"Προσοχή δαγκώνει", είναι ο τίτλος της κωμωδίας του Αλμπερτ Γκέρνι,που παρουσιάζεται στο θέατρο "Διονύσια".Η "αδέσποτη σκυλίτσα" Σύλβια, ή κατά κόσμον, Ελένη Ράντου,αλωνίζει τη σκηνή του θεάτρου και να φέρνει τα πάνω - κάτω στη ζωή των "αφεντικών" της, της Νένας Μεντή και του Γιώργου Παρτσαλάκη."Προσοχή", λοιπόν, γιατί "δαγκώνει" και όχι περισσότερο ούτε λιγότερο από ό,τι δαγκώνουν γύρω μας άλλα πράγματα. Οπως, άλλωστε, λέει η Ελένη Ράντου, η οποία μαζί με τον Θοδωρή Πετρόπουλο υπογράφουν τη μετάφραση του έργου, δεν είναι ο πρωτότυπος τίτλος του έργου, "αλλά επειδή είχα την αίσθηση ότι κολλάει σε πολλά πράγματα, θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι μια ταμπέλα στις μισές υπηρεσίες, στα μισά σπίτια και τις περισσότερες σχέσεις, κι επειδή είναι ένα έργο σχέσεων, πολύ σημερινό και αναδεικνύει την πραγματικότητα γύρω μας, μου φάνηκε πολύ ταιριαστός".

- Με λίγα λόγια ποιοι δαγκώνουν;

- "Δαγκώνουν οι άνθρωποι, δαγκώνουν οι σχέσεις. Οι άνθρωποι φοβούνται, είναι απομονωμένοι, νιώθουν μοναξιά και αντί να μαλακώνουν, αγριεύουν και "δαγκώνουν".Ισως δεν έχουν και το χρόνο πια. Το έργο έχει να κάνει πολύ με την αίσθηση του χρόνου. Δεν υπάρχει χρόνος για πολύ βάθος, δεν υπάρχει χρόνος για συναισθήματα, δεν υπάρχει χρόνος παρά μόνο για πληροφορίες. Ολα γίνονται πολύ γρήγορα, είναι έτσι οι ρυθμοί μια πόλης, οι ρυθμοί μιας ζωής. Πρέπει να τρέξουμε να προλάβουμε πάρα πολλά πράγματα και συνειδητοποιούμε στο τέλος ότι χάνουμε τον περισσότερο από τον πολύτιμο χρόνο μας, κάνοντας ανούσια πράγματα".

- Τι μας έφερε σε μια τέτοια κατάσταση;

- "Δε θέλω να είμαι απαισιόδοξη, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει τόσο σημαντικές αλλαγές, είτε λόγω Πληροφορικής, είτε λόγω ρυθμών. Ολες αυτές τις αλλαγές, δεν ξέρω αν θα μας βγουν σε καλό, πάντως, τις ζούμε. Κανείς δεν ξέρει πού θα μας βγάλει, αλλά είμαστε θεατές κοσμοϊστορικών αλλαγών, που μας έχουν λίγο ανακατώσει και μας έχουν φέρει σε μια αμηχανία.Το κυνήγι του χρόνου δε μας επιτρέπει να ασχολούμαστε με την ψυχή μας, κυρίως ασχολούμαστε με τις πληροφορίες που συλλέγουμε, με εικόνες πάρα πολλές, που έχει ως αποτέλεσμα να μπαίνουν στο μυαλό χωρίς να περνάνε από το συναίσθημα. Αυτό είναι, με λίγα λόγια, το πρόβλημα του ήρωα του έργου. Ο Γκρεγκ φτάνει σε μια ηλικία 45 χρονών και εκφράζει το αδιέξοδο που κουβαλάει η γενιά του. Είναι η γενιά, που πάλεψε με έναν εχθρό "ορατό", είναι η γενιά που πάλεψε, νίκησε και τελικά νιώθει το κενό του νικητή. Και αναρωτιέται είναι, τελικά, νικητής; Είχε κανένα νόημα όλο αυτό; Παρότι είναι αμερικάνικο έργο, είναι σα να είναι γραμμένο για τη δική μας χώρα. Εκεί μπορεί να υπαινίσσονται τον ψυχρό πόλεμο, αλλά και για μας εδώ, δεν υπάρχει μια ολόκληρη γενιά που ένιωσε ότι πάλεψε, ότι πολέμησε κάποια πράγματα και, τελικά, τι κάνει; Μέσα από τη σχέση του σκυλιού, βρίσκει την ευκαιρία να εξομολογηθεί πράγματα πολύ μύχια, για να τα πει σε οποιονδήποτε, ακόμη και στη γυναίκα του. Εχει την αίσθηση στημένης λεμονόκουπας. Αισθάνεται ότι μέσα στον εργασιακό του χώρο τον στύψανε, τον χρησιμοποιήσανε κι αυτή τη στιγμή, του δίνουν μια κλοτσιά γιατί θέλουν κάποιο νεότερο. Σε χρησιμοποιήσανε μια χαρά όταν είχες πολλή ενέργεια και σου λένε τώρα έχεις τελειώσει".

- Ωστόσο, υπάρχει και η νέα γενιά, αλλά και η ανάγκη της "ιδέας"...

- "Τη νέα γενιά την εκφράζει ο σκύλος. Δίνει απίστευτους συμβολισμούς. Το σκυλάκι θα μπορούσες να το παρομοιάσεις με ένα νέο κύτταρο, που έχει έναν κυνισμό, αλλά εκφράζει και μια τρομερή αλήθεια και μια ανάγκη για συναίσθημα. Τελικά, μετά από όλη αυτή την κατάρρευση, που συμβαίνει γύρω μας, αυτό που μένει είναι να γαντζωθούμε από το συναίσθημα και να αγαπήσουμε με όλη μας τη δύναμη. Γιατί από κει μπορούν να έρθουν καινούριες εξελίξεις. Δηλαδή, πρέπει να ξαναβρούμε τη δύναμη που είχαν κάποτε οι ιδέες να μας κάνουν να αγαπηθούμε, γιατί αγαπούσαμε την ίδια ιδέα.Μπορούμε να αγαπήσουμε ο ένας τον άλλο, να δώσουμε το χρόνο και να ανακαλύψουμε ο ένας τον άλλο. Η ιδέα δίνει δύναμη, όπως και η δυσκολία δίνει δύναμη.Οσο τα πράγματα είναι δύσκολα, τόσο ανακαλύπτουμε τρόπους να ξεπεράσουμε τη δυσκολία και τόσο γινόμαστε πιο δυνατοί. Αυτή την εποχή, οι άνθρωποι είναι λίγο συγχυσμένοι. Ωστόσο, πρέπει να επιβιώσουμε, σ' αυτό το διάστημα, χωρίς να χάσουμε τη δύναμή μας. Ωρες - ώρες, νιώθω ότι αυτό το σκυλάκι είναι ένα μωρό που προσπαθεί να μιλήσει. Είναι ένα φρέσκο κύτταρο, που κοιτάει τον κόσμο γύρω του και λέει το πρόβλημα, όπως ακριβώς είναι. Μπαίνοντας σ' αυτό το σπίτι, αρχίζουν να το ευνουχίζουν. Το μαθαίνουν τρόπους, το στειρώνουν, μπαίνει στη διαδικασία κοινωνικοποίησης, που το διαλύει. Φτάνει να είναι ένα ερμαφρόδιτο. Σ' αυτό το σπίτι μπαίνει, όχι ένα σκυλί, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός, που αρχίζει να κοινωνικοποιείται και εξευτελίζεται. Είναι η δική μας κοινωνικοποίηση, που μας θέτει τα "πρέπει", το "να είμαστε αρεστοί", "την αποδοχή", που μας κινεί, και στο βωμό όλων αυτών θυσιάζουμε τα πάντα. Το ένστικτό μας, την προσωπικότητά μας, τα "θέλω" μας, και γι' αυτό γινόμαστε άνθρωποι, που ψιλοτρελαινόμαστε με χιλιάδες κόμπλεξ, με χιλιάδες συμπλέγματα και φοβίες. Ωστόσο, τελειώνει με ένα συγκινητικό τρόπο, με τον οποίο όλοι έχουν πάρει ένα μάθημα για τη ζωή. Και το σκυλί, αλλά κυρίως τα αφεντικά. Αλλά νομίζω ότι και ο θεατής θα μάθει".

- Μιλήσατε πριν για ορατούς εχθρούς. Πιστεύετε ότι σήμερα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, γιατί, ίσως, οι εχθροί είναι πολλοί και κάποιοι από αυτούς αόρατοι;

- "Ο εχθρός είναι πιο δυνατός, γιατί είναι αόρατος. Δύσκολα μπορείς να τον ονομάσεις, γιατί σε πυρπολεί συνέχεια και είναι κάτι που δεν έχει όνομα, γιατί είναι παντού. Από την άλλη, όμως, δε θέλεις να πέσεις και στην παγίδα να βλέπεις παντού εχθρούς, γιατί έχεις και την ανάγκη να είσαι αισιόδοξος, για να προχωρήσεις. Γι' αυτό με κέντρισε το έργο, γιατί είναι βαθιά πολιτικό έργο, χωρίς κομματικές ταμπέλες, ή τσιτάτα".

- Από όσα συζητάμε, φαίνεται πως έχετε αγωνίες που δεν περιορίζονται στις καλλιτεχνικές.

- "Ολοι οι άνθρωποι, πιστεύω, που φτάνουν να είναι καλλιτέχνες, νομίζω ότι είναι καλλιτέχνες γιατί έχουν μια γενικότερη αγωνία. Αν μπεις όμως σε έναν κύκλο αγωνίας και έχεις κεραίες σηκωμένες, βλέπεις πολλά πράγματα. Δεν μπορείς να μην τα δεις, δεν μπορείς να μην αφουγκράζεσαι την εποχή σου, δεν μπορείς να μη νιώθεις ότι κάποια πράγματα είναι αλλιώς ή κάποια πράγματα διαφοροποιούνται. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να τα καταδικάζεις όλα. Για μένα η άρνηση, που μεταφράζεται "είμαι έξω από τα πράγματα και τα καταδικάζω", δεν είναι η καλύτερη. Πρέπει να είμαστε μέσα στα πράγματα, πρέπει να παλεύουμε με αυτά. Από το τίποτα, δε βγαίνει τίποτε. Και νομίζω ότι αυτή η "βαρεμάρα", που υπάρχει γύρω μας, είναι ένα πρώτο βήμα για το θάνατο. Δε θέλω να βαρεθώ. Φοβάμαι, δηλαδή. Ισως γι' αυτό θέλω να νιώθω τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μου".

- Πάντως, σε πολλούς υπάρχει ο φόβος της "πολιτικοποίησης". Δύσκολα οι άνθρωποι παραδέχονται ή περηφανεύονται για το ότι είναι πολιτικοποιημένοι...

- "Ναι, γιατί μοιάζει να είναι "ντεμοντέ". Η πολιτικοποίηση δεν είναι και πολύ του ΚΛΙΚ και του ΝΙΤΡΟ... Δεν είμαστε πολύ μόδα, δεν κάνουμε πολύ στιλ δεν κάνουμε λάιφ στάιλ και άλλα τέτοια".

- Από την άλλη, υπάρχει και μια άρνηση ή διστακτικότητα να συμμετέχουμε στο πρόβλημα του άλλου...

- "Ναι, μοιάζει σα να μην μπαίνει ο ένας στον κόπο του άλλου. Δεν είναι καλό αυτό, γιατί μας απομονώνει. Τώρα πια που δεν υπάρχουν πράγματα εξωτερικά να μας ενώνουν, πρέπει να είμαστε ενωμένοι από μόνοι μας ο ένας με τον άλλο. Πρέπει να υπάρχει η συνείδηση του καθενός πολίτη, αφού δεν υπάρχει συλλογική συνείδηση. Να εμβαθύνουμε, να μπαίνουμε στον κόπο, να αντισταθούμε στην ψυχολογία της εικόνας. Θέλει τρομερή αντίσταση να μην σταθείς στην πληροφορία και την εικόνα μόνο. Να παλέψεις για το περιεχόμενο. Χρειάζεται αντίσταση και συνείδηση. Θέλει δουλιά, που θα κάνει η δική μας η γενιά με τα παιδιά μας. Χρειάζεται πόλεμος του καθενός με τον εαυτό του και με τη γενιά που θρέφει".

Η παράσταση ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά, σκηνικά Μανώλη Παντελιδάκη και κοστούμια Κικής Καράμπελα.Παίζουν επίσης: Νένα Μεντή, Γιώργος Παρτσαλάκης, Ευδοκία Πλατή και Γεράσιμος Μιχελής.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

Γιώργος Παρτσαλάκης - Ελένη Ράντου, σε μια σκηνή του φετινού θεατρικού τους έργου "Προσοχή δαγκώνει"