Με εκθέσεις για συνέχιση και σκλήρυνση της λιτότητας στα επόμενα χρόνια - που προέρχονται από διάφορες πηγές - έκανε ποδαρικό το φθινόπωρο. Η αρχή έγινε με την ομιλία του πρωθυπουργού στην 62η Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης το περασμένο Σάββατο, συνεχίστηκε με την έκθεση του ΟΟΣΑ και έπεται συνέχεια τις επόμενες μέρες με τη δημοσιοποίηση των εκθέσεων της "επιτροπής Σπράου", του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η έκθεση του ΟΟΣΑ, που είδε χτες το φως της δημοσιότητας, επισημαίνει πως η ελληνική οικονομία απέχει από το να εκπληρώνει τα κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ και καλεί την κυβέρνηση Σημίτη να επιταχύνει τη διαδικασία των "μεταρρυθμίσεων", ώστε η Αθήνα να μπορέσει να συμμετάσχει στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση (ΟΝΕ).

Οι συντάκτες της έκθεσης του ΟΟΣΑ διαπιστώνουν πως στη διάρκεια του 1996 υπήρξε "χαλάρωση" της οικονομικής πολιτικής "στον τομέα της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της δομικής μεταρρύθμισης" και καλούν την κυβέρνηση να προωθήσει με επείγουσες διαδικασίες τις σχεδιαζόμενες "μεταρρυθμίσεις". Και όταν ο ΟΟΣΑ μιλά για "μεταρρυθμίσεις", εννοεί την ανατροπή του ισχύοντος κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, το ξήλωμα κατακτήσεων των εργαζομένων που έχουν κατοχυρωθεί με την εργατική νομοθεσία κλπ. Στην ουσία, δηλαδή, καλούν την κυβέρνηση να αυξήσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, να καταργήσει τους νόμους που κατοχυρώνουν τους κατώτατους μισθούς και ημερομίσθια κλπ.

Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης του ΟΟΣΑ:

• Ο ταχύτερος ρυθμός αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής οφείλεται στις δημόσιες επενδύσεις που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας τόσο φέτος όσο και το επόμενο έτος θα φτάσει το 3% (η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχους το 3,5% και το 3,75% αντιστοίχως). Ολο το φετινό δωδεκάμηνο, υπογραμμίζει ο ΟΟΣΑ, η ανάπτυξη θα "τροφοδοτηθεί" από τα χαμηλά επιτόκια, από τη μεγιστοποίηση των εισοδημάτων, αλλά και από τη μαζικότερη "εισροή" κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην ελληνική οικονομία.
• Στο "μέτωπο" της ανεργίας, παρά τη συνεχή δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, το ποσοστό των ανέργων σε σύγκριση με τον "ενεργό" πληθυσμό διαμορφώθηκε στο 10,4% στο τέλος του 1996.
• Διαπιστώνεται πως η έλλειψη δυναμισμού των ελληνικών εξαγωγών αντισταθμίζει, αρνητικά, την έντονη εσωτερική ζήτηση και πάντως ο όγκος των ελληνικών εξαγωγών είναι κατώτερος των διεθνών αγορών.
• Εκτιμάται ότι, σταδιακά, ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί, με την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί η πίεση του κόστους εργασίας στην Ελλάδα, το οποίο για τους συντάκτες της έκθεσης του ΟΟΣΑ θεωρείται... "υψηλό"!

Με την υπογραφή δύο ακόμη συμβάσεων αποικιακού τύπου με πολυεθνική κοινοπραξία, η υπουργός Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου έκλεισε χτες τον πρώτο εγκληματικό κύκλο παραχωρήσεων των πιθανολογούμενων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (πετρελαίου - φυσικού αερίου) στο ξένο κεφάλαιο, ενώ προανήγγειλε και το δεύτερο. Οι νέες συμβάσεις αφορούν την παραχώρηση των περιοχών Αιτωλοακαρνανίας και Πατραϊκού Κόλπου σε πολυεθνική κοινοπραξία πετρελαιοειδών, με επικεφαλής την "Triton", ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι είχαν προηγηθεί ακόμη δύο παραχωρήσεις, σε άλλες πολυεθνικές, των περιοχών Βορειοδυτικής Πελοποννήσου και Ιωαννίνων.

Η νέα πρακτική ιδιωτικοποίησης του ενεργειακού ορυκτού πλούτου της χώρας, που εγκαινίασε η υπουργός Ανάπτυξης, εντάσσεται στα πλαίσια της υλοποίησης του νόμου 2219/95, που βγάζει κυριολεκτικά στο "σφυρί" τον υπόγειο ορυκτό πλούτο της χώρας και βέβαια στη γενικότερη κυβερνητική πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων. Αυτή την πολιτική επιχειρούν να την εξωραϊσουν, χαρακτηρίζοντάς την "εκσυγχρονισμό της πετρελαϊκής πολιτικής της χώρας", γεγονός που τους επιτρέπει να καυχιούνται και για την αποτελεσματικότητα της υλοποίησής της. Βρισκόμενη σε μια τέτοια "κρίση"... υπερηφάνειας και αυταρέσκειας η Β. Παπανδρέου, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υπογραφής των συμβάσεων με τους εκπροσώπους της "Triton", ανακοίνωσε ότι προχωράνε ήδη σε αξιολόγηση των τεχνικών δεδομένων για την προετοιμασία του 2ου γύρου - όπως αποκαλείται - παραχωρήσεων, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Η "εκσυγχρονιστική πετρελαϊκή πολιτική" παραδίδει στις πολυεθνικές κοινοπραξίες τον πλήρη έλεγχο της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων των 4 περιοχών που παραχωρήθηκαν, αφού με βάση το σχετικό νόμο, αλλά και τις σχετικές συμβάσεις, η συμμετοχή της ΔΕΠ - ΕΚΥ περιορίζεται μόλις στο 12%. Προβλέπεται επίσης ότι η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων θα είναι διάρκειας 25 χρόνων, χωρίς σε αυτά να συμπεριλαμβάνεται διάστημα μέχρι και 12 χρόνων που απαιτούνται για το στάδιο των ερευνών και κατά το οποίο επίσης την κυριότητα θα έχουν οι πολυεθνικές κοινοπραξίες. Η ελληνική κυβέρνηση παραδίδει δηλαδή για τουλάχιστον 37 χρόνια ολόκληρες περιοχές της χώρας (υποθαλάσσιες και χερσαίες) στα κερδοσκοπικά συμφέροντα των πολυεθνικών εταιριών. Το μίσθωμα που θα καταβάλλουν στο ελληνικό δημόσιο για αυτή την παραχώρηση θα είναι μόλις το 2%-15% της συνολικής παραγωγής υδρογονανθράκων.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Ανάπτυξης, οι συμβάσεις - που υπογράφτηκαν χτες - αφορούν συνολικά επένδυση 55 εκατ. δολαρίων για ερευνητική περίοδο 6 και 7 ετών αντίστοιχα για τις δύο περιοχές, ενώ δέσμευση αναλαμβάνεται μόνο για επένδυση 27 εκατ. δολαρίων.

Ανεξέλεγκτες διαστάσεις τείνει να πάρει η σημαντική απόκλιση που εμφανίζουν για όγδοο συνεχή μήνα τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού του 1997, την οποία θα κληθούν να σηκώσουν τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα με τον υπό κατάρτιση προϋπολογισμό του 1998. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, τον περασμένο Αύγουστο, τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού παρουσίασαν αύξηση κατά 12,5%.Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εμφανιστεί στο οκτάμηνο Γενάρη - Αυγούστου 1997, ρυθμός αύξησης της τάξης του 11,5% μόλις, έναντι επίσημου στόχου 15,6% και πραγματικού στόχου 18% μετά την υστέρηση που εμφανίστηκε στο τέλος του 1996 και τους πρώτους μήνες του 1997.

Η παραπάνω εξέλιξη τον περασμένο Αύγουστο ενισχύει όλο και περισσότερο τις απόψεις που μιλούν για σημαντική απόκλιση στο τέλος του χρόνου, σε σχέση με τους αρχικούς στόχους που έχουν τεθεί. Αξίζει να υπενθυμίσουμε την υπόθεση Δρίτσα (στελέχους του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που υποβλήθηκε σε παραίτηση πριν λίγο καιρό), ο οποίος φερόταν σε υπόμνημα που υπέβαλε στον πρωθυπουργό να αναφέρει συγκεκριμένες εκτιμήσεις για το τέλος του έτους. Οι εκτιμήσεις αυτές έκαναν λόγο για τελική υστέρηση στα έσοδα που αναμένεται να ξεπεράσει τα 420 δισ. δρχ. καθώς και για υπέρβαση δαπανών γύρω στα 260 δισ. δρχ., πράγμα που σημαίνει ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα αγγίξει τα 700 δισ. δρχ.

Η δυσμενής πορεία που εμφανίστηκε στα έσοδα του περασμένου Αυγούστου απασχόλησε και την ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χτες υπό την προεδρία του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου και με τη συμμετοχή των υφυπουργών Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκη και Γ. Δρυ και υπηρεσιακών παραγόντων των δύο υπουργείων και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Δεδομένης της απόκλισης που θα εμφανιστεί έναντι των αρχικών στόχων, στα έσοδα του φετινού προϋπολογισμού, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται αυτό το διάστημα (διαδικασία που θα συνεχίζεται μέχρι και το τέλος Οκτώβρη) σειρά σεναρίων για εξεύρεση πηγών που θα επιφέρουν πρόσθετα έσοδα στον προϋπολογισμό του 1998. Σύμφωνα με ένα από τα επικρατέστερα σενάρια ο προϋπολογισμός του 1998 θα προβλέπει ρυθμό αύξησης της τάξης του 11% στα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (υπάρχει και σενάριο για ρυθμό αύξησης 9%). Ανάμεσα στις ρυθμίσεις που έχουν τεθεί επί τάπητος και αναμένεται να προωθηθούν από την κυβέρνηση για το 1998, είναι η αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης γύρω στο 10% - 20%, η αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των τόκων από κρατικούς τίτλους από 7,5% που είναι σήμερα στο 10% ή 12%, η αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, καθώς και η αλλαγή στον τρόπο παρακράτησης του φόρου από μισθωτές υπηρεσίες.

Το παραπάνω εκτενές απόσπασμα, για το τι τολμούσε χτες και τι τολμά σήμερα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το αντιγράψαμε από ομιλία που έκανε στις 5 του Σεπτέμβρη η υφυπουργός Ανάπτυξης Αννα Διαμαντοπούλου, στη συνάντηση των ευρωβουλευτών του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD) και του ΠΑΣΟΚ. Δεν ξέρουμε αν τα παραπάνω αποτελούν δείγμα γραφής για το πώς εννοεί το "νέο" ΠΑΣΟΚ τον "εκσυγχρονισμό" ή αποτελούν δημόσια... αυτοκριτική. Το σίγουρο είναι πως για πρώτη φορά λέγονται από στέλεχος της κυβέρνησης τα πράγματα με το όνομά τους, με τέτοια ειλικρίνεια ή για να ακριβολογούμε με τόσο κυνισμό.

***

***

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ