Η πορνεία είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, που - όπως όλα - υπόκειται και αυτό σε αλλαγές και ανακατατάξεις. Τα τελευταία χρόνια η μαζική είσοδος ξένων γυναικών στη χώρα μας και ιδιαίτερα η "κάθοδος" των γυναικών από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες έχει μεταβάλει πολλά δεδομένα, όπως λ. χ. οι κίνδυνοι για τις ίδιες και τη δημόσια υγεία, που δημιουργούνται από την έλλειψη ελέγχου και την απειλή του έιτζ. Μια πολύ πρόσφατη έρευνα, που έγινε το 1994 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε συνεργασία του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης της Νομικής Σχολής και του Τμήματος Νοσηλευτικής, διαπιστώνει την ανάγκη ασφαλιστικής κάλυψης από το κράτος και προστασίας των εκδιδομένων. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι για πρώτη φορά το Πανεπιστήμιο ασχολείται με το πρόβλημα της πορνείας και από αυτή την άποψη είναι ένα σημαντικό βήμα, γιατί δε θα πρέπει να κλείνουμε τα μάτια μπροστά σε σημαντικά κοινωνικά φαινόμενα που είναι μια πραγματικότητα...

Προστασία της δημόσιας υγείας

Υπεύθυνος της έρευνας ήταν ο Γιάννης Υφαντόπουλος,αναπληρωτής καθηγητής στην Κοινωνική Πολιτική. Συνεργάστηκαν οι τελειόφοιτες της Νοσηλευτικής Μαρία Κάργα, Σταυρίδου και Τουρούκη.Εξετάστηκε αντιπροσωπευτικό δείγμα 350 ατόμων, από τα οποία τα 50 ήταν εκδιδόμενοι ομοφυλόφιλοι (οι λεγόμενοι τραβεστί). Οι ερευνητές ξεκίνησαν από τις επίσημα "δηλωμένες", που ήταν οι περισσότερες, αλλά συμπεριέλαβαν στο αντιπροσωπευτικό δείγμα και άτομα που δεν ήταν δηλωμένα και μπορούσαν να επισκεφτούν το Αντιαφροδισιακό Κέντρο του υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας.

Τίτλος της έρευνας "Πορνεία - Κοινωνικές, Υγειονομικές και Οικονομικές διαστάσεις της πορνείας στην Ελλάδα".Στόχος ήταν να εξεταστεί κατά πόσο λαμβάνονται από τα εκδιδόμενα άτομα τα μέτρα εκείνα που προασπίζουν τη δημόσια υγεία.

Οπως είναι γνωστό, υπάρχουν διάφορα προγράμματα για την υγεία στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενα από αυτά είναι "η Ευρώπη κατά του έιτζ". Καθώς λοιπόν όλες οι ασθένειες που έχουν σχέση με τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ενδιέφεραν τους ερευνητές, τέθηκαν ανάμεσα σε άλλα δυο ερωτήματα. Το πρώτο ήταν κατά πόσο χρησιμοποιούν οι ερωτώμενες προφυλακτικό και το δεύτερο αν επισκέπτονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα (τουλάχιστον δυο φορές τη βδομάδα, όπως ορίζει ο νόμος) το Αντιαφροδισιακό Κέντρο του υπουργείου, όπου εξετάζονται από αφροδισιολόγο και δερματολόγο, που δίνουν την έγκριση για την άσκηση του επαγγέλματος. Ανάμεσα στις μη δηλωμένες επίσημα γυναίκες ελευθέριων ηθών, που επισκέπτονται αυτό το Κέντρο και απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, ήταν και πολλές ξένες - κυρίως Αλβανίδες, αλλά και αρκετές από τη Ρωσία και την Πολωνία.

Εξετάστηκαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τους, η ηλικία, το εκπαιδευτικό τους επίπεδο, η γεωγραφική τους προέλευση.

Παγίδα

Μερικά από τα συμπεράσματα:

• Οσες επισκέπτονταν το Κέντρο είχαν τελειώσει στην πλειοψηφία τους μόνο τη βασική εκπαίδευση, αλλά υπήρχαν και κάποιες περιπτώσεις υψηλότερου εκπαιδευτικού επίπεδου. Ενας μεγάλος αριθμός Ελληνίδων προέρχονταν από την Κόρινθο.
• Δήλωσαν ότι ασκούν το επάγγελμα για να κερδίσουν κάποια χρήματα και μετά να σταματήσουν. (Συνήθως όμως αρχίζουν έτσι, αλλά δύσκολα ξαναβγαίνουν από αυτό το κύκλωμα, πέφτουν στην παγίδα και μετά δεν ξαναφεύγουν με τίποτα).
• Οι Ελληνίδες ιερόδουλες έδειχναν ότι είχαν συνειδητοποιήσει αρκετά το ρόλο τους σαν επαγγελματίες και ήξεραν καλά τι θα ζητήσουν.
• Η μέση ηλικία τους ήταν 33 - 35 χρόνων. Αντίθετα η ηλικία αυτών που προέρχονταν από το εξωτερικό ήταν μικρότερη - οι περισσότερες έλεγαν ότι "βγήκαν στο κλαρί" πολύ νωρίς, από τα 16 - 17 τους χρόνια...
• Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλος ανταγωνισμός ανάμεσα στις Ελληνίδες και τις αλλοδαπές, γι' αυτό οι Ελληνίδες δε θέλουν με κανέναν τρόπο τις ξένες, θεωρούν ότι κάνουν ντάμπινγκ στην αγορά και ρίχνουν τις τιμές. Ενώ οι Ελληνίδες δουλεύουν με ορισμένους κανόνες και κάποιους νόμους, στις ξένες αντίθετα υπάρχει ασυδοσία.

Ανταγωνισμός

Οι Ελληνίδες χρησιμοποιούν σε μεγάλο ποσοστό προφυλακτικό, το επιβάλλουν στον πελάτη και τον διώχνουν αν αρνηθεί να το χρησιμοποιήσει. Οι αλλοδαπές όμως, στην προσπάθειά τους να κρατήσουν τον πελάτη, καταφεύγουν στην άνευ ορισμένων όρων ικανοποίησή του για να προσφέρουν μεγαλύτερη ευχαρίστηση και δέχονται να κάνουν πολλές άλλες σεξουαλικές εξυπηρετήσεις. Ετσι όμως εκθέτουν και τον εαυτό τους σε μεγάλο κίνδυνο, αλλά και το κοινό, γιατί με τη μεταφορά των ασθενειών δημιουργείται δημόσιος κίνδυνος. Στην έρευνα πάντως δε διαπιστώθηκαν κρούσματα έιτζ.

Η παλιά αντίληψη της εξάρτησης από έναν "προστάτη", που τις εκμεταλλευόταν, φαίνεται να έχει εκλείψει. Οι νέες τουλάχιστον που μπαίνουν στο επάγγελμα, έχουν μια αυτονομία, αναλαμβάνουν οι ίδιες να διαχειριστούν τα οικονομικά τους, να πληρώσουν κάποια υπάλληλο και να διαθέσουν τον εαυτό τους. Και αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα. Γιατί άλλοτε το επάγγελμα ήταν συνδεδεμένο με το έγκλημα, τα ναρκωτικά κ. ά.

Οι ερευνητές διακίνησαν το ερωτηματολόγιο στο Αντιαφροδισιακό Κέντρο, δεν επισκέφτηκαν οίκους ανοχής. Στο δείγμα που εξέτασαν δε συνάντησαν άτομα που ζουν κάτω από συνθήκες εξαθλίωσης. Παραδέχονται όμως ότι είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς επακριβώς τον αριθμό των ιερόδουλων, γιατί υπάρχουν και ορισμένα άτομα που μπαίνουν στο επάγγελμα για λίγο καιρό και μετά αποσύρονται. Πρόκειται για μια ολόκληρη διάσταση του υποκόσμου... Μπορεί να υπάρχουν γυναίκες που πηγαίνουν σε δικό τους γιατρό ή δεν επισκέφτονται καθόλου το Αντιαφροδισιακό Κέντρο... Οσες δεν είναι "δηλωμένες", είναι κυρίως αλλοδαπές που δε δουλεύουν σε δρόμους, αλλά και σε διάφορα μπαρ και τραβεστί, που κάνουν "πιάτσα" στη Συγγρού και αλλού.

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν ιερόδουλες, που στο τέλος της ζωής τους πεθαίνουν πάμφτωχες. Οσες πάντως εξετάστηκαν στη συγκεκριμένη έρευνα έδειχναν ότι είχαν μια οικονομική άνεση και ορισμένες έλεγαν "εγώ κατάφερα να κάνω πεζοδρόμιο, να κάνω το χειρότερο επάγγελμα και να έχω δυο τρία σπίτια, να έχω καλά αυτοκίνητα". Μερικές είχαν και είκοσι πελάτες την ημέρα...

Υπερπροσφορά

Αν και δεν υπάρχουν προηγούμενες επιστημονικές μελέτες, διαπιστώνεται ότι υπάρχει σήμερα μεγάλη προσφορά αγοραίου έρωτα και οι γυναίκες ελευθέριων ηθών εξυπηρετούν πελάτες που προέρχονται από όλες τις κοινωνικές τάξεις - ακόμα και πολλούς παντρεμένους.

Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη ζήτηση, ενώ παρατηρείται απελευθέρωση των σχέσεων ανάμεσα στα δυο φύλα; Σ' αυτό το ερώτημα δε δίνει απάντηση η έρευνα, γιατί το αντικείμενό της αφορά μόνο τις διαστάσεις της δημόσιας υγείας. Διαπιστώνεται όμως ότι οι ίδιες οι εκδιδόμενες ξεκινούν για οικονομικούς λόγους - τις περισσότερες φορές εκτίθενται γιατί κάποιος τις παρέσυρε, ιδιαίτερα όταν έρχονται από το χωριό τους στην Αθήνα με το όραμα της "μεγάλης ζωής" και τον πόθο ν' αποκτήσουν γρήγορα χρήματα.... Η επαφή που έχουν με τους πελάτες είναι συνήθως μηχανική, οι ρόλοι προδιαγεγραμμένοι, όλοι προσπαθούν να πάρουν αυτό που περιμένουν από τον άλλο. Η σχέση είναι συγκεκριμένη, καθαρά επαγγελματική, δεν υπάρχει τρυφερότητα...

Ασφαλιστική προστασία

Κατά καιρούς έχει τεθεί το θέμα της συνδικαλιστικής κάλυψης των ιερόδουλων, το ζήτημα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και συνταξιοδότησής τους. Οι ίδιες, στη συγκεκριμένη έρευνα, δεν αναφέρθηκαν καθόλου σ' αυτό το θέμα.

"Πιστεύουμε όμως ότι χρειάζεται και προτείνουμε να υπάρχει μια ουσιαστική κάλυψη από την πλευρά της πολιτείας, υποστηρίζει ο υπεύθυνος της έρευνας Γιάννης Υφαντόπουλος. Να πληρώνουν οι ενδιαφερόμενες τις εισφορές τους και να έχουν μια ασφάλιση και στο τέλος μια σύνταξη. Προτείνουμε να υπάρχει μια ειδική αντιμετώπιση στην ασφαλιστική κάλυψη του εκδιδόμενου ατόμου. Χρειάζεται ίσως ένα ειδικός κλάδος προστασίας και ασφάλισης και όχι λ. χ. το ΤΕΒΕ ή το ΙΚΑ. Κι αυτό, γιατί συνήθως δεν υφίσταται εργοδότης, ενώ υπάρχουν από την άλλη πλευρά κίνδυνοι που έχουν σχέση με τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους π. χ. την ηπατίτιδα.

"Να σημειώσουμε πάντως ότι υπάρχουν ιερόδουλες, που προσπαθούν να αλλάξουν ζωή. Ηδη ένας σύλλογος που έχει δημιουργηθεί από μια ομάδα γιατρών και άλλων επιστημόνων έχει αναπτύξει προς αυτή την κατεύθυνση σημαντική δραστηριότητα. Προσπαθούν να βρουν δουλιά σε εκδιδόμενες γυναίκες, ώστε να ενταχθούν πάλι στην κοινωνία. Μερικές από αυτές έχουν παιδιά".

Ο Σύλλογος Ελληνίδας Νοικοκυράς έγινε 20 χρόνων και πρόσφατα γιόρτασε τα γενέθλιά του με χορό και τραγούδι. Στο πανηγυρικό ενημερωτικό δελτίο του διαβάζουμε τα ακόλουθα - κάτω από ένα εύγλωττο σκίτσο:

"Νοικοκυρά, αυτός είναι ο ρόλος σου:

Ξεκουράζεις τον εργάτη +ΙΣ απόλαυσή σου.

Πλένεις τον εργάτη +ισ χαρά σου.

Ταφιζεις τον εργάτη +ισ υποχρέωσή σου.

Γεννάς το νέο εργάτη +ισ αποστολή σου.

Φροντίζεις τον απόμαχο εργάτη +ισ καθήκον σου.

Αθροισμα +ισ παρασιτικός ρόλος.

Μερικές από τις δραστηριότητες του Συλλόγου στη διάρκεια της εικοσαετίας:

- Συμμετοχή στη Συντονιστική Επιτροπή των Γυναικείων Σωματείων για την αλλαγή του οικογενειακού δίκαιου και τη στράτευση των γυναικών.

- Δραστηριοποίηση για την προστασία του καταναλωτή, τις παραπλανητικές διαφημίσεις, την προστασία του περιβάλλοντος, εκστρατεία για την καταμέτρηση της αφανούς εργασίας των γυναικών και του υπολογισμού της στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ακόμα περιμένουμε) σεμινάριο για τη νοικοκυρά και την τρίτη ηλικία, συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Λόμπι Γυναικών.

Αυτά τα λίγα και οι ευχές μας για τις... "γυναίκες που κάθονται"... προσφέροντας τόσα στην οικογένεια και στο κράτος - που δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του.

Επιμέλεια:

Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ