Δύο λατομεία αδρανών υλικών,τα οποία σήμερα δε λειτουργούν, αλλά στο μεταξύ πρόλαβαν και αλλοίωσαν το φυσικό τοπίο, επτά νερόμυλοι από τους οποίους ο ένας αφέθηκε να καταντήσει ερείπιο, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν μετατραπεί σε κέντρα διασκέδασης, ένα σπήλαιο κλειστό για τους επισκέπτες, εδώ και δεκαετίες, αλλά και ένα φουγάρο,ό,τι απέμεινε από ένα πλινθοκεραμοποιείο, και το οποίο αποτελεί το μοναδικό βιομηχανικό μνημείο της περιοχής, συνθέτουν τον περιβάλλοντα χώρο της κοινότητας Επταμύλων τουνομού Σερρών.

Το όνομα της κοινότητας προήλθε από την ύπαρξη επτά μύλων, σημαντικό παραγωγικό στοιχείο του τόπου, που με τα χρόνια εξαφανίστηκε, ενώ οι μύλοι - παραδοσιακά και παραγωγικά αρχιτεκτονήματα εγκαταλείφθηκαν, γιατί ποτέ η πολιτεία δεν ενδιαφέρθηκε να τα διατηρήσει. Σήμερα οι κάτοικοι ζητούν την αξιοποίηση και αυτών και άλλων παραδοσιακών και πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής.Γι' αυτό το σκοπό έχουν συστήσει και μια Επιτροπή Πρωτοβουλίας,η οποία θεωρεί αναγκαία την εκπόνηση μελέτης που θα προβλέπει τρόπους τουριστικής αξιοποίησης των πολιτιστικών αυτών στοιχείων.

Η Επιτροπή, μάλιστα, διατυπώνει και συγκεκριμένες προτάσεις, τις οποίες απέστειλε με ψήφισμα στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, στον υπουργό Πολιτισμού, στους βουλευτές του νομού και στον νομάρχη Σερρών.

Ερώτηση προς τους υπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού, η οποία βασίζεται στο ψήφισμα της Επιτροπής Πρωτοβουλίας, κατέθεσε και η Κοινοβουλευτική Επιτροπή του ΚΚΕ, ζητώντας να δρομολογηθεί η αξιοποίηση των μνημείων της περιοχής.

Κατ' αρχήν η αξιοποίηση των λατομείων,τα οποία ύστερα από ανάπλαση μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πολιτιστικές κοιτίδες. Για παράδειγμα, λειτουργία ανοιχτού θεάτρου, αθλητικές εγκαταστάσεις, κλπ. Χώροι άκρως απαραίτητοι, αν σκεφτεί κανείς ότι η περιοχή χρόνο με το χρόνο αναπτύσσεται οικιστικά. Ολα αυτά, βέβαια, μέσα σε ένα περιβάλλον που είναι αναγκαίο να αποκατασταθεί και να δεντροφυτευτεί.

Επίσης, οι κάτοικοι, διά της Επιτροπής, ζητούν η μελέτη να προβλέπει την πλήρη αναστήλωση ενός νερόμυλου,έτσι ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στους επισκέπτες να βλέπουν τον τρόπο, με τον οποίο οι προηγούμενες γενιές άλεθαν το σιτάρι. Η ανακήρυξη του φουγάρου του πλινθοκεραμοποιείου και του περιβάλλοντος χώρου του, σε μνημείο βιομηχανικής αρχαιολογίας,είναι ένα ακόμη αίτημα της Επιτροπής Πρωτοβουλίας. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα βιομηχανικής ανάπτυξης της περιοχής, που η αρχή της λειτουργίας του χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Υπήρξε ένα από τα πιο σύγχρονα πλινθοκεραμοποιεία της ευρύτερης περιοχής. Το εργοστάσιο χτίστηκε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα και στον γύρω από αυτό χώρο φιλοξενήθηκαν, το 1922, οι πρώτοι πρόσφυγες από τον Πόντο, οι οποίοι στη συνέχεια δημιούργησαν την κοινότητα Επταμύλων. Σήμερα, το φουγάρο, μοναδικό απομεινάρι του εργοστασίου καταστρέφεται, ενώ ο γύρω χώρος είναι γεμάτος βάτα και θάμνους.

Το μεγάλο "καμάρι", όμως, των κατοίκων είναι το σπήλαιο της περιοχής, που θα μπορούσε να γίνει σημαντικός τουριστικός πόλος, εάν και εφ' όσον η πολιτεία αποφασίσει να το αξιοποιήσει. Το σπήλαιο αποκαλύφθηκε το 1965,κατά τη διάρκεια των εργασιών στα λατομεία του Αγίου Ιωάννη (στους πρόποδες του όρους Μποζ Νταγ), προάστιο των Σερρών. Πριν από τη διάνοιξή του, κατά τη διάρκεια των εργασιών, το σπήλαιο ήταν "τυφλό". Ετσι το ιστορικό του αρχίζει ταυτόχρονα με την αποκάλυψή του, οπότε σταμάτησαν οι εργασίες του λατομείου σε εκείνο το σημείο. Ωστόσο, οι πρώτοι "επισκέπτες" δεν παρέλειψαν να καταστρέψουν τμήμα του λιθωματικού διακόσμου, με σκοπό "το στολισμό οικιών με σταλακτίτες". Η έρευνα άρχισε τον αμέσως επόμενο χρόνο, το 1966, από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία,την οποία γι' αυτό το σκοπό χρηματοδότησε ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ). Τη σχετική μελέτη υπογράφουν οι: Δημήτρης Λιάγκος, Νίνα Κανέλλη και Γιάννης Ιωάννου.

Η είσοδος του σπηλαίου είναι προσιτή από το άνω χείλος του λατομείου. Αμέσως μετά αρχίζουν οι θάλαμοι. Στο βάθος του τελευταίου θαλάμου βρίσκεται το ωραιότερο σημείο του σπηλαίου. Εκεί μπορεί να δει κανείς κολόνες, σταλαγμίτες που ενώνονται με σταλακτιτικά παραπετάσματα, μικρή λιμνούλα με νερό. Πάνω από πεσμένους ογκόλιθους δημιουργήθηκαν σταλαγμιτικά λιθώματα, ενώ κάτω από τους ογκόλιθους υπάρχει φυσική γέφυρα. Στο κέντρο της οροφής υπάρχει ένας σταλακτίτης που πάνω του έχουν αναπτυχθεί άλλοι μικρότεροι. Τα τοιχώματα του θαλάμου είναι διακοσμημένα με λιθωματικό υλικό.Το σπήλαιο είναι διανοιγμένο σε ασβεστόλιθο. Είναι υπόγειος ποταμός του οποίου η φυσική είσοδος έχει καλυφθεί από φερτά υλικά και ογκόλιθους. Οι τέσσερις κεντρικοί οχετοί με τις μεγάλες προσχώσεις μαρτυρούν τη μεγάλη ποσότητα νερού που παλαιότερα πληρούσε το σπήλαιο. Με τη διαβρωτική ενέργεια του νερού δημιουργούνται οι οχετοί στο σπήλαιο και καταλήγουν στα κλεισμένα με φερτά υλικά στενά περάσματα. Ολοι οι θάλαμοι, οι οχετοί και οι διάδρομοι του σπηλαίου στο δάπεδό τους έχουν δεχτεί μεγάλες ποσότητες προσχώσεων από φερτά υλικά.

Αξίζει να σημειωθεί το μέγεθος του σπηλαίου, το οποίο καταλαμβάνει έκταση 1.950 τ.μ.,ενώ το μήκος της τουριστικής γραμμής (δυνατότητα τουριστικών διαδρομών), σε περίπτωση που αξιοποιηθεί, φτάνει τα 600μ.Οι ερευνητές είχαν συμπεριλάβει στη μελέτη και τη χάραξη της τουριστικής διαδρομής. Επίσης, πρότειναν η φυσική είσοδος να διευθετηθεί σε εξώστη με θέα προς την πεδιάδα.

Το μέγεθος του σπηλαίου είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους που καθιστούν αναγκαία την αξιοποίησή του. Αλλος λόγος που επιβάλλει την αξιοποίησή του είναι ο μοναδικός λιθωματικός του διάκοσμος. Και ένας τρίτος, εξίσου σοβαρός λόγος, είναι ότι πρόκειται για το μοναδικό σπήλαιο που έχει αποκαλυφθεί στην περιοχή. Βέβαια, οι ερευνητές σημειώνουν ότι μέχρι το 1966 είχαν στοιχεία για 11 ακόμα σπήλαια στην περιοχή, τα οποία παραμένουν ανεξερεύνητα. Εξάλλου, σύνδρομο τουριστικό στοιχείο είναι ότι το σπήλαιο βρίσκεται κοντά στο προάστιο Αγιος Ιωάννης, όπου υπάρχουν τεράστια πλατάνια και άφθονα νερά.Βέβαια, μέχρι να γίνουν όλα αυτά, για τα οποία η Επιτροπή Πρωτοβουλίας έχει ήδη κινήσει τις σχετικές διαδικασίες προς τους αρμόδιους, είναι απαραίτητο να προστατευτεί το σπήλαιο με ένα ασφαλέστερο σιδερένιο κιγκλίδωμα.

Το σπήλαιο της Κοινότητας Επταμύλων

Το "φουγάρο" του παλιού πλινθοκεραμοποιείου

Νερόμυλος υπό κατάρρευση (η φωτογραφία είναι από το "Φωτο - Κλικ" Σερρών)

Φτερωτή νερόμυλου στην Κοινότητα Επτάμυλος (φωτογραφία από το "Φωτο - Κλικ" Σερρών)