ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ

Η φωνή του μορφοποίησε τη λεβεντιά

Δεκαπέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο του αξέχαστου τραγουδιστή

"Εβαλε ο Θεός σημάδι παλικάρι στα Σφακιά...". Ηταν πριν δεκαπέντε χρόνια, όταν ο χάρος σημάδευε τη λυγερή κορμοστασιά του Νίκου Ξυλούρη.Σαν σήμερα, ο Ν. Ξυλούρης έφευγε για το τελευταίο ταξίδι, αφήνοντας πίσω του ένα έργο, που παραμένει ριζωμένο στην καρδιά του ελληνικού λαού. Τραγούδια όμορφα, καθαρά, ελληνικά, συντροφιά στις αναζητήσεις και τους αγώνες του λαού μας.

Γεννημένος στα Ανώγεια, από πολύ μικρός άρχισε να μαθαίνει λύρα. Στα 15 του χρόνια, ήταν ήδη λυράρης. Επαιζε λύρα και τραγουδούσε με μια δική του τεχνική, που περισσότερο βασιζόταν στο ένστικτο. Εχοντας ήδη γράψει κάποια δικά του τραγούδια, συναντά τον Γ. Μαρκόπουλο, που του προτείνει συνεργασία. Πρώτοι καρποί της, τα "Ριζίτικα" και η "Ιθαγένεια".Ακολουθούν οι συνεργασίες του με τους Σταύρο Ξαρχάκο, Χρήστο Λεοντή, Ηλία Ανδριόπουλο. Από τις μεγάλες του επιτυχίες ήταν οι κύκλοι "Διόνυσε καλοκαίρι μας","Ακολουθία", "Καπνισμένο τσουκάλι", "Κύκλος Σεφέρη", "Ερωτικά" κ.ά. Ακολουθούν οι "Ελεύθεροι πολιορκημένοι", τα "Αντιπολεμικά", τα "Ξυλουρέικα".Ο Ν. Ξυλούρης είχε λάβει επίσης μέρος σε θεατρικά έργα, όπως"Το μεγάλο μας τσίρκο" κ.ά.

Διώχτηκε πολύ από τη χούντα, ενώ με τα τραγούδια του, μέσ' το Πολυτεχνείο, εμψύχωσε τους "ελεύθερους πολιορκημένους" φοιτητές. Ανθρωπος ανιδιοτελής, περήφανος και με σπάνιο ήθος, στάθηκε πάντοτε πάνω από μικρότητες και συμβιβασμούς. Κι ας τον πολέμησαν οι δισκογραφικές εταιρίες μετά τη μεταπολίτευση, αρνούμενες, για λόγους εμπορικούς, να εκδώσουν νέους δίσκους του. Ακόμη και σήμερα αρνούνται να επανεκδώσουν τα τραγούδια του, τους δίσκους του, που τόσο πολύ αγαπήθηκαν από τον ελληνικό λαό. Τραγούδια, που παραμένουν, όπως και ο ίδιος, ζωντανά, μέσα σε κάθε γνήσια ελληνική ψυχή.

Λυρικές υπνοβασίες

Δύο διάσημες σκηνές από όπερες, εξαίσια δείγματα του λυρικού ρεπερτορίου, θα ερμηνεύσει η Βάσω Παπαντωνίου,στο μοναδικό, έκτακτο ρεσιτάλ, που θα δώσει την Παρασκευή στο Μέγαρο Μουσικής. Η διακεκριμένη λυρική ερμηνεύτρια, που ξεκίνησε τη διεθνή της καριέρα μετά την "Υπνοβάτιδα", την οποία παρουσίασε στη Λυρική Σκηνή, στο ρεσιτάλ της Παρασκευής θα ερμηνεύσει δύο διάσημες σκηνές υπνοβασίας: Από την "Υπνοβάτιδα" του Βιντσέντσο Μπελίνι και τη "σκηνή της υπνοβασίας" της Λαίδης Μάκβεθ, από την τέταρτη πράξη της όπερας "Μάκβεθ" του Βέρντι.Τη λυρική τραγουδίστρια πλαισιώνουν η Χορωδία Καβάλ της Σόφιας και η Συμφωνική Ορχήστρα του Κρατικού Μουσικού Θεάτρου Σόφιας υπό τη διεύθυνση του Ενρίκε Μπατίς.Στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος, θ' ακουστούν ακόμη η "2η Συμφωνία σε ρε μείζονα, έργο 36" του Μπετόβεν, τα τρία μέρη του μπαλέτου από την τρίτη πράξη της όπερας τουΤζουζέπε Βέρντι "Σικελικός Εσπερινός" και το περίφημο χορωδιακό των σκλάβων από την τρίτη πράξη της όπερας του Βέρντι "Ναμπούκο".

Μουσικό οδοιπορικό

Ενα μουσικό οδοιπορικό στην Ηπειρο ξεκινά από σήμερα στο "Ραβάναστρον" (Βαρβάκη 10, Λ. Αλεξάνδρας). Τέσσερις μουσικοί, οι Γιώργος Κωτσίνης (κλαρίνο), Αχιλλέας Χαλκιάς (βιολί), Χριστόδουλος Ζούμπας (λαούτο) και Νίκος Κοντός (ντέφι), θα παρουσιάσουν μαζί με γνωστά κομμάτια ηπειρώτικης μουσικής και πολλά άλλα, που σήμερα σπανίως ακούγονται. Κομμάτια, όπως η "Ποταμιά", η "Φράσα", η "Φράβα", η "Παπαδιά", που αποτελούσαν παλιότερα κομμάτια βασικού ρεπερτορίου ενός καλού οργανοπαίκτη. Στην παρουσίαση αυτή, που θα διαρκέσει μέχρι τις 12 του μήνα, θ' ακουστούν αστικά γιαννιώτικα και πρεβεζάνικα, βουνίσια κονιτσιώτικα και ζαγορίσια, πεντατονικά βορειοηπειρώτικα και πωγωνίσια και άλλα κομμάτια, στα πλαίσια μιας προσπάθειας να καλυφθεί ένα μεγάλο μέρος των διαφόρων ηχοχρωμάτων της ηπειρώτικης μουσικής. Ιδιαίτερη έμφαση, εξάλλου, θα δοθεί στο θέμα του αυτοσχεδιασμού πάνω στα ήδη υπάρχοντα και αποδεκτά ρυθμικά και μελωδικά σχήματα.

Στο "Μετρό" (Γκύζη και Κάλβου 83), εξάλλου, θα εμφανίζεται από αύριο και για πέντε βραδιές ο Σωκράτης Μάλαμας.Θα παρουσιάσει τραγούδια από τις δουλιές του "Ασπρόμαυρες ιστορίες", "Παραμύθια", "Της Μέρας και της Νύχτας" και "Κύκλος". Μαζί του θα εμφανιστεί η Λιζέτα Καλημέρη.

"ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΗ Μουσική και Ανατολή", είναι ο τίτλος του βιβλίου του συνθέτη, ερευνητή και ιδρυτή της πολιτιστικής εταιρείας "Συρτός" Γιώργου Λυκούρα.Μέσα από τις σελίδες του και μετά από μακρά έρευνα, ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι η θεωρία των Πυθαγορείων αποτελεί τη θεωρητική βάση για τη μουσική της Ανατολής: Αρχαία ελληνική, βυζαντινή, αραβική, πέρσικη, τούρκικη. Οπως ανέφερε ο ίδιος, "η μελέτη δεν έχει σκοπό την παράθεση της ιστορικής διαδρομής της διαστηματικής μουσικής θεωρίας, αλλά την έρευνα της δημιουργίας των διαστημάτων της ελληνικής και ανατολικής μουσικής, με βάση τα μαθηματικά δεδομένα, που προέκυψαν κυρίως από την εφαρμογή της θεωρίας των αναλογιών". Η παραπάνω μελέτη αυτή αποδεικνύει την εφαρμογή της χρυσής τομής στη μουσική, που όπως και αλλού ήταν ένας τρόπος εναρμόνισης".

Ταξίδια του "Ορφέα"

Στη Θεσσαλονίκη θα ταξιδέψει, στις 12 του Φλεβάρη, η "Λειτουργία του Ορφέα" του Γιάννη Μαρκόπουλου,εγκαινιάζοντας τη συναυλιακή της καριέρα σε δέκα ευρωπαϊκές πόλεις και επιχειρώντας να μεταφέρει, όσο το δυνατόν πιο μακριά, το μήνυμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση και την κοινωνία. Στη συναυλία, θα συντροφεύουν τον Γιάννη Μαρκόπουλο οι Ζάχος Τερζάκης, Βασιλική Λαβίνα, Χαράλαμπος Γαργανουράκης, ενώ στο δεύτερο μέρος θα συμμετάσχουν οι Μαρία Σαμαρά και Μιλτιάδης Πασχαλίδης.Θα συνοδεύει η χορωδία "Αρης Λεμεσού" και η ορχήστρα "Παλίντονος Αρμονία".Παράλληλα, θα παρουσιάζονται έγχρωμες διαφάνειες φιλοτεχνημένες από τον Δημήτρη Μυταρά.Τη σκηνοθετική επιμέλεια έχει ο Πλούταρχος Καϊτατζής, ενώ αφηγητής θα είναι ο Κώστας Καζάκος.Η συναυλία, που θα γίνει στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ, πραγματοποιείται με τη χορηγία του Ιδρύματος Βουδούρη.

Ο επόμενος σταθμός είναι οι Βρυξέλλες (6, 7 του Μάρτη), όπου παράλληλα θα παρουσιαστεί το έργο "Ενα Ευρωπαϊκός Χορός" σε ελεύθερη απόδοση του Γιώργη Γιατρομανωλάκη και σολίστες τον Ολλανδό Ματίς Κοέν (αυλό του Πανός) και το Χαράλαμπο Γαργανουράκη (λύρα). Εξάλλου, στα άμεσα σχέδια του συνθέτη είναι η νομιμοποίηση της ορχήστρας "Παλίντονος Αρμονία" και περιοδείες σε Ελλάδα και Κύπρο.