Παγκόσμια Μέρα των Ταχυδρομείων σήμερα και για τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) κάθε μέρα που περνάει είναι κρίσιμη, καθώς όλο και περισσότερο συρρικνώνονται, αποδιοργανώνονται και με σταθερά βήματα οδηγούνται στην ιδιωτικοποίηση.

Αυτό, τουλάχιστον, μαρτυρούσε η εικόνα που είδαμε χτες στο Κέντρο Διανομής Αθηνών. Σωροί από γράμματα, δέματα που δεν έχουν διανεμηθεί, ελάχιστοι υπάλληλοι που κάνουν ό,τι μπορούν χωρίς να μπορούν να καλύψουν όμως τις ανάγκες, και τα 40 μηχανάκια της άλλοτε ελπιδοφόρας υπηρεσίας "Εξπρές" ...συνταξιοδοτημένα πρόωρα, αφού οι υπάλληλοι στον τομέα αυτό δεν ξεπερνούν τους 14.

Αυτοί, όμως, που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα στο χώρο των ΕΛΤΑ είναι οι ταχυδρόμοι της Αθήνας οι οποίοι αναγκάζονται να εργάζονται 60 - 70 ώρες τη βδομάδα, αντί των 30 - 40 που είναι το φυσιολογικό,κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες και εξαναγκάζονται να προσφέρουν χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες. "Μόνο στην υπηρεσία της διανομής, στο Λεκανοπέδιο Αττικής υπάρχουν 250 κενά",επισήμανε ο Βασίλης Βίτος,μέλος του ΔΣ του Σωματείου Ταχυδρόμων Αθήνας.

"Τα ΕΛΤΑ αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα πρόθυρα της διάλυσης", τόνισε απ' την πλευρά του ο Γιώργος Κρίκας,μέλος του ΔΣ ΟΜΕ - ΕΛΤΑ. Η κατάσταση αυτή ξεκίνησε από το 1991 - 1992, που οι κυβερνήσεις, τόσο του ΠΑΣΟΚ, όσο και της ΝΔ, αλλά και οι έξι γενικοί διευθυντές που άλλαξαν, ακολούθησαν ένα μεθοδευμένο σχέδιο αποδιοργάνωσης και συρρίκνωσής τους.

Ολες οι νέες υπηρεσίες, όπως των "Εξπρές",τα "Πόρτα - Πόρτα",η ταχυπληρωμή και του φιλοτελισμού υπολειτουργούν. Αρκεί να πούμε ότι το 1986 ο τομέας των "Εξπρές" είχε 53 άτομα και σήμερα έχει 14. Οπως υπογράμμισε ο Γ. Κρίκας, αυτά οφείλονται στην αλλοπρόσαλλη διαχείριση του εργατικού δυναμικού. Παρατηρείται, μάλιστα, το εξής παράδοξο: Αν και το 1995 - 1996 προσελήφθησαν στα ΕΛΤΑ 1.200 υπάλληλοι και αποχώρησαν μόλις 340, λόγω της κακής οργάνωσης, υπάρχουν τομείς που κυριολεκτικά αργοπεθαίνουν.

Από την άλλη μεριά, η κυβέρνηση αδιαφορεί για τις 200 εταιρίες "Courrier" που λειτουργούν παράνομα, αφού δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για αυτές, αλλά ήδη λυμαίνονται ένα μεγάλο και κερδοφόρο κομμάτι της αγοράς. Την ίδια στιγμή, τα λογιστικά ελλείμματα του οργανισμού των Ταχυδρομείων αγγίζουν τα 150 δισεκατομμύρια δραχμές.

"Για την κατάσταση των ΕΛΤΑ, δεν ευθύνονται μόνο οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Ευθύνες έχουν και οι ηγεσίες των συνδικάτων του χώρου, γιατί με τη συνενοχή τους ξεκινά μια αφανής ιδιωτικοποίηση, καθώς η νέα διοίκηση επαναφέρει ανεπίσημα στο τραπέζι των συζητήσεων τη θυγατροποίηση κάποιων νέων κερδοφόρων υπηρεσιών",τόνισε ο Γ. Κρίκας.

Ο Γ. Κρίκας επισήμανε για ακόμα μια φορά την ανάγκη για διατήρηση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των ΕΛΤΑ με μια μετοχή που θα ανήκει στο κράτος και παράλληλα τόνισε ότι τα ΕΛΤΑ δεν μπορεί να συνεχίσουν να είναι παραμάγαζο ρουσφετολογικών παρεμβάσεων.

"Η μόνη ελπίδα λοιπόν για τα Ελληνικά Ταχυδρομεία είναι η δημιουργία μετώπου των εργαζομένων για την υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του οργανισμού και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.Οι αδυναμίες των ΕΛΤΑ που δημιουργήθηκαν σκόπιμα από τις κυβερνήσεις και τις εκάστοτε Διοικήσεις του οργανισμού στα ΕΛΤΑ δεν μπορούν να λυθούν με ρουσφετολογικές παρεμβάσεις καταπατώντας ακόμα και τους υπάρχοντες υποτυπώδεις θεσμούς", κατέληξε ο Γ. Κρίκας.

Τους ξέρει όλους με τα μικρά τους ονόματα. Ξέρει πότε ήρθαν στη γειτονιά, σε ποιον όροφο μένουν, ποιες ώρες βρίσκονται στο σπίτι τους. Γνωρίζει τον τόπο καταγωγής τους, ζει καθημερινά μαζί τους τις χαρές και τις λύπες τους. Μα πάνω απ' όλα ξέρει τι περιμένουν με αγωνία, τι τους στεναχωρεί, τι τους κάνει να ελπίζουν. Γιατί για τους κατοίκους αυτής της γειτονιάς του Κολωνού, ο κυρ-Γιάννης δεν είναι ένας απλός υπάλληλος. Είναι ο άνθρωπος που τόσα χρόνια καθημερινά - ακόμα κι αν δεν έχει ευχάριστα ή δυσάρεστα νέα γι' αυτούς - τους λέει "καλημέρα". Είναι, δηλαδή, ο φίλος τους...

Ο 50χρονος Γιάννης Βελάγιας είναι ταχυδρόμος εδώ και 27 χρόνια. Από το 1980 κινείται αποκλειστικά μεταξύ των οδών Κωνσταντινουπόλεως, Ραιδεστού, Ιωαννίνων, Ανδριανουπόλεως, Βορείου Ηπείρου και Αγίας Λαύρας, ενώ δε θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε πως σ' αυτή την περιοχή του Κολωνού τον ξέρουν ακόμα και οι πέτρες. "Το βασικότερο σ' αυτή τη δουλιά", λέει, "είναι η επικοινωνία που έχεις με τον κόσμο. Ο ταχυδρόμος είναι γι' αυτούς κάτι το ιδιαίτερο. Κάθε μήνα είμαι αυτός που θα φέρει στους συνταξιούχους τα λεφτά, που θα φέρει τους λογαριασμούς, ένα γράμμα που περιμένουν με αγωνία".

Η διαδρομή του κάθε μέρα σταθερή. Ετσι και χτες ξεκίνησε πρώτα από το μανάβικο της οδού Αρκαδίου και τον φούρνο της οδού Ραιδεστού, όπου αφήνει καθημερινά κάποια πακέτα με γράμματα. Κρατώντας το πρώτο πακέτο βγήκε στη γειτονιά. "Καλημέρα κυρ-Γιάννη. Τι κάνει ο εγγονός, σε μαλώνει καθόλου; ", ήταν το πρώτο φιλικό πείραγμα που εισέπραξε. Εως να τελειώσει το μοίρασμα των φακέλων είχε χαιρετηθεί με τον μπάρμπα - Κώστα, την κυρία Ελένη, τον κ. Νίκο, είχε μιλήσει με όλους τους καταστηματάρχες της περιοχής, με τον εργολάβο που επισκευάζει ένα νεοκλασικό στη Ραιδεστού, αντάμωσε το φίλο του τον συνταξιούχο που γύρισε απ' τη Ζάκυνθο φέρνοντάς του σπιτικό κρασί, μας έδειξε τις δύο πολυκατοικίες που πρόσφατα διαρρήχτηκαν, πειράχτηκε με κάμποσους Ολυμπιακούς, ενώ δεν έλειψαν και τα πολιτικά σχόλια.

"Αυτή είναι η γειτονιά μου, αυτοί είναι οι φίλοι μου",λέει ο κυρ - Γιάννης κι ας μένει στην Αγία Παρασκευή. Και πώς να μην είναι η γειτονιά του; Αφού ακόμα και τα μικρά παιδιά βγαίνουν στο δρόμο κρατώντας τη σχολική τους τσάντα και φωνάζουν: "Καλημέρα ταχυδρόμε"...

Η ιστορία του ταχυδρομείου συμβαδίζει με εκείνη του πολιτισμού. Αρχίζει από την εποχή που ο άνθρωπος έπαψε να ζει μόνος και εμφανίστηκαν οι πρώτες κοινωνίες. Με τη δημιουργία των πρώτων μόνιμων οικισμών, παρουσιάστηκε και η ανάγκη της επικοινωνίας μεταξύ τους, η οποία επιτυγχάνεται αρχικά με τους αγγελιοφόρους που μεταδίδουν προφορικά μηνύματα και στη συνέχεια, με την επινόηση της γραφής, όπου τα μηνύματα μεταφέρονται γραπτά πάνω σε λίθους, φύλλα, φλοιούς δέντρων ή δέρματα ζώων.

Ηδη από την τρίτη χιλιετία π.Χ. οι πόλεις - κράτη της Μεσοποταμίας είχαν επινοήσει ένα κρατικό σύστημα διανομής. Η Ασσυρία οργάνωσε καλύτερα και επεξέτεινε αυτό το σύστημα για τις ανάγκες της εκτεταμένης αυτοκρατορίας της, και η Περσία το τελειοποίησε δημιουργώντας την υπηρεσία που τόσο εντυπωσίασε τον Ηρόδοτο. Ακόμη και οι γείτονες της Περσίας, οι πόλεις - κράτη της Ελλάδας, είχαν τα δικά τους οργανωμένα μέσα επικοινωνίας, επιτελεία από ημεροδρόμους ή δρομοκήρυκες, οι οποίοι παρέδιδαν τα επίσημα μηνύματα που έστελνε η μία πόλη στην άλλη. Και φυσικά από την εποχή του Αυγούστου και ύστερα υπήρχε το περίτεχνο δημόσιο ταχυδρομείο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ολα αυτά όμως εξυπηρετούσαν μόνο τις κρατικές υπηρεσίες, ή τους λίγους τυχερούς που κατάφερναν να επωφεληθούν από αυτές με τη δωροδοκία ή τις γνωριμίες τους. Οι απλοί πολίτες δεν είχαν καμία υπηρεσία ειδικά για τις ανάγκες τους ως τον 17ο αιώνα, όταν ο βασιλιάς Κάρολος Β' της Αγγλίας ίδρυσε το λονδρέζικο "Penny Post".

Στην Ελλάδα, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι οργάνωσαν Ταχυδρομική Υπηρεσία για την επικοινωνία των τουρκικών Αρχών.

Κατά την έναρξη της επανάστασης του 1821 η επικοινωνία μεταξύ των στρατιωτικών τμημάτων γινόταν με έκτακτους απεσταλμένους. Η Κεντρική Διοίκηση του 1822 χρησιμοποιεί για την εξυπηρέτησή της Εκτακτους Ταχυδρομικούς. Πρώτος ο Κολοκοτρώνης εισηγήθηκε στο τότε Υπουργείο Εσωτερικών την οργάνωση Τακτικού Ταχυδρομείου.

Με ψήφισμα του Ι. Καποδίστρια που εκδόθηκε στον Πόρο (24/9/1828) έγινε η σύσταση Ταχυδρομικής Υπηρεσίας για την εξυπηρέτηση των κρατικών αναγκών, αλλά και των αναγκών επικοινωνίας των ιδιωτών και λειτούργησε ως αυτοτελής υπηρεσία μέχρι το 1859.

Από τότε λειτούργησαν μαζί ταχυδρομεία, τηλεγραφία και τηλεφωνία οπότε και αποτέλεσαν τη Γενική Διεύθυνση των ΤΤΤ που υπαγόταν στο υπουργείο Συγκοινωνιών.

Το 1861 αποτελεί σταθμό για την Ελληνική Ταχυδρομική Υπηρεσία, οπότεέχουμε την έκδοση του Πρώτου Ελληνικού Γραμματοσήμου με θέμα την κεφαλή του ΕΡΜΗ.

Το 1949 η Τηλεφωνία και η Τηλεγραφία αποσπάστηκαν με το Ν.1049/49 και δημιούργησαν τον ΟΤΕ, ενώ τα Ταχυδρομεία παρέμειναν και λειτούργησαν ως Δημόσια Υπηρεσία με πλήρη διοικητική και οικονομική εξάρτηση απ' το κράτος, με όλες τις δυσμενείς επιδράσεις για μια υπηρεσία επιχειρησιακού χαρακτήρα όπως είναι τα Ταχυδρομεία.

Την 1/5/1970 με το ΝΔ 496/70 τα Ταχυδρομεία πήραν τη μορφή ΝΠΙΔ με την επωνυμία "Ελληνικά Ταχυδρομεία" (ΕΛΤΑ).

Φωτογραφίες: Βαγγέλης ΤΟΚΑΣ