Το Πολυτεχνείο ζει. Το μέγεθος και ο παλμός της χτεσινής πορείας είναι η πρώτη απόδειξη. Τα συνθήματα και το πάθος των πορευομένων είναι η δεύτερη. Το Πολυτεχνείο ζει. Μετά από 24 χρόνια, ήταν χιλιάδες αυτοί, που και χτες ξεκίνησαν από το ματωμένο προαύλιο του Πολυτεχνείου, για να φτάσουν έξω από την αμερικανική πρεσβεία, φωνάζοντας: "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία" και "Αμερικάνοι φονιάδες των λαών". Συνθήματα επίκαιρα και σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε...

"Το Πολυτεχνείο ζει". Το βροντοφώναξαν ξανά χτες χιλιάδες νέοι - φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές - που βάδισαν ειρηνικά το δρόμο του αγώνα, δίνοντας ταυτόχρονα τη δική τους προοπτική: "Οι εξεγέρσεις δεν μπαίνουν στα μουσεία, εμπρός για της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία". Το τραγούδησαν τα "νιάτα" του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, που για μια ακόμα χρονιά συγκίνησαν με την παρουσία τους. "Θέλουμε ελεύθερη εμείς την πατρίδα και πανανθρώπινη τη λευτεριά...", ακούστηκε και ξανακούστηκε ο στίχος απ' τη Σταδίου έως και έξω απ' την αμερικανική πρεσβεία.

"Το Πολυτεχνείο ζει". Φαινόταν στα βλέμματα των εργατών, των εργαζομένων, των εκπαιδευτικών, των οικοδόμων, που με υψωμένη τη γροθιά φώναξαν: "Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι". Φαινόταν στην παρουσία των φοιτητών εκείνης της εποχής, στους μεσήλικες, που δε συμβιβάστηκαν, που δεν επέλεξαν την "εύκολη λύση". Στους ανθρώπους, που ακόμα αγωνίζονται για τις μεγάλες ιδέες του σοσιαλισμού και της αντίστασης. Οσο για τα μπλόκα του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, τι να πει κανείς; Για για ακόμα χρονιά, εντυπωσίασαν για το μέγεθος και το πάθος τους, για τη ζωντάνια και τη μαχητικότητά τους.

Παρόντες και φέτος στην πορεία του Πολυτεχνείου ήταν οι οργανώσεις του Κινήματος Ειρήνης, η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ), η Προοδευτική Ενωση Μητέρων, φοιτητές της Κύπρου, αλλά και Κούρδοι αγωνιστές. Εντυπωσιακή η παρουσία των μικρών παιδιών των Κούρδων, τα οποία, ντυμένα με παραδοσιακές στολές, χόρευαν συνεχώς και τραγουδούσαν για την πατρίδα τους. Το σύνθημα "Λευτεριά, λευτεριά, λευτεριά στο Κουρδιστάν", ήταν αυτό που κυριάρχησε στα μπλόκα τους.

Οι φοιτητές, μέλη της ΕΦΕΕ, κρατώντας την αιματοβαμμένη από κείνη τη μέρα του Νοέμβρη του '73 ελληνική σημαία, βρίσκονταν στην κεφαλή της πορείας. Με το σύνθημα "Αδέλφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε", ξεκίνησε η πορεία, στις 4 και τέταρτο το απόγευμα.

Λίγα μέτρα πιο πάνω, στη συμβολή των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά, έγινε η πρώτη στάση. Οι εκπρόσωποι των φοιτητών άφησαν ένα κόκκινο γαρίφαλο, φόρο τιμής στον αγωνιστή Σωτήρη Πέτρουλα,που δολοφονήθηκε τον Ιούνη του 1966 σε εκείνο ακριβώς το σημείο. "Ζει, ζει ο Τεμπονέρας ζει, με Πέτρουλα, Λαμπράκη, μας οδηγεί", ήταν το σύνθημα που ακούστηκε.

Αμέσως μετά, η πορεία σταμάτησε και πάλι, στη διασταύρωση των οδών Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας. Εκεί οι διαδηλωτές τήρησαν ενός λεπτού σιγή για τους δύο νέους, τον Ιάκωβο Κουμή και τη Ματίνα Κανελλοπούλου,που δολοφονήθηκαν στην πορεία του Πολυτεχνείου το 1980.

Σ' όλη τη διάρκεια της διαδρομής, οι φοιτητές της ΕΦΕΕ τραγουδούσαν: "Πότε θα κάνει ξαστεριά", "Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλιά πολλή", "Ελάτε αδέρφια να βγούμε στους δρόμους"... Και φώναζαν: "Φασισμός, ρατσισμός, της γενιάς μας ο εχθρός", "Ψωμί, παιδεία, ελευθερία", "Ελλάδα, Κύπρος, Παλαιστίνη, Αμερικάνος δε θα μείνει", "Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι", "Ενας είναι ο εχθρός ο ιμπεριαλισμός"...

Οταν η πορεία έφτασε έξω από την αμερικανική πρεσβεία, οι επικεφαλής συνέχιζαν να φωνάζουν τα ίδια συνθήματα. Αμέσως μετά, τραγούδησαν τον Εθνικό Υμνο, δίπλωσαν τη ματωμένη σημαία και έδωσαν την υπόσχεση: "Εμπρός για της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία".

"Ενα, δύο, τρία... πολλά Πολυτεχνεία", ήταν το σύνθημα. "Η εξέγερση τώρα αρχίζει", ήταν η υπόσχεση. Και "ήρθε" να προστεθεί η καταδίκη των φασιστών, της "νέας τάξης", των εκσυγχρονιστών, των Αμερικανών. Το αίτημα για "Ψωμί, παιδεία, ελευθερία". Με μια φωνή, με σφιχτά πιασμένα τα χέρια και γεμάτοι οργή - που δεν έλειψε ούτε χτες - για τα αδικαίωτα οράματα αυτών που εξεγέρθηκαν 24 χρόνια πριν, οι φοιτητές της Αθήνας έδωσαν, στη χτεσινή πορεία, δυναμικό "παρών". Φοιτητές από το Πολυτεχνείο, την Ιατρική, το Φυσικομαθηματικό, την Οδοντιατρική, την ΑΣΟΕΕ, τη Φιλοσοφική, τη Γεωπονική, τα τμήματα - Πολιτικό, Οικονομικό και Νομικό - της Νομικής Σχολής, αλλά και μαθητές σχολείων, όρθωσαν τα πανό και τη φωνή τους, καλώντας: "Εμπρός λαέ μην σκύβεις το κεφάλι. Ο μόνος δρόμος είναι αντίσταση και πάλι". "Φοιτητές, εργατιά, μια φωνή και μια γροθιά". Στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα: "Ο νόμος Αρσένη για την Παιδεία θα πέσει απ' της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία". Διάσπαρτα στην πορεία ήταν και τα πανό μαθητών λυκείων, που καλούσαν: "Μην κοιμάστε, στις επάλξεις". "Εμπρός...".

Τα πανό των φοιτητών, με πρώτο αυτό των γενικών συνελεύσεων των Φοιτητικών Συλλόγων Πολυτεχνείου "Να τσακίσουμε τη χούντα των εκσυγχρονιστών", "έβλεπαν" αυτό των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, που βροντοφώναζαν, με περίσσια πυγμή, "ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, Πολυτεχνείο". Που πορεύονταν ακούραστα στον ήχο του συνθήματος "Τα οράματα του ΕΑΜ επίκαιρα όσο ποτέ". Που ζητούσαν, να "απαιτήσει τώρα η κυβέρνηση το κατοχικό δάνειο και τις επανορθώσεις από τη Γερμανία". Που καταδίκαζαν τους "φονιάδες των λαών, Αμερικάνους". Λίγο πιο πίσω, ο Σύλλογος Φυλακισθέντων - Εξορισθέντων Αντιστασιακών '67 - '74 διαδήλωνε το δρόμο του αγώνα: "Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος".

"Εξω το ΝΑΤΟ από τα Βαλκάνια", "Οχι στις αμερικανοΝΑΤΟικές επεμβάσεις", "Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι" ήταν το μήνυμα - σύνθημα, που δυνάμωνε συνεχώς, καθώς η πορεία έφτανε στην αμερικανική πρεσβεία. Ενα μήνυμα που κυριάρχησε στα πανό των Επιτροπών Ειρήνης από διάφορες περιοχές της Αθήνας, της ΕΕΔΥΕ και της ΠΕΔΥΕ, της "Νεανικής Δράσης για την Ειρήνη", δηλώνοντας την επικαιρότητα του αντιιμπεριαλιστικού περιεχομένου της εξέγερσης του Νοέμβρη. Ενα μήνυμα, που συνοδευόταν από την αναγκαιότητα η "νεολαία να μην υποταχθεί, "η νέα τάξη θα ανατραπεί". Δίπλα τους, οι γυναίκες έδιναν το δικό τους "παρών". Η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας, η Προοδευτική Ενωση Μητέρων Ελλάδας και τα πανό τους, ήταν εκεί. Εκεί ήταν και η ΟΛΜΕ, διαδηλώνοντας με πανό "Το Πολυτεχνείο εμπνέει τους αγώνες μας για δικαίωμα στη μόρφωση και την εργασία".

Πενιχρή, ανάλογη, τελικά, των ευρύτερων πολιτικών προσανατολισμών τους, ήταν η συμμετοχή αντιπροσωπειών της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ, του "ΣΥΝ" και του ΔΗΚΚΙ.

Ψυχή και ραχοκοκαλιά της μεγάλης αντιιμπεριαλιστικής παλλαϊκής πορείας στην αμερικανική πρεσβεία, με την οποία κορυφώθηκαν οι τριήμερες εκδηλώσεις για τα 24 χρόνια από τη λαϊκή και φοιτητική εξέγερση του Πολυτεχνείου, ήταν και φέτος τα πυκνά και δυναμικά μπλοκ του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Εκεί συναντιόταν, όπως και σε κάθε άλλο αγωνιστικό ραντεβού, η σύγχρονη γενιά της αμφισβήτησης, της ανυποχώρητης πάλης ενάντια σε όλες τις εξαρτήσεις, είτε πρόκειται για ψεύτικους παραδείσους" των μαλακών και σκληρών ναρκωτικών είτε πρόκειται για τα "ευρω-ατλαντικά" αφεντικά, με τη γενιά του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ, του Πολυτεχνείου και των σύγχρονων σκληρών ταξικών αγώνων.

"80 χρόνια ΚΚΕ, απάντηση στην ανεργία και τον αυταρχισμό, αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο για το Σοσιαλισμό". Με αυτό το σύνθημα στο πρώτο πανό, άρχιζε το μεγαλειώδες επιβλητικό μπλοκ του ΚΚΕ, που διακρινόταν από μοναδικό δυναμισμό και παλμό. Επικεφαλής στο μπλοκ, τα μέλη του ΠΓ και πολλά μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ. Οι κόκκινες σημαίες στα χέρια των κομμουνιστών της Αθήνας και του Πειραιά γίνονταν σύμβολα αγώνα και πάλης και μαζί με τα οργισμένα συνθήματα έδιναν "γροθιά στο στομάχι" στον "εκσυγχρονισμό" του συμβιβασμού, της υποτέλειας και της υποταγής.

Το Πολυτεχνείο, όχι μόνο ζει, αλλά και γίνεται οδηγός για τους σημερινούς αγώνες του λαού και της νεολαίας. "Δείχνει το δρόμο για την Εθνική Ανεξαρτησία, την Ειρήνη και το Σοσιαλισμό", συμπλήρωνε το πανό της Κομματικής Οργάνωσης των Ναυτεργατών. "Καλεί στην αντεπίθεση τώρα ενάντια στον εργασιακό μεσαίωνα και τη "Λευκή Βίβλο"", πρόβαλλε η Εργατική Αχτίδα. "Καλεί στην πάλη για να φύγουν οι βάσεις και το ΝΑΤΟ", πρόσθετε η Αχτίδα των ΔΕΚΟ.

"80 χρόνια ΚΚΕ, πρωτοπόρα θεωρία, πρωτοπόρα δράση", είναι το σύνθημα στο πανό της Αχτίδας Παιδείας και Ερευνας. Πιο πέρα, ακολουθούν τα πανό της Νότιας Αχτίδας "Το μέλλον δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός", της Βόρειας Αχτίδας "Σταθερά στο δρόμο του Νοέμβρη, με ΚΚΕ ισχυρό και Λαϊκό Μέτωπο" και πολλών άλλων από όλους τους τομείς δράσης του Κόμματος. Ιδιαίτερα οι παλιότεροι σύντροφοι είναι ιδιαίτερα συγκινημένοι, βλέποντας τη μεγάλη συμμετοχή και τον παλμό της πορείας. Ο μπροστάρης ασπρομάλλης, αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, του ΔΣΕ και αργότερα στην πολιτική προσφυγιά, Χ. Πλούμης, θα μας πει: "Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που βλέπω να δυναμώνει το μεγάλο κίνημα της αντίστασης. Τα νέα παιδιά, που βλέπω σήμερα εδώ, με γεμίζουν σιγουριά για το μέλλον". Ο συνταξιούχος οικοδόμος Δ. Μπαντουράκης, που κρατάει τη μικρή εγγονή του και βαδίζει στην πορεία, δεν μπορεί να κρύψει και αυτός τη χαρά του. "Οι αγώνες όλο και δυναμώνουν", θα μας πει "η πολιτική των κυβερνήσεων που δίνουν πολλά στους λίγους και λίγα στους πολλούς τελικά δε θα περάσει. Θα την ανατρέψουμε".

Με το ξεκίνημα της πορείας, γύρω στις 4.30 μμ και ενώ η κεφαλή της βρισκόταν στην πλατεία Κλαυθμώνος, ο ενθουσιασμός των κομμουνιστών ανεβαίνει και τα αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα του αγώνα δονούν το κέντρο της Αθήνας. Το πολύβουο ποτάμι της αντίστασης και του αγώνα καλύπτει όλη την Πατησίων μέχρι τη συμβολή Αιόλου και Σταδίου.

Το δυναμικότερο κομμάτι του μπλοκ του Κόμματος ήταν αυτό της ΚΝΕ, που με κεντρικό σύνθημα "Συνεχίζουμε ανυπόταχτοι με ισχυρό ΚΚΕ, με μαζική ΚΝΕ, για να νικήσουν οι αγώνες", έδινε ξεχωριστό τόνο και αποδείκνυε ότι η "φωτιά της νιότης", ενωμένη με το "ατσάλι" του πρωτοπόρου κόμματος της εργατικής τάξης, θα βάλει αποφασιστικά τη σφραγίδα της στους μελλοντικούς νικηφόρους αγώνες. Το σύνθημα "30 χρόνια ΚΝΕ, στην πρώτη τη γραμμή θα φέρουμε τη Νίκη τη Σοσιαλιστική", δεν ήταν μια τυπική αναφορά στην πρωτοπόρα ιστορική πορεία της οργάνωσης. Ηταν μια υπόσχεση συνειδητής ανυποχώρητης πάλης των νεολαίων, που δε βολεύονται στη σημερινή γκρίζα πραγματικότητα της ανεργίας, του αυταρχισμού και του συμβιβασμού.

Λίγο πιο δίπλα, τα πανό της Σπουδάζουσας. Ξεχωρίζουν οι στρατευμένοι νέοι κομμουνιστές, που ντυμένοι στα χακί συμμετέχουν στην πορεία. "Δίνουμε πνοή στο Νοέμβρη, παλεύουμε για ειρήνη, μόρφωση, δουλιά, για το Σοσιαλισμό", "Μόρφωση, δουλιά, ανεξαρτησία, εμπρός για της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία", "Αγωνιζόμαστε, για μόρφωση, ειδίκευση, δουλιά, συνεχίζουμε το δρόμο του Νοέμβρη". Ακολουθούσαν τα μπλοκ των Τομεακών Οργανώσεων της Αθήνας και του Πειραιά. "Οχι στην απάτη του "κοινωνικού διαλόγου", δουλιά για όλους με δικαιώματα", γράφει το πανό του Εργατικού Τομέα. Ξεχωριστή θέση έχει το μπλοκ της ΤΟ Περιστερίου, του οποίου προπορεύονται πικέτες με όλα τα διαχρονικά συνθήματα της εξέγερσης του Νοέμβρη, αλλά και μια καρικατούρα του "πλανητάρχη" Κλίντον, καθώς και μια γλάστρα με βλίτα, δώρο στον υφυπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, για τις γνωστές του απόψεις περί οικιακής καλλιέργειας χασίς.

Με δυναμισμό, που έγινε αντικείμενο θαυμασμού από όλους όσοι βρέθηκαν χτες στους δρόμους της Αθήνας, πορεύτηκαν οι νέοι κομμουνιστές μέχρι την αμερικανική πρεσβεία. Αλλωστε, τα λόγια της μόλις ένα μήνα στις γραμμές την ΚΝΕ, Δ. Τρικαλινού, είναι χαρακτηριστικά: "Είμαι υπερήφανη που βαδίζω σήμερα μαζί με τα παιδιά της ΚΝΕ. Νιώθουν αυτό που κάνουν, δίνουν όλη τους την ψυχή και έχουν σταθερό συμπαραστάτη και οδηγό το ΚΚΕ. Πάνε πολύ μακριά".

Λίγο μετά τις 3 το μεσημέρι ξεκίνησε στο χώρο του Πολυτεχνείου η σύντομη εκδήλωση μνήμης και τιμής για τα 24 χρόνια από την εξέγερση. "Ο αγώνας εκείνος, ο αγώνας συνολικά της αντιδικτατορικής αντίστασης αναβαπτίζεται στους σημερινούς νέους αγώνες της νεολαίας μας και δίνει το μήνυμα της συνέχειας", τόνισε στην ομιλία του ο Μ. Βαρδάνης, πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ).

Ο πρύτανης τους Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) Θ. Ξανθόπουλος τόνισε: "Σε μια δημοκρατική κοινωνία η αμφισβήτηση, κυρίως από τους νέους, της τρέχουσας πραγματικότητας αποτελεί ένδειξη υγείας, μηχανισμού αφύπνισης των πολιτών και των πολιτικών ανανέωσης και αναδιάρθρωσης της λειτουργίας των θεσμών και σε τελευταία ανάλυση μήνυμα ελπίδας".

Αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον Θ. Τζιαντζή,μέλος του ΠΓ, κατέθεσε στεφάνι στο χώρο του Πολυτεχνείου.

Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους ο Θ. Τζιαντζής τόνισε:

"Σήμερα εδώ τιμάμε την ηρωική εξέγερση του λαού και της νεολαίας του Νοέμβρη του 1973. Τους τιμάμε μένοντας σταθεροί στα μηνύματα και στους στόχους εκείνου του αγώνα που συνεχίζεται. Γιατί και σήμερα, στις μέρες μας, το ψωμί και η ελευθερία δεν είναι για όλους. Γιατί στα παλιά δεσμά της εξάρτησης προστίθενται νέα, με την ευρωδικτατορία του Μάαστριχτ, την μπότα του Γερμανού τραπεζίτη, την ιμπεριαλιστική νέα τάξη πραγμάτων που σημαδεύει το λαό και τη νεολαία.

Το Πολυτεχνείο ζει, θα ζει, ο αγώνας θα συνεχίζεται μέχρι την τελική δικαίωση".

Δεκάδες κάτοικοι του Δήμου Ζωγράφου παραβρέθηκαν και φέτος στην τελετή επιμνημόσυνης δέησης, που οργάνωσαν ο Δήμος Ζωγράφου και οι οικογένειες των Κομνηνού, Μυρογιάννη και Θεοδωρά,τιμώντας τη μνήμη των νεκρών και όλων των ηρώων αγωνιστών κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973. Στη φωτογραφία, από τη χτεσινή τελετή τιμής και δόξας στους ήρωες του Πολυτεχνείου - που έγινε στο νεκροταφείο Ζωγράφου, στο μνήμα των νεκρών ηρώων Διομήδη Κομνηνού, Μιχάλη Μυρογιάννη και Νίκου Θεοδωρά - όπου παραβρέθηκαν οι γονείς των δολοφονηθέντων από τη χούντα, πολλά μέλη του δημοτικού συμβουλίου και πολλοί δημότες.