Την Τρίτη συμπληρώνονται ακριβώς έξι μήνες από την ημέρα που χτύπησε ο Εγκέλαδος την Αττική, προκαλώντας το θάνατο 160 ανθρώπων και πολλές ζημιές σε δεκάδες χιλιάδες κτίρια κατοικιών ή επαγγελματικών χώρων.Εξι μήνες από τότε και οι σεισμόπληκτοι βιώνουν ακόμη μέρες ταλαιπωρίας και μια άθλια πραγματικότητα, καθώς οι πομπώδεις κυβερνητικές εξαγγελίες αποδείχτηκαν «άσφαιρες». Πρόκειται για κυβερνητικό εμπαιγμό, καθώς:

• Πάνω από 65.000 οικογένειες μένουν σε επικίνδυνα οικήματα - χαρακτηρισμένα «κίτρινα» - αφού δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν στέγαση στα 6.500 λυόμενα που στήθηκαν τελικά, ούτε σε ενοίκιο ή σε συγγενικά τους πρόσωπα, ώστε να ζητήσουν το επίδομα ενοικίου ή συγκατοίκησης.
• Και τα περιβόητα αυτά επιδόματα ενοικίου ή συγκατοίκησης χορηγούνται με το «σταγονόμετρο», αφού γύρω στις 9.000 οικογένειες δεν έχουν πάρει τα επιδόματα αυτά ούτε για το πρώτο τρίμηνο μετά το σεισμό! Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων (ΥΑΣ) του ΥΠΕΧΩΔΕ, μέχρι τις 28 Φλεβάρη είχαν υποβάλλει αιτήσεις για τα επιδόματα αυτά (για το πρώτο τρίμηνο) 28.460 οικογένειες και από αυτές είχαν πληρωθεί μόνο οι 19.860. Για τις επιδοτήσεις του δεύτερου τριμήνου αντίστοιχα είχαν υποβληθεί 8.818 αιτήσεις και είχαν πληρωθεί μόνο 1.253 επιδοτήσεις. Το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει διαθέσει μέχρι τώρα για τις επιχορηγήσεις αυτές μόνο 5,5 δισ. δρχ. περίπου.
• Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα για όσους θέλουν να επισκευάσουν ή ανακατασκευάσουν τα σπίτια τους με την ανεπαρκέστατη στεγαστική συνδρομή που ενέκρινε η κυβέρνηση. Τη στιγμή που υπάρχουν 88.784 κτίρια χαρακτηρισμένα «κίτρινα» και 6.519 χαρακτηρισμένα «κόκκινα» μέχρι τη 1 Μάρτη, σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία της ΥΑΣ, έχουν εγκριθεί μόνο 214 άδειες για επισκευή των πρώτων και 281 για ανακατασκευή των δεύτερων!

Οι καθυστερήσεις στον τομέα αυτόν είναι τραγικές. Κυρίως οφείλονται στη φοβερή γραφειοκρατία που έχει επιβάλει, προφανώς σκόπιμα, η κυβέρνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί φάκελοι που υποβάλλονται, κρίνονται ως ανεπαρκείς, ακόμη και αν δεν περιέχουν την αμοιβή του μηχανικού, κάτι που είναι φυσιολογικό, καθώς η αμοιβή αυτή καθορίζεται από τον προϋπολογισμό των επισκευών, ο οποίος όμως συνήθως αλλάζει προς τα κάτω, όταν γίνεται ο έλεγχος του φακέλου και η αυτοψία από τους ΤΑΣ και τα ΓΑΣ.

Ενα άλλο «αγκάθι» πρέπει ίσως να αναζητηθεί και στο γεγονός ότι δεν έχει ξεκαθαριστεί το θέμα της ποινικής ευθύνης των μηχανικών για τα έργα - με κυβερνητική ευθύνη ασφαλώς - με αποτέλεσμα πολλοί μηχανικοί να διστάζουν να υπογράψουν μελέτες για τις επισκευές. Πολύ περισσότερο που αν θελήσουν να κάνουν καλά τη δουλιά τους και να υποβάλλουν μελέτες για την ενίσχυση των σεισμοπλήκτων σπιτιών - και όχι απλώς για την επισκευή τους - τότε οι μελέτες αυτές εγκρίνονται μεν, αλλά η στεγαστική συνδρομή περιορίζεται μόνο σ' ό,τι αφορά στην επισκευή, που μάλιστα καθορίζεται από τα ανεπαρκή τιμολόγια που θεσπίστηκαν... Η εικόνα αυτή δεν αλλάζει, παρά την καθυστερημένη και προεκλογικού χαρακτήρα απόφαση της κυβέρνησης να μη ζητά την προσκόμιση τίτλων ιδιοκτησίας και μελέτη μηχανικού, όταν πρόκειται για επισκευές σε τοίχους και για ελαφρές βλάβες στο φέροντα οργανισμό που δεν υπερβαίνουν τα 2.000.000 δρχ. ανά ιδιοκτησία. Η ανακοίνωση αυτή ήρθε εκ των υστέρων, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς που έχουν ελαφρές ζημιές έχουν ήδη ξεκινήσει να τις φτιάχνουν χωρίς να περιμένουν τη στεγαστική συνδρομή. Αντίθετα οι 90.000 ιδιοκτήτες «κίτρινων» σπιτιών με τις σοβαρές ζημιές θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν το βραχνά της γραφειοκρατίας.

Κανείς ακόμη δεν έχει πάρει σεισμοδάνειο για να φτιάξει το σπίτι του, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, καμιά τράπεζα δε δέχεται να τα δώσει, με την επίκληση νομικών κενών. Μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί από τα ΤΑΣ μόνο 495 δάνεια (για επισκευές και ανακατασκευές), αλλά δεν έχει εκταμιευτεί κανένα! Ετσι, όποιοι θέλουν να φτιάξουν γρήγορα τα σπίτια τους αναγκάζονται να βάλουν όλο το ποσόν από την τσέπη τους ή να καταφύγουν στις τράπεζες, ζητώντας άλλου είδους δάνεια (καταναλωτικά κλπ) με τους υπέρογκους τόκους.

Ομως και στην περίπτωση που κάποιος «ευτυχήσει» να πάρει κάποια στιγμή το περιβόητο σεισμοδάνειο, θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να το συμπληρώσει κατά ένα σημαντικό ποσό, καθώς τα τιμολόγια που όρισε η κυβέρνηση (και βάσει των οποίων τα ΤΑΣ καθορίζουν το ύψος του δανείου) είναι ανεπαρκέστατα. Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι καμία τράπεζα δε δέχεται να δώσει συμπληρωματικό επισκευαστικό δάνειο με το αιτιολογικό ότι δεν μπορεί να υποθηκεύσει κτίριο που είναι χαρακτηρισμένο «κίτρινο»!

Χιλιάδες επαγγελματίες και βιοτέχνες - και ακόμη περισσότεροι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις τους - βρίσκονται σε απόγνωση, αφού όσα είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση για την αποκατάσταση των σεισμόπληκτων επαγγελματικών χώρων - όπως οι ίδιοι κατάγγειλαν πριν λίγες μέρες, σε εκδήλωση στο ΕΒΕΑ - τα «πήρε όλα πίσω»! Είναι χαρακτηριστικό ότι καμία τράπεζα δεν έχει χορηγήσει σ' αυτούς ούτε ένα σεισμοδάνειο για κεφάλαια κίνησης, για αποκατάσταση των ζημιών και για τα κατεστραμμένα εμπορεύματα. Επίσης, όπως καταγγέλθηκε στην ίδια εκδήλωση, παρ' όλες τις υποσχέσεις της κυβέρνησης η ΔΕΗ διέκοψε από πολλούς σεισμόπληκτους επαγγελματίες την παροχή και πλήρωσαν τόκους για καθυστέρηση πληρωμών, η ΕΥΔΑΠ σε πολλές περιπτώσεις δεν τους έχει συνδέσει ακόμη με το δίκτυο, ενώ δεν υπήρξε αναστολή πληρωμής του ΦΠΑ. Αν καιέχουν καταγραφεί 5.200 επαγγελματικά κτίρια με ζημιές («κίτρινα») και άλλα 400 κατεδαφιστέα («κόκκινα»), έχουν κατατεθεί μόνο 218 αιτήσεις για στεγαστική συνδρομή επισκευής των «κίτρινων», από τις οποίες έχουν εγκριθεί οι 56 και μόλις 29 για ανακατασκευή των «κόκκινων», από τις οποίες έχουν εγκριθεί οι 9...

• Με «βήματα χελώνας» προχωρά και η κατεδάφιση των κτιρίων που έχουν χαρακτηριστεί ως «επικινδύνως ετοιμόρροπα». Το γκρέμισμα αυτών των σπιτιών είχε διακοπεί για δύο περίπου μήνες, καθώς είχαν σταματήσει οι πληρωμές προς τις Νομαρχίες που έχουν αναλάβει το έργο αυτό και ξανάρχισε μόλις πριν λίγες μέρες.

Για όλους αυτούς τους λόγους - και άλλους ακόμη πολλούς - η κατάσταση στις σεισμόπληκτες περιοχές χαρακτηρίζεται ως απελπιστική και δίκαια προκαλεί την αγανάκτηση των σεισμοπλήκτων και τις αγωνιστικές τους κινητοποιήσεις. Πολύ περισσότερο, όταν - όπως απέδειξε και η καθίζηση προ ημερών της πολυκατοικίας στον Πειραιά - πολλά από τα κτίρια που έχουν αποχαρακτηριστεί (έγιναν «πράσινα» από «κίτρινα» και «κόκκινα», προφανώς για να γλιτώσει η κυβέρνηση μερικά κονδύλια) κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να μετατραπούν σε τάφο των ενοίκων τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους δευτεροβάθμιους ελέγχους έχουν αποχαρακτηριστεί τουλάχιστον 8.000 «κόκκινα» κτίρια (από 15.000 περίπου μειώθηκαν σε 6.519) και χιλιάδες άλλα από «κίτρινα» - όπως στη συγκεκριμένη πολυκατοικία του Πειραιά - έγιναν «πράσινα»...

Στα εργοστάσια της «Ρικομέξ», της «Φαράν», του «Φουρλή» αλλά και σε άλλα 28 κτίρια (βιοτεχνίες, πολυκατοικίες και μονοκατοικίες) έχασαν τη ζωή τους 160 άνθρωποι το απομεσήμερο της 7ης Σεπτέμβρη 1999. Ηταν αναμφισβήτητα το πιο οδυνηρό κομμάτι της μεγάλης τραγωδίας. Ο σεισμός ήταν μεγέθους 5,9 Ρίχτερ, αλλά στάθηκε ικανός για να σωριάσει στην κυριολεξία αυτά τα κτίρια που έγιναν τάφος για τους 160 δύστυχους. Ηταν φυσικό επακόλουθο η κατάρρευση αυτών των κτιρίων ή είχαμε να κάνουμε με «χάρτινες» κατασκευές που δεν άντεξαν; Ευθύνεται μόνο το φυσικό φαινόμενο του σεισμού ή και αυτοί - ιδίως αυτοί - που τα κατασκεύασαν, τα επέκτειναν, τα τροποποίησαν και ήταν υπεύθυνοι για τη συντήρησή τους;

Από τις πρώτες μέρες, το ΥΠΕΧΩΔΕ ανακοίνωσε ότι το κάθε κτίριο θα διερευνηθεί ξεχωριστά για να διαπιστωθεί τι έφταιξε. Μάλιστα, συνέστησε μια επιτροπή από 13 επιστήμονες που έχει αντικείμενο «τον έλεγχο εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας και τη διερεύνηση των αιτιών κατάρρευσης των κτιρίων». Απαρτίζεται από 4 στελέχη του ΥΠΕΧΩΔΕ, 4 καθηγητές Πολυτεχνικών Σχολών, 2 πραγματογνώμονες του ΥΠΕΧΩΔΕ στο σεισμό του Αιγίου, έναν επιστημονικό συνεργάτη του ΕΜΠ, έναν εκπρόσωπο του ΤΕΕ και έναν ανεξάρτητο επιθεωρητή τεχνικών έργων.

Ομως, αν και έχουν περάσει 6 μήνες, όχι μόνο δεν υπάρχει πόρισμα, αλλά όλα δείχνουν ότι θα περάσει πολλαπλάσιο χρονικό διάστημα μέχρις ότου ανακοινωθούν τα όποια συμπεράσματα.

Οι συγγενείς των θυμάτων βρίσκονται εντελώς δικαιολογημένα σε αναβρασμό, αφού η διενέργεια του ελέγχου για την κατάρρευση των «χάρτινων» κτιρίων και η αντίστοιχη δικαστική διερεύνηση για την απόδοση ευθυνών βρίσκονται ακόμα στα σπάργανα. Σύμφωνα με δικαστικούς κύκλους, η ειδική ανακρίτρια που έχει αναλάβει το έργο αυτό δεν μπορεί να εντοπίσει ποινικές ευθύνες συγκεκριμένων προσώπων, εφόσον δε συνταχτούν πρώτα τα πορίσματα της ειδικής επιτροπής του ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς με βάση αυτά τα στοιχεία θα μπορούσε να συντάξει τα κατηγορητήρια κατά συγκεκριμένων προσώπων, δηλαδή εργολάβων, μηχανικών, υπεύθυνων πολεοδομίας κ.ά. Ομως, οι εργασίες αυτής της επιτροπής προχωρούν με ρυθμούς χελώνας, ενώ υπάρχουν συγκεκριμένες καταγγελίες για πιέσεις και μεθοδεύσεις έτσι ώστε το πόρισμα όχι μόνο να καθυστερήσει, αλλά και «να ρίξει στα μαλακά» τους πραγματικούς υπεύθυνους, όπως άλλωστε έγινε και με τα αντίστοιχα πορίσματα για τις καταρρεύσεις των δύο κτιρίων στους σεισμούς του Αιγίου. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Επιτροπή αυτή δεν έχει στη διάθεσή της όλους τους φακέλους με τις μελέτες και τις οικοδομικές άδειες... Κάποιοι φρόντισαν να εξαφανίσουν μερικούς.

Στο φύλλο της Τρίτης ο «Ρ» θα δημοσιεύσει συνέντευξη με το δικηγόρο των θυμάτων της «Ρικομέξ», ο οποίος κάνει σοβαρότατες καταγγελίες για σκόπιμη καθυστέρηση, μεθοδεύσεις αλλά και πιέσεις που ασκούνται.