Οπως και αν το πουν, γεγονός είναι ότι αυτό το δίχτυ που απλώνεται με γοργούς ρυθμούς γύρω μας, χρόνια τώρα, για να γίνει στη συνέχεια βρόγχος, δεν έχει καμία σχέση με την "παλιά Αστυνομία", τότε που αρκούσε να είσαι "νομοταγής" για να τη γλιτώσεις. Αν και οι φήμες λένε πως κι αυτό που στήνεται, σε "νομοταγείς" απευθύνεται. Και μάλιστα σε νέες ποιότητες "νομοταγών" πολιτών. Που ανάλογα με τη διαβάθμισή τους θα έχουν την αντίστοιχη Αστυνομία τους. Το μοντέλο υπάρχει ήδη και εφαρμόζεται τόσο στη Γερμανία, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει κι αλλού, αναφέρουμε μόνο τις μητροπόλεις του φαινομένου. Οταν πριν από χρόνια μαθαίναμε από το σινεμά πως για κάθε ειδική ομάδα "τρομοκρατών" στη Γερμανία στηνόταν και ειδική αυτοκέφαλη ομάδα αστυνόμων, το πράγμα έμοιαζε μακρινό. Εξάλλου, εδώ δεν είχαμε πολλές ομάδες τρομοκρατών κι αυτές που είχαμε λίγο πολύ κραγμένες ήταν για το ΚΥΠατζίδικο στήσιμό τους. Αυτό το οποίο, ίσως, διέφευγε από ορισμένους ήταν το ποια είναι η προτεραιότητα. Υπήρχαν οι τρομοκράτες και γι' αυτό φτιάχνανε ειδικές ομάδες αντιμετώπισής τους, ή είχαν ανάγκη τις ειδικές τρομοαστυνομικές ομάδες για άλλο σκοπό και για να τις αιτιολογήσουν έπρεπε να εφεύρουν και τρομοκράτες; Η απλή λογική έδινε από τότε απάντηση.

Ποιος χρειάζεται, ποια Αστυνομία, για ποιον εχθρό; Μήπως παραμένουμε αφελώς προσκολλημένοι σε μια πλευρά του μύθου ότι ο αστυνόμος είναι κυρίωςγια να πιάνει κλέφτες και να κυνηγά εμπόρους ναρκωτικών και γι' αυτό εξοργιζόμαστε όταν καταφανώς δε σπεύδει να κάνει τη δουλιά το,υ ενώ την ίδια ώρα σπεύδει να σπάσει κεφάλια; Ποια τελικά είναι η κύρια δουλιά του;

***

Ορατές και κατανοητές οι αντιδράσεις. Το κάθε άστυ έχει νόμους και κατ' ανάγκη έχει κι αυτούς που είναι επιφορτισμένοι με την τήρησή τους. Για να μην επιστρέψουμε στη ζούγκλα. Και για αυτό ας ξεκαθαρίσουμε πως κουβέντα δε γίνεται για τους αστυνόμους, αλλά για τους νόμους που χρειάζονται τους όποιους αστυνόμους. Για παράδειγμα, άλλους νόμους κι άλλους αστυνόμους χρειάζεται η επιβολή ενός συστήματος πληρωμένης στάθμευσης στο κέντρο με τα μαγαζιά της νύχτας και τα κάγκελα στα πεζοδρόμια κι άλλους νόμους κι αστυνόμους το κομμάτι μιας πόλης όπου εδρεύουν τράπεζες, μέγαρα και δεν κυκλοφορούν στους δρόμους άνθρωποι με πουκάμισο δεύτερης ποιότητας.

Στο τμήμα της πόλης όπου μουγκρίζουν τα "Ικαρος" μεταφέροντας εργάτες μαζί με πορτοφολάδες και στο τμήμα της πόλης όπου το σύγχρονο μετρό θα μεταφέρει τους "ο μον ντιέ", ένας "βρωμιάρης", δε χρειάζονται οι ίδιοι αστυνόμοι. Οπότε μιλάμε για το μοντέλο της πόλης και της κοινωνίας στο οποίο πρέπει να ανταποκρίνονται οι νόμοι. Τη διαφορετική πόλη του τραπεζίτη κι αυτή του εργάτη της ΕΤΜΑ. Αυτού που σηκώνεται στις 4 στο Κερατσίνι, χτυπά κάρτα στις 6 στα Οινόφυτα, επιστρέφει στις 4 στο σπίτι κι αν βρει κουράγιο πάει μέχρι το καφενείο. Κι αυτού που παίζει αέρα στο Χρηματιστήριο κι έχει ανάγκη το απέναντι κλαμπάκι ανοιχτό απ' το πρωί.

Αφελείς διαχωρισμοί για πόλεις διακριτών αντιθέσεων; Αλήθεια τι μοντέλο "πόλης" σχηματίζεται όταν φουντώνει η ανεργία; Και πώς γίνεται κατορθωτό το μοντέλο των Ηνωμένων Πολιτειών όπου μερικά εκατομμύρια άνθρωποι μετά από ένα διάστημα στο Ταμείο Ανεργίας απλώς εξαφανίζονται, δηλαδή δεν υπάρχουν σε καμιά στατιστική, είναι σαν να μην υπάρχουν. Αφήνονται να κυκλοφορούν "ελεύθεροι" και πού; Είναι φανερό πως ούτε η κουβέντα για το μοντέλο "πόλης" είναι αρκετή.

***

Που όσο παντοδύναμος κι αν φαντάζει στη σημερινή συγκυρία, στέκεται αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες όλων των πιθανών μοντέλων. Κάνει κάτι πιο απλό: Ομογενοποιεί τα μοντέλα και δημιουργεί γκέτο. Μια ματιά στο "city" που αργά, σιωπηλά, υπόγεια, αλλά σταθερά διαμορφώνεται με περίμετρο την Αλεξάνδρας, την Πατησίων, την Αγ. Κωνσταντίνου, την Κωνσταντινουπόλεως, το Γκάζι, το Θησείο, την πύλη του Αδριανού και τους ουρανοξύστες κι άλλη μια ματιά στο "όραμα για την Αθήνα" του κυρίου Αβραμόπουλου και των μεγαλοεργολάβων, αρκούν για να περιγραφεί το πρότυπο της αστυνομικής πόλης που έρχεται. Και να γίνει κατανοητό γιατί τους τσιγγάνους πρώτα τους σκοτώνεις και μετά τους ρωτάς. Να γίνει κατανοητό γιατί πρώτα σπέρνεις τον τρόμο παρατάσσοντας επί μονίμου βάσεως 5, 10, 15, 19.000 αστυνόμους και μετά ως αυτονόητο ανακοινώνεις στις υποταγμένες συνειδήσεις ότι απαγορεύονται οι διαδηλώσεις με την ελπίδα πως κι αυτό θα γίνει αυτονόητο. Με την ελπίδα... Γιατί η ζωή, ευτυχώς, έχει κι άλλα γυρίσματα.

Εχει "κοινωνικές εκρήξεις" για τις οποίες το σύστημα, βέβαια, προετοιμάζεται, κάνει πρόβες τζενεράλε, πότε σε ένα τσιγγάνικο καταυλισμό, πότε σε ένα χωριό της Λάρισας, εσχάτως στο κέντρο της Αθήνας. Μόνο που εδώ και 80 χρόνια δεν μπορούν να παίζουν μόνοι τους. Απέναντι, ο "εχθρός λαός", αργά, βασανιστικά, με πισωγυρίσματα και ανατάσεις, συγκροτεί το δικό του στρατό. Είναι αλήθεια! Κι ευτυχώς. Χρειάζεται μόνο λίγη τόλμη, να βγούμε μαζικά απ' το σπίτι για να δούμε πως τελικά δεν είναι όλα τόσο μαύρα. Πως οι άλλοι "παίζουν μόνοι στο γήπεδο", όταν λείπουμε εμείς. Κι έχουμε στην πραγματικότητα καλύτερη ομάδα...

Θανάσης ΛΕΚΑΤΗΣ

Η ζωή έχει "κοινωνικές εκρήξεις" για τις οποίες το σύστημα, βέβαια, προετοιμάζεται, κάνει πρόβες τζενεράλε, πότε σε ένα τσιγγάνικο καταυλισμό, πότε σε ένα χωριό της Λάρισας, εσχάτως στο κέντρο της Αθήνας. Μόνο που εδώ και 80 χρόνια δεν μπορούν να παίζουν μόνοι τους. Απέναντι, ο "εχθρός λαός", αργά, βασανιστικά, με πισωγυρίσματα και ανατάσεις, συγκροτεί το δικό του στρατό. Είναι αλήθεια!

- Στο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Συγγραφέων, που γίνεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα, συζητείται το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των συγγραφέων. Ενα θέμα σημαντικό σε μια εποχή που τα μέσα ηλεκτρονικών πληροφοριών φαίνεται να "απειλούν" και τους συγγραφείς.

- Ασφαλώς είναι πολύ σημαντικό θέμα. Πρέπει να υπάρξει μια εναρμόνιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα πνευματικά και συγγραφικά δικαιώματα και την κεντρική τους διαχείριση στην κοινωνία των πληροφοριών. Η πειρατεία πρέπει να χτυπηθεί γιατί πλήττει σε μεγάλο βαθμό τους πνευματικούς δημιουργούς και ιδιαίτερα σε χώρες όπως η δική μας.

- Τα μηνύματα, πάντως, από την εκδοτική και αναγνωστική δραστηριότητα είναι αισιόδοξα;

- Η ελληνική πεζογραφία έχει τεράστια άνθηση τα τελευταία χρόνια. Αυτό φαίνεται από τις πολλαπλές εκδόσεις και βέβαια από την αύξηση του αναγνωστικού κοινού. Υπάρχει μια παραγωγική ζύμωση στην ελληνική λογοτεχνία. Αυτή η ζωηρή κίνηση αποδεικνύει ότι βρισκόμαστε στο σημείο που η λογοτεχνία σπάει το φράγμα του ειδικού αναγνωστικού κοινού και περνά στον περισσότερο κόσμο. Αλλά, πολύ υποψιάζομαι ότι πάλι θα λειτουργήσουν οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί, οι οποίοι θα κατορθώσουν να αναστείλουν το ρεύμα αυτό και να το περιορίσουν ώστε να μην φτάσει στον τελικό αποδέκτη, που είναι φυσικά το κοινό.

- Τι είναι αυτό που σας οδηγεί σε μια τέτοια υποψία;

- Η συμπεριφορά μερικών κριτικών, να αναθεματίζουν και να υπερθεματίζουν για μερικά βιβλία και η σκληρότητά τους πολλές φορές. Ετσι κι αλλιώς αυτό που θα μείνει, δικαιώνεται από τον χρόνο. Είναι πολύ δύσκολο να κρίνεις ότι κάτι είναι καλό ή κακό, έτσι στο πόδι. Και εν πάση περιπτώσει αυτός που γράφει δεν πουλάει ναρκωτικά, βιβλία γράφει. Κι επιπλέον, όλοι έχουν την πρόθεση να γράψουν ένα καλό βιβλίο. Αλλος το επιτυγχάνει, άλλος όχι.

- Σίγουρα η γλώσσα μας δεν έχει το πλεονέκτημα μιας διαδεδομένης γλώσσας, έχει όμως το ιστορικό βάρος και βάθος. Η προώθηση του ελληνικού βιβλίου μήπως θα έπρεπε να τύχει μεγαλύτερης προσοχής;

- Από την πολιτεία δεν υπάρχει ουδεμία μέρυμνα. Η λογοτεχνία αντιμετωπίζεται ως αναγκαίο κακό. Είναι τα μαύρα γράμματα κάτω από τις πολύχρωμες αφίσες, που γράφουν "το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία". Παρότι προσφέρει ουσιαστικό έργο, ένα έργο, που πιστοποιεί την πολιτιστική μας ταυτότητα και συντηρεί τη γλώσσα μας, ο συγγραφέας αντιμετωπίζεται σαν άνθρωπος παράξενος, ελαφρά τρελός. Υπάρχει ένας φόβος στην πολιτεία, υποσυνείδητος ίσως, που έχει τις ρίζες του στη μελλοντική προοπτική να αποκτήσουμε την αυτογνωσία μας μέσα από τη λογοτεχνία. Γιατί η λογοτεχνία είναι ο σκληρός, αμείλικτος καθρέφτης, που δείχνει το πρόσωπο της κοινωνίας μας και μας αναγκάζει να αναγνωρίσουμε την "ποιότητα" των πραγμάτων και καταστάσεων που ζούμε. Αυτό δεν το θέλουν.

- Υπάρχουν οικονομικές, ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές εγγυήσεις για τον συγγραφέα;

- Καμία απολύτως. Οι συγγραφείς είναι σε χειρότερη μοίρα από οποιονδήποτε Αλβανό, από την άποψη των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών παροχών. Δεν έχουν καμιά κάλυψη. Είναι σαν να μην θέλουν να υπάρχουμε.

Σ. Α.