Τον τελευταίο καιρό με αφορμή δύο θανάτους ακούστηκαν πολλά περίεργα, χωρίς να φαίνεται πως κάποιοι αντέδρασαν γι' αυτό. Ετσι, πέρασαν κι αυτή τη φορά, όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, νέες λέξεις στη γλώσσα μας. Νέες ερμηνείες. Νομιμοποιήθηκαν με σιωπηρό τρόπο νέες περιγραφές και το ελληνικό κοινό βρέθηκε, ακόμα μια φορά, μπροστά στις γνωστές οπτικοακουστικές διαδικασίες, που είναι γνωστές πια για τις δυνατότητές τους να πλάθουν εύκολα μύθους, να τους ανατρέπουν το ίδιο εύκολα και στο τέλος, όταν σβήσουν τα φώτα, όταν οι μουσικές απομακρυνθούν, όταν, τέλος πάντων, οι κάμερες επιστρέψουν στα στούντιο και οι λογής υπεύθυνοι ξανακαθίσουν στους συνηθισμένους τους πάγκους, τότε να αδιαφορούν για το λαό "τους", αυτό το αδικημένο υποκείμενο που αναγκαστικά αναρωτιέται: τι ήτανε αυτό που ήρθε τόσο ξαφνικά και έφυγε τόσο γρήγορα;

Ναι, κατάντησαν πια τα μόνιμα γνωρίσματα του καθημερινού μας πολιτισμού όλες αυτές οι υπερβολές των λέξεων, οι διαστρεβλώσεις των σχημάτων, οι αναιρέσεις της αλληλουχίας, όλες αυτές οι ανατροπές των αριθμών και οι σπαρακτικές εκκενώσεις των λέξεων, όλοι αυτοί ο αναιτιολόγητοι συνωστισμοί των τεθλιμμένων και οι ξαφνικοί σπαραγμοί των μέχρι πριν από λίγο αδιάφορων, το πάνε κι έλα των μονίμως καραδοκούντων πίσω από την υπόσχεση της προσωπικής τους τηλεπαρουσίασης. Και έρχονται στιγμές, όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό, που αισθάνεσαι απροσδόκητους κραδασμούς κάτω από τις εθνικές σου πατούσες και ένα κραυγαλέο κενό μέσα σε όλα εκείνα τα συστατικά που ισχυρίζονται πως αποτελούν το ευρωανατολικό σου πρόσωπο. Δεν πιστεύω να μην το προσέξατε πως δεν ακουμπάμε πουθενά πια. Ακόμα και η ελπίδα των σωφρονιστικών καταστημάτων έχει εκλείψει κι αυτή. Αρα, δεν μπορούμε να βρούμε καταφύγιο ούτε εκεί. Ούτε μέσα στις εκκλησιές μπορούμε να αναζητήσουμε άσυλο, όπως έκανε πριν από χίλια τετρακόσια τόσα χρόνια ο Παυσανίας, όταν τον κυνηγούσαν, γιατί πρόδωσε το λαό. Τα πράσινα βουνά έχουν χάσει το χρώμα τους! Η φωτιά δεν αποτελεί πια το φυσικό απροσδόκητο, γι' αυτό και κανείς δεν περιμένει την καταιγίδα με τους κεραυνούς της, που κάποτε, πριν από χιλιάδες χρόνια, ήτανε η μόνη αιτία της φωτιάς. Τώρα μπορείς να παραγγείλεις κι εσύ μια φωτιά, στις διαστάσεις που θέλεις, στην περιοχή που το επιθυμείς. Κι όταν η πυρολάγνα επιθυμία σου πραγματοποιηθεί, μπορείς να ανέβεις στο Αιγάλεω, όπως έκανε ο Ξέρξης, όσο κρατούσε η ναυμαχία στη Σαλαμίνα και από κει να απολαμβάνεις τους τριγμούς των βάτων και τους οδυρμούς των υπευθύνων. Σήμερα μπορεί ο καθένας από μας να κάψει την πόλη του και να γράψει ποίημα γι' αυτήν τη φωτιά, όπως έκανε ο Νέρων.

Ναι, έχουμε φτάσει στα όρια ενός τέλους περίεργου, απ' όπου, αν σηκωθούμε στα νύχια, θα δούμε ξεκάθαρα τα μάρμαρα που έχουνε γίνει γύψος, κατάλληλος μόνο για τα φτηνά εκμαγεία του κουρασμένου προσώπου μας. Θα δούμε ακόμα, αν σηκωθούμε στα νύχια "λίγο ψηλότερα", τον απέναντι τοίχο να κλείνει ερμητικά όλες τις διόδους και την τάφρο που άνοιγαν γύρω από τ' αρχοντικά τους οι φεουδάρχες του Μεσαίωνα, να είναι γεμάτη από νερό και πάνω στην πράσινη πλάτη του ν' αρμενίζουν τα χάρτινα καραβάκια της καθημερινής μας θλίψης.

Μια τέτοια εικόνα του πολιτισμού μας έχει καρφωθεί μέσα μου, και κάθε πρωί που σκύβω, για να μετρήσω την απόσταση που με χωρίζει από την τελική αλλοτρίωσή μου, βλέπω τις άσπρες γλώσσες των πεινασμένων παιδιών να μου δείχνουν τις άδειες πλατείες, όπου πριν από χρόνια ανέμιζαν οι κόκκινες σημαίες και βημάτιζαν οι σφιγμένες γροθιές! Μια τέτοια εικόνα που δε φαίνεται ν' αλλάζει, που δεν είναι αναστρέψιμη, όπως τόνιζαν οι γιατροί των τελευταίων ημερών, για να προετοιμάσουν τους θαυμαστές των χάρτινων ειδώλων, ώστε να είναι πιο προσεκτικοί στις τηλεοπτικές τους εξάρσεις πίσω από μαύρα φρεσκοαγορασμένα γυαλιά. Κι όμως όλοι αυτοί, κι αυτοί μου έδωσαν την αφορμή να γράψω το σημερινό μου σημείωμα, μιλούσαν και για το "θαύμα". Εμείς, έλεγαν, κάναμε ό,τι μπορούσαμε, τώρα περιμένουμε το "θαύμα". Και οι άλλοι, που στριμώχνονταν δίπλα στους γιατρούς και φρόντιζαν να συντηρούν σε όλες τις γωνίες των τηλεοπτικών λήψεων το γνωστό ύφος της προσεκτικής θλίψης πρόσθεταν: ο Θεός! Τώρα μόνο ο Θεός! Ωστε έχουμε πέσει τόσο βαθιά; Δε μιλάω για την τελευταία νεκρή. Δε μιλάω για την πλημμυρίδα της πρόσφατης "νεκροφιλίας" των γνωστών καναλιών, ούτε για τις μάσκες της νοικιασμένης θλίψης. Για τα μεγάλα λάθη της νεοελληνικής σκέψης μιλάω, που βγαίνουν μπροστά αυτές τις στιγμές. Για τα λάθη εκείνα, που ούτε να τα μετρήσεις μπορείς ούτε να συμφιλιωθείς μαζί τους. Γιατί είναι λάθη άγρια, που δεν κρύβονται κάτω από το κόκκινο μολύβι της διόρθωσης, λάθη που δεν αναιρούνται με τη σκληρότητα της κακής βαθμολογίας. Είναι λάθη, που παραμένουν έτσι, όπως διαπράττονται. Λάθη, που παραμένουν το ίδιο απεχθή και δυσεξήγητα, όπως ομολογούνται, για να κατρακυλούν στους δρόμους, να βοούν και να πιστοποιούν το άγγελμα της προϊούσας φθοράς. Και τα λέω αυτά, γιατί μόνο σαν ένα τέτοιο λάθος μπορείς να χαρακτηρίσεις την επίκληση του "θαύματος". Μόνον σαν απεχθές λάθος και δυσεξήγητο λάθος μπορείς να χαρακτηρίσεις την επίκληση του "θαύματος", σε μια εποχή που η ορθή λογική συνεργάζεται με τις μηχανές και ξεπερνάει κάθε κλασικό υπολογισμό. Σε μια εποχή, που ο ουρανός δεν μπορεί να είναι το τέλος και η "αμαρτία" δεν είναι σπάνια πράξη, αλλά συνήθεια!

Εντελώς ξαφνικά, λοιπόν, να μιλάμε για "θαύματα", γιατί είμαστε θλιμμένοι. Να επικαλούμαστε τις "ανώτερες" δυνάμεις, γιατί συνειδητοποιούμε την προσωπική μας αδυναμία! Αλήθεια, σε ποια και σε πόσα πεδία της κοινωνικής μας δυστυχίας μπορεί να επεκταθούν αυτές οι επικλήσεις; Πόσο μακριά μπορούν να μας πάνε από τις πραγματικές αιτίες; Από τον καπιταλισμό, π.χ., ποιο "θαύμα" θα μπορούσε να μας σώσει; Και από τη στιγμή που μπορούνε οι όποιοι "θλιμμένοι" και οι όποιοι ηττημένοι γιατροί να μιλάνε για "θαύματα" μπροστά στο πανελλήνιο κοινό, πού θα σταματήσει αυτή η συζήτηση;