Εφιαλτική αρχίζει να διαγράφεται στην Ελλάδα η κατάσταση για τις εργαζόμενες, που "με τα δόντια" προσπαθούν να κρατήσουν όσα κεκτημένα διαρκώς τους φεύγουν από τα χέρια. Οι ομιλίες από το ακροατήριο, στη διάρκεια της ημερίδας που οργάνωσε την περασμένη βδομάδα η ΟΓΕ, με θέμα "Ισες ευκαιρίες για τις γυναίκες ή ανεργία και αποκλεισμός;", ανέδειξαν το πρόβλημα όπως το βιώνουν καθημερινά και ήταν συγκλονιστικές! Αλλά και η κεντρική εισήγηση που έκανε η γενική γραμματέας της ΟΓΕ ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτική για τους μηχανισμούς της ΕΕ, που προσπαθεί να ξεγελάσει τις γυναίκες με απώτερους σκοπούς. Γίνεται φανερό πια πως αν οι γυναίκες δεν κινητοποιηθούν σήμερα αποφασιστικά και ενωμένες αύριο, θα συναντήσουν αφάνταστες δυσκολίες, ιδιαίτερα η νέα γενιά.

"Μέχρι πρότινος γινόταν συζήτηση για ίσα δικαιώματα. Ο όρος αντικαταστάθηκε με τον όρο "ίσες ευκαιρίες". Σας παρέχουμε ίσες ευκαιρίες, μπείτε στην ελεύθερη αγορά και αν είστε ικανές, θα επιτύχετε.

Η ισότητα όμως των φυλών δεν οφείλεται αποκλειστικά στη θέληση της γυναίκας. Είναι θέμα που σχετίζεται με πολλούς παράγοντες (οικονομικά συμφέροντα νοοτροπία κ. ά.) είναι κοινωνικό αίτημα, που στηρίζει και τροφοδοτεί αγώνες, είναι θέμα πολιτικής βούλησης για κοινωνικές αλλαγές". Τα παραπάνω τόνισε η Κάτια Καραμάνου, που ανέλυσε στη συνέχεια τη "γλώσσα" της ΕΕ:

"Η "Πράσινη Βίβλος" συνιστά συναίνεση, μοίρασμα θέσεων, μοίρασμα μισθών, μοίρασμα φτώχειας, ταμεία αλληλοβοήθειας, Βρείτε τα δηλαδή μεταξύ σας και αφήστε το κράτος ήσυχο. Γίνετε ενεργοί πολίτες σε μια ενεργό κοινωνία. Μην είστε παθητικοί. Τώρα πώς γίνεται οι άνεργοι να είναι ενεργοί, δε μας το εξηγεί.

Η πραγματική εναρμόνιση επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, την οποία εμείς επιδιώκουμε, είναι ο σωστός καταμερισμός των οικογενειακών υποχρεώσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας και οι κοινωνικές υπηρεσίες που θα αναλάβουν μέρος αυτών των υποχρεώσεων".

"Ενώ διακηρύσσει η πολιτική της ΕΕ ότι οι ίσες ευκαιρίες δεν είναι μόνο προσπάθεια δική της, αλλά και των κρατών - μελών και της νομοθεσία τους -τονίζει - άσκησε πρόσφατα προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της γαλλικής κυβέρνησης, με την αιτιολογία ότι παραβιάζει τις ίσες ευκαιρίες, γιατί αυτή έκρινε σύμφωνα με τη νομοθεσία της ότι στις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες, που επικρατούν στη χώρα της, πρέπει να απαγορεύεται η νυχτερινή εργασία των γυναικών στις βιομηχανίες.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά και τα εθνικά δικαστήρια και το δικό μας Συμβούλιο της Επικρατείας, εναρμονιζόμενα με την πολιτική των Βρυξελλών, κηρύσσουν αντισυνταγματική κάθε θετική διάκριση. Είναι όμως γνωστό ότι δεν είναι δυνατό να υπάρξουν ίσες ευκαιρίες χωρίς θετικές διατάξεις υπέρ των γυναικών στις σημερινές κοινωνικές συνθήκες και με τους γνωστούς διπλούς και τριπλούς ρόλους της εργαζόμενης γυναίκας...

• Με κάθε τρόπο γίνεται προσπάθεια η γυναίκα να γυρίσει "στα του οίκου της", να απομακρυνθεί από τη βιομηχανία, γιατί με τις νέες τεχνολογίες δεν την έχουν ανάγκη. Τη θέλουν εφεδρικό υλικό, που θα το χρησιμοποιούν επικουρικά, όπου το έχουν ανάγκη. Τη χρειάζονται να καλύψει τα κενά που αφήνει το καταργούμενο κράτος πρόνοιας.

• Με επανειλημμένες συστάσεις τα όργανα της ΕΕ ζητούν από τα κράτη - μέλη να αναμορφώσουν και να ελαστικοποιήσουν ή να κάνουν άτυπες τις εργασιακές σχέσεις. Το Εργατικό Δίκαιο ουσιαστικά καταργείται στις χώρες της ΕΕ. Συμβάσεις, προειδοποιήσεις απολύσεων, αποζημιώσεις στην πράξη σπανίζουν.

Οι κυρίαρχοι της ΕΕ δείχνουν το πρότυπο της Ταϊβάν και δηλώνουν ότι δεν υπάρχουν κεκτημένα.

Το κεφάλαιο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ζητά να φύγουν οι "δυσκαμψίες", όπως αποκαλεί τις κοινωνικές παροχές και να γίνουν όλα ευέλικτα.

Ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Τζον Μέιτζορ σε πρόσφατο άρθρο του, δημοσιευμένο στον "Οικονομικό Ταχυδρόμο", με αφοπλιστική ειλικρίνεια ομολογεί ότι "αγωνιζόμαστε να κτίσουμε το μέλλον της Ευρώπης για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του με ένα επιχειρηματικό ευρωπαϊκό μοντέλο και όχι με ένα κοινωνικό"".Ενα μοντέλο δηλαδή που τη μόνη αξία που αναγνωρίζει είναι το κέρδος.

• Σε όλη την ΕΕ περιορίζονται οι κοινωνικές παροχές και κόβονται σχετικά κονδύλια του προϋπολογισμού. Στη θέση των κοινωνικών παροχών προτείνονται νέα μέτρα (αλληλεγγύη, προνοιακό ποσό για τους φτωχούς, μοίρασμα φτώχειας κ. ά.). Οταν, λοιπόν, το κράτος πρόνοιας καταγείται, πώς θα βοηθήσειη γυναίκα: Πώς θα απαλλαγεί από τον τριπλό και τετραπλό ρόλο της και θα αποκτήσει ίσες ευκαιρίες;

• Πολύς λόγος γίνεται στα κείμενα της ΕΕ για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων των γυναικών. Η πολιτική της ΕΕ τη θέλει αυτοαπασχολούμενη και για ένα ακόμα λόγο: Πληρώνει μόνη της για την κοινωνική ασφάλισή της, δεν έχει επιδόματα και αφήνει ήσυχο το κράτος.

Στη χώρα μας - όπως καταγγέλλει η ΓΣΕΒΕΕ - κλείνουν 30 μικρομεσαίες επιχειρήσεις την ημέρα. Προηγούνται πάντα επιχειρήσεις των γυναικών επιχειρηματιών.

• Εχουν διατεθεί δισεκατομμύρια για προγράμματα κατάρτισης, εκπαίδευσης, ειδίκευσης. Μερικά από αυτά αφορούσαν τη γυναίκα... Προγράμματα χωρίς... πρόγραμμα, που εξαρτώνται από τον επιτήδειο που διαθέτει τα "μέσα", από τον "ημέτερο", που πήρε οποιοδήποτε πρόγραμμα και το εφάρμοσε οπουδήποτε χωρίς ουσιαστικό έλεγχο. Η πλειοψηφία των γυναικών δεν παίρνει είδηση για τα προγράμματα.

Η επιμόρφωση, για να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, πρέπει να γίνεται μέσα από το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και όχι από ιδιώτες.

Με νέο νόμο αντί να επιδοτείται και να επιμορφώνεται ο άνεργος, θα επιδοτούνται οι εργοδότες, για να επιμορφώνουν και να προσλαμβάνουν άνεργους με ημερομηνία λήξης. Πρόσφατα μάλιστα, στα ελεγχόμενα από τον ΟΑΕΔ Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης καθιερώθηκαν δίδακτρα.

Υπάρχουν πολλές επιφυλάξεις για το αν θα υπάρξει δυνατότητα να πάρει πρόγραμμα γυναικεία οργάνωση. Τα κριτήρια επιλογής για τη χρηματοδότηση έχουν αυστηροποιηθεί πολύ και απαιτείται σωρεία προϋποθέσεων. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η σχετική ενημέρωση των γυναικείων οργανώσεων για τα προγράμματα έγινε από το Κέντρο Ερευνας για τα Θέματα Ισότητας και τη Γραμματεία Ισότητας στις 8-7-96 και η προθεσμία υποβολής αίτησης έληγε στις 15-7-96.

• Η δική μας εθνική πρόταση για τις ίσες ευκαιρίες δεν περιέλαβε τίποτε απολύτως από την πρόταση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, που διαμορφώθηκε μετά από ημερίδες, ενημερώσεις και γραπτές προτάσεις των γυναικείων οργανώσεων. Σπατάλη χρόνου, χρημάτων, απασχόλησης μόνο για ξεγέλασμα των γυναικών. Κατάχρηση χαρτιού σε ιλουστρασιόν!".

• Ζωή Σώκου,μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραμματείας Γυναικών της ΓΣΕΕ:

"Το εργατικό κόστος στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο από αυτό της ΕΕ, μόλις 17% σε σύγκριση με το 33% της Ευρώπης. Ωστόσο, οι βιομήχανοι ζητάνε, εκβιάζοντας ότι "θα τα μαζέψουν" και θα φύγουν στο εξωτερικό, επιδοτήσεις με ευνοϊκότατους έως χαριστικούς όρους, δανικά και αγύριστα. Οι καταθέσεις στις ξένες τράπεζες είναι στην ημερήσια διάταξη. Και από πάνω, πρόσφατα ζήτησαν απελευθέρωση των απολύσεων, δε θέλουν να δίνουν αποζημιώσεις ούτε να πληρώνουν στα ταμεία και απαιτούν να μην υπάρχει "ακαμψία" στο ωράριο!"

• Ασπα Μανδηλαρά,αντιπρόεδρος της ΟΓΕ:

"Είναι παράδοξο να ακούγεται από τα πιο επίσημα χείλη ότι χρειάζονται επείγοντα μέτρα για την αναμόρφωση του κοινωνικού κράτους, ώστε να γίνει δικαιότερο. Οσο πιο αντιλαϊκοί νόμοι ετοιμάζονται, τόσο πιο ...φιλολαϊκοί γίνονται οι λόγοι κάθε φορά. Η Ελλάδα βρίσκεται στο τελευταίο σκαλί των κοινωνικών δαπανών σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της ΕΕ".

• Ελένη Ηλιοπούλου,από την Επιτροπή Γυναικών της ΑΔΕΔΥ:

"Αν και ο ιδιώτης στοιχίζει περισσότερο στο δημόσιο, έχουν ιδιωτικοποιήσει τον τομέα της καθαριότητας στα νοσοκομεία. Στο υπουργείο Οικονομικών δουλεύουν χειρίστριες που πληρώνονται με 0,25 δεκάρες το δακτυλισμό. Υπάρχουν τεράστιες ανάγκες στους βρεφονηπιακούς σταθμούς και στα νοσοκομεία, αν γίνονταν προσλήψεις, δε θα πληρώναμε από την τσέπη μας ολόκληρες περιουσίες για αποκλειστικές".

• Ελένη Ζαφειρίου,πρόεδρος της Ενωσης Ελληνίδων Νομικών:

"Παλιά στις αγγελίες ζητούσαν "νέα δικηγόρο - δακτυλογράφο". Σήμερα ζητάνε "νέα δικηγόρο που να γνωρίζει κομπιούτερ". Αλλαξε δηλαδή το μέσο και έχει μεγαλύτερη ζήτηση η δεξιοτεχνία στο κομπιούτερ από τις επιστημονικές γνώσεις της δικηγόρου. Οι νέες προσλαμβάνονται σε υπηρεσίες διεκπεραίωσης με πενήντα - εκατό χιλιάδες το μήνα, υπαλληλοποιούνται και οι φιλοδοξίες τους πνίγονται. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλους επιστημονικούς κλάδους".

• Γαλάτεια Σακά,πρόεδρος του Συλλόγου Ελληνίδας Νοικοκυράς:

"Οι μεγαλύτερες γυναίκες πρέπει να ...εξαφανιστούν από την αγορά εργασίας. Το μόνο που μας μένει - είπε με πικρό χιούμορ - είναι η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη και η ...ροζ ζωή. Για τις νέες ανοίγονται νέα μεροκάματα - ροζ εκπομπές όλη τη νύχτα σύμφωνα με το νέο πνεύμα!".

• Βαλεοντή Δεμερτζή,από τη Σάμο:

"Ο τουρισμός είναι η κύρια δουλιά που μας άφησαν. Οι συμβάσεις έχουν γίνει ατομικές, οι εργαζόμενες συζητάνε τα προβλήματά τους μεταξύ τους, ποτέ δημόσια. Τα δωμάτια που συγυρίζουν από 10-15 έχουν φτάσει τα 35 και ορισμένοι εργοδότες απασχολούν τις γυναίκες δοκιμαστικά για μια - δυο βδομάδες χωρίς να τις πληρώνουν! Ο στόχος είναι ποια θα "νικήσει"! Οι άλλες απολύονται χωρίς να πληρωθούν... Τα απορρυπαντικά λιγοστεύουν, οι εργαζόμενες τα κρύβουν για να μπορούν να καθαρλισουν καλύτερα και να μην τις απολύσουν. Αρκετές τρέχουν στα δικαστήρια για τα χρωστούμενα - να τρέξουν! Γυναίκες με 15 χρόνια στη δουλιά, από τότε που άρχισε ο τουρισμός, δεν προσλαμβάνονται γιατί στην "ουρά" περιμένουν νεότερες, που θεωρούνται πιο αποδοτικές. Ετσι χάνουν την ελπίδα για σύνταξη. Οι γυναίκες είναι μόνες και πολύ φοβισμένες.Η Επιθεώρηση Εργασίας έχει αποψιλωθεί από τα στελέχη της. Οσες ασχολήθηκαν με το συνδικαλισμό απολύθηκαν. Νέοι με πτυχία δε βρίσκουν δουλιά, γιατί παίρνουν άλλους απ' έξω, με μικρότερο μισθό. Αλλά και αυτοί που έχουν πτυχίο και εργάζονται, δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ για 120.000 δρχ. και κάνουν και "τεμενάδες". Στα γραφεία τουρισμού το 90% που εργάζονται είναι ξένοι. Οι υπάλληλοι έχουν "κομματιαστεί" μεταξύ τους με διάφορους νόμους και δε συσπειρώνονται. Οι αγρότισσες ούτε έχουν πάρει είδηση τι συμβαίνει και τι έρχεται! Σ' όλα τα ξενοδοχεία εργάζονται συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη της οικογένειας, απλήρωτες και ανασφάλιστες. Είναι χαρακτηριστικό της νοοτροπίας που επικρατεί η προσπάθεια του Συλλόγου Γυναικών να ξεκινήσει μια έρευνα για τη γυναίκα και την τρίτη ηλικία: Νομαρχία, Μητρόπολη, χορηγοί και άλλοι φορείς από τους οποίους ζητήθηκε κάποια συνδρομή απάντησαν: "Εσείς να νοιαστείτε για τους γονείς σας και το πρόβλημα θα έχει λυθεί!"".

• Τσαγκατάκη,εκπρόσωπος των εμποροϋπαλλήλων:

"Νεοπροσλαμβανόμενες υπογράφουν χαρτί ότι για 4-5 χρόνια δε θα κάνουν παιδί! Από τα 32 μάς θεωρούν ...γερασμένα άλογα. Αν τολμήσεις να συνδικαλιστείς, σε μεταθέτουν στην άλλη άκρη της Αττικής, μπορεί και σε δουλειά στα ψυγεία, οπότε μπροστά στο φόβο να πάθεις στείρωση, παραιτείσαι. σε χρησιμοποιούν εκτός από υπάλληλο σαν καθαρίστρια, να ψήνεις τους καφέδες, να ράβεις φασόν κ. ά. Με την απελευθέρωση του ωραρίου, έχουμε γίνει τα πειραματόζωα του Μάαστριχτ.Ποιος μισθωτός θα παραμείνει στη δουλιά μέχρι τις 8 το βράδυ; Στην VIRGIN καθιέρωσαν και τις Κυριακές να εργάζονται. Οι μικρομεσαίοι καταστρέφονται, πρέπει πια να κοιμούνται στο μαγαζί τους. Ο κλάδος του εμπορίου είναι μόνο η αρχή για να καταργήσουν γενικότερα τα εργατικά δικαιώματα, θέλουν να μας καταργήσουν σαν εργατική τάξη, να βρισκόμαστε συνεχώς στους δρόμους, να φεύγουμε και να ερχόμαστε, χωρίς χρόνο για οτιδήποτε άλλο".

• Περαντώνη Δήμητρα,γενική γραμματέας του Συνδικάτου Κλωστοϋφαντουργών - Ιματισμού και Δέρματος:

"Εχουμε στρατιά ανέργων γένους θηλυκού. Απ' όσες δουλεύουν οι πιο πολλές δεν ασφαλίζονται. Οσες θα μπουν μπροστά σαν συνδικαλίστριες απολύονται. Η εργαζόμενη χάνει την εμπιστοσύνη στον εαυτό της, την αυτοεκτίμηση, δεν τολμά ούτε στην εργασία της ούτε πουθενά και αυτό επηρεάζει και τα παιδιά της. Χρειάζεται κλαδική πολιτική, να στηριχτεί ο κλάδος".

• Γακοπούλου Φωτεινή,αγρότισσα, από την Καρδίτσα:

"Μας δηλώνουν σαν νοικοκυρές, αν και είμαστε αγρότισσες. Τι ίσες ευκαιρίες, τα χωριά μας αδειάζουν από νέους που πάνε να εργαστούν στην πόλη!".

• Καίτη Παπαρήγα - Κωσταβάρα από το ελληνικό τμήμα του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών:

"Το Λόμπι συμφωνεί με την εισήγηση της ΟΓΕ σχετικά με το MAINSTREMING. Η διάχυση της ισότητας ευκαιριών σε όλες τις πολιτικές δράσεις της ΕΕ φοβούμαστε ότι θα έχει ως αποτέλεσμα να χαλαρώσουν τα μέτρα για την ισότητα".

Επιμέλεια: Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ