Το πλαίσιο της δράσης των συνδικάτων διαγράφεται ως εξής: Αν δεχτούμε τις επίσημες διαβεβαιώσεις, το 1994 άρχισε η φάση της οικονομικής ανόδου. Με αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των κερδών του συνόλου σχεδόν των μεγάλων κοντσέρν της χώρας. Παράλληλα και ταυτόχρονα, όμως, μειώθηκαν οι πραγματικές αμοιβές των εργαζομένων, ενώ η μαζική ανεργία, που χρόνια τώρα μαστίζει την εργατική τάξη της Γερμανίας, όχι μόνο δε μειώθηκε, αλλά εξαπλώθηκε παραπέρα. Σήμερα, ο αριθμός των ανέργων φτάνει τα 6.000.000, ενώ η δραστική περικοπή των κοινωνικών δαπανών συνεχίστηκε ασταμάτητα τον προηγούμενο χρόνο και η φτώχεια πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις...

Ο αριθμός των οργανωμένων στα συνδικάτα εργαζομένων συνέχισε να μειώνεται και από 12.000.000, που ήταν το 1991, έπεσε κάτω από τα 10.000.000 στα μέσα του 1994. Στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης, που ξέσπασε εδώ και καιρό στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, δημιουργήθηκαν επίσης οικονομικές δυσκολίες και σημειώθηκε εξάλειψη εργατικών θέσεων στην ίδια τη Γερμανική Συνδικαλιστική Ομοσπονδία (ΓΣΟ), καθώς και στα άλλα 15 συνδικάτα της χώρας. Οι διαμάχες στις συνδικαλιστικές ηγεσίες αναφορικά με τις μορφές οργάνωσης των συνδικάτων συνεχίζονται. Στο επίκεντρό τους βρίσκεται το βασικό ερώτημα εάν θα πρέπει να περιοριστούν οι αρμοδιότητες της ΓΣΟ ή θα συνεχίσουν τα συνδικάτα στο σύνολό τους να συντονίζουν τη δράση τους, ενισχύοντας παραπέρα την ίδια τη Γερμανική Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία.

Πάντως, πάρα πολύ ζοφερές κρίνει τις προοπτικές των συνδικάτων ο διευθυντής των Μέσων Ενημέρωσης του Συνδικάτου Μεταλλουργίας (IG METALL), Ντέτλεφ Χένσε. Κατά την άποψή του, τα Συνδικάτα "δεν αποτελούν πλέον την κινητήρια δύναμη της προόδου και κινδυνεύουν να χάσουν την αξιοπιστία και το μέλλον τους... ", ενώ, μέσα σε δέκα χρόνια, θα έχουν την τύχη των Συνδικάτων της Γαλλίας και των ΗΠΑ, διατρέχοντας τον κίνδυνο να συρρικνωθούν, κατ' αρχάς, πολιτικά και, στη συνέχεια, αριθμητικά.

Δυο κύριες τάσεις

Εχοντας σαν αφετηρία το Συνέδριο της Γερμανικής Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας, καθώς και τις Συνδιασκέψεις των άλλων Συνδικάτων της χώρας, θα πρέπει να δικαιώσουμε τον διευθυντή των Μέσων Ενημέρωσης του Συνδικάτου Μεταλλουργίας αναφορικά με το συγκεκριμένο προσανατολισμό τους για το κατά πόσο δηλαδή αυτά θα αποτελέσουν οργάνωση συνεπούς αντίστασης ενάντια στα όλο και πιο επιθετικά μονοπώλια. Το λιγότερο που μπορεί κανείς να πει για τα αποτελέσματα των Συνδιασκέψεων αυτών είναι ότι ήταν εξαιρετικά αντιφατικά, ενώ, ταυτόχρονα, φάνηκαν να διαγράφονται δυο βασικές τάσεις:

Πρώτη: Πάρθηκαν πολλές αποφάσεις και χαράχτηκαν προσανατολισμοί, που - όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται - ανταποκρίνονται στα συμφέροντα των εργαζομένων και έχουν μια συνάφεια με την ως τώρα αγωνιστική παράδοση. Ετσι το Συνδικάτο Δημοσίων Υπηρεσιών επανειλημμένα έχει προβάλει την απαίτηση "να δυναμώσουν τα Συνδικάτα τον αγώνα τους ενάντια στο μεγάλο κεφάλαιο και την εργοδοσία". Επίσης, και στο Συνέδριο της Γερμανικής Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας, ύστερα από πρόταση του Συνδικάτου Μεταλλουργίας, ψηφίστηκε μια απόφαση, όπου χαράσσονται κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με μια αλληλέγγυα πολιτική στο ζήτημα υπογραφής Συλλογικών Συμβάσεων.

Παράλληλα, ακόμα πιο μεγάλο θα πρέπει να θεωρηθεί το χάσμα λόγων και πράξεων αναφορικά με τα πολιτικά αιτήματα, που, κατά καιρούς, προβάλλουν τα Συνδικάτα. Για παράδειγμα, τόσο το Συνέδριο της Γερμανικής Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας όσο και τα άλλα Συνδικάτα εναντιώθηκαν στην αποστολή ενόπλων δυνάμεων της Μπούντεσβερ σε περιοχές όπου ξεσπούν κρίσεις. Οταν, όμως, γινόταν συζήτηση για πιθανότητα επέμβασης γερμανικών αεροπορικών δυνάμεων στη Βοσνία, η Γερμανική Συνδικαλιστική Ομοσπονδία δε διαμαρτυρήθηκε ούτε με μια ανακοίνωση Τύπου. Ακόμα, το Συνδικάτο Δημοσίων Υπηρεσιών έχει απαιτήσει το σταμάτημα του οικονομικού αποκλεισμού της Κούβας εκ μέρους των ΗΠΑ, αλλά - όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται - η σχετική απόφαση δεν είδε πουθενά το φως της δημοσιότητας.

Ταξικά διαμορφωμένες θέσεις στα πλαίσια των συνδικαλιστικών διασκέψεων υπήρξαν πάρα πολύ λίγες. Ανάμεσα στις εξαιρέσεις αυτές ήταν και η ανάλυση του ανωτάτου συνδικαλιστικού στελέχους Μέλενμπεργκ αναφορικά με την προσάρτηση της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας στην ΟΔΓ: "Οικονομικά η ένωση με τη μορφή προσάρτησης πραγματοποιήθηκε από το δυτικογερμανικό και διεθνές μεγάλο κεφάλαιο".

Δεύτερη τάση: Στα πλαίσια των εργασιών των Συνδιασκέψεων των Γερμανικών Συνδικάτων υπερίσχυσε εκείνη η τάση, η οποία σταθερά προσανατολίζεται προς συναινετικές διαδικασίες με το κεφάλαιο. Και η νέα αυτή τάση είναι φυσικό να συνοδεύεται από την πολιτική της σκληρής λιτότητας που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις της Βόννης και η οποία εκφράζεται αυτή τη στιγμή με τη μείωση των πραγματικών εισοδημάτων των εργαζομένων και με τη συνεχιζόμενη δραστική περικοπή των κοινωνικών δαπανών. Στην πραγματικότητα, ο επικίνδυνος αυτός προσανατολισμός οδηγεί συστηματικά στην παντελή υποταγή των συνδικάτων στα συμφέροντα των Γερμανών μεγαλοεπιχειρηματιών και έχει σαν αποτέλεσμα τον ευνουχισμό της μαχητικότητας της συνδικαλιστικής δραστηριότητας, που δε θα είναι σε θέση να πετυχαίνει την εκπλήρωση βασικών αιτημάτων των εργαζομένων.

Μια χαρακτηριστική έκφραση αυτού του νέου είδους συναίνεσης αποτέλεσε η υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων εκ μέρους της ηγεσίας του Συνδικάτου Χημείας, χωρίς καν προηγουμένως να καλέσει σε διαβουλεύσεις τα μέλη του. Παρόμοιες, όμως, τάσεις εμφανίστηκαν και στο Συνδικάτο Μεταλλουργίας, το οποίο είναι γνωστό για τους μαχητικούς του αγώνες στο παρελθόν, έχει περίπου 3.000.000 μέλη και είναι το μεγαλύτερο Συνδικάτο Μεταλλουργίας στον κόσμο. Παρόλο που η ετοιμότητα αγώνα των μελών του Συνδικάτου ήταν δεδομένη, αφού τα δυο τρίτα των μελών του είχαν ενεργητική συμμετοχή στις προειδοποιητικές απεργίες, στην πράξη υπογράφτηκαν συμφωνίες με απώλεια των εισοδημάτων των εργαζομένων του κλάδου.

Εξελίξεις στα ηγετικά κλιμάκια

Αντίθετα με τις προσδοκίες μερικών, ο νέος πρόεδρος της Γερμανικής Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας Ντίτερ Σούλτε, ο οποίος εκλέχτηκε τον περασμένο Ιούνη, ακολουθεί μια συναινετική με το κεφάλαιο πολιτική. Εκφραση της πολιτικής αυτής αποτελεί και η δημοσίευση κοινών ανακοινώσεων με την Ομοσπονδιακή Ενωση Γερμανικών Εργοδοτικών Συλλόγων, για να επακολουθήσουν στη συνέχεια κοινές συνομιλίες με τον Ομοσπονδιακό Καγκελάριο Χέλμουτ Κολ. Χαρακτηριστικό από την άποψη αυτή ήταν επίσης και το γεγονός ότι όταν, μετά τις ομοσπονδιακές κοινοβουλευτικές εκλογές του περασμένου Οκτώβρη, ανακοινώθηκαν τα σκληρά μέτρα λιτότητας, η συνδικαλιστική ηγεσία δεν κάλεσε σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις τους εργαζομένους, όπως είχε συμβεί στην περίπτωση των ιταλικών συνδικάτων.

Ταυτόχρονα, όπως διαπιστώνεται, ιδιαίτερα αρνητικά θα πρέπει να εκτιμηθεί και ο προσανατολισμός προς την κατεύθυνση συνεργασίας με το μεγάλο κεφάλαιο του αντιπροέδρου του Συνδικάτου Μεταλλουργίας Βάλτερ Ρίστερ. Η πολιτική συναίνεσης που ακολουθεί και την οποία μερικοί τη χαρακτηρίζουν "πολιτισμένο διακανονισμό", έγινε ολοφάνερη ακόμα μια φορά σε μια εκδήλωση της Γερμανικής Τράπεζας με θέμα: "Εργασία του Μέλλοντος - Μέλλον της Εργασίας". Οι μεγαλοκαρχαρίες του Διοικητικού Κέντρου του μεγάλου κεφαλαίου ήταν τόσο ικανοποιημένοι από τη μακροσκελή ομιλία του αντιπροέδρου του Συνδικάτου Μεταλλουργίας, ώστε αυτή δόθηκε ολόκληρη σαν δημοσίευση της Γερμανικής Τράπεζας και δημοσιεύτηκε σ' όλες σχεδόν της ημερήσιες γερμανικές εφημερίδες.

Σχετικά, όπως υπογράμμιζαν κομμουνιστές συνδικαλιστές, ο Ρίστερ εγκατέλειψε "τη θέση που είχε σαν αφετηρία, δηλαδή την όλο και οξύτερη αντίθεση μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου" και, αντ' αυτής, υποσχέθηκε: "Τα συνδικάτα θα πρέπει να συνεργάζονται, προκειμένου να λύσουν την αντίθεση μεταξύ οικονομίας και δημοκρατίας... ". Κατά τα άλλα, ο Ρίστερ απέφυγε να υπενθυμίσει ένα επί πολλές δεκαετίες αίτημα των γερμανικών συνδικάτων, που εκφραζόταν στη θέση: Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να συναποφασίζουν στις επιχειρήσεις και τα εργοστάσια. Το αίτημα αυτό πάντα συγκινούσε τους Γερμανούς εργαζόμενους, με αποτέλεσμα αυτοί να συμμετέχουν μαζικά σε μαχητικές απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις. Τώρα, θα ξεχαστεί;

Στην περίπτωση που τα γερμανικά συνδικάτα συνεχίσουν τη συναινετική τους πολιτική με τους Γερμανούς μεγαλοεπιχειρηματίες, τόνιζαν έντονα ανήσυχοι συνεπείς συνδικαλιστές της χώρας, τότε ο κίνδυνος είναι πια ολοφάνερος να μετατραπούν (και, μάλιστα, σε σύντομο σχετικά ιστορικό χρονικό διάστημα) σε "Ιδρυμα Υπηρεσίας του μεγάλου κεφαλαίου". Και, τότε, το μέλλον τους διαγράφεται πάρα πολύ μαύρο, γεγονός που θα έχει καταστροφικές συνέπειες για το βιοτικό επίπεδο των Γερμανών εργαζομένων, που, εδώ και καιρό, πέφτει ήδη αισθητά.

Δεν είναι δύσκολο να συναντήσει κανείς συνδικαλιστικά στελέχη που λένε: "Τα συνδικάτα θα πρέπει να παραμείνουν ή να ξαναγίνουν μαχητικές οργανώσεις. Θα πρέπει να βρίσκουν συνεχείς απαντήσεις στα άλματα που πραγματοποιούνται στα πλαίσια της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων".

Το θέμα είναι ότι δεν αρκεί κανείς μόνο να το λέει...

Ανάγκες σε νέες συνθήκες

Θα ήταν, ίσως, κοινοτοπία να πούμε ότι, στα πλαίσια των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων που αντικειμενικά πραγματοποιούνται στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, τα συνδικάτα έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν σε νέες και όχι αναγκαστικά ευνοϊκές συνθήκες. Αναντίρρητα, οι οικονομικές και πολιτικές (και, για να είμαστε πληρέστεροι, και οι ιδεολογικές) συνθήκες στη Γερμανία είναι δύσκολες και για τα συνδικάτα. Θα ήταν, όμως, εξίσου υπερβολή να παραβλέψει κανείς ότι ακριβώς αυτές οι νέες συνθήκες βγάζουν στην επιφάνεια το "πρόπλασμα" νέων κινητοποιήσεων.

Ετσι, μετά τις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές και, με βάση τη διαπίστωση ότι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε συνεπή εκφραστή των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου, το σύνθημα που παλαιότερα είχαν διαμορφώσει ανώτατα συνδικαλιστικά στελέχη της Γερμανίας ισχύει όσο ποτέ άλλοτε: "Να έχουμε εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνάμεις". Λυδία λίθο για τη βιωσιμότητα του συνθήματος, αλλά και για την ειλικρίνεια αυτών που το χρησιμοποιούν θα αποτελέσουν οι επικείμενες διαπραγματεύσεις για την υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων: Αυξήσεις πραγματικών μισθών με ταυτόχρονη μείωση του χρόνου εργασίας και προσαρμογής μισθών είναι δυνατόν να επιτευχθούν, μόνο όταν τα μέλη, όπως στην περίπτωση του Συνδικάτου των Ταχυδρομείων και των βιομηχανιών Χάρτου και Ζύθου στη διάρκεια αυτού του περασμένου χρόνου, είναι πανέτοιμα να κατέβουν σε μαχητικές απεργιακές κινητοποιήσεις, αλλά και σε αγωνιστικές διαδηλώσεις στους δρόμους των γερμανικών μεγαλουπόλεων...

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ

Εδώ και πολλά χρόνια, η Βόννη δεν μπορούσε να χωνέψει τις επιτυχίες των αθλητών της ΓΛΔ. Φυσικό ήταν, συνεπώς, να επιζητεί μια εκδίκηση, έστω και αναδρομικά.

Ετσι δεν είναι παράξενο ότι, στο περίφημο εκείνο πόνημα "Ιστορία και συνέπειες της δικτατορίας του ΕΣΚΓ" ο αθλητισμός κατέχει επιφανή θέση. Για να μη μείνουν λευκές οι σχετικές σελίδες, επιστρατεύτηκε ο ειδικός επί του αθλητισμού Χανς - Ντίτερ Κρεμπς. Βέβαια, ο εμπειρογνώμων αυτός είχε μερικά αδύνατα σημεία. Το ένα ήταν ότι ήταν τόσο διάσημος, ώστε κανείς αθλητικός συντάκτης της Γερμανίας δε φαίνεται να είχε ποτέ ως τότε ακούσει το όνομά του. Το άλλο είναι ότι απέδειξε ότι είχε πάρει την αποστολή του πραγματικά σοβαρά. Γι' αυτό, προφανώς, αναφέρει στο έργο του πλαστά γεγονότα. Το πιο κραυγαλέο είναι ίσως το ότι θεωρεί σαν σημείο εκκίνησης του "οργανωμένου και κατευθυνομένου" αθλητισμού που, λέει, υπήρχε στη ΓΛΔ το Φεστιβάλ της Βουδαπέστης του 1949, όπου οι κατευθυνόμενοι αθλητές της ΓΛΔ πήραν όλα τα μετάλλια. Το μόνο κακό του συλλογισμού ήταν πως, όταν έγινε το Φεστιβάλ, η ΓΛΔ (όπως, άλλωστε, και η ΟΔΓ) δεν υπήρχε ακόμη και πως οι αθλητές των ανατολικών ζωνών της Γερμανίας, που πήγαν στη Βουδαπέστη, δεν μπόρεσαν να αγωνιστούν, γιατί οι ενώσεις τους δεν είχαν διεθνώς αναγνωριστεί. "Αναλύσεις" που εξηγούνται και, ίσως, δικαιολογούνται και από το "πλέγμα του αποστάτη", που, ασφαλώς, διακατέχει πολλούς από τους αυτουργούς τους.

Αλλά, όπως σιγά σιγά γίνεται γνωστό, στην αθλητική (ή, τουλάχιστον, στην Ολυμπιακή) σκηνή της Γερμανίας γίνονται σοβαρές αλλαγές. Η τελευταία σύνοδος της Γερμανικής Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής αποφάσισε, με ψήφους 91 υπέρ, 3 κατά και 10 αποχές, να αποστέλλει στο μέλλον στους Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες, αρχής γενομένης από την Ατλάντα του 1996, αθλητές με κριτήριο αν θα έχουν την ελπίδα της πρόκρισης σε τελικούς αγώνες και, συνεπώς, της απόκτησης μεταλλίων. Ο ίδιος ο τύπος της ΕΟΕ λέει σαφώς ότι αυτό οφείλεται στην απροθυμία του κράτους να χρηματοδοτήσει την αποστολή αθλητών χωρίς ελπίδα διάκρισης "λόγω αλλαγής της οικονομικής πολιτικής". Ενδιαφέρον έχει το ότι τα σχόλια αυτά δημοσιεύονται όχι μόνο στα ίδια έντυπα, αλλά και στα ίδια άρθρα όπου αναφέρεται έντονα επικριτικά η πολιτική της "αυστηρής επιλογής που ακολουθούνταν στη ΓΛΔ στον τομέα αυτό".

Δε θα σταθούμε στο γεγονός ότι η τόση εμμονή στην εξήγηση της "αυστηρής επιλογής" είναι μάλλον περίεργη και αφήνει πολλά ερωτηματικά, αν σκεφθούμε ότι η ΓΛΔ είχε όχι πάνω από το 25% του πληθυσμού της ΟΔΓ. Θα σταθούμε στο ότι οι ταγοί της ΟΔΓ και οι πρόθυμοι βοηθοί τους είχαν την απαίτηση από τη ΓΛΔ, που υστερούσε σημαντικά από οικονομική άποψη, να κάνει εκείνο που αυτοί αρνούνται, προβάλλοντας οικονομικούς λόγους, να κάνουν. Σε συνθήκες, σημειώνουμε, ενιαίας πλέον Γερμανίας. Και, εκτός αυτού, παραδέχονται, και μάλιστα έγγραφα, ότι όλη η φασαρία που έκαναν ως τώρα για την "αξία συμμετοχής αντί της βεβαιότητας νίκης" ήταν, όπως υπολόγιζαν, μια μορφή πίεσης στη ΓΛΔ! Με άλλα λόγια, εκείνο που στη ΓΛΔ ήταν (ή, το πιθανότερο, υποτίθεται πως ήταν) "κατευθυνόμενη πολιτική γοήτρου", στην ΟΔΓ ήταν και είναι "πολιτική περισυλλογής". Ενας ωραίος τρόπος να ξαναγραφεί η ιστορία - ανάποδα, φυσικά.

Οσο για μας, τα δυστυχή θύματα της γερμανικής επανένωσης, φαίνεται ότι η γενικότερη καταστροφή της εξάλειψης της ΓΛΔ δεν έφτανε. Επρεπε να πληρώσουμε και άλλο ένα τίμημα: την πτώση του επιπέδου των Ολυμπιακών Αγώνων.

Κάποια μέρα, στο τελευταίο μου ταξίδι στη Γερμανία, όπως ξεφύλλιζα την εφημερίδα που παίρνουν οι φίλοι μου εκεί, την "Τάγκεστσάιτουνγκ", η οποία αποκαλείται αδέσμευτη, το μάτι μου έπεσε σε ένα μονόστηλο με τίτλο "Πιο γρήγορα με ΓΛΔ - φιλολογία" και διαβάζοντάς το σκέφτηκα: Για κοίτα να δεις μετά τις τόσες "ελλείψεις" και τα τόσα "δεινά" που προσάπτουν στην πρώην Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, ανακαλύπτουν ότι έστω κάτι (!) καλό υπήρξε και εκεί.

Στο μονόστηλο, λοιπόν, αναφερόταν ότι ο ιερέας Μάρτιν Βέσκοτ, από το Κάτλενμπουργκ της Δυτικής Γερμανίας, συνέλεξε πάνω από 1.000.000 βιβλία από τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, που από το 1989 είχαν θεωρηθεί "αιρετικά" και κατέληξαν σε χωματερές. Ο Βέσκοτ, λοιπόν, αφού συγκέντρωσε αυτά τα βιβλία, τα τοποθέτησε σε αποθήκες στο αγρόκτημά του και τα ταξινόμησε ανά θέματα, ώστε όσοι ενδιαφέρονται να μπορούν να βρουν αυτό που ψάχνουν. Στο πρόχειρα στημένο βιβλιοπωλείο του Βέσκοτ βρέθηκαν και φυσικοί του Ινστιτούτου Πλανκ της Αερονομίας, που βρίσκεται στο Λίνταου (Κάτω Σαξονία). Οπως σημειώνει η "Ταγκέστσάιτουνγκ", και μόνο ο φυσικός Χανς Λάουχε πήρε πάνω από 100 τόμους, ο οποίος μετά την απόκτηση των βιβλίων δήλωσε σε συντάκτη της παραπάνω εφημερίδας ότι τα βιβλία αυτά είναι για τον ίδιο "ανεκτίμητης αξίας". Στη συνέχεια ο Δυτικογερμανός επιστήμονας ανέφερε ότι στο Ινστιτούτο Πλανκ ασχολούνται εδώ και χρόνια με την κατασκευή ενός τηλεσκοπίου, καθώς το 1996 έχει προγραμματιστεί η έναρξη της παρακολούθησης του πλανήτη Κρόνου και συμπλήρωσε: "Μέχρι τώρα είχαμε προβλήματα με το συνδυασμό των κατασκευαστικών υλικών για το τηλεσκόπιό μας". Ωστόσο, στα βιβλία της ΓΛΔ περιγράφονται τόσο αναλυτικά και με ιδιαίτερη συνέπεια συστατικά και πιθανές εναλλακτικές λύσεις, ώστε τώρα πια να είναι δυνατή η σημαντική επίσπευση της κατασκευής αυτού του οργάνου μετρήσεως.

Κατά την άποψη του Λάουχε, τα επιστημονικά βιβλία στη ΓΛΔ "ήταν συχνά πολύ καλύτερα" απ' ό,τι αντίστοιχα έργα στη Δύση. Ο Δυτικογερμανός επιστήμονας θεμελιώνει την άποψή του με το ότι η επιστήμη στη ΓΛΔ δεν προωθούνταν οπωσδήποτε με βάση κριτήρια οικονομικής αξιοποίησης. Ενώ η δυτικογερμανική και αμερικανική ειδική φιλολογία ασχολούνταν κυρίως με θέματα τα οποία, έστω πιθανώς, θα μπορούσαν να ριχτούν στην αγορά, αυτό δε συνέβαινε στην Ανατολή της Γερμανίας.

Ακριβώς επειδή ο φυσικός Λάουχε κρίνει τα επιστημονικά βιβλία ανάλογα με τη χρησιμότητα που έχουν για την εργασία του, δύσκολα θα μπορέσουν κάποιοι, και δεν αμφιβάλουμε καθόλου ότι θα το επιδιώξουν, να αποδείξουν ότι η κρίση του δεν είναι σωστή ή ακόμα αντικειμενική.

Τα παραπάνω, καταλήγει η εφημερίδα, δηλώνουν ότι οι ανατολικογερμανικές χωματερές είναι, σε παγκόσμια κλίμακα, οι χωματερές με την υψηλότερη εκπαιδευτική αξία.

Εμείς να πούμε ότι μιας και ο καθένας μας διαθέτει μυαλό και εφόσον διαθέσει και την ανάλογη θέληση μπορεί να κρίνει.

Γ. ΚΑΡ.

Το ότι, στη σημερινή επίσημη Γερμανία, η απασχόληση με τη ΓΛΔ είναι μια επιχείρηση συστηματικά αγοραίας συκοφαντίας και καθαρής και εξίσου αγοραίας εξαγοράς είναι από καιρό γνωστό. Εκείνο που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι αυτή η θεάρεστη κατεύθυνση επεκτείνεται σε τομείς πολύ ευρύτερους από αυτούς που συνήθως μας απασχολούν. Και, πράγμα ακόμη σοβαρότερο, έχει πολύ έντονη τη σφραγίδα της βαρβαρότητας - φαινομένου εγγενούς στον καπιταλισμό, πολύ περισσότερο χωρίς τη ΓΛΔ.

Η ανασφάλεια στη δουλιά είναι ένα από τα πιο θερμά σημεία του εργασιακού τοπίου της Γερμανίας και ένα από τα σοβαρότερα (και, στο εξής, χρόνια) προβλήματα της χώρας

Η ΓΛΔ ήταν μια από τις πιο "διαβασμένες" χώρες όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου. Τώρα, θέλουν και αυτό να το αρνηθούν...

Κατευθυνόμενος ή όχι, ο αθλητισμός της ΓΛΔ, μιας σχετικά μικρής χώρας, είχε μαζικές διαστάσεις. Η εξάλειψή του θα "πληρωθεί" και στη Δύση