Η γη περιβάλλεται από ένα "σάβανο" δηλητήριου από το οποίο εξαρτώνται όλα τα ζωντανά πλάσματα. Το όζον,τύπος οξυγόνου με τρία άτομα, αντί των κανονικών δυο, είναι ιδιαίτερα τοξικό. Λιγότερο από το ένα εκατομμυριοστό του μπλε αερίου στην ατμόσφαιρα, είναι δηλητηριώδες για τον άνθρωπο. Κοντά στο επίπεδο του εδάφους είναι ένας ρυπαντής που συντελεί στο σχηματισμό του νέφους και της όξινης βροχής.Αλλά στη στρατόσφαιρα 15 - 50 χιλ. ψηλά στον ουρανό σχηματίζει το σωσίβιο στρώμα του όζοντος.Το όζον είναι το μόνο αέριο στην ατμόσφαιρα που μπορεί να φιλτράρει τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Είναι τόσο αραιό στη στρατόσφαιρα ώστε αν μαζευόταν όλο μαζί θα σχημάτιζε ένα δακτύλιο γύρω από τη γη με πάχος όσο η σόλα του παπουτσιού. Αν δεν υπήρχε αυτό το εύθραυστο φίλτρο,η υπεριώδης ακτινοβολία θα σκότωνε κάθε ζωή πάνω στη Γη.

Μικρή ποσότητα βλαβερής ακτινοβολίας διαπερνά αυτό το στρώμα κάνοντας αρκετή ζημιά, προξενώντας αρκετή ζημιά στο στρώμα του όζοντος. Είναι η κύρια αιτία του καρκίνου του δέρματος,, μιας ασθένειας που ευθύνεται για το θάνατο περίπου 12.000 ανθρώπων το χρόνο, μόνο στις ΗΠΑ. Εξασθενίζει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθώντας τους καρκίνους να εδραιώνονται και να αναπτύσσονται και αυξάνει την ευπάθεια σε έρπητες. Είναι η κύρια αιτία του καταρράκτη που τυφλώνει τουλάχιστον 12 εκατ. ανθρώπους στον κόσμο και μειώνει την όραση άλλων 18 εκατ.

O μεγαλύτερος κίνδυνος για το στρώμα του όζοντος προέρχεται από τους CFCs, εξαιρετικά χρήσιμα και πολλαπλών εφαρμογών χημικά που για χρόνια θεωρούνταν θαυματουργές ουσίες. Αδρανείς και εξαιρετικά σταθερές, ούτε εύφλεκτες, ούτε δηλητηριώδεις, εύκολες στην αποθήκευση και φτηνές στην παραγωγή, φαίνονταν να είναι σχεδιασμένες για το σύγχρονο κόσμο και συνέβαλαν κατά πολύ στη διαμόρφωσή του. Πρώτα αναπτύχθηκαν ως ψυκτικά κι έκτοτε έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη διάδοση των ψυγείων και των κλιματιστικών.Πρωτοχρησιμοποιήθηκαν ως προωθητές αερίων στο β παγκόσμιο πόλεμο, στον ψεκασμό εντόμων κατά της ελονοσίας και διαφοροποιήθηκαν για να υποστηρίξουν την παραγωγή πλήθους προϊόντων από φάρμακα, μέχρι βερνίκια για έπιπλα και σπρέι που... χαρίζουν "φρεσκάδα και σεξ απίλ". Χρησιμοποιήθηκαν για την εκτόξευση αφρού με χρήση στα έπιπλα, μονώσεις, χαλιά κ. ά. Αναμφισβήτητα βοήθησαν και στην επανάσταση των ηλεκτρονικών υπολογιστών,αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον καθαρισμό λεπτεπίλεπτων κυκλωμάτων, χωρίς να προξενούν ζημιά στις πλαστικές βάσεις. Η σταθερότητα όμως που κάνει αυτές τις ενώσεις τόσο χρήσιμες, τους επιτρέπει να προσβάλλουν το στρώμα του όζοντος. Παρασύρονται προς τα πάνω κάνοντας περίπου οχτώ χρόνια να φτάσουν στη στρατόσφαιρα. Εκεί μπορούν να ζήσουν για ένα αιώνα περίπου. Καθώς διασπώνται, με την έντονη υπεριώδη ακτινοβολία αποδεσμεύουν χλώριο, που αντιδρά με το όζον μετατρέποντάς το σε κοινό οξυγόνο. Το χλώριο λειτουργεί σαν καταλύτης. Το ίδιο δεν υφίσταται κάποια αλλαγή. Ετσι κάθε μόριο CFCs επιζεί καταστρέφοντας χιλιάδες μορίων όζοντος.

Μια τρύπα στο στρώμα του όζοντος ανοίγει κάθε άνοιξη πάνω από την Ανταρκτική, μεγέθους ίσου με τις ΗΠΑ και βάθους σαν το όρος Εβερεστ. Η ανακάλυψή της εξέπληξε τους πάντες. Τον Οκτώβρη του 1982 ο δρ. J. Farman και μια ομάδα ερευνητών έκαναν τις συνηθισμένες μετρήσεις στην επιστημονική βάση Halley Bay,όταν βρήκαν ότι πολύ από το όζον στον ουρανό είχε εξαφανιστεί. Κάτι απρόβλεπτο. Οι μετρήσεις από το δορυφόρο Nimbus 7 έδειξαν ότι κάτι τέτοιο δε συνέβαινε. Υπέθεσαν ότι τα πολυχρησιμοποιημένα όργανα μετρήσεων, μπορεί να έκαναν λάθος. Ομως μια δεύτερη έκπληξη τους περίμενε όταν το 1983 και 1984 με νέα όργανα εντόπισαν ακόμα λιγότερο όζον. Δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Nature. Από τη NASA επανεξέτασαν τα στοιχεία του δορυφόρου διαπιστώνοντας ότι τα όργανά του είχαν καταγράψει την ίδια μαζική εξάντληση όζοντος. Αλλά είχαν προγραμματιστεί να απορρίπτουν τα ευρήματα αυτά σαν ψευδή, προτού δοθούν για έρευνα. Ευτυχώς είχαν κρατηθεί στη μνήμη των υπολογιστών. Τα επόμενα έτη η τρύπα μεγάλωσε. Στις 5 - 10 - 87 το συνολικό ποσό όζοντος πάνω από την τοποθεσία Halley Bay ήταν λιγότερο από το μισό πριν το άνοιγμα της τρύπας. Ταυτόχρονα 150 επιστήμονες από 19 οργανισμούς συγκεντρώθηκαν στην Puenta Arenas της Χιλής, τη νοτιότερη πόλη του κόσμου για να εντοπίσουν τα αίτια του φαινομένου. Δυο αεροσκάφη διέσχισαν 175.000 χιλιόμετρα στην περιοχή της τρύπας του όζοντος κάνοντας μετρήσεις που απέδειξαν την ευθύνη των χλωροφθορανθράκων. Το Γενάρη και το Φλεβάρη του 1989 οι επιστήμονες έκαναν ένα άλλο πείραμα για να διαπιστώσουν αν υπήρχε τρύπα όζοντος πάνω από τον αρκτικό κύκλο. Βρήκαν ότι οι συνθήκες ήταν ίδιες μ' αυτές της Ανταρκτικής και συμπέραναν ότι η καταστροφή έπαιρνε επικίνδυνες διαστάσεις.

Στο μεταξύ μια τρίτη επιστημονική ομάδα απέδειξε το 1988 ότι το όζον εξασθενεί και πέρα από τους πόλους. Η πιο ισχυρή ένδειξη έξω από την Ανταρκτική, προέρχεται από το βόρειο ημισφαίριο και μεταξύ 30 - 64 μοίρες. Το μεγαλύτερο μέρος της εύκρατης ζώνης που καλύπτει την Ευρώπη, σχεδόν όλη την κατοικημένη Β. Αμερική, την τ. Σοβ. Ενωση, τη Β. Κίνα, τη Β. και Ν. Κορέα και Ιαπωνία. Οι επιστήμονες βρήκαν ότι το στρώμα του όζοντος είχε μειωθεί 1% τα καλοκαίρια και 4% τους χειμώνες μεταξύ 1969 - 1986. Η εξασθένιση αυξάνει με το γεωγραφικό πλάτος, έτσι όσο πιο βόρεια πηγαίνει κανείς τόσο λιγότερο όζον υπάρχει. Η καταστροφή αυτή είχε διπλάσια τιμή απ' αυτήν που προηγουμένως είχαν προβλέψει τα προγράμματα των Η/Υ. Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι το όζον είχε αραιωθεί κατά 5% σ' όλο το χρόνο σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη νοτιότερα των 60 μοιρών. Ούτε αυτό είχαν προβλέψει οι Η/Υ. Στο στόχαστρο πλέον οι χημικές ενώσεις που καταστρέφουν το όζον. Το πρόγραμμα για το περιβάλλον του Οργανισμού Ενωμένων Εθνών εργάζεται πάνω στο ζήτημα από το 1975. Αν και δυο επιστήμονες, ο Σ. Ρόουλαντ και ο Μ. Μολίνα, από νωρίς είχαν κάνει σημαντικές εργασίες, η διεθνής πρόοδος είναι αργή. Το 1985 η Σύμβαση της Βιέννης επικεντρώνει στην έρευνα και την ανταλλαγή και δε θέτει συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία του όζοντος.

Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ το 1987 και συμφωνείται μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς να περιοριστεί η χρήση χλωροφθορανθράκων κατά 50%. Μια περίπλοκη συμφωνία γιατί έπρεπε να ληφθεί υπόψη η κατάσταση στον Τρίτο Κόσμο. Δυο χρόνια μετά, 81 χώρες συμφώνησαν κατ' αρχήν, να περιορίσουν τις ουσίες αυτές μέχρι το 2000. Τον Ιούνη του 1990 στο Λονδίνο έγινε ακόμα μεγαλύτερο βήμα. Οχι μόνο συμφωνήθηκε να σταματήσουν τη χρήση τους τελείως (13 υποσχέθηκαν να τους καταργήσουν μέχρι το 1997) αλλά να περιορίσουν κι άλλες χημικές ενώσεις που καταστρέφουν το όζον. Ειδικό ταμείο δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τις υπανάπτυκτες χώρες για να χρησιμοποιήσουν σύγχρονες τεχνολογίες (φυσικά το πρόβλημα των χωρών αυτών όπως έχουμε αναλύσει σε παλιότερα σημειώματα δεν είναι η σύγχρονη τεχνολογία, αλλά η καταλήστευσή τους από τις πολυεθνικές). Κλείνοντας, να σημειώσουμε ότι, ακόμα κι αν τα χημικά που καταστρέφουν το όζον εξαλειφτούν, θα χρειαστούν 100 χρόνια για να επιστρέψουν στην ατμόσφαιρα οι συνθήκες που επικρατούσαν πριν το 1986.