ΜΟΣΧΑ (Ανταπόκριση Ν. ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ). -

Ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφάλειας της Ρωσίας, στρατηγός Αλεξάντρ Λέμπεντ, υπέγραψε το Σάββατο στην πόλη Χασαβιούρτ του Νταγκεστάν συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Τσετσενία με τον αρχηγό του επιτελείου των Τσετσένων αυτονομιστών Ασλάν Μάσχαντοφ. Ωστόσο, τα περίεργα ταξίδια του στην Τσετσενία, οι διαπραγματεύσεις και οι συναντήσεις του μόνο με τη μια πλευρά, δηλαδή με τους αυτονομιστές, παρακάμπτοντας την κυβέρνηση του Ντοκού Ζαβγκάγεφ, και τα ντοκουμέντα που υπογράφηκαν που για την ώρα δεν είναι γνωστά, προκαλούν εύλογη απορία.

Γιατί ο Λέμπεντ συναντήθηκε μόνο με τους ηγέτες των Τσετσένων αυτονομιστών ανταρτών, τους οποίους ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ρωσίας, που το Δεκέμβρη 1994 ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο, οι ρωσικοί κυβερνητικοί κύκλοι και ο κυβερνητικός Τύπος, τους αποκαλούσαν συμμορίτες; Με το πρόσχημα της προστασίας του πληθυσμού από τις τσετσενικές ομάδες συμμοριτών επενέβησαν τα ρωσικά στρατεύματα στην Τσετσενία και με το σύνθημα της διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσίας ο πόλεμος διήρκεσε 20 μήνες. Είναι αλήθεια ότι τελευταία τους "συμμορίτες" άρχισαν να τους αποκαλούν "αυτονομιστές" και"αντιπολίτευση", μάλιστα.

Ο Ντοκού Ζαβγκάγεφ, που αποκλείστηκε ουσιαστικά από οποιαδήποτε συμμετοχή στη διευθέτηση της παρατεταμένης ρωσοτσετσενικής σύγκρουσης, δήλωσε ότι ο Λέμπεντ έκανε πραξικόπημα στην Τσετσενία. Με τον Ζαβγκάγεφ αυτό συμβαίνει για δεύτερη φορά. Μετά τα γεγονότα του Αυγούστου 1991 ο στρατηγός Τζοχάρ Ντουντάγεφ κλήθηκε επειγόντως στην Τσετσενία από την Εσθονία, όπου υπηρετούσε, και με τη βοήθεια του ανατράπηκε το Ανώτατο Σοβιέτ, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Ζαβγκάγεφ. Ο Ντουντάγεφ είναι γέννημα και θρέμμα του γιελτσινικού Κρεμλίνου. Είναι αλήθεια ότι οι "νονοί" του δεν περίμεναν ότι ο Ντουντάγεφ, δοκιμάζοντας τη γεύση της εξουσίας, προκήρυξε την ανεξαρτησία της Τσετσενίας από τη Ρωσία. Πάντως, και μετά την προκήρυξη της ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας της Ιτσκερίας, η Μόσχα παρακολουθούσε απλώς πως ο Ντουντάγεφ ενίσχυσε το στρατό του και η Τσετσενία αποτελούσε βάση μεταφοράς πετρελαίου, ναρκωτικών και λαθρεμπορίου. Τώρα ο Λέμπεντ, αγνοώντας τη νόμιμη εξουσία, υπέγραψε εξ ονόματος του Προέδρου της Ρωσίας Διακήρυξη για τις αρχές των πολιτικών αμοιβαίων σχέσεων Μόσχας και Δημοκρατίας της Τσετσενίας. Σύμφωνα με το ντοκουμέντο αυτό, η επίλυση του προβλήματος του πολιτικού καθεστώτος της Τσετσενίας αναβάλλεται μέχρι το 2001.

Τα τελευταία γεγονότα στην Τσετσενία προκαλούν διφορούμενες εκτιμήσεις σε διάφορους κύκλους του ρωσικού πολιτικού κατεστημένου. Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Βίκτορ Τσερνομίρντιν και συζήτησαν την ειρηνευτική συμφωνία. Λεπτομέρειες για τις συνομιλίες του δεν ανακοινώθηκαν. Ωστόσο, το Πρακτορείο ΙΝΤΕΡΦΑΞ, επικαλούμενο το Γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού, ανέφερε ότι ο Τσερνομίρντιν δήλωσε επιφυλακτικός για την εν λόγω συμφωνία διευθέτησης της σύγκρουσης στην Τσετσενία. Σε τηλεφωνική του επικοινωνία με τον στρατηγό επισήμανε ότι το θέμα "της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσίας" θα πρέπει να αποτελεί τη βάση κάθε ειρηνευτικής διαπραγμάτευσης.

Διαφορετικές είναι, όμως, οι εκτιμήσεις της ρωσικής αντιπολίτευσης. Το Προεδρείο του Συντονιστικού Συμβουλίου της Λαϊκοπατριωτικής Ενωσης Ρωσίας εξέδωσε στις 28 Αυγούστου ανακοίνωση, στην οποία υπογραμμίζεται ότι "οι προσπάθειες του Α. Λέμπεντ να εξετάσει ορισμένα σημεία μιας πιθανής συμφωνίας με την τσετσενική πλευρά από τη σκοπιά του Διεθνούς Δικαίου είναι νομικά αβάσιμες και εμπεριέχουν άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Μέχρι σήμερα κανείς και με καμία μορφή δε θεώρησε την αυτοδιακηρυγμένη Δημοκρατία της Ιτσκερίας ως υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, και δεν υπάρχει σχετικά μ' αυτό καμία σοβαρή προϋπόθεση οι ομοσπονδιακές αρχές να ανακινήσουν με δική τους πρωτοβουλία αυτό το ζήτημα".

Θα έρθει, άραγε, αυτή τη φορά η ειρήνη στην Τσετσενία; Στο ερώτημα αυτό δεν μπορεί να απαντήσει κανείς καταφατικά.

Διορία τριών εβδομάδων έδωσε η αιγυπτιακή ηγεσία στην κυβέρνηση Νετανάχιου να εκπληρώσει τις πέντε βασικές της δεσμεύσεις σχετικά με τις ισραηλινο-παλαιστινιακές ειρηνευτικές συμφωνίες. Σε αντίθετη περίπτωση δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί Οικονομική Σύνοδος Κορυφής το Νοέμβρη στο Κάιρο. Στο μεταξύ μέσα από μαραθώνιες διαβουλεύσεις και συζητήσεις, η ισραηλινή και η παλαιστινιακή αντιπροσωπεία προσπαθούν να προετοιμάσουν το έδαφος για μια πρώτη συνάντηση του Παλαιστινίου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανάχιου, η οποία θα καταφέρει να κατευνάσει τα, πάντα οξυμένα, πνεύματα.

Σαφές μήνυμα του Αιγύπτιου Προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ μετέφερε, χτες, στην κυβέρνησή του ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Νταβίντ Λεβί, κλείνοντας το γύρο των επαφών του στην Αίγυπτο. Οπως έγινε γνωστό από ανώτερες αιγυπτιακές διπλωματικές πηγές, που θέλησαν να κρατήσουν την ανωνυμία τους, ο Μουμπάρακ διαμήνυσε στον Μπέντζαμιν Νετανάχιου ότι αναμένει από το Τελ Αβίβ να εκπληρώσει, τουλάχιστον, 5 βασικές υποχρεώσεις του έναντι των Παλαιστινίων, έτσι όπως αυτές ορίζονται από τις υπάρχουσες ειρηνευτικές συμφωνίες. Επιπλέον, ανακοινώθηκε ότι ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Αμρ Μούσα, ανάμεσα στις 4 και 6 του Σεπτέμβρη, θα επισκεφτεί τη Γαλλία, τη Νορβηγία και τη Βρετανία, από τις κυβερνήσεις των οποίων θα ζητήσει την άμεση παρέμβασή τους στη διευθέτηση της κρίσης στις ισραηλινο-παλαιστινιακές σχέσεις.

Συγκεκριμένα, η αιγυπτιακή ηγεσία φέρεται να ζήτησε από την ισραηλινή κυβέρνηση, μέσα στις επόμενες τρεις βδομάδες, να απομακρύνει τα ισραηλινά στρατεύματα από τη Χεβρώνα, να αποχωρήσουν οι Ισραηλινοί στρατιώτες και από άλλα κομβικά σημεία της Δυτικής Οχθης, να διανοιχτούν ασφαλείς δίοδοι σύνδεσης της Λωρίδας της Γάζας με την υπόλοιπη Δυτική Οχθη, να αρθεί άμεσα ο αποκλεισμός της Δυτικής Οχθης και να αρχίσουν οι ισραηλινο-παλαιστινιακές συνομιλίες για την τελική φάση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Η αιγυπτιακή ηγεσία εμφανίζεται αποφασισμένη να μην προχωρήσει στη διοργάνωση της Οικονομικής Συνόδου, που έχει προγραμματιστεί για τον προσεχή Νοέμβρη στο Κάιρο, στην περίπτωση που τα 5 αυτά σημεία δεν ικανοποιηθούν.

Μέχρι χτες το βράδυ, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν είχε αντιδράσει επισήμως στην αιγυπτιακή διορία. Αντίθετα φαινόταν απορροφημένη από την πορεία των συνομιλιών με την παλαιστινιακή αντιπροσωπεία, από τα αποτελέσματα των οποίων θα καθοριστεί η ημερομηνία συνάντησης των Αραφάτ και Νετανάχιου. Εντονες ήταν οι φήμες που ήθελαν τους δύο άνδρες να συναντώνται αργά χτες το βράδυ, όμως το ενδεχόμενο αυτό διαψεύστηκε και από τις δύο πλευρές, χωρίς όμως να αποκλειστεί η πραγματοποίηση της συνάντησης μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Πάντως, προς το παρόν, όπως δήλωσε ο Παλαιστίνιος διαπραγματευτής Σαέμπ Ερακάτ, Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί διαπραγματευτές δεν έχουν καταφέρει να γεφυρώσουν τις διαφορές που τους χωρίζουν.

ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ. -

Συμφωνία για την επαναλειτουργία των αλβανόφωνων δημόσιων σχολείων στο Κοσσυφοπέδιο υπέγραψαν χτες ο Σέρβος Πρόεδρος, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και ο αρχηγός της αλβανόφωνης κοινότητας της περιοχής, Ιμπραήμ Ρουγκόβα.

Σε αντίγραφα της συμφωνίας που δόθηκαν σε δημοσιογράφους αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι "η επιστροφή Αλβανών μαθητών, καθηγητών και άλλου εκπαιδευτικού προσωπικού θα είναι άνευ όρων και ανεξάρτητη οποιωνδήποτε μελλοντικών πολιτικών διαπραγματεύσεων". Η εφαρμογή της συνθήκης θα ελεγχθεί από κοινή επιτροπή Σέρβων και Αλβανόφωνων.

Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται να δοθεί το "πράσινο φως" για την επιστροφή 300.000 παιδιών και περίπου 12.000 φοιτητών στα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα του Κοσσυφοπεδίου για πρώτη φορά μετά το μποϊκοτάρισμα του 1989. Οπως είναι γνωστό, πριν περίπου επτά χρόνια οι Αλβανόφωνοι του Κοσσυφοπεδίου μποϊκοτάρισαν το σερβικό εκπαιδευτικό σύστημα μετά την καταστολή της αυτονομίας της επαρχίας από το Βελιγράδι και τη δημιουργία "παράνομου" εκπαιδευτικού συστήματος στην αλβανική γλώσσα.

Ανακοίνωση, που εξεδόθη από το γραφείο του Ιμπραήμ Ρουγκόβα στην Πρίστινα, υποστηρίζει ότι "η συμφωνία δε σημαίνει την επιστροφή της αλβανόφωνης εκπαίδευσης στο σερβικό σχολικό σύστημα, αλλά τη λειτουργία μιας παράλληλης αλβανόφωνης εκπαίδευσης από τα σπίτια στα σχολεία". Την ίδια στιγμή, ο Μεχμέτ Χατζρίτζι, (Αλβανόφωνος αξιωματούχος που επικαλείται το πρακτορείο "Ασοσιέιτεντ Πρες"), σχολίαζε ότι η χτεσινή συμφωνία ανάμεσα στον Πρόεδρο Μιλόσεβιτς και τον Ιμπραήμ Ρουγκόβα "θα καθαρίσει το μονοπάτι για την πολιτική διευθέτηση της κρίσης στο Κόσσοβο". Ο Σέρβος πρωθυπουργός, Μίρκο Μαρτζάνοβιτς, ανακοινώνοντας το περιεχόμενο της συμφωνίας, δήλωσε από την πλευρά του ότι πρόκειται "για ένα σημαντικό βήμα, πρώτα απ' όλα ανθρωπιστικής σημασίας".

Οι προγραμματισμένες για τις 14 Σεπτέμβρη εκλογές στη Βοσνία πρέπει να γίνουν και θα αποτελέσουν την αφετηρία της δημοκρατίας, υποστήριξαν χτες σε δηλώσεις που έκαναν στη Βόννη, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Κλάους Κίνκελ και ο διεθνής μεσολαβητής για το βοσνιακό, Καρλ Μπιλντ. Ωστόσο, και οι δύο άνδρες δεν παρέλειψαν να τονίσουν ότι οι κάλπες της 14ης του μήνα "είναι η αποφασιστικότερη και δυσχερέστερη φάση της συνθήκης του Ντέιτον".Και η εκπρόσωπος του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), Αγκότα Κούπερμαν, εξέφρασε την αισιοδοξία της για τη συμμετοχή των προσφύγων στις βοσνιακές εκλογές, αποδίδοντας τις προ μιας βδομάδας εκκλήσεις μελών του οργανισμού για αποχή από τις εκλογές σε "πολιτικούς ελιγμούς"...

Το γραφείο του ΟΑΣΕ στα Σκόπια ανακοίνωσε χτες ότι το 80% των Βόσνιων προσφύγων που ζουν στην ΠΓΔΜ ψήφισαν κάτω από "αδιατάρακτες συνθήκες" μεταξύ 29 και 31 Αυγούστου. Οπως είναι γνωστό, χιλιάδες από τους πολίτες της Βοσνίας που αναγκάστηκαν να ζητήσουν καταφύγιο σε χώρες του εξωτερικού στη διάρκεια του πολέμου, προσέρχονται στις κατά τόπους κάλπες νωρίτερα από την ημερομηνία της 14ης Σεπτέμβρη.

Ο Γ. Αραφάτ με τον καγκελάριο της Αυστρίας Φ. Βρανίτσκι, που επισκέφθηκε χτες τη Λωρίδα της Γάζας