"Τα στερνά τιμούν τα πρώτα", λέει η λαϊκή σοφία. Και στην περίπτωση του υπουργείου Πολιτισμού, με ενός έτους υπουργό τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο απολογισμός θα αρχίσει από το τέλος κι ας φαίνεται παράλογο. Κι όταν λέμε από το τέλος, κυριολεκτούμε. Και εννοούμε από τις δηλώσεις και τις πράξεις των τελευταίων ημερών.

Καταλαμβάνοντας τη θέση του υπουργού Πολιτισμού, πριν ένα χρόνο, αμέσως έκανε λόγο για τα χαμηλά κονδύλια του ΥΠΠΟ μέσω του τακτικού προϋπολογισμού. Πέρασε ένας χρόνος, η Κυβερνητική Επιτροπή την προηγούμενη βδομάδα ασχολήθηκε, για πρώτη φορά, με θέματα πολιτισμού. Ο υπουργός στη σχετική συνέντευξη Τύπου είπε το αμίμητο "το πρόβλημα του πολιτισμού δεν είναι οι δημόσιες δαπάνες. Είναι η μικρή ιδιωτική δαπάνη"!

Οπερ σημαίνει ότι η κυβέρνηση δε θα αυξήσει το 0,3% διότι "ο προϋπολογισμός είναι οι δημόσιες επενδύσεις, το ΚΠΣ, το ΛΟΤΤΟ και το ΤΑΠ". Πρόσφατα συμπλήρωσε και το "Ολυμπιακό Λαχείο". Και οι "ενισχύσεις του υπουργείου Αμυνας σε θεατρικά σχήματα, τα εισιτήρια της Εργατικής Εστίας, το Φεστιβάλ Αθηνών..."!!! Αν κοπούν, όμως, τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (σημειωτέον ότι είναι ιδιαίτερα χαμηλό το ποσοστό απορρόφησης), αν μειωθεί κι άλλο το ΛΟΤΤΟ, αν συνεχιστεί η κακοδαιμονία του ΤΑΠΑ, που δηλώνει ότι "αδυνατεί να αντεπεξέλθει",θα μείνει για τον πολιτισμό αυτό που πρότεινε ο Ε. Βενιζέλος στην Κυβερνητική Επιτροπή: "Αύξηση σημαίνει μετάβαση από ορισμένες πρακτικές σε άλλες πρακτικές".Δηλαδή να εγγραφούν στον Τακτικό Προϋπολογισμό όλα τα ΝΠΙΔ, τα υπάρχοντα και πιθανόν όσα ιδρυθούν με το Πολυνομοσχέδιο. Και βέβαια θα βρεθούν εκτός προϋπολογισμού οι φορείς που μέχρι σήμερα επιχορηγούνταν.

Είναι, επίσης, αυτονόητο ότι την ιδιωτικοποίηση των ΝΠΔΔ που ξεκίνησε επί Θάνου Μικρούτσικου, "επάξια" τη συνεχίζει ο νυν υπουργός και με Ανώνυμες Εταιρίες.Το Πολυνομοσχέδιο, που αναμένεται να κατατεθεί εντός των ημερών, "τακτοποιεί" τις τελευταίες εκκρεμότητες, με προεξάρχουσα την εκλογική του περιφέρεια, τη Θεσσαλονίκη. Ετσι, μετατρέπει σε ΝΠΙΔ το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Ιδρύει στη Θεσσαλονίκη ΝΠΙΔ με την επωνυμία "Κέντρο Ερευνας Βυζαντινού Πολιτισμού", θέτοντας στη γωνία την Εφορεία Αρχαιοτήτων και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού κ.ά. Το πλέον τραγικό είναι η ίδρυση "Ανώνυμης Εταιρίας για την Προβολή και Ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς", η οποία θα αναλάβει τα εκμαγεία, τα αντίγραφα, τις εκδόσεις, την πώληση όλων αυτών (δραστηριότητες που ως τώρα έχει το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων) και επιπλέον θα έχει τη δυνατότητα να κάνει αναθέσεις μελετών και έργων,"να σχεδιάζει και να εφαρμόζει εθνική πολιτική (!) για την προβολή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς".

Στη "λογική" εμπλοκής εργολάβων και ιδιωτών στην υπόθεση της πολιτιστικής κληρονομιάς και γενικότερα του πολιτισμού, βρίσκεται και η ίδρυση ΑΕ για την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων, με τις ευλογίες του ΥΠΠΟ, αλλά όχι και των αρχαιολόγων.Επί ένα χρόνο σε κάθε ενημέρωση για την Ενοποίηση ακούμε: "Ανατίθενται οι έξι μελέτες που αφορούν στο ΥΠΠΟ". Τελικά, πόσες φορές ανατέθηκαν αυτές οι μελέτες και πότε ανατέθηκαν;

Θυμίζουμε την άνευ όρων παράδοση του λόφου Ζαγάνι στη "Χόχτιφ" για το αεροδρόμιο στα Σπάτα και την κωλυσιεργία στη λήψη οριστικής απόφασης για την τύχη του Κεραμεικού. Και βέβαια, δεν μπορεί να μείνουν εκτός απολογισμού οι "φιέστες", παρουσία υπουργών και βουλευτών για το Συνεδριακό Κέντρο (ή μήπως Οπερα;) του Μεγάρου Μουσικής και η παράδοση του μικρού θεάτρου της Επιδαύρου στον Χρ. Λαμπράκη για τις εκδηλώσεις τους. Το αποκαλυπτικότερο είναι ότι ενώ ο Χρ. Λαμπράκης υποσχέθηκε "αποκατάσταση του θεάτρου" και "προσέλκυση χορηγιών", εκ των υστέρων η αποκατάσταση του θεάτρου εντάχθηκε στο Β ΚΠΣ.

Σχετικά με το "πρόγραμμα ανάδειξης των 70 αρχαιολογικών χώρων", σημειώνουμε ότι απ' αυτό πρόσφατα παρουσιάστηκε όλο κι όλο ο Ραμνούς.Κι αυτός όλο κι όλο με μία ταμπέλα και χωρίς επαρκή φύλαξη και φως! Οσο για το αρχαιολογικό νομοσχέδιο, εξαγγέλθηκε δύο φορές από τον νυν υπουργό, χώρια πόσες εξαγγέλθηκε από τους προκατόχους του, του κόμματός του.

Οσο για την "Πολιτιστική Πρωτεύουσα", εκεί η κατασπατάληση χρημάτων, ο εμπαιγμός, οι κυβερνητικές "περιπλοκές" αφορούν και στο ΥΠΠΟ και στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Από τη μια ο υπουργός Πολιτισμού έδειχνε "να προσπαθεί" να συμμαζέψει ό,τι μπορούσε (η "ΠΠ" είναι και προσωπική του υπόθεση λόγω εκλογικής περιφέρειας...) αποστασιοποιούμενος από τη μη πραγματοποίηση όλων των μεγάλων έργων κι από την άλλη το ΥΠΕΧΩΔΕ και ο ΟΠΠΕ εγκαινίαζαν γιαπιά! Οσο για την έκθεση του Αγίου Ορους, αυτή ο Ε. Βενιζέλος την επέβλεψε προσωπικά και με τη συμβολή των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ, γιατί διαφορετικά με τον ΟΠΠΕ θα ήταν πλήρες φιάσκο.

Στη σκανδαλώδη πραγματικότητα της ΠΠ, προστίθεται και η αθέτηση όρων των συμβολαίων που έχει υπογράψει ο ΟΠΠΘ με το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ), αλλά και ο απαράδεκτος τρόπος επικοινωνίας, με τον οποίο αντιμετωπίζεται το Επιμελητήριο από τους υπεύθυνους του Οργανισμού.Μετά από ένα μαραθώνιο προσπαθειών και αφού το Α Διαβαλκανικό Συμπόσιο Εικαστικής Δημιουργίας είχε ήδη λήξει από τις 15 Ιούλη, μέχρι σήμερα ο Οργανισμός δεν έχει καταβάλει στο Επιμελητήριο την οφειλόμενη οικονομική ενίσχυσή του. Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στον ΟΠΠΘ είναι και η στάση των υπευθύνων του, όσον αφορά στην επικοινωνία και στη συνεννόηση με το ΕΕΤΕ. Κυνικές απαντήσεις από υπαλλήλους του Οργανισμού προς το Επιμελητήριο, όπως αυτή που έδωσαν πως "400 άτομα τηλεφώνησαν σήμερα για χρήματα που χρωστάμε, αλλά εμείς δεν έχουμε για κανέναν", όταν υπάρχουν υπογεγραμμένα συμβόλαια, εκθέτουν όχι μόνο τον ΟΠΠ Θεσσαλονίκη '97, αλλά και το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού που τον εποπτεύει.

Αλυτο παραμένει ακόμη για τους εικαστικούς καλλιτέχνες το ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό πρόβλημα. Ο θεσμός των τιμητικών συντάξεων, αν και δε λύνει το σοβαρό αυτό ζήτημα, επιχειρεί να καλύψει έστω και με στοιχειώδη τρόπο τις ανάγκες ενός κλάδου, που το 2000 τον βρίσκει ανασφάλιστο, παρά τις πολύχρονες προσπάθειες του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας,για καθολική λύση του συνταξιοδοτικού - ασφαλιστικού. Ομως, και στο θέμα των τιμητικών συντάξεων παρατηρείται απαράδεκτη καθυστέρηση.Καθυστέρηση που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στο σύνολο των δημιουργών της χώρας μας και αφορά στη συγκρότηση της επταμελούς επιτροπής απονομής των τιμητικών συντάξεων των καλλιτεχνών. Από τον περασμένο Μάη εκκρεμεί η συγκρότηση της επιτροπής, ενώ σύμφωνα με το νόμο 2435/96, στα μέσα του Ιούνη έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες επιλογής των δικαιούχων. Η καθυστέρηση αυτή δημιουργεί προβλήματα σ' εκείνους που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης από το ΥΠΠΟ, διότι έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις από το 1996 και θα χρειαστεί και μετά την απόφαση της 7μελούς επιτροπής να περιμένουν μεγάλο χρονικό διάστημα έως ότου αρχίσουν να συνταξιοδοτούνται πρακτικά. Ορισμένοι μάλιστα απ' αυτούς αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρά προβλήματα υγείας και αυτή η καθυστέρηση επιδεινώνει την υπάρχουσα κατάσταση.

Οσο για τις κρατικές σκηνές, μετά την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου και τη μετατροπή τους σε ΝΠΙΔ, στα ίδια πλαίσια και στην ίδια λογική κινήθηκε το ΥΠΠΟ και το χρόνο που μας πέρασε. O Εσωτερικός Κανονισμός των κρατικών θεάτρων, που εκκρεμούσε σχεδόν τρία χρόνια, κατά παράβαση του νόμου που μιλάει για προθεσμία 6 μηνών, δημοσιεύτηκε με Προεδρικό Διάταγμα, μόλις τέλος Μάη. Με βάση το σχέδιο που καταρτίστηκε πριν δύο χρόνια, αλλά και με το δημοσιευμένο πλέον ΠΔ, πρόκειται για έναν Εσωτερικό Κανονισμό - απειλή προς τους πάντες και τα πάντα. "Ιδεολογία" του είναι η απολυταρχία του καλλιτεχνικού διευθυντή, με αρμοδιότητες που εκτείνονται και σε ρόλο "τυράννου".Σε ό,τι αφορά στο ελεύθερο θέατρο, το ΥΠΠΟ επιμένει στις "ανακοινώσεις περί εθνικής πολιτικής θεάτρου" και το μόνο που κάνει είναι να προτείνει αναμόρφωση του τρόπου επιχορήγησης των θιάσων ελεύθερου θεάτρου. Οσο για την πολυπόθητη ανάπτυξη και ενδυνάμωση των επιχορηγούμενων με ψιχία ΔΗΠΕΘΕ, ούτε λόγος να γίνεται...

Δ. Η. Σ.

Στη "λογική" εμπλοκής εργολάβων και ιδιωτών στην υπόθεση της πολιτιστικής κληρονομιάς και γενικότερα του πολιτισμού, βρίσκεται και η ίδρυση ΑΕ για την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων, με τις ευλογίες του ΥΠΠΟ, αλλά όχι και των αρχαιολόγων.Επί ένα χρόνο σε κάθε ενημέρωση για την Ενοποίηση ακούμε: "Ανατίθενται οι έξι μελέτες που αφορούν στο ΥΠΠΟ". Τελικά, πόσες φορές ανατέθηκαν αυτές οι μελέτες και πότε ανατέθηκαν;