"Το μέλλον δε θαρθεί

από μονάχο του, έτσι νέτο - σκέτο

αν δεν πάρουμε μέτρα

κ' εμείς".

Βλ. Μαγιακόφσκι: Ξελασπώστε το μέλλον (1)

Αν και σημειώθηκε μια απότομη χειροτέρευση των όρων διεξαγωγής της ταξικής πάλης.

Αν και το κομμουνιστικό κίνημα δέχτηκε ένα σημαντικότατο χτύπημα στην προώθηση των πανανθρώπινων σκοπών του για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεζόμενων λαών από το ζυγό του κεφαλαίου, παρ' όλα αυτά, όπως φαίνεται, το "φάντασμα" του κομμουνισμού και ο αντίχτυπος από τις θεμελιώδεις επαναστατικές αλλαγές για όλη την ανθρωπότητα που έφερε ο Κόκκινος Οχτώβρης του 1917, εξακολουθούν να απασχολούν και να ανησυχούν τα πολιτικά και οικονομικά επιτελεία των ιμπεριαλιστών.

Και αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο.

Πρώτον, γνωρίζουν καλά τις εκρηκτικές αντιθέσεις που γεννά το σύστημα του καπιταλισμού και της ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης αλλά και ολόκληρων λαών. Σήμερα, εξαιτίας και της μεγάλης προόδου που σημειώθηκε στα επιστημονικοτεχνικά μέσα, της αύξησης της κοινωνικής παραγωγικότητας της εργασίας και της ακόμα παραπέρα κοινωνικοποίησης της παραγωγής, γίνεται ακόμα πιο φανερή η συσσώρευση αμύθητου πλούτου στον ένα πόλο της καπιταλιστικής κοινωνίας, ενώ στον άλλο πόλο της αυξάνεται, με γεωμετρική πρόοδο, η εξαθλίωση και η φτώχεια. Η αφαίρεση δε κοινωνικών κατακτήσεων χρόνων, ιδιαίτερα από την εργατική τάξη των ιμπεριαλιστικών χωρών και η αυξανόμενη ανεργία, τονίζει ακόμα περισσότερο την ανειρήνευτη βασική αντίθεση που υπάρχει μέσα στους κόλπους της καπιταλιστικής κοινωνίας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Δίπλα σ' αυτά, υπάρχουν και αναπτύσσονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις που αποκτούν όλο και πιο οξυμένο χαρακτήρα.Δεύτερον, οι ιμπεριαλιστές καταλαβαίνουν πάρα πολύ καλά πως με την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, οι επαναστατικές ιδέες και η θεωρία του μαρξισμού έγιναν υλική δύναμη,κινητοποίησαν εκατομμύρια εκμεταλλευόμενους ενάντια στην εξουσία του κεφαλαίου και την ιμπεριαλιστική αστική τάξη, νίκησαν και οργάνωσαν το δικό τους κράτος, το κράτος της Δικτατορίας του Προλεταριάτου.

***

Στην ανατροπή της εξουσίας της αστικής τάξης και στην εγκαθίδρυση μιας νέου τύπου εξουσίας, που στόχο έχει την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Παρά τα τεράστια προβλήματα που αντιμετώπιζε και την "απεραντοσύνη" των σκοπών και καθηκόντων που είχε να λύσει η νέα εξουσία, ανάγλυφα ξεπρόβαλε η μεγάλη δημιουργική ικανότητα της εργατικής τάξης, της φτωχομεσαίας αγροτιάς, των άλλων εκμεταλλευομένων στρωμάτων, όχι μόνο στο να πάρουν την εξουσία, όχι μόνο να κυβερνήσουν, αλλά και να πραγματοποιήσουν ένα τεράστιο αναμορφωτικό έργο, με την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, την εξάλειψη της ανεργίας, την ανάπτυξη του συστήματος υγείας και πρόνοιας, τη δημιουργία ενός νέου πολιτισμού. Κατόρθωσαν, σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης, να αναπτύξουν μια ισχυρή παραγωγική βάση και να εκμεταλλευτούν προς όφελος όλου του λαού τις τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας.

Κινητήρια και καθοδηγητική δύναμη αυτού του έργου στέκονταν οι κομμουνιστές, η πρωτοπορία της νέας κοινωνίας.

Με την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, επιβεβαιώθηκε το γενικό συμπέρασμα του Λένιν, ότι "ο ιμπεριαλισμός είναι η παραμονή της κοινωνικής επανάστασης του προλεταριάτου" (2), πως "σε σύγκριση με την Κομμούνα του Παρισιού, έγινε ένα δεύτερο κοσμοϊστορικό βήμα", όπως σημείωνε τον Απρίλη του 1919, τονίζοντας ότι "η προλεταριακή - αγροτική Σοβιετική Δημοκρατία αποδείχτηκε η πρώτη στον κόσμο στέρεη σοσιαλιστική δημοκρατία. Δεν μπορεί πια να πεθάνει, σαν νέος τύπος κράτους" (3).

Η επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία το 1917, τα επαναστατικά γεγονότα που την ακολούθησαν σε μια σειρά χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Γερμανία, όλα αυτά, έδειξαν παραστατικά στον Λένιν και τους μπολσεβίκους, ότι "άρχισε η εποχή της παγκόσμιας προλεταριακής, της κομμουνιστικής επανάστασης" (4), όπου "όποιες και αν είναι οι δυσκολίες της επανάστασης και οι πιθανές προσωρινές αποτυχίες της ή τα κύματα της αντεπανάστασης - η τελική νίκη του προλεταριάτου είναι αναπόφευκτη" (5).

***

Αυτή η θέση, έτσι όπως αναπτύχθηκε από τον Φουκουγιάμα, απηχεί τον πιο σκληρό και επιθετικό πυρήνα του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Υπερφίαλη εκτίμηση; Οχι και τόσο, αν αναρωτηθούμε πού στοχεύει. Η προπαγάνδα αυτή υπηρετεί την πολιτική τους κι αυτό που τους ενδιαφέρει δεν είναι τόσο οι αγώνες των εργαζόμενων, που αναπτύσσονται ούτως ή άλλως, για τη βελτίωση της θέσης τους μέσα στο σύστημα, αλλά στο να μην πάρουν αυτοί οι αγώνες χαρακτήρα επαναστατικό,ριζικής αμφισβήτησης του συστήματος εκμετάλλευσης και της εξουσίας του. Για το λόγο αυτό κύριο στόχο έχουν να επιδράσουν κι αν είναι δυνατό να διαμορφώσουν στα μέτρα τους την επαναστατική πρωτοπορία: Τα κομμουνιστικά κόμματα.

Αν η πρωτοπορία εγκαταλείψει την ιδέα της κοινωνικής επανάστασης και το πέρασμα της πολιτικής εξουσίας στα χέρια της εργατικής τάξης και των συμμάχων της και προσχωρήσει στην ιδέα της κοινωνικής μεταρρύθμισης και της συμμετοχής στη διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος, ερωτοτροπώντας με τη σοσιαλδημοκρατία και τα λεγόμενα κεντρο-αριστερά σχήματα, διαχεόμενη και χάνοντας την αυτοτελή πολιτικο-ιδεολογική παρουσία και ανεξάρτητη δράση της, είναι φανερό πως ο ιμπεριαλισμός αποκτά ένα στρατηγικό πλεονέκτημα που του δίνει γερούς πόντους στη διαιώνιση της ύπαρξής του.

Το φαινόμενο δεν είναι καινούριο.

Η πάλη ανάμεσα στην επαναστατική και την οπορτουνιστική - ρεφορμιστική πτέρυγα του εργατικού κινήματος, για τη διαμόρφωση κόμματος ικανού να ηγηθεί των πολιτικών και ταξικών αγώνων της εργατικής τάξης, σημαδεύει, στην Ευρώπη τουλάχιστον, όλη την περίοδο που προηγήθηκε της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης.

Η πάλη οξύνθηκε ακόμα περισσότερο κατά την περίοδο του ιμπεριαλιστικού πολέμου 1914 - 1917.

Η έκβαση της πάλης είναι γνωστή. Η σοσιαλιστική επανάσταση στη Ρωσία αποτελεί μια ιστορική νίκη της επαναστατικής μαρξιστικής θεωρίας και πολιτικής απέναντι στον οπορτουνισμό και το λακεδισμό προς τον ιμπεριαλισμό, των ηγετών της ΙΙης Διεθνούς.

***

Αυτό που βάρυνε και έδρασε ως καταλύτης, ήταν η διαμόρφωση μιας ατσαλωμένης επαναστατικής πρωτοπορίας, ολόψυχα αφοσιωμένης στο σκοπό αυτό και αποφασισμένης να οδηγήσει την επαναστατική πάλη μέχρι το τέλος.

Είναι χαρακτηριστικά όσα έγραφε ο Λένιν το Δεκέμβρη του 1916: "Οταν το Νοέμβρη του 1914 το Κόμμα μας διακήρυξε την ανάγκη της διάσπασης με τους οπορτουνιστές, δηλώνοντας πως η διάσπαση αυτή θα είναι η μοναδικά σωστή και άξια απάντηση στην προδοσία τους... η δήλωση αυτή φαινόταν σε πολλούς μόνο σεχταριστικός παραλογισμός ανθρώπων που ξέκοψαν οριστικά από τη ζωή και από την πραγματικότητα. Πέρασαν δύο χρόνια, και κοιτάξτε τι γίνεται..." (6).

Το αποφασιστικό αυτό ξέκομμα και η κήρυξη από τους μπολσεβίκους ενός πολέμου ζωής και θανάτου, ενάντια στον οπορτουνισμό, ήταν αυτό που τους εξασφάλισε τη συμπάθεια των "γνήσιων προλεταριακών μαζών".

Δεν ήταν μήπως η καθυστέρηση μιας τέτοιας αποφασιστικής ρήξης με τον οπορτουνισμό στα άλλα κόμματα, που έκανε τον Λένιν να επισημάνει με ανησυχία στα 1918, πως "το μεγάλο ατύχημα και ο κίνδυνος για την Ευρώπη είναι ότι δεν υπάρχει στην Ευρώπη ένα επαναστατικό κόμμα"; ότι "υπάρχουν κόμματα προδοτών, τύπου Σάιντεμαν, Ρενοντέλ, Χέντερσον, Βεμπ και Σία ή λακέδων τύπου Κάουτσκι. Δεν υπάρχει ένα κόμμα επαναστατικό"; Συμπλήρωνε βέβαια ότι "το ισχυρό επαναστατικό κίνημα των μαζών μπορεί να διορθώσει αυτή την έλλειψη, αλλά αυτή παραμένει μεγάλο ατύχημα και μεγάλος κίνδυνος..." (7).

Θα 'ταν παραλογισμός ή μήπως στοιχείο πολιτικής ωριμότητας, το να επαναλάβει κανείς σήμερα "ότι ο μπολσεβικισμός κάνει για πρότυπο τακτικής για όλους"; Ασφαλώς όχι για να τον αντιγράψει μηχανιστικά, αλλά για να μελετάει και να αφομοιώνει την πείρα του για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που έχει σήμερα το επαναστατικό κίνημα.

***

Στα ντοκουμέντα του 15ου Συνεδρίου του ΚΚΕ (8), επισημαίνεται πως το κομμουνιστικό κίνημα υποφέρει ακόμα από την κρίση και τις συνέπειές της. Ορισμένα κόμματα, αν και διατηρούν τον τίτλο του κομμουνιστικού ή εργατικού, προβάλλουν την αναθεώρηση του μαρξισμού - λενινισμού, άλλα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ιδεολογικής ενότητας με τη διαπάλη τάσεων και ομάδων, ενώ μερικά από αυτά τις έχουν μάλιστα νομιμοποιήσει. Αλλα κόμματα βρίσκονται σε πορεία διαμόρφωσης της κομμουνιστικής τους ταυτότητας, ενώ άλλα μετεξελίσσονται σε σοσιαλδημοκρατικά.

Είναι φανερό, ότι η ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και αναγκαία είναι και επείγουσα. Παρ' όλα αυτά, δεν μπορεί να γίνει χωρίς μια σειρά προϋποθέσεις, όπως είναι η αναγνώριση της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού και η εκτίμηση του ρόλου και της προσφοράς του σοσιαλιστικού συστήματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε στον 20ό αιώνα, με αφετηρία την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση το 1917.

Στη βάση αυτή μπορεί να αποκατασταθεί και η ενότητα του κομμουνιστικού κινήματος για την επεξεργασία της ενιαίας στρατηγικής που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της ολομέτωπης ιμπεριαλιστικής επίθεσης, της ανάπτυξης της αντεπίθεσης και της πάλης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για το σοσιαλισμό.

Πάνω σ' αυτό το έδαφος, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο 21ος αιώνας θα αναδειχτεί σαν αιώνας όπου θα ξεσπάσει ένας νέος κύκλος επαναστατικών κινημάτων και νικηφόρων σοσιαλιστικών επαναστάσεων.

Ηλίας ΛΕΓΓΕΡΗΣ

Μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ

1. Ποιήματα, απόδοση Γ. Ρίτσου, "Κέδρος", 1979.

2. Πρόλογος του Λένιν, στη γαλλική και τη γερμανική έκδοση στις 6 Ιούλη 1920, της μπροσούρας του: "Ο Ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού", "Απαντα", τομ. 27, σελ. 314.

3. Λένιν: "Η Τρίτη Διεθνής και η θέση της στην ιστορία", "Απαντα", τομ. 38, σελ. 307.

4. Λένιν: Σχέδιο Προγράμματος του ΚΚΡ (μπ), Προσχέδιο, 23 Φλεβάρη 1919, "Απαντα", τομ. 38, σελ. 84.

5. στο ίδιο, σελ. 87.

6. Λένιν: "Ανοιχτό γράμμα προς τον Μπορίς Σουβαρίν", "Απαντα", τομ. 30, σελ. 267

7. Λένιν: "Η προλεταριακή επανάσταση και ο αποστάτης Κάουτσκι", άρθρο στην "Πράβντα", 1918, "Απαντα", τομ. 37, σελ. 110.

8. 15ο Συνέδριο ΚΚΕ, Ντοκουμέντα, σελ. 209-210, Αθήνα 1996.