"Πρέπει να μάθωμεν", έλεγε και ξανάλεγε. Και το υπεράσπισε, με την πένα του, το λόγο του και τη δράση του, πάντα κοντά και δίπλα στο λαό, στους πόνους και τους κατατρεγμούς του. Γιατί η αλήθεια έπρεπε, πρέπει, να αποκαλυφθεί. Μέχρι τέλους...

Ηταν Αύγουστος. Ενας τέτοιος μήνας, που ήρθε το τέλος της ζωής, για τον Κώστα Βιδάλη. Ενας μήνας, που εδώ και 51 χρόνια είναι στιγματισμένος από τη μνήμη του. Και γίνεται πιο μακρύς και τραυματικός, για όσους τον γνώρισαν, για όσους διάβασαν ή άκουσαν γι' αυτόν. Τον άνθρωπο, τον κομμουνιστή, τον δημοσιογράφο, που ήταν όλα αυτά μαζί σε κάθε πτυχή της ζωής του. Και που σίγουρα, δε θα ήθελε να τον κλάψουμε ή να τον επευφημήσουμε, αλλά να μεταμορφώσουμε τη θυσία του σε μια σκυτάλη μέσα στο χρόνο, που θα περνά από πένα σε πένα, από ψυχή σε ψυχή, από γενιά σε γενιά...

Ηταν καλοκαίρι του 1946, όταν όλη η χώρα βογκούσε μέσα σ' ένα ανείπωτο όργιο τρομοκρατίας. Στα γραφεία των εφημερίδων έφταναν συνέχεια ειδήσεις - κυρίως από τη Θεσσαλία - για το δράμα που ζούσε ο λαός. Ο Κώστας Βιδάλης, πολιτικός συντάκτης του "Ρ" και της "Ελεύθερης Ελλάδας", παρακολουθούσε, ζούσε, μέρα τη μέρα τα συνταρακτικά γεγονότα. Οι Σούρληδες οργίαζαν στο θεσσαλικό κάμπο. Εκαιγαν τα χωριά, άρπαζαν το βιος του κόσμου, έδερναν μέχρι θανάτου, βίαζαν γυναίκες, σκότωναν τους αγωνιστές. Μέρες είχε μείνει άγρυπνος, με φουρτουνιασμένη καρδιά, με αγωνία, ο Κ. Βιδάλης. Τρεις φορές ζήτησε από την εφημερίδα να πάει στη Θεσσαλία και τρεις του το αρνήθηκαν. Το υπέρτατο χρέος, όμως, τον έσπρωχνε εκεί, παρότι ήξερε ότι η αποστολή του είναι επικίνδυνη, παρότι δεν αγνοούσε τη ζούγκλα που επικρατούσε στα βασανισμένα χώματα της ανατολικής Θεσσαλίας. Ομως, "δεν είναι τίμιο. Δεν μπορεί να γίνονται αυτά που γίνονται στη Θεσσαλία κι εμείς εδώ να περιμένουμε τις "μπούρδες" του Θεοτόκη (τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης", είπε. "Επιμένω να φύγω".

Κι έφυγε. Ηταν 13 Αυγούστου, όταν το τρένο τράβηξε για το Βόλο. Στον επόμενο σταθμό, στον Πλατύκαμπο, 13 χιλιόμετρα από τη Λάρισα, το τρένο κυκλώθηκε από είκοσι "λεβέντες" της συμμορίας του Σούρλα.

Ενας έμπορας που ήταν παρών θα αφηγηθεί αργότερα εμπιστευτικά στον διευθυντή του "Ρ", Κώστα Καραγιώργη: "Κατέβασαν από το τρένο κάποιον άντρα έως 40 χρόνων, που φορούσε άσπρο κοστούμι. Οι χωροφύλακες έκαναν ότι χάζευαν χωρίς να αντιδρούν. Οι ένοπλοι πήραν τον αιχμάλωτο, το τρένο ξεκίνησε πάλι...". Ο Βιδάλης παραλαμβάνεται και τοποθετείται στο αυτοκίνητο των Σούρληδων, με κατεύθυνση τη Μελία. Κατεβαίνουν σ' ένα καφενείο. Ο Βιδάλης, ατάραχος, ρωτά τους χωρικούς στο καφενείο για τη σοδειά και άλλα. Κρατά σημειώσεις πίσω από το πακέτο των τσιγάρων - του είχαν αφαιρέσει το χαρτοφύλακα. Μια κοπέλα που περνούσε από το καφενείο, άκουσε τους Σούρληδες που είχαν αποτραβηχτεί και κάτι μουρμούριζαν. Εβαλε τα χέρια στο πρόσωπό της κι έφυγε τρέχοντας. Ο Βιδάλης σαν κάτι να προαισθάνθηκε. Αρκέστηκε μόνο να δαγκώσει λίγο τα χείλη του.

Σε λίγο θα ξεκινούσε ο γολγοθάς του. Ενας αυτόπτης μάρτυρας ανέφερε στον Κ. Καραγιώργη: "Οι άνθρωποι του Σούρλα πήγαν τον δημοσιογράφο στο νεκροταφείο, γύρω στις 10 το βράδυ, τον έγδυσαν και τον άφησαν μόνο με τα εσώρουχα. Τη βαλίτσα και τις σημειώσεις που είχε μαζί του τις πήρε ο Τζορτζ. Αυτός είναι ένας Κύπριος, ξανθός, που ουσιαστικά διευθύνει τη συμμορία. Τον χτυπούν με ρόπαλα και του κάνουν ερωτήσεις. Τι τον ρωτούσαν δεν μπόρεσα ν' ακούσω. Τον βασάνισαν έτσι έως τις 4 το πρωί κι αφού έπεσε νεκρός τον άφησαν κι αποτραβήχτηκαν για λίγα λεπτά. Κάτι είπαν μεταξύ τους και μετά ξαναπήγαν. Του ρίξανε 4 - 5 σφαίρες και πήραν το πτώμα του στ' αυτοκίνητο. Πού το πήγαν, δεν ξέρω. Ο άνθρωπος αυτός μαρτύρησε ώσπου να ξεψυχήσει".

Εννιά μέρες είχαν περάσει από τότε που ο Κ. Βιδάλης έδωσε για τελευταία φορά σημεία ζωής. Ο Θεοτόκης, αντί να διαλευκάνει την υπόθεση, κατατρίβεται, σε μια προσπάθεια να περνούν οι μέρες για να αμβλυνθεί το αγωνιώδες ενδιαφέρον που προκάλεσε στους ελληνικούς και ξένους κύκλους το μυσαρό έγκλημα. Στο αίτημα της Επιτροπής Συντακτών να πάει αμέσως επιτόπια έρευνα, ο Θεοτόκης απαντά: "Δεν αναλαμβάνω ευθύνη διά τις κινήσεις τας οποίας θα κάμουν οι δημοσιογράφοι εκεί. Διότι θα είμαι υπεύθυνος εάν συμβεί τίποτα εις την επιτροπή".

Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση σιωπούσε, έφταναν οι μαρτυρίες ότι ο Κ. Βιδάλης συνελήφθη και εκτελέστηκε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο από τους συμμορίτες του Σούρλα.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1904. Ορφάνεψε πολύ μικρός από πατέρα. Δούλεψε παραγιός σε περιβόλι κι αργότερα σε καφενείο. Από τα 1922, μαθητής ακόμα, μπήκε στο δημοσιογραφικό επάγγελμα. Δεν κόλλησε ποτέ σε κανέναν ιδιοκτήτη και σε κανένα πόστο. "Συμπαθών" από το 1924, σ' ένα μόνο κόμμα προσχώρησε, στο ΚΚΕ. Κυρίαρχη, από μικρό παιδί ακόμα, η δίψα για μάθηση. Παρότι δουλεύει σκληρά, δεν παύει να μελετά, να ερευνά. Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, γράφεται στη Νομική, αλλά δε θα την τελειώσει. Τον κερδίζει η δημοσιογραφία, αυτό για το οποίο όλοι έλεγαν πως είναι γεννημένος.

Τα γεγονότα που έζησε και πρωταγωνίστησε δημοσιογραφικά είναι πολλά. Το 1936 πηγαίνει, ως απεσταλμένος του "Ρ", στη Σπαρτακιάδα της Βαρκελώνης. Γυρίζοντας στην Ελλάδα βρίσκει τη μεταξική δικτατορία και αναπτύσσει αντιφασιστική δράση, ξεσκεπάζοντας το παιχνίδι της λίρας, τα σκάνδαλα και τη ρεμούλα της εποχής. Συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του Τύπου στην Αντίσταση και μετά την Απελευθέρωση. Στη Μάχη της Σοδειάς ο Βιδάλης ήταν στην πρώτη γραμμή. Βοήθησε στο στήσιμο της "Ελεύθερης Ελλάδας" (κεντρικό όργανο του ΕΑΜ) μέσα στο μυστικό τυπογραφείο της Καλλιθέας, που κυριολεκτικά έπηξε σ' εκείνα τα χρόνια την περιοχή της πρωτεύουσας με υλικό κάθε μορφής.

Σε πολιτικό μνημόσυνο του Κ. Βιδάλη, που έγινε την Κυριακή 8 Σεπτέμβρη 1946, στο θέατρο "Κεντρικό", ο Κώστας Καραγιώργης, διευθυντής τότε του "Ρ", είχε πει για τον άνθρωπο, τον δημοσιογράφο, τον αγωνιστή Κ. Βιδάλη: "Δεν είναι τυχαίο ότι αυτός ο ολοζώντανος άνθρωπος, όπως ήταν ο Βιδάλης από φυσικού του, διάλεξε για επάγγελμα τη δημοσιογραφία. Γιατί είχε τη φλέβα του δημοσιογράφου. Τη ζούσε την εφημερίδα επί 25 χρόνια με αδιάπτωτο πάθος, αεικίνητος, εφευρετικός, δροσερός, σαν να είχε αρχίσει χτες, φρέσκος στη σκέψη και ακούραστος στην κίνηση. Δεν ήταν μόνο μοναδικός ρεπόρτερ, οικονομικός και πολιτικός, το ακούραστο λαγωνικό που κυνηγούσε την είδηση στην πηγή της και ξεσκάλιζε με μαεστρία (και με θάρρος που όταν χρειαζόταν έφτανε στο θράσος) όλα τα από κάτω και πάνω και από πλάι, που έκλεινε μέσα της η κάθε "είδηση".

Ο Βιδάλης, που έπειτα από μερικά χρόνια εντατικής δημοσιογραφικής ζωής, είχε πιάσει ως οικονομικός ρεπόρτερ το σφυγμό της νεοελληνικής κοινωνίας, επίσημης και ανεπίσημης, ανοιχτής και παρασκηνιακής, ομαλής και κάκοσμης, θα μπορούσε αν ήθελε να γλιστρήσει πολλές φορές. Μα έμεινε αγνός. Η περιφρόνησή του για τα λεφτά ήταν γνωστή και συνεπής. Κράτησε την κάπα του παστρική και μπορούσε έτσι να την κρεμάσει όπου ήθελε. Οπως ήταν ανώτερος από χρήματα και υλική καλοπέραση, έτσι ήταν ανώτερος κι από κάθε επιδίωξη καριέρας, από κάθε σχετικό συμβιβασμό με τη συνείδησή του.

Ο άνθρωπος Βιδάλης, που με τις ιδιομορφίες του είχε γίνει ένας "τύπος", ένας άπειρα συμπαθητικός και ελκυστικός τύπος, συμπλήρωνε τον ικανό και αξιοθαύμαστο δημοσιογράφο. Κι αυτός ο άνθρωπος Βιδάλης, μαζί με το δημοσιογράφο Βιδάλη, έδωσαν από μια ορισμένη περίοδο της ζωής του κι έπειτα τον αγωνιστή Βιδάλη. Κι ο αγωνιστής αυτός ήταν η ανώτερη σύνθεση της φυσιογνωμίας του, που στεφανώθηκε στο τέλος με το μαρτυρικό του αγωνιστικό θάνατο".

Ο ίδιος ο Κ. Βιδάλης, σε βιογραφικό του σημείωμα, τον Οκτώβρη του 1945, προς το Γραφείο της Κομματικής Οργάνωσης του "Ριζοσπάστη", του οποίου υπήρξε μέλος, σημείωνε: "Ο λόγος της εγγραφής μου στο Κόμμα είναι η λογική συνέπεια της στάσης μου και των αγώνων μου μέσα και από το σωματείο μου, καθώς και το ιδεολογικό μου καταστάλαγμα".

Σαν σήμερα, 14 Αυγούστου 1946, ο Βιδάλης ολοκλήρωνε την τιμημένη αγωνιστική του ζωή με το μαρτυρικό του θάνατο στο θεσσαλικό κάμπο.

Χριστίνα ΔΙΑΜΑΝΤΗ

Η Αργιθεάτισσα με τη "Ζαλίκα", που έδωσε ο Κ. Βιδάλης στις επιφυλλίδες του στην εφημερίδα "Πρωία" γράφοντας: "Αι γυναίκες υποζύγια". Είναι ίσως απ' τα πιο δυνατά κείμενα που συγκλονίζουν σε κάθε ανάγνωσή τους

"Από εδώ άρχισε το μαρτύριο του Κ. Βιδάλη, δημοσιογράφου της Εθνικής Αντίστασης", γράφει η μαρμάρινη επιγραφή στη Μελία της Λάρισας. Λίγα λουλούδια απ' τον Ν. Καραντηνό σε εκδήλωση τον Ιούνη του 1996