ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.-

Εγκληματική και σκοταδιστική χαρακτήρισε την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) για κατεδάφιση του μεγαλύτερου μέρους των Φυλακών του Γεντί Κουλέ, ο Δημήτρης Γόντικας,μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, που χτες το πρωί επισκέφτηκε το χώρο μαρτυρίου και θυσίας χιλιάδων αγωνιστών της νεότερης ιστορίας της χώρας και υπογράμμισε πως οι κομμουνιστές θα είναι πρωταγωνιστές της πιο αποφασιστικής υπεράσπισης του σύγχρονου αυτού μνημείου.

Ο Δ. Γόντικας,συνοδευόμενος από το γραμματέα της ΚΟΘ και μέλος της Γραμματείας της ΚΕ, Θ. Κωνσταντινίδη,τον βουλευτή Γιάννη Κατσαρό και την υπεύθυνη Πολιτισμού της ΚΟΘ, Σ. Μωυσίδου,χτες το πρωί επισκέφτηκε το Γεντί Κουλέ και είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τους υπεύθυνους και τους εργαζόμενους στο μνημείο. Η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ περπάτησε στους θαλάμους, τα κελιά της απομόνωσης, τους κοινόχρηστους χώρους, εκεί όπου χιλιάδες αγωνιστές πολιτικοί κρατούμενοι βασανίστηκαν και θυσιάστηκαν για τα ιδανικά τους. Στους χώρους που ξαναζωντανεύουν οι σκοτεινότερες περίοδοι της νεότερης ιστορίας του τόπου, της Μεταξικής δικτατορίας, της Κατοχής, του εμφυλίου και της χούντας.

Οι φυλακές του Γεντί Κουλέ πρωτολειτούργησαν πριν περίπου 100 χρόνια. Το 1989 σταμάτησε η χρήση τους και το μνημείο παραδόθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης στο υπουργείο Πολιτισμού. Εχει 3 θαλάμους, όπου μέχρι και τα τελευταία χρόνια οι κρατούμενοι ζούσαν μέσα σε άθλιες συνθήκες. Ενα μέρος των Φυλακών το κατέστρεψαν οι Γερμανοί λίγο πριν φύγουν και όπως δηλώνει η Ε. Σαραφειανού,πολιτικός υπομηχανικός, "τα σημάδια στους τοίχους, οι σιδερένιοι κρίκοι, μαρτυρούν πως το χρησιμοποιούσαν σαν χώρο βασανιστηρίων". Είναι ένα κτίριο εγκαταλειμμένο. Τα κελιά της απομόνωσης ακόμη και σήμερα είναι τρομακτικά, αποπνικτικά, με κυρίαρχη την μπόχα. Τα μαγειρεία και οι κοινόχρηστοι χώροι μαρτυρούν την αθλιότητα και το απαρχαιωμένο σωφρονιστικό σύστημα της χώρας μας μέχρι και τις αρχές τις δεκαετίας που ζούμε.

Από το 1990 που ξεκίνησαν οι εργασίες στο μνημείο, οι υπεύθυνοι της 9ης Εφορίας Β.Α. και οι εργαζόμενοι που δουλεύουν με εποχιακές συμβάσεις, εργάζονται εντατικά. Ηδη έχει ολοκληρωθεί το σύνολο της μελέτης για την αναστήλωση του μνημείου και υποβλήθηκε στο ΚΑΣ για έγκριση. Οπως δηλώνει όμως ο Φ. Ωραιόπουλος,αρχιτέκτονας μελετητής, καθυστερεί αδικαιολόγητα η έγκριση, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αξιοποιήσουν τα κονδύλια που δίνονται από το υπουργείο. Επίσης, σημειώνει ότι η χρησιμοποίηση εποχιακών εργατών δημιουργεί πρόβλημα στην ποιότητα της δουλιάς, γιατί οι εργασίες απαιτούν εξειδίκευση. Για να προχωρήσουν θέλουν 25 - 30 μόνιμους εργαζόμενους και την πρόσληψη άλλων τόσων εποχιακών για τους καλοκαιρινούς μήνες.

Αναφερόμενος αναλυτικότερα στην πρόταση της αρμόδιας υπηρεσίας για τη διατήρηση και τις νέες χρήσεις του Επταπυργίου, ο Φίλιππος Ωραιόπουλος σημείωσε: "Θεωρούμε ότι η νεότερή μας ιστορία είναι πολύτιμο στοιχείο και για τις αρνητικές πλευρές και για τις θετικές του και από αυτή την άποψη υποστηρίζουμε ότι το μνημείο πρέπει να μείνει ως χώρος σεβασμού στο εσωτερικό του, να μην αποκτήσει δηλαδή έναν χαρακτήρα εκδηλώσεων πολιτιστικών σαν αυτές που ζούμε τα καλοκαίρια στην Ελλάδα, αλλά να έχει μια άλλη πτυχή, αυτή που έχει η ιδιαιτερότητά του. Αυτό πρέπει να κρατήσουμε και αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε. Την ιδιαίτερη σχέση που έχει με τη νεότερή μας Ελλάδα. Το μετασχηματισμό του Επταπυργίου από ένα κολαστήριο, σε χώρο που να παράγει αντιλήψεις σύγχρονες και κριτικής για κάθε μορφή αυθαίρετης άσκησης εξουσίας".

Στο μεταξύ πληθαίνουν οι φωνές που αντιδρούν στην απόφαση του ΚΑΣ και απαιτούν από τον υπουργό Πολιτισμού και την κυβέρνηση να μην υιοθετήσει την απαράδεκτη και ανιστόρητη αυτή απόφαση. Χτες η Ενωση Δημοσιοϋπαλληλικών Οργανώσεων Θεσσαλονίκης (ΕΔΟΘ), ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης, η Ομοσπονδία Βιοτεχνικών Σωματείων Θεσσαλονίκης και το Εργατικό Κέντρο της πόλης, με ανακοινώσεις τους απαιτούν την επανεξέταση του θέματος και καλούν το ΥΠΠΟ να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη μετατροπή και αξιοποίηση του χώρου ως ιστορικό μνημείο της σύγχρονης ιστορίας του τόπου.

Αντιδράσεις όμως εμφανίζονται καθημερινά και από εκατοντάδες ανθρώπους, τόσο της Θεσσαλονίκης όσο και άλλων πόλεων, που πέρασαν ως πολιτικοί κρατούμενοι από το κολαστήριο του Επταπυργίου, που γνώρισαν τη βαρβαρότητα των ντόπιων και ξένων εξουσιαστών, μελλοθάνατων που την τελευταία στιγμή γλίτωσαν. Με κάθε τρόπο προσπαθούν να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην απόφαση και οι συγγενείς πολιτικών κρατουμένων. Ανθρωποι που έχασαν τον πατέρα τους, τον αδελφό, το φίλο, τους δικούς τους ανθρώπους, που εκτελέστηκαν ψηλά στο λόφο ή έξω από τα τείχη του φρουρίου.

Τη διαμαρτυρία τους για την απόφαση του ΚΑΣ σχετικά με το Επταπύργιο Θεσσαλονίκης εκφράζουν με επιστολή προς τον υπουργό Πολιτισμού Στ. Μπένο,την οποία υπογράφουν οι πρυτανικές αρχές του Πολυτεχνείου, ο πρόεδρος και πολλοί καθηγητές του Τμήματος Αρχιτεκτόνων, καθηγητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και άλλοι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών.

"Οι υπογράφοντες, τονίζεται στην επιστολή, διαμαρτυρόμαστε εντονότατα για την Απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 1996 σχετικά με το Επταπύργιο Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την οποία εξαλείφεται το μεγαλύτερο μέρος των ιστορικών πλέον φυλακών του Γεντί - Κουλέ, οι οποίες είναι δεμένες όχι μόνο με την κοινωνική, αλλά και με την πολιτική νεότερη μας ιστορία.

Θεωρούμε απαράδεκτη την κατεδάφιση της ιστορικής μνήμης, όσο πικρής και αν είναι, και σας καλούμε να επανεξετάσετε το θέμα στα πλαίσια του σεβασμού όχι μόνο της παλαιάς, αλλά και της νεότερης ιστορίας της πατρίδας μας".

Την παραπάνω επιστολή υπογράφουν:

Ο πρύτανης του ΕΜΠ, καθηγητής Νίκος Μαρκάτος.Οι αντιπρυτάνεις του ΕΜΠ αν. καθηγητής Ι. Πολύζος και καθηγητής Γ. Τσαμασφύρος.

Ο γενικός γραμματέας του ΕΜΠ, ομότιμος καθηγητής Ν. Κουμούτσος.

Οι καθηγητές του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ: Ν. Καλογεράς (πρόεδρος του Τμήματος), Δ. Α. Ζήβας (πρώην πρόεδρος του Τμήματος), Α. Αραβαντινός, Λ. Βασενχόβεν, Δ. Γεωργουλής, Γ. Μ. Σαρηγιάννης, Δ. Ν. Καρύδης, Ε. Παναγιωτάκου, Ν. Χολέβας (μέλος Δ. Σ. ICCROM), Μ. Φίλιππα - Αποστόλου, Κ. Παπαϊωάννου, Ε. Μαϊστρου, Ι. Καβαλιεράτος, Α. Μονεμβασίτου, Μ. Γραφάκου, Α. Ρόκας, Μ. Μπαμπάλου, Μ. Καφρίτσα, Μ. Παναγιωτοπούλου, Σ. Ξενόπουλος, Κ. Κρεμέζη, Ι. Τσουδερός (αντιπρόεδρος C. A. E - Κεντρικού Συμβουλίου Ευρωπαίων Αρχιτεκτόνων), Ντ. Βαϊου, Τ. Κοσμάκη, Σ. Αντωνοπούλου, Α. Παπασταματίου - Σαρηγιάννη, Μ. Μαντουβάλου, Μ. Μαυρίδου.Οι καθηγητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: Κ. Χατζημιχάλης, Κ. Κωστάκης, Α. Στεφανίδου, Ξ. Κοκκόλης, Ν. Σκουτέρη, Θ. Διδασκάλου, Ρ. Σεφερτζή, Ν. Παπαμίχος, Ν. Παπαδόπουλος, Κ. Καυκούλα, Α. Γερόλυμπου, Π. Μαρτινίδης, Ζ. Χρονάκη, Μ. Ανδρονικίδου, Α. Πετρανώτης, Ν. Καλογήρου, Ν. Παρασκευόπουλος.

Το ελληνικό τμήμα της ICOMOS: N. Αγριαντώνης,πρόεδρος, Λ. Μάρθα,γ. γραμματέας, Σ. Αυγερινού,γραμματέας.

Η Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση: Κώστας Καζάκος,πρόεδρος, Χαρά Πετρούνια,αντιπρόεδρος.

Ανδρέας Καράμπελας,ζωγράφος, Ρούλα Κακλαμανάκη,συγγραφέας, Εύα Κοταμανίδου,ηθοποιός, Ντίνος Χριστιανόπουλος,ποιητής, Κ. Σπανόπουλος,δημοσιογράφος, Γιάννης Σπυρόπουλος,μουσικός, Ερωφίλη Λέκκα,ηθοποιός, Κ. Μπαρμπαρούσης (ΠΑΠΟΚ), Λ. Σάββαρη (ΠΑΠΟΚ), Πέτρος Ζουμπουλάκης,ζωγράφος, Ιωάννα Καρατζαφέρη,συγγραφέας, Κώστας Ρόβος,γλύπτης, Νίκος Πορτοκάλογλου,συνθέτης - τραγουδιστής, Βασίλης Παπακωνσταντίνου,τραγουδιστής, Γ. Ψωμόπουλος,δημοσιογράφος, Ντιάνα Αντωνακάτου,ζωγράφος, Α. Λυμπέρη,καλλιτέχνης πλαστικών τεχνών, Ε. Περιστεροπούλου,Δ/κός, Λ. Καψαλάκου,Δ/κός, Ν. Ούλεντορφ,παιδαγωγός, Α. Γεωργίου,φιλόλογος, Ι. Α. Μ., Α. Λυκεσάς,δημοσιογράφος. Γ. Καρασμάνης,επιχειρηματίας, Α. Βερβερίδης,κοινωνιολόγος, Α. Κεφαλά,φιλόλογος, Δ. Ευγενίδου,αρχαιολόγος, Γ. Κορδομενίδης,δ/ντής περιοδικού "Εντευκτήριο".

Οι αρχιτέκτονες: Δανάη Αντωνάκου, Σάββας Τσιλένης, Γ. Σκορδάκη, Ε. Κατσανίκα, Ρ. Γεωργιάδου, Π. Κωτσάκη, Φ. Χατζηαντωνίου, Φ. Ωραιόπουλος, Κ. Θερμός, Ε. Σαραφιανού.

Εύα Μελά,χαράκτρια, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών, Μιχάλης Αγγελάκης,αντιπρόεδρος Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών.

Ελληνική Εταιρεία Ιστορίας της Πόλης: Γ. Π. Λάββας,αντιπρόεδρος, καθηγητής, Μ. Μαρμαράς,γενικός γραμματέας, επίκουρος καθηγητής.

Β. Κολοβός,ηθοποιός, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος -Ακροάματος.

Επίσης το κείμενο υπογράφουν από το Πολιτιστικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ ο Σ. Παπαθανασίου,καθώς και τα κόμματα Πολιτική Ανοιξη και ΣΥΝ.

Σχολιάζοντας την απόφαση του ΚΑΣ και υιοθετώντας την πρόταση των επιστημόνων που εργάζονται στο μνημείο, ο Δημήτρης Γόντικας δήλωσε αμέσως μετά την περιήγηση στους χώρους: "Η απόφαση του ΚΑΣ πρέπει να ανακληθεί άμεσα και να ματαιωθεί οριστικά η σκέψη για αλλοίωση του ιστορικού αυτού χώρου. Το Γεντί Κουλέ ανήκει στην ιστορική κληρονομιά, είναι συνδεδεμένο με κρίσιμες ιστορικές στιγμές της νεότερης ιστορίας του τόπου και συμβολίζει τη λεβεντιά, τον ηρωισμό, την αξιοπρέπεια και το αδούλωτο φρόνημα του λαού μας απέναντι στους δυνάστες του, ντόπιους και ξένους. Είναι χώρος μαρτυρίου, θυσίας και απαιτεί σεβασμό και τιμή.

Θεωρούμε όχι απλώς απαράδεκτη, αλλά εγκληματική και σκοταδιστική την απόφαση του ΚΑΣ.Θα θέλαμε ιδιαίτερα να υπογραμμίσουμε τα εξής:

Πρώτον: Το Γεντί Κουλέ δεν είναι ιδιοκτησία του ΚΑΣ. Είναι του λαού της Θεσσαλονίκης, του ελληνικού λαού, είναι μέρος της ιστορίας του και δεν έχει κανένας ούτε την εξουσιοδότηση ούτε το δικαίωμα να παραγνωρίσει το γεγονός.

Δεύτερον: Θα μας βρουν όχι απλώς αντίθετους σε οποιαδήποτε απόπειρα υλοποίησης της απαράδεκτης αυτής απόφασης, αλλά πρωταγωνιστές της πιο αποφασιστικής υπεράσπισης του σύγχρονου αυτού μνημείου.Οι κύριοι αυτοί αν δεν μπορούν να διδαχθούν, τουλάχιστον ας σιωπήσουν. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα σκεφθούν σοβαρά τις παραπέρα ενέργειές τους και θα παραιτηθούν από την υλοποίηση του σχεδίου τους.

Τρίτον: Στηρίζουμε κάθε ιδέα για πολύπλευρη αξιοποίηση του ιστορικού αυτού χώρου.

Τέταρτον: Η κυβέρνηση πρέπει να πάρει την ευθύνη της, να θέσει τέρμα σ' αυτή την υπόθεση που άνοιξε το ΚΑΣ και να δώσει την απαιτούμενη υλική και ηθική στήριξη στο έργο της αρμόδιας υπηρεσίας του χώρου, για την αναστήλωσή του".