ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΚΕΝΗ

ΟΙ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ 35ΩΡΟΥ

Το σύνθημα για το "35ωρο" μπήκε, όχι βεβαίως εντελώς ξαφνικά, για τα καλά στην ημερήσια διάταξη, έχοντας αποκτήσει, ιεραρχικά, προτεραιότητα και με χαρακτήρα επείγοντος προβλήματος, αλλά και του κρίκου στην αντιμετώπιση της αποδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων. Είναι υποτίθεται το "σκληρό διαπραγματευτικό χαρτί" στα χέρια των ξεπουλημένων στο κεφάλαιο ηγετών της εργατικής τάξης, από τη ΓΣΕΕ και όχι μόνο, που συμμετέχουν στο ξεδιάντροπο παζάρι του διαβόητου "κοινωνικού διαλόγου". Γίνεται επίσης η αιχμή του δόρατος των διαπραγματεύσεων στις προγραμματικές προσεγγίσεις των πολιτικών δυνάμεων που αυτοαποκαλούνται δυνάμεις της "Κεντροαριστεράς", αλλά και των κυβερνήσεων σοσιαλδημοκρατικού νεοφιλελευθερισμού (π. χ. δεσπόζει σε Γαλλία και Ιταλία, όπου σαν μέτρο θα εφαρμόζεται από τον επόμενο αιώνα), στο όνομα της προστασίας των εργαζομένων από τη λαίλαπα της ανεργίας. Ξαφνικά λοιπόν κυβερνήσεις του κεφαλαίου, αστικά ΜΜΕ και σημαντική μερίδα των ίδιων των καπιταλιστών συζητούν ως γενικευμένη διέξοδο για την ανεργία που, αυξανόμενη, μαστίζει το σύστημά τους, "το 35ωρο", όπως π. χ. πρόσφατα το κοινό πόρισμα ΟΤΟΕ - Τραπεζιτών στην Ελλάδα ή το αίτημα να προταχθεί ως μέτρο στην έκτακτη σύνοδο κορυφής των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την ανεργία.

Ο εργάσιμος χρόνος έχει, άμεσα και ξεκάθαρα, συγκεκριμένο ταξικό περιεχόμενο, το οποίο προσπαθεί να συγκαλύψει όλος αυτός ο κουρνιαχτός που ξεσηκώθηκε από το σύστημα και τα εξαρτήματά του με το 35ωρο. Και το κάνουν στ' αλήθεια αριστοτεχνικά όλοι όσοι το προπαγανδίζουν, όταν συνδέουν την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας, δηλαδή τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με τη μείωση του εργάσιμου χρόνου.

* * *

Η πάλη της εργατικής τάξης για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου είναι τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο καπιταλισμός. Η επικέντρωση σ' αυτό το αίτημα της ταξικής πάλης είναι σπουδαία, αν αναλογιστεί καθένας ότι στην ιστορία του εργατικού κινήματος καταγράφονται οι πιο σκληρές, αιματηρές, ταξικές συγκρούσεις γύρω απ' αυτό το αίτημα, με καθοριστική την Πρωτομαγιά του Σικάγου που άνοιξε το δρόμο στο 8ωρο. Από τους πρώτους όμως ταξικούς αγώνες γύρω από τον εργάσιμο χρόνο το αίτημα δεν ήταν τόσο γενικό, αλλά αντίθετα πολύ συγκεκριμένο και μάλιστα επικεντρώθηκε στη μείωση της εργάσιμης μέρας. Τότε που η εργατική τάξη δούλευε 16 ή και 18 ώρες χωρίς αργίες. Δεν είναι τυχαίο ζήτημα, αφού η πάλη για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου ακουμπά την πιο σημαντική πτυχή που συνθέτει τον πυρήνα του προβλήματος εκμετάλλευση, τον απλήρωτο χρόνο δουλιάς.Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι το ίδιο το εργατικό κίνημα συνέδεε πάντα την πάλη για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου με τον προσδιορισμό του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου. Γιατί ο ημερήσιος εργάσιμος χρόνος χωρίζεται σε δυο μέρη, αλλά συγκαλύπτεται, αφού ο εργάτης φαίνεται να πληρώνεται για όλο τον εργάσιμο χρόνο. Αν όμως ήταν έτσι, ο καπιταλιστής από πού θα κέρδιζε; Ετσι λοιπόν το ένα μέρος είναι αυτό που ο εργάτης δουλεύει και πληρώνεται για να ζει αυτός και η οικογένειά του, είναι ο χρόνος που αντιστοιχεί με το μισθό ή το μεροκάματό του, στην αναπαραγωγή της εργατικής του δύναμης. Το άλλο μέρος του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου ο εργάτης παράγει για τον καπιταλιστή και δεν πληρώνεται γι' αυτό, αφού γίνεται υπεραξία, κέρδος.

* * *

Τον καπιταλιστή τον συμφέρει να αυξάνεται ο εργάσιμος χρόνος ή να μειώνεται το μέρος του χρόνου που πληρώνει για τον εργάτη ή και τα δυο μαζί. Πώς γίνεται τότε να συζητούν για 35ωρο; Μα ακριβώς γιατί αρχικά λόγω αύξησης της παραγωγικότητας, αλλά και εντατικοποιώντας τη δουλιά βγάζουν μεγαλύτερα κέρδη, δηλαδή έχουν μειώσει το χρόνο που ο εργάτης δουλεύει για τον εαυτό του. Ταυτόχρονα η προπαγάνδα γύρω από το 35ωρο συνδέεται με τη λεγόμενη συνολική διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου στη χρονική διάρκεια της βδομάδας ή του έτους, πράγμα που σημαίνει ευέλικτο εργάσιμο χρόνο, τον οποίο βεβαίως δεν καθορίζει ο εργάτης, αλλά ο καπιταλιστής. Ουσιαστικά σημαίνει δυνατότητα ωρομίσθιας απασχόλησης, μερικής απασχόλησης, κυλιόμενα ωράρια κλπ. Και ταυτόχρονα συνδέεται είτε με μείωση αποδοχών, είτε με κατάργηση του ασφαλιστικού συστήματος, είτε τέλος πάντων με την αφαίρεση και του μέρους του μισθού που αντιστοιχεί σ' αυτό που ονομάζουν οι καπιταλιστές εργοδοτική εισφορά. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Τραπεζίτες συζητούν και για 32ωρο, αλλά συνολικά επιδιώκουν να δουλεύουν οι τράπεζες περισσότερο χρόνο απ' ό,τι σήμερα με ευέλικτα ωράρια.

Οι δυνατότητες διαφορετικής οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας και της εργασίας γενικά, όπως επίσης οι σύμφυτες με το ανώτερο στάδιο του καπιταλισμού συγχωνεύσεις επιχειρήσεων κλπ., δημιουργούν προϋποθέσεις μείωσης του εργατικού δυναμικού, ακόμη και με την εφαρμογή του 35ωρου, ενώ τα κέρδη θα αυξάνονται, αφού η συνολική διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου, όπως επιδιώκεται από τις επιχειρήσεις, θα αυξάνει την εκμετάλλευση.

* * *

Η ανεργία, σύμφυτη με τον καπιταλισμό όπως και η αύξησή της, δεν αντιμετωπίζεται με τη μείωση του εργάσιμου χρόνου παρά μόνο με παραγωγικές επενδύσεις. Η μείωση του εργάσιμου χρόνου μπορεί να αντιμετωπίζει την αύξηση του βαθμού της εκμετάλλευσης, αλλά για να το πετυχαίνει, πρέπει να είναι αυστηρά προσδιορισμένη ως μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου. Επόμενα το αίτημα 35 ώρες δουλιά αποδεικνύεται κάλπικο, όταν προβάλλεται έτσι όπως το αποφάσισαν σε Γαλλία και Ιταλία ή όπως το προβάλλουν οι ξεπουλημένοι της ΓΣΕΕ, ο Πρωτόπαππας και οι ηγέτες του ΣΥΝ.

Η εργατική τάξη, για να διεκδικεί πραγματικά το ώριμο αίτημα για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου ως μέσου αντιμετώπισης - ελαχιστοποίησης, στα πλαίσια του καπιταλισμού, της εκμετάλλευσης, πρέπει να παλέψει για 35ωρο - 7ωρο - 5ήμερο με αύξηση των αποδοχών, πλήρη ασφάλιση και ταυτόχρονα να διεκδικεί μέτρα προστασίας των ανέργων, αλλά και να 'χει καθαρό ότι η ανεργία μόνο με παραγωγική ανάπτυξη μπορεί να αντιμετωπιστεί. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να συνδέει την πάλη για την αντιμετώπιση της εκμετάλλευσης με την πάλη για την οριστική κατάργησή της. Μόνο που το τελευταίο απαιτεί πολιτική πάλη ενάντια στο σημερινό σύστημα και την εξουσία του.

Στέφανος ΚΡΗΤΙΚΟΣ

Η εργατική τάξη, για να διεκδικεί πραγματικά το ώριμο αίτημα για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου ως μέσου αντιμετώπισης στα πλαίσια του καπιταλισμού της εκμετάλλευσης, πρέπει να παλέψει για 35ωρο - 7ωρο - 5ήμερο με αύξηση των αποδοχών, πλήρη ασφάλιση και ταυτόχρονα να διεκδικεί μέτρα προστασίας των ανέργων, αλλά και να 'χει καθαρό ότι η ανεργία μόνο με παραγωγική ανάπτυξη μπορεί να αντιμετωπιστεί

ΤΗΣ ΕΥΑΣ ΜΕΛΑ, ΖΩΓΡΑΦΟΥ - ΧΑΡΑΚΤΡΙΑΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

Πολυνομοσχέδιο ιδιωτικών συμφερόντων

- Ποια είναι η γενική σας εκτίμηση για το Πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού;

- Το πολυνομοσχέδιο δεν αφορά "συντεχνιακά" τους κλάδους των καλλιτεχνών. Αγγίζει στο σύνολό του τους όρους παραγωγής και διακίνησης της πολιτιστικής δημιουργίας. Ουσιαστικά, όμως, μέσα απ' τη μετατροπή των Δημοσίου Δικαίου καλλιτεχνικών οργανισμών σε ΝΠΙΔ, τις διοικήσεις των οποίων πάντα ορίζει το υπουργείο Πολιτισμού - ΝΠΙΔ "ανοιχτά" για τα ιδιωτικά συμφέροντα - και μέσα από την ανεξέλεγκτη, πλέον, διαχείριση δημοσίου χρήματος, δημιουργείται ένα καθεστώς, που καταργεί κάθε έννοια θεσμοθετημένου κοινωνικού ελέγχου στη διαμόρφωση της πολιτιστικής πολιτικής.

Το πιο σημαντικό είναι η δημιουργία της "ΑΕ Προβολής και Προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς", η οποία, στην ουσία, παρεμβαίνει και στα ζητήματα της Αρχαιολογίας, δίνοντας τη δυνατότητα άλωσης της κληρονομιάς μας από τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα.

Ακριβώς αυτή η παράδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αρχαίας και σύγχρονης, στην "παντός είδους εκμετάλλευση", που απλά ο εκάστοτε υπουργός θα καλείται να εκχωρήσει, οδηγεί στην αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου μας. Οι αρχαιολογικοί θησαυροί, η πολιτιστική κληρονομιά σαν σύνολο, είναι η ιστορία μας, η αυτογνωσία μας και η εξέλιξή μας μέσα στο χρόνο, ό,τι κράτησε αυτός ο λαός, μαζί με τη γλώσσα μας μέσα στους αιώνες, για να υπάρχει και να προασπίζεται την εθνική μας ανεξαρτησία.

- Ποια είναι η αντίθεσή σας με τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου;

- Το πολυνομοσχέδιο "εκσυγχρονίζει" τον πολιτιστικό χώρο, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της "πολιτιστικής" βιομηχανίας, με αποτέλεσμα την παραπέρα χειραγώγηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Εμείς θεωρούμε ότι η πολιτεία πρέπει να εξασφαλίζει τους όρους για την ελεύθερη ανάπτυξη της Τέχνης. Αυτό σημαίνει να δημιουργεί όρους και θεσμούς, όπου η Τέχνη να μπορεί να αναπτύσσεται χωρίς επεμβατισμούς από το χώρο του εμπορίου. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι ποιος ελέγχει τους θεσμούς, που σχετίζονται με την παραγωγή και τη διακίνηση των καλλιτεχνικών έργων. Εμείς θέλουμε τον αποφασιστικό ρόλο να παίζει η ίδια η κοινωνία, μέσα από τους συλλογικούς φορείς και κυρίως όλων των καλλιτεχνικών κλάδων. Μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη πραγματικά της Τέχνης, μόνο τότε μπορούμε να οραματιζόμαστε την Τέχνη σαν "γλώσσα", σαν επικοινωνία, σαν έκφραση της ελεύθερης συνείδησης ελεύθερων πολιτών.

- Ποιες οι βασικές αντιρρήσεις του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας για το πολυνομοσχέδιο;

- Ανατρέπει το νόμο για την τοποθέτηση εικαστικών έργων σε δημόσιους χώρους και κτίρια, αφήνοντας τη διαδικασία να ρυθμιστεί στο μέλλον με υπουργικές αποφάσεις.

Αυτή, ακριβώς, η διαδικασία που ανατρέπεται είναι η μόνη διαδικασία - αποτέλεσμα χρόνιων αγώνων μας - στην οποία προβλεπόταν με νόμο η συλλογική ευθύνη των εικαστικών καλλιτεχνών για το τι είναι Τέχνη και τι τοποθετείται στο δημόσιο χώρο, με διεξαγωγή διαγωνισμών. Με την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, τεράστια κονδύλια, όπως τα "κοινοτικά πακέτα", η Ολυμπιάδα 2004, Μετρό, η Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων κ.ά. περνούν - όσον αφορά την τοποθέτηση έργων Τέχνης - στην απόλυτη διαχείριση των υπουργείων Πολιτισμού και ΠΕΧΩΔΕ, ενώ οι καλλιτέχνες θα υποχρεωθούν σε πελατειακού τύπου σχέσεις με την κάθε είδους εξουσία.

Α. Ε.