, η αύξηση του όγκου των "νέων" μεσαίων μισθωτών στρωμάτων, αλλά και η προσωρινή διατήρησή τους μέσω της ανακύκλωσης της κρίσης στα διάφορα τμήματα των "παλιών" μεσαίων στρωμάτων, ή και προσωρινή αύξησή τους, που οφείλεται σε προσωρινή διέξοδο τμήματος ανέργων, διατηρεί μια πιο ευάλωτη κοινωνική βάση στην πολιτική και τις αυταπάτες που προβάλλει το ΠΑΣΟΚ.

Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τμήματα της εργατικής τάξης, που ανήκουν σε διαταξικά στρώματα με ιδιαιτερότητες (επιστήμονες), αλλά και σε τμήματα που ανήκουν σε τομείς και κλάδους με σχετικά καλύτερη οικονομική και εργασιακή κατάσταση.

Ως Κόμμα πρέπει να κάνουμε ιδιαίτερη δουλιά σε αυτό το ζήτημα για να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για τη συγκρότηση του α - α - δ μετώπου πάλης.

Στο πολιτικό επίπεδο έχει μεγάλη σημασία η αντιμετώπιση της αυταπάτης για τη λεγόμενη Κεντροαριστερά. Σε αυτό το ζήτημα δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με το αυτοτελές ΠΑΣΟΚ, αλλά και τους εν δυνάμει συμμάχους του, κυρίως το "ΣΥΝ" και το ΔΗΚΚΙ.

Στις εκτιμήσεις του κειμένου στο κεφάλαιο με τίτλο "Ισχυρή πολιτική εξουσία και πολιτική σταθερότητα", προβάλλει την ανάγκη λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, με "αυτοδύναμη και ισχυρή πολιτική εξουσία, ικανή να διασφαλίζει ευρύτατες συναινέσεις σε κρίσιμες επιλογές και να εγγυάται την πολιτική σταθερότητα".

Γίνεται φανερό ότι η συγκεκριμένη τοποθέτηση απευθύνει ταυτόχρονα και προειδοποίηση σε διάφορες κατευθύνσεις, σχετικά με τις συνέπειες που μπορεί να προκαλούν οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα κόμματα του κατεστημένου αλλά και στο εσωτερικό τους.

Είναι χαρακτηριστική η εκτίμηση "ότι οι συγκρούσεις και οι αντιφάσεις των πολιτικών κομμάτων μεταφέρονται στο εσωτερικό τους, ότι αποδιαρθρώνεται οριστικά ο κοινωνικός ιστός".

Προειδοποιεί, επόμενα, το ΠΑΣΟΚ ότι, αν δεν αντιμετωπιστούν οι αντιπαραθέσεις, αν δεν υπάρξει πολιτική συναίνεση, δημιουργούνται κίνδυνοι όχι μόνο να μην επιτυγχάνεται η κοινωνική συναίνεση, αλλά να αμφισβητείται από τις εκμεταλλευόμενες, καταπιεζόμενες κοινωνικές δυνάμεις το πολιτικό σύστημα, να έχουμε όξυνση των ταξικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων. Γι' αυτό φοβούνται την αποδιάρθρωση του κοινωνικού ιστού.

Φαίνεται δε, ότι ανησυχούν στην προοπτική όξυνσης της ταξικής πάλης, της μετατροπής της δυσαρέσκειας των μαζών σε συνειδητή αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή - δημοκρατική πάλη σε συνδυασμό με το ότι το ΚΚΕ επιμένει αμετανόητα σε αυτήν την προοπτική σύμφωνα με τις αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου του.

Δεν είναι τυχαίο ότι στις εκτιμήσεις του κειμένου για τα κόμματα, για το ΚΚΕ επιμένουν στις γνωστές αναφορές για "πολιτική ομηρία", "αυτοπεριχαράκωση" και εκφράζουν τον ευσεβή τους πόθο για δημιουργία "αντιδράσεων στο εσωτερικό του που θα διαρρήξουν το κέλυφος".

Αυτή η εκτίμησή μας επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι για πρώτη φορά γίνεται ανοιχτή και απροκάλυπτη παρέμβαση στο ΚΚΕ. Η αιτία αυτής της στάσης του ΠΑΣΟΚ οφείλεται στην επίμονη προσπάθεια όχι απλά για παρεμπόδιση της δράσης του ΚΚΕ, αλλά αφομοίωσή του από το σύστημα.

"Το ΚΚΕ είναι το μόνο Κόμμα στις σύγχρονες συνθήκες που αγωνίζεται με συνέπεια ενάντια στο μονόδρομο της ενσωμάτωσης στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, που προωθεί την πολιτική διέξοδο στην προοπτική ρήξης με το σύστημα, ανατροπή της πολιτικής εξουσίας των μονοπωλίων. Η πλατιά ενωτική για τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού πολιτική του, η δυναμική αυτής της πολιτικής συνειδητοποιείται και από τον ταξικό αντίπαλο της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Είναι επικίνδυνη για το κατεστημένο. Συμβάλλει στην αντιμετώπιση των αυταπατών της λεγόμενης Κεντροαριστεράς.

Στέφανος ΛΟΥΚΑΣ

Ενώπιον δύο υποψηφιοτήτων, διαδόχων του Α. Παπανδρέου, αλλά μιας πολιτικής και ενός δρόμου για τη διαχείριση του καπιταλισμού, βρίσκονται από χτες οι 5.500 σύνεδροι του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι αύριο θα δώσουν ένα, προσωρινό, τέλος στον αγώνα για τη διαδοχή και τη διαμάχη για την εξουσία.Η δεύτερη μέρα του Συνεδρίου κύλησε σε χαμηλότερους τόνους, με την πόλωση και το κλίμα σύγκρουσης να παραμένουν και να εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους, με τους ομιλητές να στοιχίζονται μοιρασμένα πίσω από τη μία ή την άλλη υποψηφιότητα και να προσπαθούν να ντύσουν την επιλογή τους με ιδεολογικές και πολιτικές περικοκλάδες και με φραστική πλειοδοσία σε ξεχασμένα συνθήματα περί "σοσιαλισμού", "κοινωνικής δικαιοσύνης" κλπ.

Κοινός παρονομαστής όλων σχεδόν των ομιλιτών ήταν η αποδοχή, στις βασικές κατευθύνσεις της, της πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση Σημίτη, καθώς και η αγωνία τους για τη διατήρηση της εξουσίας.

Κατά τη διάρκεια της χτεσινής μέρας κυριάρχησε σε επίπεδο εντυπώσεων, όπως άλλωστε αναμενόταν, η ομιλία του Α. Τσοχατζόπουλου,με την οποία επιχείρησε να ενισχύσει το ηγετικό του προφίλ, επανέλαβε την πρότασή του για συλλογική ηγεσία με διακριτούς ρόλους και καταλήγοντας έθεσευποψηφιότητα για την προεδρία του κόμματος.

Ο υπουργός Εσωτερικών εμφανίστηκε ως ο αυθεντικός συνεχιστής του έργου του Α. Παπανδρέου, ως ο μόνος που μπορεί να εκφράσει το ενωμένο ΠΑΣΟΚ και να το οδηγήσει σε μια περισσότερο "φιλολαϊκή" κατεύθυνση, ενώ προσπάθησε να πείσει ότι διαθέτει μια συγκεκριμένη πολιτική.

Αίσθηση προκάλεσε η κατηγορηματική διαβεβαίωση και δέσμευσή του ότι "και τη Δευτέρα, θα είμαστε όλοι μαζί", γεγονός που απομακρύνει το ενδεχόμενο της διάσπασης του κυβερνώντος κόμματος στην περίπτωση που δεν εκλεγεί ο ίδιος στη θέση του προέδρου.

Οι στενοί συνεργάτες του Κ. Σημίτη, παρόλο που αναγνώριζαν ότι η ομιλία του Α. Τσοχατζόπουλου προκάλεσε αίσθηση, εντούτοις υποστήριζαν ότι ήταν μια κομματική ομιλία που δεν μπορεί να εμπνεύσει και επαναλάμβαναν ότι το κριτήριο των συνέδρων είναι ποιος μπορεί να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ σε νίκη στις εκλογές.

Οι ομιλίες των συνέδρων διακρίθηκαν από το "χαμηλό πολιτικό βάθος" και την ανυπαρξία απασχόλησης με τα προβλήματα της κοινωνίας.

Ο Γ. Χαραλαμπόπουλος τάχθηκε υπέρ των διακριτών ρόλων, γιατί αυτό καθίσταται υποχρεωτικό από τη συγκυρία και την κατάσταση που υπάρχει μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου εμφανίστηκε με... σοσιαλιστικές διακηρύξεις, αλλά διευκρίνισε αμέσως ότι ως σοσιαλισμό εννοεί την πιστή τήρηση του προγράμματος σύγκλισης (!). Ο πρόεδρος της Βουλής Απ. Κακλαμάνης σε μια δραματικών τόνων ομιλία απηύθυνε έκκληση για ενότητα στρεφόμενος στους σκληρούς πυρήνες των τριών ομάδων που έχουν τριχοτομήσει το Συνέδριο. Ο Θ. Πάγκαλος "έντυσε" την πολιτική της υποτέλειας και υποταγής που ακολουθεί στα θέματα εξωτερικής πολιτικής ως "προοδευτικό πατριωτισμό του ΠΑΣΟΚ, ένα πατριωτισμό στην υπηρεσία των λαών" (!). Το περιεχόμενο της ενότητας έδωσε ο Ε. Βενιζέλος: "Πρώτο, πλήρη στήριξη της κυβέρνησης. Δεύτερο, ολοκλήρωση τετραετίας. Τρίτο, μεγαλύτερη δυνατή στόχευση. Τέταρτο, διαμόρφωση προϋποθέσεων συνύπαρξης όλου του στελεχικού δυναμικού του ΠΑΣΟΚ". Εμμεσα πλην σαφώς ο υπουργός Δικαιοσύνης τάχθηκε υπέρ της θέσης του Α. Τσοχατζόπουλου. Ιδιαίτερα επικριτικός και οξύς εμφανίστηκε ο Μ. Δασκαλάκης,ο οποίος κατηγόρησε τον Κ. Σημίτη ότι προανήγγειλε με την ομιλία του κυβερνητική κρίση και επιχείρησε να εκβιάσει τους συνέδρους. Ο υπουργός Υγείας, Α. Πεπονής,ζήτησε από τον Κ. Σημίτη να αποσύρει την υποψηφιότητά του για πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

Η χτεσινή ημέρα περιλάμβανε και μια ψηφοφορία, το αποτέλεσμα της οποίας όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικό για τους συσχετισμούς που έχουν διαμορφωθεί στο Συνέδριο. Η ψηφοφορία αφορούσε την αποδοχή ή μη ως συνέδρων 251 στελεχών που παρευρίσκονταν "αριστίνδην" (πρώην μέλη της ΚΕ και της ΚΟ) καθώς και 65 μελών του ΚΣ της νεολαίας ΠΑΣΟΚ. Οι προσκείμενοι στον Α. Τσοχατζόπουλο επιχειρηματολόγησαν υπέρ της αποδοχή τους, ενώ αντίθετη άποψη είχαν οι υποστηρικτές του Κ. Σημίτη. Τελικά το Συνέδριο τάχθηκε υπέρ της αποδοχής των αριστίνδην συνέδρων με ενδεικτική ψηφοφορία που έγινε με ανάταση των χεριών.

Σε μείζον ζήτημα όμως αντιπαράθεσης αναδείχτηκε το θέμα της συλλογής ή μη υπογραφών κάτω από τα ονόματα των υποψηφίων για την προεδρία. Σύμφωνα με το καταστατικό ο κάθε υποψήφιος πρέπει να στηρίζεται από το ένα πέμπτο των συνέδρων, περίπου 1.000 άτομα. Η επιτροπή δεοντολογίας αποφάνθηκε ότι δεν είναι απαραίτητο να υπάρξει συλλογή υπογραφών κάτω από τα ονόματα των υποψηφίων και να εγκριθούν οι υποψηφιότητες φανερά από το Συνέδριο. Στην απόφαση αυτή αντέδρασε η ομάδα Σημίτη, η οποία δήλωσε ότι συνεχίζει τη συλλογή υπογραφών για να αποδειχθεί ότι ο πρωθυπουργός διαθέτει πλειοψηφικό ρεύμα στο Συνέδριο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για κίνηση με την οποία η ομάδα Σημίτη επιδιώκει να δεσμεύσει συνέδρους και να καταγράψει τη δύναμή της.

Διάσταση όμως υπάρχει μεταξύ των δύο ομάδων για την ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας όσον αφορά την εκλογή του προέδρου. Η πλευρά Σημίτη υποστηρίζει ότι πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ψηφοφορίες και να γίνει σήμερα, ενώ οι του Α. Τσοχατζόπουλου ζητούν να γίνει αύριο μαζί με τις υπόλοιπες ψηφοφορίες.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται σήμερα οι ομιλίες των Γερ. Αρσένη και Κ. Λαλιώτη,τις οποίες θα επιχειρηθεί να αξιοποιήσουν οι δύο ομάδες για να δημιουργήσουν κλίμα υπεροχής και να πείσουν ότι έγειρε η πλάστιγγα υπέρ της μιας ή της άλλης ομάδας. Ο Γερ. Αρσένης θεωρείται βέβαιο ότι θα ταχθεί με την πλευρά του Α. Τσοχατζόπουλου.

• Η χτεσινή ημέρα σημαδεύτηκε από τη λιποθυμία του προέδρου της Βουλής Απ. Κακλαμάνη,λίγα λεπτά μετά την ομιλία του, λόγω υποτασικού επεισοδίου. Μετά τις πρώτες βοήθειες που του παρασχέθηκαν, ο πρόεδρος της Βουλής αναχώρησε για το σπίτι του.

Π. Κ.

H αλήθεια είναι ότι δεν αποδοκιμάστηκε χτες ο Ακ. Τσοχατζόπουλος από τους συνέδρους, όπως έγινε προχτές με τον πρωθυπουργό. Εκτός από ένα σημείο της ομιλίας του. Ηταν η στιγμή που έλεγε "όραμά μας είναι ο σοσιαλισμός". Ο Κ. Σημίτης δεν άντεξε και άφησε να σχηματιστεί ένα πλατύ χαμόγελο, όλο νόημα. Σαν να έλεγε: "Ελα τώρα Ακη, μεταξύ μας...".

* * *

Ο έτερος υποψήφιος διάδοχος του Α. Παπανδρέου, ο Ακ. Τσοχατζόπουλος, αναλώθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της ομιλίας του να πείσει ότι αποτελεί τον αυθεντικό συνεχιστή του ιδρυτή του Κινήματος. Και σ' ένα βαθμό τα κατάφερε! * * *

Δε δίστασε να μιλήσει για το σοσιαλιστικό όραμα και το σοσιαλισμό ως τρόπο ζωής (!) - αλήθεια πού το θυμήθηκε! - να μιλήσει για ανασυγκρότηση της Αριστεράς, για ανάπτυξη που δε θα είναι "αχαλίνωτο κυνήγι του επιχειρηματικού κέρδους" κ.ο.κ.

* * *

Ομως το... "χάλασε" λίγο όταν προσπάθησε να χωρέσει το σοσιαλιστικό του όραμα στο... τρίτο στάδιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης, όταν θέλησε να το ταιριάξει με τη Διακυβερνητική Διάσκεψη, τα σταθεροποιητικά προγράμματα κ.ο.κ. Τόσο πολύ "σοσιαλισμό" δεν τον αντέχετε Ακη!

* * *

Ξέχασε επίσης ο επίδοξος διάδοχος του Α. Παπανδρέου να αναφερθεί και να τοποθετηθεί στην πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση Σημίτη. Μήπως και αυτή είναι σοσιαλιστική; Καθόλου απίθανο να τη θεωρεί ως τέτοια ο Ακης (!).

* * *

Πάντως την αλήθεια - μισή έστω - της ημέρας την είπε ο Ε. Βενιζέλος. "Δεν υπάρχει μία πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, ούτε μία πολιτική απόφαση της κυβέρνησης, που να προσέκρουσε στο φραγμό το ρητό ή τον υπονοούμενο του κόμματος. Ούτε μία". Ακριβώς. Στον αγώνα για το... σοσιαλισμό όλοι είναι ενωμένοι...

* * *

Πάντως όλους όσοι μίλησαν χθες τους ξεπέρασε, σε υποκρισία και ψέμα, ο Θ. Πάγκαλος. Αδίστακτος και συνειδητός λαοπλάνος, προσπάθησε να πείσει ότι είναι "ο καλύτερος πατριώτης", ότι αγωνίζεται για την "εθνική ανεξαρτησία της πατρίδας" και ότι τα εθνικά συμφέροντα είναι ασφαλή στα χέρια του. Δεν αξίζει να ασχολείται κανείς σοβαρά μαζί του...

* * *

Οπως δεν μπορεί να παίρνει κανείς στα σοβαρά τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Γ. Παπαντωνίου, να μιλάει για "κοινωνική δικαιοσύνη, εθνική ανεξαρτησία και δημιουργία μιας δίκαιης κοινωνίας"! Αυτό ξεπερνάει κάθε όριο.

* * *

Αλλά "σοσιαλιστής" είναι κι αυτός. Οπότε δικαιολογείται να υποστηρίζει ότι "η τήρηση των στόχων του προγράμματος σύγκλισης και η ένταξή μας στον πυρήνα της ΕΕ είναι προϋπόθεση για την ευημερία του λαού μας" (!). Σοσιαλισμός αλά Παπαντωνίου!

* * *

Τι θέλει ο Κ. Σημίτης; "Ολα ή τίποτα"; Την απάντηση την έδωσε ο στενός συνεργάτης του και υφυπουργός Παιδείας, Γ. Πασχαλίδης: "Οσα χρειάζονται...". Δηλαδή όλα. Τώρα πόσα θα πάρει, κοντός ψαλμός αλληλούια.

Π. Κ

Σε πλήρη συμφωνία με τη νεοσυντηρητική και αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη, την οποία δεν αμφισβήτησε σε κανένα τομέα της, εμφανίστηκε ο έτερος υποψήφιος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, ο Α. Τσοχατζόπουλος. Παρ' όλα αυτά ο υπουργός Εσωτερικών επιχείρησε να εμφανίσει ένα "πιο αριστερό" και πιο "φιλολαϊκό" από τον Κ. Σημίτη προφίλ, χρησιμοποιώντας γι' αυτό το σκοπό πολλές φορές τον όρο σοσιαλισμός.

Στα πλαίσια αυτά τάχθηκε υπέρ του προγράμματος εξοπλισμών, κάνοντας λόγο για "ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας σε όλα τα επίπεδα, παρόλο που έχει κόστος για όλους (;)". Αναφερόμενος στη νέα συνθήκη της ΕΕ, που θα αντικαταστήσει τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, μετά το τέλος της Διακυβερνητικής, περιορίστηκε να δηλώσει ότι "δεν πρέπει να οδηγήσει στην κατάργηση κοινοτικών πολιτικών". Αυτό ήταν όλο. Οσον αφορά την ΚΕΠΠΑ δεν έχει κανένα πρόβλημα, αρκεί "να δοθούν εγγυήσεις ότι τα ελληνικά σύνορα αποτελούν και σύνορα της ΕΕ". Εξάλλου ελπίζει ότι "η κυριαρχία των προοδευτικών δυνάμεων σε εθνικό επίπεδο θα δώσει πλειοψηφία και στην Ευρώπη" και άρα με πλειοψηφία στην ΕΕ τους σοσιαλδημοκράτες θα έχουμε σοσιαλισμό... Παρ' όλα αυτά προχώρησε σε φιλολαϊκές διακηρύξεις για αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων, μέσω αναδιανομής του εθνικού εισοδήματος, η οποία όμως γίνεται με την πολιτική της κυβέρνησης πάντα σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων.

Αναφερόμενος στο νέο ηγετικό σχήμα τάχθηκε υπέρ των διακριτών ρόλων στο κόμμα και στην κυβέρνηση, υπέρ συλλογικής ηγεσίας με διακριτές ευθύνες στα εξής σημεία: Το συνέδριο εκλέγει πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος δε θα είναι πρωθυπουργός. Μετά τις εκλογές ο νέος εντολοδόχος πρωθυπουργός θα είναι ο πρωθυπουργός της νίκης. Ο νέος πρόεδρος διατηρεί όλες τις ευθύνες και εξουσίες που προβλέπονται από το καταστατικό, αλλά πρότεινε να θεσπιστεί και θέση αντιπροέδρου με συγκεκριμένες ευθύνες και αρμοδιότητες.