ΡΕΠΟΡΤΑΖ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ

Θερμοκήπιο παραγωγής αερίων

Στις 10 Δεκέμβρη υπογράφτηκε στο Κιότο της Ιαπωνίας, από εκπροσώπους 159 κρατών, το Πρωτόκολλο για τη συνθήκη - πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών στην Κλιματική Αλλαγή ή για λόγους συντομίας, το "Πρωτόκολλο του Κιότο".

Επρόκειτο για μια προγραμματισμένη Σύνοδο, την τρίτη κατά σειρά, της Διάσκεψης των Κρατών που υπέγραψαν την πιο πάνω συνθήκη - πλαίσιο στη Νέα Υόρκη, το Μάη του 1992, με στόχο να επεξεργαστεί και να υιοθετήσει δεσμευτικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών στην ατμόσφαιρα των αερίων που κύρια ευθύνονται για το φαινόμενο του "θερμοκηπίου" και κατά συνέπεια, για την κλιματική αλλαγή στον πλανήτη.

Σε αντίθεση με τις δύο προηγούμενες συνόδους, αυτής του Βερολίνου, το 1995 και της Γενεύης, το 1996, η Σύνοδος του Κιότο πήρε μεγάλη δημοσιότητα, κύρια στις παραμονές της διεξαγωγής της και λιγότερο στη διάρκεια των εργασιών της. Παραδόξως, από πρώτη τουλάχιστον ματιά, τα αποτελέσματα της Συνόδου αυτής, όπως αποτυπώθηκαν στο τελικό κείμενο που υιοθετήθηκε στο Πρωτόκολλο του Κιότο, πέρασαν στα ψιλά έως μέτρια γράμματα των ελληνικών εφημερίδων και αντίστοιχα των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, με εύλογη εξαίρεση το "Ριζοσπάστη" που κυκλοφόρησε την επομένη με το χαρακτηριστικό και εύστοχο πρωτοσέλιδο τίτλο: "Ηταν στραβό το κλίμα, το 'φαγαν και στο Κιότο".

Εμπόριο ρύπανσης...

Τη φορά αυτή, μετά την ψυχρολουσία της Διάσκεψης για τη Γη, στο Ρίο, πρέπει να παραδεχτούμε ότι η αισιοδοξία των διεθνών ΜΜΕ για τα αποτελέσματα της Συνόδου του Κιότο ήταν φρονίμως συγκρατημένη. Τα δυτικοευρωπαϊκά, ειδικότερα, "μέσα" προετοίμαζαν το κοινό τους για κάποια μέτρια "επιτυχία, εξαιτίας των κακών" Αμερικανών και των συνοδοιπόρων τους Γιαπωνέζων, αλλά, ως ένα βαθμό, και της "περιορισμένης" περιβαλλοντικής αντίληψης των αναπτυσσόμενων χωρών.

Μετά από τέτοια προετοιμασία το έδαφος ήταν πρόσφορο για κάθε είδους εκτιμήσεις την επομένη της λήξης της Συνόδου:

- Ο πλανητάρχης παρουσιάστηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος μιλώντας για "γιγάντιο βήμα προς τα μπρος" και για "ιστορική συμφωνία" πέρα από τις προσδοκίες του.

- Η επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, κ. Μπιέρεγκαρντ, πιο προσεκτική, περιορίστηκε να μιλήσει για ένα "πρώτο σημαντικό βήμα" και "σημείο μη επιστροφής" στη μάχη κατά των αερίων του "θερμοκηπίου". Δεν παρέλειψε μάλιστα να εκφράσει την "ευχάριστη έκπληξή της για την υποχώρηση των Αμερικανών"!

- Στον αντίποδα των πιο πάνω πανηγυρισμών η επιστημονική κοινότητα και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις είπαν τα πράγματα με τ' όνομά τους: "Παράθυρα και εμπόριο ρύπανσης", "φάρσα και τραγωδία", "ανικανότητα των κυβερνήσεων για την προστασία του πλανήτη", "συνεχίζονται ακάθεκτες οι εκπομπές αερίων", ήταν μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που δόθηκαν.

Υστερα απ' όλα αυτά, εύλογα αναρωτιέται ο μέσος αναγνώστης κι ο τηλεθεατής; "Τι, επιτέλους, αποφασίστηκε στο Κιότο;".

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:

Στα μέτρα των πολυεθνικών

1.Το Πρωτόκολλο εκτιμά ότι στην "περίοδο δέσμευσης", δηλ. στην πενταετία 2008 έως 2012, εάν υλοποιηθούν τα όρια που τίθενται σε 39, αρχικά, χώρες(περιλαμβάνονται όλες οι αναπτυγμένες οικονομικά χώρες), τότε η μέση ετήσια ποσότητα, για την περίοδο αυτή, έξι αερίων "θερμοκηπίου" (κύρια διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου), αναγμένη σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, θα είναι μειωμένη κατά 5%, σε σχέση με τις εκπομπές των ίδιων χωρών το 1990.

Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι:

α. Η πραγματική μείωση των αερίων "θερμοκηπίου" σε παγκόσμιο επίπεδο θα είναι, για την ίδια πενταετία, πολύ μικρότερη του 5%, αφού οι υπόλοιπες χώρες (κύρια οι αναπτυσσόμενες) του πλανήτη, θα εξακολουθούν να αυξάνουν τις εκπομπές των αερίων αυτών.

β. Δεν τίθεται κανένα όριο και ουσιαστικός περιορισμός για όλη την περίοδο από το 1998 έως και το 2007, δηλ. για 10 ολόκληρα χρόνια. Αυτό στην πράξη σημαίνει, ότι η δεκαετία αυτή δίνεται ως "περίοδος χάριτος" στις πολυεθνικές για τη μεγιστοποίηση της εκμετάλλευσης του ήδη επενδυτικού κεφαλαίου, που θα οδηγήσει σε μια πολύ μεγαλύτερη ετήσια αύξηση των αερίων εκπομπών σε όλη την πολύχρονη αυτή περίοδο.

Εάν, δηλαδή, δεν παγιδευτεί κανείς στο λογιστικό τέχνασμα της πενταετίας 2008 - 2012 και θελήσει να υπολογίσει τη μέση ετήσια παραγωγή αερίων από σήμερα που υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο μέχρι το 2012, θα διαπιστώσει ότι, ακόμη και αν τηρηθούν τα συμφωνηθέντα, θα υπάρξει μια τεράστια αύξησητων εκπομπών σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Πραγματικό θερμοκήπιο εντατικής παραγωγής αερίων.

2. Το Πρωτόκολλο ανάγει σε Αρχή του Διεθνούς Δικαίου την ολωσδιόλου βάρβαρη αντίληψη για Μεταφορά του Συντελεστή Ρύπανσης. Η ανήθικη αυτή πρόταση των Αμερικανών έγινε στα γρήγορα δεκτή, τόσο από τους εταίρους της ΕΕ, όσο και (με ιδιαίτερη μάλιστα ευχαρίστηση) από τη δοκιμάζουσα την "Οικονομία της Αγοράς" (ο όρος αναφέρεται στο Πρωτόκολλο) κυβέρνηση του Γιέλτσιν. Σύμφωνα με αυτήν, η Ρωσία θα μπορεί να πουλάει στην Αμερική το δικαίωμα να παράγει επιπλέον τους αέριους ρύπους, που η ίδια, σαν αποτέλεσμα της βιομηχανικής της αποδυνάμωσης, δεν είναι σε θέση να παράξει. Σαν αντάλλαγμα της παραχώρησης αυτής, η ΕΕ απόκτησε το δικαίωμα να μεταθέσει, όσα υπόλοιπα "ρύπανσης της απομείνουν από την πρώτη περίοδο δέσμευσης" (2008 - 2012) στην επόμενη. Ετσι, οι οικολογίζοντες Δυτικοευρωπαίοι καπιταλιστές που πήγαν, υποτίθεται, στο Κιότο να παλέψουν για μείωση των εκπομπών κατά 15% σε σχέση με το 1990, όχι μόνο τα βρήκαν στο 8% (στην πραγματικότητα πολύ πιο κάτω απ' αυτό που οι ίδιοι προγραμμάτιζαν για τον εαυτό τους, ελέω και της πυρηνικής ενέργειας), αλλά κέρδισαν και το δικαίωμα για μεγαλύτερα περιθώρια ρύπανσης στην επόμενη "περίοδο δέσμευσης", δηλ. τη μετά το 2012.

3. Παράλληλα με το ξεχείλωμα των στόχων του, το Πρωτόκολλο είναι ένα άτολμο, από την πλευρά των νομικών δεσμεύσεων και κυρώσεων, κείμενο. Για το μείζον αυτό θέμα παραπέμπει στην επόμενη Σύνοδο των κρατών που το υπέγραψαν, προκειμένου αυτή να καθορίσει τις συνέπειες από τη μη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του Πρωτοκόλλου, οι οποίες, όμως, για να ισχύσουν, θα πρέπει να υιοθετηθούν με την πολυδαίδαλη και αναποτελεσματική διαδικασία των τροποποιήσεων.

4. Ακόμη, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι το κάθε κράτος που υπέγραψε το Πρωτόκολλο, δεσμεύεται από αυτό, μόνο όταν το κυρώσει με τα δικά του νομοθετικά Σώματα. Και είναι ήδη γνωστή η θέση των αντιπάλων του Κλίντον, ότι δε θα κυρώσουν το Πρωτόκολλο, θέση που για τους δικούς τους λόγους πρόλαβαν με ιδιαίτερη έμφαση. Κι ας μην ξεχνάμε επίσης, ότι το κάθε κράτος - μέλος, διατηρεί το δικαίωμα διαφοροποίησης από το Πρωτόκολλο, ύστερα από σχετική προειδοποίηση. Δυνατότητες που αφήνουν ανοιχτό για όλη την επόμενη 10ετία το παζάρι μεταξύ των πολυεθνικών και των πολιτικών εκφραστών τους για την εκμετάλλευση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων που ξανοίγονται σε τομείς όπως η Ενέργεια, η Μετάλλευση και η Χημική Βιομηχανία, η Αγροτική Παραγωγή, η Διαχείριση των Υγρών και Στερεών Αποβλήτων, η Περιβαλλοντική Προστασία, η Ερευνα στους πιο πάνω τομείς. Και μάλιστα με εξασφαλισμένο από τα πριν μεγάλο μέρος των χρηματοδοτήσεων από δημόσιους πόρους. Πρώτος ο Κλίντον υποσχέθηκε κιόλας τη διάθεση των 5 πρώτων δισ. δολαρίων για την ανάπτυξη, όπως είπε, μεθόδων εξοικονόμησης ενέργειας και προγραμμάτων καθαρής τεχνολογίας.

Πάλη και συντονισμένη δράση

Αυτή λοιπόν είναι η πραγματική ουσία της Συνθήκης του Κιότο: Φάρσα και τραγωδία σ' ένα θέατρο του παραλόγου, που στήνουν οι ιμπεριαλιστές, κάθε φορά που θέλουν να ξαναμοιράσουν την τράπουλα... Μόνο που αυτή τη φορά το παιχνίδι είναι χοντρό, γίνεται σε βάρος όλου του πλανήτη, σε βάρος της ίδιας της βιολογικής υπόστασης εκατοντάδων εκατομμυρίων κατοίκων του... Κατάκλυση από τη θάλασσα μεγάλου μέρους παραλιακών εδαφών και εξαφάνιση πολλών περιοχών, σε συνδυασμό με έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, μείωση της απόδοσης πολλών καλλιεργειών, ευνοϊκότερες συνθήκες εξάπλωσης επιδημικών ασθενειών, είναι μερικές μόνο από τις επαπειλούμενες καταστροφές, εξαιτίας της επιδείνωσης της κλιματικής αλλαγής, που προκαλείται από το φαινόμενο του "θερμοκηπίου".

Τα περιθώρια στενεύουν. Μέτρα πρέπει να παρθούν άμεσα. Και οι μόνοι που δεν μπορούν να τα πάρουν είναι αυτοί που ευθύνονται για τη σημερινή κατάντια της Γης μας, αυτοί που συνεχίζουν να συσσωρεύουν πλούτη κι εξουσία σε βάρος του άμεσου, πια, μέλλοντός της. Υστερα από αυτά, ένας δρόμος απομένει: Η οργανωμένη πάλη του μαζικού κινήματος σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, η συντονισμένη δράση των λαών σ' όλο τον κόσμο.

Μπάμπης ΖΙΩΓΑΣ

Μέλος του Τμήματος Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Περιβάλλοντος της ΚΕ του ΚΚΕ