Ο Κώστας Παρασύρης είναι πρόεδρος των Ζωνιανών,χωριό που έχει την πρωτιά της γεννητικότητας στην Ελλάδα. Η κουβέντα άρχισε, λέγοντάς μας πως το ποσοστό του οργανωμένου εγκλήματος στη ζωοκλοπή είναι μικρό. Εκτιμά, επίσης, πως δε γίνεται για εμπορικούς λόγους, αλλά για λόγους αντεκδίκησης και πως η οπλοφορία είναι μόνο εθιμική.

"Η ντόπια κοινωνία μόνο μπορεί να κόψει τη ζωοκλοπή. Ούτε η αστυνομία ούτε κανένας. Γιατί εδώ δε μιλάμε. Το 'χουμε έθιμο. Ο,τι και να γίνει εδώ στην περιοχή, κανένας δεν καταλήγει στην αστυνομία. Τα προβλήματα τα λύνουμε μόνοι μας, με διάφορους τρόπους, με μεσάζοντες. Η αστυνομία δεν είναι λύση, γιατί θα μπούνε κάποιοι φυλακή κι εμείς δεν το θέλουμε αυτό, γιατί το πράγμα θα μεγαλώσει μετά", λέει και συνεχίζει. "Χασισοκαλλιέργεια γίνεται τα δύο τελευταία χρόνια, αλλά όχι στο ποσοστό που μας έχουν βγάλει τα ΜΜΕ. Κάποιοι από τις πόλεις δείξανε σε μερικούς". Ο λόγος; "Εύκολο χρήμα".

Οι συνθήκες για την κτηνοτροφία δύσκολες. "Αν σταματήσουν οι επιδοτήσεις θα σταματήσει και η κτηνοτροφία".

"Τα ΕΚΑΜ δε φέρνουν αποτέλεσμα", συνεχίζει. "Εξαγριώνουν το κόσμο. Κάνουν μπλόκα, βάζουν κουκούλες, τους ξαπλώνουν κάτω και τους κάνουν καψώνια. Το κακό δυναμώνει. Να κάνουν μπλόκα, να κάνουν έρευνα, αλλά να σέβονται τον κόσμο. Να μην προκαλούν".

"Δε λύνουμε τις διαφορές μας με τα όπλα. Διατηρούμε τα παλιά ήθη και έθιμα, είμαστε φιλόξενοι, χουβαρντάδες, σε όλους τους πολέμους έχουμε θύματα. Είμαστε πολύτεκνες οικογένειες και σεβόμαστε τον ξένο κόσμο".

Τα προβλήματα που "δε βλέπουν" τα ΜΜΕ είναι πολλά. Το οδικό δίκτυο σχεδόν ανύπαρκτο. Το χωριό παίρνει πόσιμο νερό από το Γαράζο με δικά του έξοδα. "Το 'χουμε 250 δραχμές το κυβικό και δε βγάζουμε τα τρέχοντα έξοδα. Πρέπει να το έχουμε 450 δραχμές, αλλά αυτό δε γίνεται. Στη ΔΕΗ χρωστάμε λεφτά, μας κατεβάζει το διακόπτη και δεν έχουμε νερό. Δεν έχουμε έναν κτηνίατρο, έναν γεωπόνο. Ερχεται γιατρός δύο, τρεις φορές τη βδομάδα". Ελπίδα ο τουρισμός. Το καμάρι του χωριού, το σπήλαιο, γι' αυτό φτιάχτηκε άλλωστε.

Ο Νίκος Κορνάρος,πρόεδρος του Γαράζου είναι σαφής: "Εγκλημα υπάρχει. Διακίνηση ναρκωτικών υπάρχει. Οπλοκατοχή υπάρχει. Οπλοχρησία υπάρχει. Πυροβολισμοί υπάρχουν. Πρόσφατο παράδειγμα είχαμε τους πυροβολισμούς ενάντια στο κοινοτικό μας γραφείο με "καλάσνικοφ" (!), λίγο μετά την επίσημη ανακοίνωση του σχεδίου "Καποδίστριας". Ασυδοσία μεγάλη υπάρχει. Τώρα τελευταία κάτι πάει να γίνει, επειδή υπάρχει λίγο περισσότερη αστυνόμευση. Τα ΕΚΑΜ με έχουν σταματήσει οχτώ ή εννιά φορές με τη γυναίκα μου και το παιδί μου. Αυτό όμως δε λύνει το πρόβλημα".

Η απόκτηση ενός "καλού" όπλου είναι και θέμα κύρους. "Για παράδειγμα βλέπω εσάς που έχετε ένα καλό πιστόλι κι εγώ δεν έχω. Προσπαθώ, λοιπόν, με κάθε τρόπο - αυτό συνέβαινε πολύ πριν τρία τέσσερα χρόνια - να βρω λεφτά, είτε να δανειστώ είτε να πουλήσω ένα κομμάτι χωράφι, να πάρω ένα καλό όπλο "λούγκερ" ή "καλάσνικοφ" με 400, 500 χιλιάδες. Σιγά σιγά εξαπλώθηκε αυτό παντού. Είναι γνωστό σε όλους ότι μπαίνουν προμηθευτές που κάνουν αποκλειστικά αυτή τη δουλιά".

Ο πρόεδρος λέει πως το σοβαρότερο πρόβλημα στο χωριό είναι οι καταπατήσεις ιδιοκτησιών από κτηνοτρόφους. Αν έχεις ένα χωράφι που κάνει και για βοσκοτόπι και δεν πας για δυο-τρεις μήνες να το δεις, είναι πολύ πιθανό την επόμενη φορά να το δεις περιφραγμένο και με κοπάδι μέσα! Ο ιδιοκτήτης δεν προχωράει σε μηνύσεις και αναγκάζεται να το πουλήσει στον καταπατητή με χαμηλότερη τιμή από την αξία του!

Χωριό Απόστολοι επαρχίας Αμαρίου.Η άλλη πλευρά του βουνού. Πιο εύφορη, αλλά όχι πιο αναπτυγμένη. Συναντάμε τον Αγαθάγγελο Λαγουβάρδο, που εκτός από ενδιαφέρων συνομιλητής θα γίνει και ξεναγός μας στην περιοχή.

Ο Αγαθάγγελος μας λέει πως το χωριό διαθέτει 25.000 λιόδεντρα που θα μπορούσαν να αποφέρουν πολλές εκατοντάδες τόνους λάδι, αν δεν εγκατέλειπαν οι νέοι το χωριό και αν το κόστος παραγωγής δεν ήταν δυσβάσταχτο. "Τα αμπέλια στην ίδια μοίρα. Το χαρούπι έκλεισε τελείως. Η εγκληματικότητα αυξάνεται. Ληστείες σε τράπεζες, ναρκωτικά", λέει και συνεχίζει.

"Οπωσδήποτε κυκλώματα υπάρχουν. Για να σηκωθεί, ένας ζωοκλέφτης θα πρέπει να γνωρίζει τα περάσματα, που θα περάσει τη νύχτα. Υπάρχει πάντοτε άνθρωπος που ξέρει το χώρο, οδηγεί και διευκολύνει τους κλέφτες. Στη συνέχεια λειτουργεί ένα άλλο κύκλωμα, της διάθεσης". Αν κάποιος πάρει χαμπάρι τους ζωοκλέφτες θα τον απειλήσουν ή το πολύ να του χαρίσουν κι ένα απ' τα κλεμμένα. Για τα όπλα λέει ότι "όποιος θέλει βρίσκει όπλα και σφαίρες, παντός τύπου και διαμετρήματος, αρκεί να έχει χρήμα". Τονίζει επίσης ότι "το πρόβλημα είναι καθαρά πολιτικό". Υπάρχουν δικηγόροι που ασκούν δικηγορία εργολαβικά, υπερασπίζοντας τη ζωοκλοπή. "Από κει τραβάνε και την εκλογική τους πελατεία τα δυο μεγάλα κόμματα".

Ο Μανώλης Σκουλουφιανάκης είναι από τους λίγους νέους που έμειναν στο χωριό. "Προκειμένου να γίνω υπάλληλος στο Ρέθυμνο, χαμάλης στην ουσία, καλύτερα στο καφενείο και ό,τι βγάλω", λέει. "Ολα σκεπάζονται από μια σιωπή. Αν θέλεις να επιβιώσεις στον Ψηλορείτη, αν δεν κάνεις κι αυτή τη δουλιά (τη ζωοκλοπή) δεν επιβιώνεις. Αν δε σε φοβηθούν δε σε σέβονται. Εχουμε πολλά παραδείγματα, δε μιλάμε με υποθέσεις" καταλήγει.

Στη Σχολή Ασωμάτων και τις Βρύσες μιλήσαμε με πολύ κόσμο. Ο παπα - Μανώλης Βαμνιδάκης παρατήρησε ότι η εκκλησία δεν κάνει ιδιαίτερες προσπάθειες για την κοινωνική αφύπνιση ενάντια στη ζωοκλοπή. Ο ίδιος προσπαθεί, μέσω ενός τοπικού αθλητικού οργανισμού, να δώσει άλλες επιλογές στη νεολαία, με μεγάλες δυσκολίες όμως λόγω της έλλειψης υποδομής και των οικονομικών προβλημάτων. Κάποιος άλλος παρατήρησε ότι "οι ζωοκλέφτες χτίζουν εκκλησίες"!

Στις Βρύσες συναντήσαμε έναν κτηνοτρόφο που δε θέλει να δημοσιευτεί το όνομά του, ο οποίος για ένα χρόνο συνέχεια κοιμάται στη στάνη του, από το φόβο της ζωοκλοπής. Η εκτίμηση ενός άλλου χωριανού, που επίσης δε θέλει να δημοσιευτεί το όνομά του, ήταν πως "το κράτος δυναμώνει το έγκλημα". Τελικά είναι και το μόνο που, αν θέλει, μπορεί να το χτυπήσει.

Η θέση ότι το έγκλημα στην Κρήτη δεν έχει πάρει τη μορφή του οργανωμένου ανήκει σε έναν άνθρωπο που έγινε πανελλήνια γνωστός λόγω της βομβιστικής επίθεσης που δέχτηκε, τον νομάρχη Ρεθύμνου Μανώλη Λίτινα.

Ο νομάρχης μίλησε για διαχρονική ευθύνη της πολιτείας ότι "η θεραπεία δεν είναι μόνο η καταστολή και οι ειδικές δυνάμεις", ενώ έκανε λόγο και για"πολλές διασυνδέσεις" αυτών που ο ίδιος ονόμασε "κυκλώματα". Προσθέτει, πως "ένα πρόβλημα που δεν έχει χτυπηθεί στην Κρήτη ποτέ είναι η διακίνηση των όπλων και των πυρομαχικών". "Τεράστια ποσά μένουν σε κάποιους. Πιστόλι πουλιέται 500.000 δραχμές, ενώ η αξία του είναι μικρότερη". Τρία - τέσσερα κατοστάρικα στοιχίζει η μια σφαίρα στη μαύρη αγορά και μόνο σε κάθε γιορτή ρίχνονται στον αέρα εκατοντάδες!

Η καλλιέργεια χασίς "εκσυγχρονίζεται". Ο νομάρχης λέει ότι "ο νονός ασφαλίζει τον παραγωγό περισσότερο από την ασφάλεια που προσφέρει η επιδότηση".Αν καταστραφεί η καλλιέργεια, αποζημιώνει το κόστος και με ένα μικρό κέρδος...

"Οταν συλλάβουν έναν κακοποιό έρχεται στο δικαστήριο η "παρέα" του, όχι για να του συμπαρασταθεί, αλλά για να του δείξουν ότι είναι εκεί. "Θα σε βοηθήσουμε με δικηγόρους, αλλά μη μας βγάλεις και στη φόρα". Είναι απειλή για τον υπόδικο. Είναι κύκλοι ομόκεντροι και τεμνόμενοι. Χασισοφυτείες, όπλα, νονοί, δεν υπάρχει τίποτα μεμονωμένο.Οποιος μπαίνει σε αυτό το κύκλωμα δεν μπαίνει χωρίς πιστόλι".

"Οι πάντες ξέρουν τους κακοποιούς στα χωριά. "Κάποιοι" τους αγκαλιάζουν.Είναι πολιτική δύναμη, εκλογική πελατεία. Είναι τα άτομα που θα χρειαστώ να επιβάλλω και να περάσω την ψεύτικη πολιτική μου, το ρουσφέτι". Ο νομάρχης εστιάζει το πρόβλημα στην αλλαγή της νοοτροπίας. "Οταν βγάλανε το πιστόλι στον οδηγό μου, εκεί βρίσκονταν μάρτυρες που όμως "δεν είδαν τίποτα". Εχουμε να κάνουμε με νέους που είναι πολύ σκληροί σε σχέση με τους γονείς τους που είχαν και κάποια λεβεντιά. Φοβάται να κάνει τη δουλιά του ο αστυνομικός"...

"Θα πρέπει η πολιτεία να παίρνει μέτρα που να προλαμβάνουν τις παράνομες δραστηριότητες. Το να καταστέλλεις μόνο δε λύνει το πρόβλημα".Η διαπίστωση ανήκει στον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Ρεθύμνου και νομαρχιακό σύμβουλο της πλειοψηφίας Χ. Σφακιανάκη.

"Η ανεργία στο Ρέθυμνο και γενικά στην Κρήτη αρχίζει να εντείνεται. Δε συνδυάζεται αυτό με την έξαρση της εγκληματικότητας. Πιθανόν, όμως, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, να υπάρξει και τέτοιο πρόβλημα".

Το Εργατικό Κέντρο κατέθεσε στο παρελθόν προτάσεις και για την πρόληψη και για την καταστολή. "Στις περιοχές όπου υπάρχουν εξάρσεις υπάρχουν γενικότερα προβλήματα. Στα χωριά, ειδικά τα ορεινά, πέρα από το ότι υπάρχουν σκληρές συνθήκες ζωής, νιώθουν εγκαταλειμμένοι από την πολιτεία. Οταν ο δρόμος που συνδέει το χωριό είναι επί χρόνια σε τραγική κατάσταση, όταν η παρουσία των αρχών είναι όταν γίνονται εκλογές, όλα αυτά συνθέτουν έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης. Ποιος συγχωριανός θα βοηθήσει την αστυνομία; Η αστυνομία ζήτησε τη βοήθεια των πολιτών μέσω ανώνυμων καταγγελιών. Αυτό καταλαβαίνετε τι κινδύνους επισύρει.Τις προτάσεις μας τις στείλαμε σε κάθε αρμόδιο, αλλά ως συνήθως απαντήσεις δεν πήραμε". Τονίζει, επίσης, ότι "οι νόμοι δεν εφαρμόζονται σε κάθε κατεύθυνση, γιατί παρεμβαίνουν πολιτικοί, τοπικοί παράγοντες".

Ο συνομιλητής μας άνοιξε και το ζήτημα ενός ιδιότυπου ρατσισμού, με αφορμή τις έρευνες της Αστυνομίας ειδικά προς τους κατοίκους των Ζωνιανών. "Εγιναν έλεγχοι σε ανθρώπους που δεν έχουν δώσει ποτέ τους αφορμή στην αστυνομία. Οτι υπάρχουν στον Μυλοπόταμο λίγοι, που δημιουργούν αυτά τα προβλήματα, είναι γεγονός. Είναι όμως άδικο να παίρνει η μπάλα όλους. Εχουμε χρέος να αποτρέψουμε αυτόν το ρατσισμό γιατί δημιουργούνται και άλλες παρενέργειες".

Μας διηγείται ότι σε ένα σχολείο του Ρεθύμνου, μια καθηγήτρια είπε στην τάξη, ότι στα Ζωνιανά δεν μπορείς να κυκλοφορήσεις, επειδή από 10 χρονών τα παιδιά κρατούν πιστόλια. Σε ένα "Ζωνιανάκι", που διαμαρτυρήθηκε, η καθηγήτρια του είπε "μήπως κρατάς κι εσύ πιστόλι εδώ μέσα;"!

"Ποιες είναι οι αναπτυξιακές παρεμβάσεις σ' αυτές τις περιοχές; Η τουριστική ανάπτυξη του Ρεθύμνου έγινε με ανορθόδοξο τρόπο. Τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπεται η γεωργία και τρέχουν όλοι να γίνουν ξενοδοχοϋπάλληλοι. Θα γίνουμε όλοι υπηρέτες των ξένων;", καταλήγει.

Ο υποδιευθυντής της αστυνομικής διεύθυνσης Ρεθύμνου Ιωσήφ Λεπιδάκης προσπάθησε να φανεί καθησυχαστικός για την κατάσταση στην περιοχή. Είπε ότι"δεν έχουμε οργανωμένο έγκλημα", αλλά "μεμονωμένες περιπτώσεις", υπεραμύνθηκε των ΕΚΑΜ και θεωρεί ότι η αστυνομία κάνει απερίσπαστα τη δουλιά της, χωρίς"διαμεσολαβήσεις".

Η μη σήμανση των ζώων αποτελεί ένα πρόσθετο πρόβλημα. "Αυτό μάς δυσκολεύει στο να ελέγχουμε τους τρόπους διακίνησης". Η αστυνομία επικεντρώνει τις έρευνες για κλεμμένα ζώα στις κοινωνικές εκδηλώσεις και τα κρεοπωλεία. "Κάθε βδομάδα γνωρίζουμε σε ποια κέντρα της περιοχής θα γίνουν τέτοιες εκδηλώσεις. Δύο μέρες πριν δεχόμαστε ειδοποίηση από τους καταστηματάρχες, που είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν από την αστυνομική διάταξη και ελέγχουμε τα κρέατα πριν τη διάθεσή τους. Δυστυχώς σφαγεία δε λειτουργούν. Αν λειτουργούσαν, ο έλεγχος θα ήταν πιο ευχερής. Από τα περιφερειακά στέγαστρα, ούτε σφαγεία δεν μπορούμε να τα πούμε, που δεν πληρούν τους όρους υγιεινής, ή όταν συσσωρεύονται στα σφαγεία του Περάματος περισσότερα από όσα μπορούν να εξυπηρετήσουν είναι δυσκολότερος ο έλεγχος".Προσθέτει ότι "τα αστυνομικά τμήματα στην ύπαιθρο δεν είναι επανδρωμένα στον βαθμό που εμείς θέλουμε".

Εμφανίζεται κατηγορηματικός για το ότι "δεν υπάρχουν περιπτώσεις έμμεσων απελευθερώσεων από εξωγενείς παράγοντες". "Ακούγεται πολλές φορές ότι ο δράστης που συλλαμβάνεται φτάνει πιο γρήγορα στο σπίτι του από τον αστυνομικό. Γίνονται αυτά τα πράγματα, αλλά πώς;". Εξηγεί ότι μέχρι τη δίκη οι παθόντες δέχονται πιέσεις και καταθέτουν διαφορετικά. "Τα ίδια τα θύματα γίνονται δυο φορές θύματα και μετατρέπονται χωρίς να το πιστεύουν σε μάρτυρες υπεράσπισης. Το γνωρίζουν οι πάντες, αλλά σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν μπορεί να επιβάλει ποινή. Θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος αντιμετώπισης του αδικήματος. Θα πρέπει ο ζωοκλέφτης να οδηγείται στο Αυτόφωρο οποτεδήποτε συλληφθεί".