ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 5 Οχτώβρη 1997
Σελ. /48
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η σύντομη, αλλά σημαντική ζωή του Σούμπερτ

Μια εξαιρετική γαλλική σειρά έξι επεισοδίων, βασισμένη στην πραγματική ιστορία του μεγάλου Αυστριακού συνθέτη Φραντς (Πέτερ) Σούμπερτ, θα αρχίσει να προβάλλεται από την ΕΤ-2 την Τετάρτη στις 20.00. Η σειρά, που ήταν υποψήφια για το καλύτερο Ευρωπαϊκό Φιλμ στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1988 και τιμήθηκε με το βραβείο Α ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Βαρκελώνης, μιλά για τις τελευταίες στιγμές της σύντομης, αλλά ολοκληρωμένης ζωής του μεγάλου συνθέτη.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ένας νεαρός άνδρας, ο Φραντς Σούμπερτ, μόλις έχει βγει από το νοσοκομείο και περπατά απελπισμένος στους δρόμους της Βιέννης, κυριευμένος από το συναίσθημα ότι είχε εγκαταλειφθεί στη μοίρα του και στα χέρια του θανάτου που άπλωνε τα χλωμά, ανατριχιαστικά, κρύα χέρια του για να τον σφίξει κοντά του. Ο νέος άνδρας πάσχει από μια θανατηφόρα ασθένεια και, με κάθε τρόπο, επιχειρεί να απομακρύνει την ιδέα του θανάτου από το νου του, να πάρει δύναμη και να αποκτήσει διάθεση για τη ζωή. Για αυτή τη λίγη ζωή που του απομένει. Παρ' όλα αυτά ή μάλλον εξαιτίας όλων αυτών, ο Σούμπερτ αρχίζει να δουλεύει ασταμάτητα, συνθέτοντας με μανία, περισσότερο από ποτέ. Οι λίγοι φίλοι του αρχίζουν να παρατηρούν την αλλαγή του και τη σχέση του με την πραγματικότητα. Τον αποφεύγουν συστηματικά. Μόνο ο γείτονάς του, ο Φον Σόμπερ, μπορεί να εισβάλει στην απομόνωση του συνθέτη και να φέρει κάποια σχετική γαλήνη και ευτυχία στη ζωή του, λίγο πριν από τον άνισο αγώνα του με το θάνατο. Σε όλη τη διάρκεια της σειράς η μουσική επένδυση είναι από τα έργα του Φραντς Σούμπερτ, έργα που τα διακρίνει η λυρική ποίηση και η τραγικότητα.

Ας μιλήσουμε όμως λίγο γι' αυτή τη νεανική, τραγική, αλλά μεγαλειώδη μορφή που σφράγισε την ιστορία της μουσικής σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα. Γεννήθηκε σ' ένα προάστιο της Βιέννης στα 1797. Ο πατέρας του ήταν ένας καλός αφοσιωμένος καθολικός δάσκαλος. Το εξαιρετικό μουσικό ταλέντο του παιδιού προκάλεσε σύντομα το θαυμασμό γονιών, φίλων και δασκάλων του και οι διευθυντές της Αυλής, όπως Αντόνιο Σαλιέρι, ήταν σίγουροι πως είχαν να κάνουν με ένα ακόμη παιδί - θαύμα. Ο Σούμπερτ, χωρίς να παραμελεί τα μαθήματά του, επιδόθηκε με ζήλο στη μουσική μέσα στο βασιλικό οικοτροφείο όπου ζούσε. Ο Σαλιέρι είχε πραγματικά εντυπωσιαστεί από τις μουσικές επιδόσεις του αγοριού και τον καθοδηγούσε, πράγμα που συνεχίστηκε και μετά την αποφοίτησή του. Στα 1813, που ήταν πια απόφοιτος, τον κατείχε η σφοδρή επιθυμία της σύνθεσης, χώρος όπου είχε δείξει κιόλας λαμπρά δείγματα. Στις 28.10.1813 τέλειωσε την πρώτη του Συμφωνία που παίχτηκε αμέσως από την ορχήστρα του διδασκαλείου. Ο Σούμπερτ υπάκουσε στη θέληση του πατέρα του και έγινε δάσκαλος, όπως και εκείνος. Ασκούσε, όμως, τα καθήκοντά του με απροθυμία. Ηταν δημιουργός, ήταν μεγαλοφυία και το ταλέντο του τον έπνιγε μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας. Ηθελε και χώρο και χρόνο για να το απλώσει. Ο φίλος του ο Φραντς Φον Σόμπερ, που πίστευε στο ταλέντο του, τον βοήθησε να απελευθερωθεί από τις επαγγελματικές υποχρεώσεις του δασκάλου και να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στη μουσική. Στα τέλη του 1822, ο Σούμπερτ αρρώστησε από σύφιλη και γι' αυτό δεν ολοκλήρωσε πότε την 8η Συμφωνία που ονομάζεται "Ημιτελής". Ενα μήνα πριν φύγει από τον κόσμο είχε αποφασίσει να πάρει μαθήματα αντίστιξης από τον Ζιμόν Ζέχτε. Ενα μάθημα μονάχα πρόλαβε να κάνει. Πέθανε στη Βιέννη στις 19 Νοέμβρη του 1828, σε ηλικία 31 χρόνων και σύμφωνα με δική του επιθυμία τάφηκε δίπλα στον Μπετόβεν. Κατά πόσο ο Σούμπερτ επηρέασε τις εξελίξεις της μουσικής στον 19ο και τον 20ό αιώνα είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αφού το έργο του δεν έγινε γνωστό όσο ζούσε και τις πρώτες δεκαετίες μετά το θάνατό του. Σήμερα ο άτυχος Φραντς Σούμπερτ θεωρείται ως ένας από τους πολύ μεγάλους και από τους τελευταίους κλασικούς Βιεννέζους συνθέτες. Ας μη χάσουμε λοιπόν τη σειρά που αρχίζει την Τετάρτη και θα μας δώσει μια γεύση της μεγαλοφυίας του.


Οι "φράουλες" άργησαν να ωριμάσουν

Ενας απολογισμός μιας ζωής, μιας ζωής μεγάλης σε διάρκεια και μικρής από αισθήματα μας παρουσιάζει η ΕΤ-1 στις 00.30 την Παρασκευή. Μια ταινία που θεωρήθηκε σταθμός στην 7η τέχνη και την υπέγραψε ο μεγάλος Σουηδός σκηνοθέτης Ινγκμαρ Μπέργκμαν. Αναφερόμαστε στο αριστούργημα "Αγριες Φράουλες" που γυρίστηκε στα 1975 και θεωρήθηκε ως ένα έργο με πλούσια σκηνοθετικά ευρήματα και διακρίθηκε στα Φεστιβάλ Βενετίας και Βερολίνου στα 1958. Ενας ηλικωμένος καθηγητής απολογείται στον ίδιο του τον εαυτό, εικονογραφεί τις αναμνήσεις του, φωτογραφεί τις τύψεις που βασανίζουν, εντελώς ξαφνικά, το γεμάτο ρυτίδες ανέκφραστο, αλλά συνάμα και τόσο εκφραστικό πρόσωπό του. Το παρόν τινάζεται προς τα πίσω και δίνει τη θέση του στο παρελθόν. Ο καθηγητής βγάζει μια βωβή κραυγή πόνου. Δεν είχε δείξει ποτέ τα συναισθήματά του. Είχε άραγε; Εδώ είναι το ερώτημα. Ο καθηγητής ήταν πάντα απομονωμένος, αποξενωμένος από όλους, ακόμη και από τον ίδιο του το γιο. Και εδώ που τα λέμε, ακόμη και από τον εαυτό του. Ο Βίκτορ Σγίοστρομ, που κρατά τον πρώτο ρόλο, δίνει ένα πραγματικό ρεσιτάλ ηθοποιίας, ένα ρεσιτάλ που άφησε έκπληκτο ακόμη και τον σκηνοθέτη. Πλάι του, μεγάλοι ηθοποιοί όπως η Ινγκριντ Τούλιν, η Μπίμπι Αντερσεν, ο Μαξ Φον Σίντοφ και ο Γκούναρ Μπγιέρστραντ ερμηνεύουν εξαιρετικά, λιτά και δυνατά τους ρόλους τους, δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό κάτω από το άγρυπνο και αυστηρό βλέμμα του Μπέργκμαν.

Ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν γεννήθηκε στα 1918. Ηταν γιος Λουθηρανού πάστορα και μεγάλωσε με μεγάλη πειθαρχία και ηθικολογία. Οι τραυματικές εμπειρίες του από την παιδική του ηλικία αποτέλεσαν και κυριότερη πηγή έμπνευσής του. Ενώ σπούδαζε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, άρχισε να σκηνοθετεί φοιτητικές θεατρικές παραστάσεις. Το 1940-42 εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτης στη Βασιλική Οπερα της Στοκχόλμης. Ανάμεσα στις μεγάλες δημιουργίες του συγκαταλέγονται τα εξής έργα: "Καλοκαίρι με τη Μόνικα", "Η έβδομη σφραγίδα", "Το Χειμωνιάτικο Φως", "Φθινοπωρινή Σονάτα". "Κραυγές και Ψίθυροι", "Περσόνα", "Σκηνές από ένα γάμο" και άλλα.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ