"Οταν άρχισα να γνωρίζω ένα παιδί που έκανε μια κάπως άστατη ζωή, αυτό μου άρεσε σαν ιδέα, ήθελα να τη ζήσω κι εγώ αυτή τη ζωή, να δοκιμάσω. Αυτός πήγαινε ό,τι ώρα ήθελε σπίτι του, έπινε αλκοόλ, δε λογάριαζε κανένα. Ηταν όλα αυτά που εγώ δεν έκανα. Ηταν συνομήλικός μου και ο πρώτος μου δεσμός. Οχι, δε μου έδωσε εκείνος χάπια. Τα πήρα εγώ από το παντελόνι του, μια μέρα που κοιμόταν... Πήγαινα σπίτι του, καθόμουν με τη μητέρα του, μιλάγαμε. Μια μέρα που η μητέρα του έλειπε και τον είχε πάρει ο ύπνος, γιατί είχε πιει πολλά χάπια και ούζο, έβγαλα το μπουκαλάκι από το παντελόνι του και δοκίμασα...

Οχι, δε μου είχε πει να μην πάρω χάπια. Αλλωστε, αυτός έκανε πως δεν παίρνει τίποτα. Ομως εγώ είχα δει κάποιες περίεργες κινήσεις με τους φίλους του, δε χρειαζόταν και πολύ να το καταλάβω, ότι κάτι συμβαίνει. Οταν έπαιρνε αυτά τα χάπια, η συμπεριφορά του άλλαζε. Οταν τα πίνει ένας φυσιολογικός άνθρωπος έχει τρόμο, φοβάται με τις περίεργες και απότομες κινήσεις, διαστέλλεται η κόρη των ματιών του, που μεγαλώνει πάρα πολύ, δεν βλέπει καλά, βλέπει θαμπά, έχει παραισθήσεις.

Οχι, δεν πιστεύω ότι ήταν το παιδί αυτό που με ώθησε στα ναρκωτικά - δεν έχει καμιά ευθύνη. Από τη στιγμή που ανακάλυψα ότι έκανε χρήση, εγώ είχα ολοκληρωτικά την ευθύνη, εγώ ήμουν που έκανα την κίνηση να τα πάρω... Δε συνέχισα πολύ με τα χάπια, έκανα χρήση ηρωίνης. Οταν σταμάτησα μ' αυτό το παιδί, γνώρισα κάποια άλλα παιδιά που ήταν πιο "εξελιγμένα"".

Και, βέβαια, για να πάρει ηρωίνη χρειαζόταν χρήματα...

"Στην αρχή, μου 'διναν οι γονείς μου - πριν ανακαλύψουν φυσικά ότι έκανα χρήση. Δεν είχαν χωρίσει όταν άρχισα, αλλά ήταν στα "προεόρτια", στη φάση "χωρίζουμε". Κάτι είχαν αρχίσει να υποψιάζονται για μένα, αλλά δεν μπορούσαν να το προσδιορίσουν. Το κατάλαβαν αργότερα, όταν άρχισα να παίρνω πράγματα από το σπίτι, γιατί δε μου έφτανε το χαρτζιλίκι. Αρχισα να πουλάω μαγνητόφωνα, ανεμιστήρες, καφετιέρες, να βρίσκει η μητέρα μου κάποια αντικείμενα στο σπίτι, όπως, λ.χ., κουταλάκια για σιρόπι, πρωτεϊνούχα υποκατάστατα, κοδεϊνούχα. Μου το έλεγε ότι παίρνω ναρκωτικά, αλλά εγώ δεν το παραδεχόμουν...

Πήγαμε σε γιατρό, αλλά τα χάπια που μου 'δωσε ο ψυχίατρος τα έπαιρνα με τις χούφτες για να κοιμάμαι το βράδυ - νόμιζα ότι "θα κάνω κεφάλι". Δεν ήμουν και πολύ μεγάλη τότε - 20 - 22 χρόνων... Το αποτέλεσμα ήταν να κοιμάμαι πάρα πολλές ώρες, να μην καταλαβαίνω τι γίνεται γύρω μου.

Το σχολείο το είχα παρατήσει - δεν ήμουν και σε θέση να πάω...

Μετά πήγα δύο χρόνια σε μια ιδιωτική σχολή. Θέλω ένα μάθημα ακόμα για να τελειώσω, να πάρω το πτυχίο"...

"Στην "Παρέμβαση" πήγα τον Ιανουάριο του 1995, αμέσως μόλις βγήκα από τη φυλακή. Ηταν η τέταρτη φορά που έμπαινα και έβγαινα, από το 1984. Την πρώτη φορά ήταν γιατί είχα σπάσει τη βιτρίνα ενός φαρμακείου. Είχα τέτοια ανάγκη να πάρω την ουσία, ήμουν τόσο εξαρτημένη, που δεν υπολόγιζα τίποτα. Τη δεύτερη γιατί είχα μπει σ' ένα κλεμμένο αυτοκίνητο, χωρίς να το ξέρω, την τρίτη και τέταρτη ήταν για κλοπές. Ημουν στον Κορυδαλλό. Η φυλακή μάλλον κακό μου έκανε, χειροτερεύεις, γιατί κει μέσα γίνεται χαμός. Μόνο σωφρονισμός δε γίνεται, βλέπεις κάθε καρυδιάς καρύδι, μέχρι και άτομα που έχουν κάνει φόνο. Τα χάπια και η ηρωίνη κυκλοφορούσαν μέσα"...

"Για δεκάξι χρόνια σχεδόν δεν έκανα καμιά προσπάθεια αποτοξίνωσης. Η μητέρα μου, όταν γνώρισε τα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ, το 1988, μου 'πε να πάω σε κάποια κοινότητα. Ομως εγώ δεν ήθελα ούτε να τ' ακούω αυτά. Δεν ήθελα να σταματήσω, δεν ήθελα να αντιμετωπίσω το πρόβλημά μου. Πώς επέζησα ύστερα από τόσα χρόνια; Ημουν τυχερή, δεν ήταν φαίνεται γραφτό μου να πεθάνω. Κάνα δυο φορές είχα πάρει περισσότερη δόση, παραλίγο να "φύγω", αλλά συνήλθα. Πως; Με μαλάξεις, φιλί της ζωής... Κινδύνεψα...

Το ότι περίμενα παιδί, αυτό ήταν κυρίως η αιτία, που αποφάσισα να μπω στο πρόγραμμα, πέρυσι. Εκανα πολιτικό γάμο με Πακιστανό. Ηξερε το πρόβλημά μου. Ο γάμος ήταν συμβατικός, αλλά, στην πορεία, όταν τον γνώρισα, υπήρξε μια συναισθηματική σχέση από μέρους του - από μένα μια συμπάθεια.

Την τελευταία φορά, έκανα τρία χρόνια φυλακή και έμεινα έγκυος σε μια άδεια που πήρα. Τότε έπαιρνα ακόμα ναρκωτικά. Ο πατέρας του παιδιού μου 'λεγε"θα πεθάνεις" - εκείνος δεν ήταν χρήστης. Ευτυχώς το παιδί είναι υγιέστατο. Τον άντρα μου, όμως, τον έχουν απελάσει από τότε. Αυτές τις μέρες θα ξανάρθει στην Ελλάδα, θα γνωρίσει και το παιδί του, που ποτέ δεν το είδε".

"Εμεινα έγκυος το '95. Ναι, το ήθελα το παιδί, με την έννοια ότι θα μπορούσα να είχα κάνει έκτρωση - αλλά δεν έκανα. Οταν μπήκα στην "Παρέμβαση", ήμουν πέντε μηνών έγκυος. Ηξερα ότι δεν υπήρχαν πια άλλα περιθώρια για μένα. Προηγούμενα έπαιξε ρόλο και η στάση της μητέρας μου, που δεν ανεχόταν πια να με βλέπει σ' αυτή την κατάσταση. "Η θα κάνεις κάτι για τον εαυτό σου ή να φύγεις από το σπίτι", μου είπε. Ηταν ένας τρόπος να με ωθήσει να πάω σε κοινότητα. Της είχαν υποδείξει να το κάνει αυτό από το πρόγραμμα, το σύλλογο οικογένειας, όπου έκαναν σεμινάρια στους γονείς... Υπήρχε, βέβαια, ο κίνδυνος για το χειρότερο. "Δε φοβάσαι στους δρόμους που θα είμαι;", ρώτησα μια μέρα τη μητέρα μου. "Κάθε μέρα σε κλαίω", μου απάντησε. "Κάθε μέρα κοιτάω τις εφημερίδες μήπως δω μέσα τ' όνομά σου γραμμένο". Στο στιλ "Παίζεις τη ζωή σου κορόνα - γράμματα, δεν ξέρω αν θα γυρίσεις το βράδυ στο σπίτι". Ετσι έμεινα στο δρόμο, πήγα σε κάποιους φίλους, ύστερα σ' ένα ξενοδοχείο στην πλατεία Βάθης. Χρήματα έβρισκα δουλεύοντας, ή με διάφορες παρέες...

Εκ των υστέρων, βλέπω ότι η πράξη της μητέρας μου με βοήθησε".

"Στην αρχή έκανα αποτοξίνωση. Οταν κάποιος μπαίνει στην κοινότητα, θεωρείται μικρό μέλος, σαν μικρό παιδάκι που ξεκινάει από την αρχή τη ζωή του. Μπήκα σε κάποια ομάδα. Ημαστε σαν ένα κοινόβιο, σ' ένα μεγάλο σπίτι, όπου κάποια κορίτσια και αγόρια κάνουν μια κοινή προσπάθεια. Η κοινότητα βρίσκεται στη Ραφήνα. Εκεί, στις ομάδες κάναμε εργασιοθεραπεία. Π.χ., στην ομάδα κουζίνας, τα παιδιά έχουν να μαγειρέψουν για πενήντα άτομα, στην ομάδα καθαριότητας να φροντίσουν όλο το σπίτι, στο λαχανόκηπο να καλλιεργήσουν, ύστερα υπάρχει η Γραμματεία, η διαχείριση. Και ειδήσεις βλέπαμε, και εφημερίδες διαβάζαμε και βιβλία στη βιβλιοθήκη... Υπήρχε ακόμα θεατρική ομάδα, στην οποία εγώ δε μετείχα.

Στη δική μας ομάδα είμαστε δέκα παιδιά, αγόρια και κορίτσια. Οι σεξουαλικές σχέσεις απαγορεύονται. Υπάρχουν τρεις βασικοί κανόνες στην κοινότητα:

Οχι βία, όχι σεξ, όχι ουσίες.

Με τα παιδιά στην ομάδα, αλλά και με τη βοήθεια του προσωπικού - γιατροί ψυχολόγοι κ.ά. - συζητάς τα προβλήματά σου, τι σε απασχολεί, τα βιώματά σου από την παιδική ηλικία, τους φόβους που θα έχουμε στη συνέχεια. Ηταν για μένα ό,τι πιο δημιουργικό εκεί, με βοήθησε να ξεπεράσω κάποια πράγματα και τα έχω όσα κέρδισα σαν εφόδιο και για σήμερα. Με τα άλλα παιδιά, αναπτύξαμε φιλικές σχέσεις, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα... Μέσα στα πλαίσια της κοινότητας σιγά σιγά "μεγαλώνεις" και φτάνεις να γίνεις σύμβουλος στην κοινότητα. Βοηθάς τα άλλα παιδιά που έρχονται για πρώτη φορά, τα ενημερώνεις για το τι γίνεται στην κοινότητα. Οταν κάναμε ανοιχτό σπίτι, κάθε Πάσχα, Χριστούγεννα - πήγαιναν οι γονείς, τα αδέλφια, μαζεύονταν με τα παιδιά και συζητούσαν κάποια προβλήματα που μπορεί να έχουν στη σχέση τους. Αυτό μετά το δέκατο μήνα, όταν γίνεις "μεγάλο μέλος", μπορείς να κάνεις τέτοια γκρουπ. Το λιγότερο που μένεις στην κοινότητα είναι δέκα μήνες, το περισσότερο δεκαοκτώ. Εγώ έμεινα δεκάξι μήνες.

Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζεις, όταν βγαίνεις έξω, είναι το πώς σε βλέπει ο κόσμος, ιδίως αυτοί που σε ήξεραν πριν, που ήξεραν ότι έκανες χρήση. Εγώ το αντιμετωπίζω αυτό συνέχεια, δίνω στον άλλο να καταλάβει ότι δεν είμαι πια η ίδια μ' αυτήν που ήμουνα πριν ένα χρόνο. Ομως στην Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα, περισσότερο από αλλού.

Ενα άλλο πρόβλημα είναι η εργασία, κάτι που πρέπει να βρούμε μόνοι μας, ψάχνοντας, με γνωριμίες... δεν είναι εύκολο, η ανεργία έχει μεγαλώσει. Εγώ νοίκιασα και κάποιο σπίτι τώρα για να φύγω από τη μητέρα μου. Το θεώρησα απαραίτητο, γιατί πιστεύω ότι είναι βόλεμα να μένω με τη μητέρα μου. Θα πρέπει μετά από τόσα χρόνια να κάνω και γω κάτι, να πάρω τη ζωή στα χέρια μου να αναλάβω τις ευθύνες μου, κάτι που δεν έκανα ποτέ μου.

Η ύπαρξη του παιδιού μου μου δίνει δύναμη. Ισως υπάρξει κάποια συνέχεια και στη σχέση με τον πατέρα του... δεν ξέρω ακόμα.

Το παιδί γεννήθηκε στην κοινότητα, το βάφτισε ένας από τους νέους της κοινότητας. Εμενε μαζί μου. Ολοι το αγαπάνε, έχει πολλούς "θείους".

Η μητέρα μου με βοηθάει πολύ σ' αυτή τη φάση. Αμα εργαστώ, θα πηγαίνω το παιδί σε παιδικό σταθμό. Για την ώρα, μαζεύω κάποια χρήματα, δεν τα έχω βάλει ακόμα τα πράγματα σε μια σειρά... καλούμαι να αντιμετωπίσω τη ζωή μόνη μου"...

"Πιστεύω σήμερα ότι το πρόβλημά μου ήταν περισσότερο πρόβλημα επικοινωνίας. Ημουνα πολύ απομονωμένη. Φοβόμουνα τον κόσμο. Ναι, παρόλο που είχα παρέες... Δε σου προσφέρουν τίποτα αυτές οι παρέες. Κάποιες ώρες ψεύτικες μόνο. Καφετερίες... Πώς να υπάρξει επικοινωνία, με ποιες προϋποθέσεις, υπό ποιες συνθήκες; Στην καφετερία δεν μπορούσαμε καν να συζητήσουμε - στην κατάσταση που βρισκόμαστε! Ενώ με τα παιδιά που είμαστε φίλοι στην κοινότητα μπορούμε να συνεννοηθούμε, να βρούμε κάποια λύση. Πριν, δεν υπήρχε κάτι τέτοιο - γινόταν χαβαλές...

Είχε παίξει ρόλο η ανεργία, η ανία, η έλλειψη κάποιων στόχων, κάποιων ενδιαφερόντων. Ηθελα να βρω κάτι καινούριο και βρήκα αυτό - η εμπειρία για την εμπειρία... Δε νομίζω ότι ήταν ο χωρισμός των γονέων μου - τόσα ζευγάρια χωρίζουν και τα παιδιά δε γίνονται χρήστες!

Ούτε είχα οικονομικά προβλήματα. Είχα όμως σαν παιδί κάποιες ανησυχίες, κάποιες ανασφάλειες, κάποια ερωτηματικά. Πριν, δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους, ούτε με τους γονείς μου. Σήμερα η σχέση με τη μητέρα μου και με άλλους ανθρώπους είναι σίγουρα καλύτερη...

...Πάντα υπάρχει κάποια βαθύτερη αιτία - δεν πιστεύω ότι μόνο από αδυναμία μπορεί κανείς να γίνει χρήστης. Πρέπει να το ψάξει κανείς, να το βρει ο ίδιος.

Ισως τα παιδιά που γίνονται χρήστες να είναι πιο ευαίσθητα. Αυτό ίσχυε παλιότερα, που οι χρήστες προέρχονταν από τα πιο φτωχά στρώματα. Τώρα είναι απ' όλα τα κοινωνικά στρώματα. Νομίζω, όμως, ότι κοινός παρονομαστής είναι η έλλειψη επικοινωνίας, οι φόβοι της παιδικής ηλικίας, η ασυνεννοησία, προβλήματα οικογενειακά, ανασφάλειες, ανία, μιζέρια... Δε δουλεύεις, δεν ξέρεις τι να κάνεις, ψάχνεις να βρεις κάτι άλλο"...

Επιμέλεια:

Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ