Είναι γεγονός ότι οι παραινέσεις του Λένιν από την παρανομία προς την ηγεσία του μπολσεβίκικου κόμματος να προετοιμάσει άμεσα την εξέγερση και να ορίσει το χρόνο πραγματοποίησής της αντιμετωπίστηκαν διστακτικά από τα άλλα ηγετικά στελέχη και σ' ορισμένες περιπτώσεις (από τον Κάμενεφ π.χ.) εχθρικά. Για παράδειγμα, τα γράμματα του Λένιν, "οι μπολσεβίκοι πρέπει να πάρουν την εξουσία" και "ο μαρξισμός και η εξέγερση", συζητήθηκαν από την ΚΕ στις 15/28 Σεπτέμβρη του 1917. Η ΚΕ, όμως, πήρε μια πολύ γενική απόφαση - στο φλέγον ζήτημα των παραινέσεων του Λένιν - που έλεγε "να οριστεί πολύ σύντομα μια συνεδρίαση της ΚΕ, που θα αφιερωθεί σε θέματα τακτικής". Επίσης, δεν εγκρίθηκε κατ' ουσίαν η πρόταση του Στάλιν να σταλούν τα γράμματα για συζήτηση στις πιο σημαντικές κομματικές οργανώσεις, γιατί αποφασίστηκε αυτή η πρόταση να συζητηθεί σε προσεχή συνεδρίαση. Κατά τ' άλλα - κι αυτό ήταν θετικό βήμα της ΚΕ - απορρίφθηκε πρόταση του Κάμενεφ, που ήταν ενάντια στις απόψεις του Λένιν για προετοιμασία της εξέγερσης (Βλέπε: "Οι μπολσεβίκοι στην Οχτωβριανή Επανάσταση - Πρακτικά ΚΕ Αύγουστος 1917 - Φλεβάρης 1918", εκδόσεις "Εξάντας", σελ. 118 - 119 και "Απαντα Λένιν", τόμος 34, σελ. 488 - 489, σημείωση 81). Πρέπει ακόμη να προστεθεί πως στην ΚΕ του κόμματος, με πρωταγωνιστή τον Τρότσκι, εμφανίστηκε μια τάση αναβλητικότητας γύρω από το ζήτημα της ένοπλης εξέγερσης. Ο Τρότσκι υποστήριζε ότι η εξέγερση έπρεπε να αναβληθεί μέχρι τη σύγκληση του 2ου Πανρωσικού Συνεδρίου των Σοβιέτ, άποψη που ο Λένιν την είχε χαρακτηρίσει "ολοκληρωτική κουταμάρα ή ολοκληρωτική προδοσία" ("Απαντα", τόμος 34, σελ. 281). Αργότερα, στα 1924, ο Τρότσκι επιχείρησε να δικαιολογήσει αυτή του τη θέση, ισχυριζόμενος ότι η σύνδεση της εξέγερσης με το 2ο Συνέδριο των Σοβιέτ αποσκοπούσε να δώσει νόμιμο κάλυμμα σ' όλη την επαναστατική προετοιμασία και ταυτόχρονα να ξεγελάσει και ν' αποκοιμήσει τον εχθρό (Λ. Τρότσκι: "Τα μαθήματα του Οκτώβρη", εκδόσεις "Αλλαγή", σελ. 68 - 69).

Η αναβλητικότητα και οι ταλαντεύσεις στην ηγεσία του κόμματος γύρω από το ζήτημα της εξέγερσης ανάγκασαν τον Λένιν να ασκήσει έντονη πίεση, ούτως ώστε να μπει φρένο σ' αυτήν την κατάσταση, χρησιμοποιώντας ακόμη και την απειλή της παραίτησης από το κορυφαίο αυτό κομματικό όργανο ("Απαντα", τόμος 34, σελ. 283). Η στάση του αυτή έφερε αποτέλεσμα.

Η συνεδρίαση της ΚΕ του μπολσεβίκικου κόμματος, που πήρε την απόφαση για την προετοιμασία και πραγματοποίηση της εξέγερσης, έγινε στις 10/23 Οκτώβρη 1917. Παρόντες, δώδεκα μέλη του Οργάνου: Ο Λένιν, ο Ζινόβιεφ, ο Κάμενεφ, ο Στάλιν, ο Τρότσκι, ο Σβερντλόφ, ο Ουρίτσκι, ο Τζερζίνσκι, η Κολοντάι, ο Μπουμπνόφ, ο Σοκόλνικοφ, ο Λομώφ ("Οι μπολσεβίκοι στην Οχτωβριανή επανάσταση...", ό.π. σελ. 155). Η ΚΕ, ύστερα από εισήγηση του Λένιν και σχετική συζήτηση, θα εγκρίνει την παρακάτω απόφαση:

"Η ΚΕ θεωρεί ότι τόσο η διεθνής θέση της ρωσικής επανάστασης (εξέγερση στο στόλο της Γερμανίας σαν ανώτατη εκδήλωση της ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης, έπειτα ο κίνδυνος σύναψης ειρήνης μεταξύ των ιμπεριαλιστών με σκοπό να πνίξουν την επανάσταση στη Ρωσία) - όσο και η στρατιωτική κατάσταση (βέβαιη απόφαση της ρωσικής αστικής τάξης και του Κερένσκι και Σία να παραδώσουν την Πετρούπολη στους Γερμανούς), όσο και η κατάκτηση από το προλεταριακό κόμμα της πλειοψηφίας στα σοβιέτ - όλα αυτά σε συνδυασμό με την εξέγερση των αγροτών και τη στροφή της εμπιστοσύνης του λαού προς το κόμμα μας (εκλογές στη Μόσχα), τέλος, η έκδηλη προετοιμασία ενός δεύτερου κινήματος Κορνίλοφ (απομάκρυνση των στρατευμάτων από την Πετρούπολη, μεταφορά κοζάκων στην Πετρούπολη, κύκλωση του Μινσκ από κοζάκους κλπ.) - όλα αυτά βάζουν στην ημερήσια διάταξη την ένοπλη εξέγερση.

Διαπιστώνοντας, έτσι, ότι η ένοπλη εξέγερση είναι αναπόφευκτη κι ότι έχει ωριμάσει πέρα για πέρα, η ΚΕ καλεί όλες τις οργανώσεις του κόμματος να καθοδηγούνται από το γεγονός αυτό και σύμφωνα μ' αυτό να συζητούν και να λύνουν όλα τα πρακτικά ζητήματα (Συνέδριο των Σοβιέτ βόρειας περιοχής, απομάκρυνση των στρατευμάτων από την Πετρούπολη, δράση των κατοίκων της Μόσχας και του Μινσκ κλπ." ("Οι μπολσεβίκοι στην Οχτωβριανή Επανάσταση...", σελ. 158 - 159 και Λένιν "Απαντα", τόμος 34, σελ. 393).

Την απόφαση για την εξέγερση ψήφισαν 10 από τα 12 παρόντα μέλη της ΚΕ. Αρνητική ψήφο έδωσαν οι Κάμενεφ και Ζινόβιεφ. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι σ' αυτή τη συνεδρίαση της ΚΕ εκλέχτηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του μπολσεβίκικου κόμματος Πολιτικό Γραφείο. Το αποτέλεσαν 7 μέλη της ΚΕ: Λένιν, Κάμενεφ, Ζινόβιεφ, Στάλιν, Τρότσκι, Σοκόλνικοφ, Μπουμπνόφ ("Οι μπολσεβίκοι στην Οχτωβριανή Επανάσταση..." σελ. 159).

Μετά την ιστορική απόφαση της ΚΕ ολόκληρο το κόμμα, σε όλη τη χώρα, τέθηκε σε εγρήγορση για την προετοιμασία της εξέγερσης. Στην Πετρούπολη, το όργανο διεξαγωγής της εξέγερσης ήταν η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή (ΣΕΕ), που σχηματίστηκε με πρόταση της ΚΕ του κόμματος δίπλα στο σοβιέτ της πρωτεύουσας. Η ΣΕΕ αποτελέστηκε από εκπροσώπους της ΚΕ, της Κομματικής Επιτροπής Πετρούπολης, του Σοβιέτ, των εργοστασιακών επιτροπών, των εργατικών συνδικάτων, της φρουράς, του στόλου της Βαλτικής και άλλων οργανώσεων. Την καθοδήγηση της ΣΕΕ είχε η ΚΕ του κόμματος (Βλέπε: "Ιστορία ΚΚΣΕ", εκδόσεις ΣΕ, σελ. 260).

Στις 16/29 Οκτώβρη 1917, έγινε ευρεία συνεδρίαση της ΚΕ, στην οποία πήραν μέρος και αντιπρόσωποι της Κομματικής Επιτροπής Πετρούπολης, της στρατιωτικής οργάνωσης του Σοβιέτ Πετρούπολης, της περιφερειακής επιτροπής Πετρούπολης, των εργοστασιακών επιτροπών και των συνδικάτων. Στη συνεδρίαση αυτή εγκρίθηκε η απόφαση της ΚΕ για την εξέγερση και για την καθοδήγηση της εξέγερσης εκλέχτηκε Στρατιωτικό Επαναστατικό Κέντρο της ΚΕ, αποτελούμενο από τους: Μπουμπνόφ, Τζερζίνσκι, Σβερντλόφ, Στάλιν και Ουρίτσκι. Το κομματικό αυτό όργανο αποτέλεσε μέρος της ΣΕΕ του Σοβιέτ. Ακόμη η συνεδρίαση αυτή καταδίκασε τις απόψεις του Κάμενεφ και του Ζινόβιεφ που στρέφονταν ανοιχτά ενάντια στην εξέγερση. Τέλος, ψηφίστηκε η παρακάτω απόφαση:

"Η συνεδρίαση χαιρετίζει πέρα για πέρα και υποστηρίζει ολοκληρωτικά την απόφαση της ΚΕ, καλεί όλες τις οργανώσεις και όλους τους εργάτες και στρατιώτες να προετοιμάζονται ολόπλευρα και πιο εντατικά για την ένοπλη εξέγερση, για την υποστήριξη του κέντρου που δημιουργεί η Κεντρική Επιτροπή γι' αυτό το σκοπό και εκφράζει τη βαθιά πεποίθησή της ότι η ΚΕ και το Σοβιέτ θα υποδείξουν έγκαιρα την κατάλληλη στιγμή και τις πρόσφορες μεθόδους επίθεσης" (Πρακτικά της συνεδρίασης: "Οι μπολσεβίκοι στην Οχτωβριανή Επανάσταση...", σελ. 169 - 187, επίσης "Απαντα Λένιν", τόμος 34, σελ. 394 - 397).

Μετά τη συνεδρίαση αυτή, ο Ζινόβιεφ με τον Κάμενεφ προχώρησαν σε μια πρωτοφανή πράξη προδοσίας. Ο Κάμενεφ, με δήλωσή του στην εφημερίδα του Γκόρκι "Νέα Ζωή", μιλώντας και εξ ονόματος του Ζινόβιεφ, αποκάλυψε, για λογαριασμό και των δυο, ότι το μπολσεβίκικο κόμμα προετοίμαζε εξέγερση. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Λένιν, ο οποίος με δύο κείμενά του -"Γράμμα προς τα μέλη του κόμματος των μπολσεβίκων", και "Γράμμα προς την ΚΕ του ΣΔΕΚΡ (μπ.) - στιγμάτισε την προδοτική αυτή πράξη σε βάρος της επανάστασης και ζήτησε τη διαγραφή και των δυο, και του Ζινόβιεφ και του Κάμενεφ, από το κόμμα. Ομως, η ΚΕ είχε διαφορετική γνώμη. Αν και καταδίκασε την πράξη των δύο μελών της - απαγορεύοντάς τους, ταυτόχρονα, να κάνουν δηλώσεις κατά των αποφάσεών της - και έκανε δεχτή την παραίτηση του Κάμενεφ από τη θέση μέλους του οργάνου, εντούτοις δεν προχώρησε σε διαγραφές (Βλέπε: "Οι μπολσεβίκοι στην Οχτωβριανή Επανάσταση...", σελ. 188 - 203 και "Ιστορία του ΚΚΣΕ", σελ. 261).

Με πρόταση του Λένιν, η εξέγερση άρχισε στις 24 Οκτώβρη (6 Νοέμβρη) 1917, προτού ανοίξει τις πύλες του το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που είχε οριστεί για την επομένη. Σε καμιά περίπτωση - έγραφε ο Λένιν στην ΚΕ στις 24/10 - οπωσδήποτε να μην αφήσουμε ως τις 25 του μήνα την εξουσία στα χέρια του Κερένσκι και συντροφίας. Η υπόθεση πρέπει να κριθεί το δίχως άλλο σήμερα το βράδυ ή τη νύχτα. Η ιστορία δε θα συγχωρήσει την καθυστέρηση στους επαναστάτες που θα μπορούσαν να νικήσουν σήμερα (και σίγουρα θα νικήσουν σήμερα), αλλά που θα κινδύνευαν να χάσουν πολλά αύριο, θα κινδύνευαν να τα χάσουν όλα" ("Απαντα", τόμος 34, σελ. 436).

Το επιτελείο της Εξέγερσης στήθηκε στο Σμόλνι που είχε την έδρα του Σοβιέτ και αργά το βράδυ, στις 24/10 (6/11), έφτασε εκεί ο Λένιν για να καθοδηγήσει από κοντά την πορεία της Επανάστασης. Σύμφωνα με το σχέδιο της Εξέγερσης, καταλήφθηκαν όλες οι κυβερνητικές υπηρεσίες και κυκλώθηκαν τα χειμερινά ανάκτορα, όπου είχε καταφύγει η προσωρινή κυβέρνηση. Το πρωί, στις 25 Οκτώβρη (7 Νοέμβρη), η προσωρινή κυβέρνηση είχε ανατραπεί και το μόνο που κρατούσε στα χέρια της ήταν τα χειμερινά ανάκτορα. Αργά τη νύχτα, καταλήφθηκαν κι αυτά. Ετσι, η επανάσταση είχε νικήσει ολοκληρωτικά.

Το βράδυ της 25ης Οκτώβρη, όπως ήταν αναμενόμενο και προγραμματισμένο, συγκλήθηκε το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που αντιπροσώπευε πάνω από 400 σοβιέτ της χώρας. Από τους 650 αντιπροσώπους του συνεδρίου, οι 400 περίπου ήταν μπολσεβίκοι και από τους υπόλοιπους η πλειοψηφία ανήκε στους αριστερούς εσέρους. ΟΙ μενσεβίκοι και οι δεξιοί εσέροι, που λίγους μήνες πριν ήταν η συντριπτική πλειοψηφία, τώρα αποτελούσαν μια ομάδα 70 - 80 ατόμων.

Την πρώτη κιόλας μέρα των εργασιών του, το συνέδριο ψήφισε έκκληση "προς τους εργάτες, τους στρατιώτες και τους αγρότες", που είχε γράψει ο Λένιν και η οποία, μεταξύ άλλων, έλεγε: "Το συνέδριο αποφασίζει: Ολη η εξουσία κατά τόπους περνάει στα χέρια των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών, που πρέπει να εξασφαλίσουν μια πραγματικά επαναστατική τάξη" ("Απαντα", τόμος 35, σελ. 11 - 12). Η έκκληση αυτή ήταν και η τυπική επικύρωση της Νίκης της Επανάστασης. Η 25η Οκτώβρη (7 Νοέμβρη) 1917 μπήκε πλέον στην ιστορία ως η μέρα της νίκης της μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, ως η αρχή του τέλους της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, ως η ανατολή ενός καινούριου κόσμου, χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους.

Γ. Π.

Αύριο: Η διεθνής επίδραση της Επανάστασης