ΒΑΓΔΑΤΗ - ΑΓΚΥΡΑ - ΤΖΕΝΤΑ - ΠΑΡΙΣΙ - ΜΟΣΧΑ.-

Εντείνονται οι πιέσεις της Ουάσιγκτον προς τους απανταχού συμμάχους της για την εξασφάλιση υποστήριξης σε ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ. Εντούτοις, τα αραβικά κράτη, στην πλειοψηφία τους, εμφανίζονται διστακτικά ως προς την ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Παράλληλα σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται και οι διπλωματικές προσπάθειες της Μόσχας για εξεύρεση λύσης στη νέα κρίση που έχει παρουσιαστεί στις σχέσεις του Ιράκ με τα Ηνωμένα Εθνη. Την ίδια στιγμή, έξι αεροσκάφη του βρετανικού πολεμικού ναυτικού αναχώρησαν, χτες, με σκοπό να συνοδεύσουν το βρετανικό αεροπλανοφόρο "Ιλούστριους" που κατευθύνεται στον Κόλπο για να αντικαταστήσει το "Ινβίνσιμπλ".

Σειρά επαφών είχε με Αραβες ηγέτες κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ, η οποία αναμένεται, σήμερα, στην Αίγυπτο μετά από ολιγόωρη στάση στο Μπαχρέιν. Παρά τις αλλεπάλληλες συζητήσεις, η Μαντλίν Ολμπράιτ φαίνεται ότι δεν κατάφερε να εκμαιεύσει την υποστήριξη, παρά μόνο της ηγεσίας του εμιράτου του Κουβέιτ, ενώ μάλλον αρνητικές ήταν οι ηγεσίες της Ιορδανίας και της Σαουδικής Αραβίας. Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, κατά την άφιξή της στη Σαουδική Αραβία χτες το πρωί, προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, τονίζοντας ότι "δεν υπάρχει κανένα ζήτημα διαφωνίας με τις αραβικές ηγεσίες". Μάλιστα, σύμφωνα με ανώτερο Αμερικανό αξιωματούχο, η Ολμπράιτ μετέφερε στον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο Αμπντάλα και τον υπουργό Εξωτερικών πρίγκιπα Σαούντ, με τους οποίους είχε μακροσκελείς συνομιλίες, επιστολή του Ιορδανού βασιλιά Χουσεϊν προς τον αδελφό του πρίγκιπα Χασάν, μέσα στην οποία καταδικάζει τη στάση της ιρακινής ηγεσίας απέναντι στα Ηνωμένα Εθνη. Οπως τόνιζε ο Αμερικανός αξιωματούχος, στόχος της Ολμπράιτ ήταν να ασκήσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση προς τους Σαουδάραβες συνομιλητές της, μέσω της επιστολής του Ιορδανού βασιλιά, ο οποίος αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια του Πολέμου στον Κόλπο το 1991 είχε υποστηρίξει τον Ιρακινό Πρόεδρο.

Οι προσπάθειες της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών, όμως, δε φαίνεται να πετυχαίνουν τον "ποθητό στόχο", καθώς ο αραβικός κόσμος εμφανίζεται αντίθετος στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Ανώτερος Σαουδάραβας αξιωματούχος, που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του, τόνιζε, λίγες ώρες πριν από την άφιξη της Ολμπράιτ, ότι η χώρα του δεν πρόκειται να βοηθήσει ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση κατά του Ιράκ, μέσω της παραχώρησης των στρατιωτικών της εγκαταστάσεων στα αμερικανικά αεροσκάφη. Ανάλογες, όμως, ήταν και οι δηλώσεις ανώτερου Ιορδανού αξιωματούχου, ο οποίος δήλωσε ότι ο βασιλιάς Χουσεϊν, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τη Μαντλίν Ολμπράιτ την Παρασκευή το βράδυ στο Λονδίνο, κατέστησε σαφές ότι η Ιορδανία δεν πρόκειται να παραχωρήσει τις στρατιωτικές της εγκαταστάσεις για τη διευκόλυνση ενδεχόμενης στρατιωτικής επέμβασης κατά του Ιράκ.

Την επιμονή της στην εξεύρεση διπλωματικής λύσης εξέφρασε, άλλη μια φορά, η Αγκυρα, στην οποία βρέθηκαν, χτες για λίγες ώρες, ο Αμερικανός βοηθός υπουργού Εξωτερικών Μαρκ Γκρόσμαν και ο υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ πτέραρχος Τζόσεφ Ράλστον. Οι δύο άνδρες συναντήθηκαν με τον αρχηγό και τον υπαρχηγό του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγούς Ισμαήλ Χακί Καρανταγί και Τσεβίκ Μπιρ.Μετά το τέλος της συνάντησής τους, ο Μαρκ Γκρόσμαν αρκέστηκε να δηλώσει ότι συμφώνησαν "στην αναγκαιότητα συμμόρφωσης της Βαγδάτης με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας" και επανέλαβε τις γνωστές αμερικανικές θέσεις περί μικρής δυνατότητας επιτυχίας των διπλωματικών προσπαθειών.

Από την άλλη πλευρά, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Νετζαντί Ουτκάν δήλωσε ότι δεν τέθηκε θέμα παραχώρησης της στρατιωτικής βάσης του Ιντσιρλίκ και ότι εντός της βδομάδας θα μεταβεί στη Βαγδάτη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ, αναλαμβάνοντας νέα διπλωματική πρωτοβουλία. Ο Τζεμ, μάλιστα, βρέθηκε χτες στο Παρίσι, όπου είχε συνομιλίες με τη γαλλική ηγεσία, προκειμένου να συντονιστούν οι κινήσεις των δύο χωρών καθώς αργά χτες το βράδυ αναμενόταν στη Βαγδάτη και ο Γάλλος διπλωμάτης Μπερτράν Ντουφούρκ με στόχο την εξεύρεση διπλωματικής λύσης.Οπως δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, η Γαλλία, η Ρωσία και η Τουρκία, οι οποίες έχουν αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες, βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία και συντονισμό. Ανάλογες δηλώσεις έκανε και η εκπρόσωπος του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών Αν Γκαζό Σεκρέ.

Ενα μικρό βήμα προς την εξεύρεση πολιτικής μέσης λύσης διατείνεται, όμως, ότι πέτυχε η Μόσχα. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο ΙΤΑΡ - ΤΑΣΣ, ο Σεργκέι Γιαστζέμπσκι, εκπρόσωπος του Ρώσου Προέδρου Μπορίς Γιέλτσιν, δήλωσε ότι η ιρακινή ηγεσία υποχώρησε, εν μέρει, στις πιέσεις του Ρώσου απεσταλμένου υφυπουργού Εξωτερικών Βίκτορ Ποσουβαλιούκ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντα με το πρακτορείο, ο Ιρακινός Πρόεδρος δήλωσε έτοιμος να συναντηθεί με τον επικεφαλής των επιθεωρητών της UNSCOM Ρίτσαρντ Μπάτλερ και φέρεται διατεθειμένος να ανοίξει "υπό όρους" τις πύλες 8 Προεδρικών Μεγάρων στους επιθεωρητές. Ο Γιαστζέμπσκι φέρεται να δήλωσε, με βάση την ενημέρωση που είχε ο Μπορίς Γιέλτσιν από τον υπουργό Εξωτερικών Γεβγκένι Πριμακόφ, ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν θα δεχτεί τους επιθεωρητές σε 8 Προεδρικά Μέγαρα υπό τον όρο ότι θα έχουν την ιδιότητα των εκπροσώπων των κυβερνήσεών τους και θα συνοδεύονται από τους διπλωματικούς εκπροσώπους των 5 χωρών - μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Οπως υποστηρίζει το Ρωσικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η πρόταση του Ποσουβαλιούκ αφορούσε όλα τα Προεδρικά Μέγαρα, αλλά ο Ιρακινός Πρόεδρος δεν υποχώρησε. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογη ιρακινή πρόταση είχε απορριφθεί πέρσι από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Ο Μπορίς Γιέλτσιν είχε τηλεφωνική επικοινωνία τόσο με τον Αμερικανό ομόλογό του Μπιλ Κλίντον, της οποίας λεπτομέρειες δεν έγιναν γνωστές, όσο και με τον Γάλλο Πρόεδρο Ζακ Σιράκ, με τον οποίο συμφώνησαν στην επιμονή στους στη διπλωματική οδό. Συγκρατημένη ήταν, πάντως, η αμερικανική αντίδραση στη γνωστοποίηση της είδησης. Ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Ουίλιαμ Κοέν, αν και παραδέχτηκε ότι πρέπει να "εξεταστεί η νέα ιρακινή θέση που φέρεται να πέτυχε η ρωσική πρωτοβουλία", τόνισε πως δεν αίρεται το γεγονός ότι ο Ιρακινός Πρόεδρος συνεχίζει να εμπαίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας. Πάντως, αργά χτες το βράδυ, ιρακινή κυβερνητική πηγή υποστήριξε ότι ουδεμία συμφωνία δεν έχει επιτευχθεί ανάμεσα στην ηγεσία της Βαγδάτης και τον Βίκτορ Ποσουβαλιούκ.

Διπλωματική πρωτοβουλία, όμως, για την αποκλιμάκωση της κρίσης φαίνεται ότι αποφάσισε να αναλάβει και ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ. Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών γνωστοποίησε ότι ο Μουμπάρακ, ως Πρόεδρος της τελευταίας Αραβικής Συνόδου το 1996, πρόκειται να έχει σειρά επαφών με Αραβες ηγέτες, προκειμένου να υιοθετηθεί μια αραβική "κοινή και θετική" στάση υπέρ των διπλωματικών μέσων. Ανακοινώθηκε, επίσης, ότι ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου Εσμάτ Αμπντέλ Μεγκίν θα έχει συνομιλίες, την Τετάρτη, στη Βαγδάτη με τον Ιρακινό υπουργό Εξωτερικών Μοχάμαντ Σαϊντ αλ Σάχαφ.Μάλιστα, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος θα συναντηθεί, σήμερα, και με Ισραηλινούς αξιωματούχους, με τους οποίους ανάμεσα στα υπόλοιπα θα συζητήσει και την κρίση στον Περσικό Κόλπο και θα προσπαθήσει να κατευνάσει τα πνεύματα, καθώς στο Ισραήλ τείνει να επικρατήσει πανικός μετά από την είδηση ότι τέθηκαν σε επιφυλακή τα αντιβαλλιστικά συστήματα με πυραύλους "Πάτριοτ" στην έρημο Νεγκέζ.

Την κρίσιμη αυτή στιγμή επέλεξε ο ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν για να καταθέσει στο 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας πρόταση για διπλασιασμό των ποσοτήτων πετρελαίου που επιτρέπεται στο Ιράκ να διακινεί κάθε εξάμηνο, προκειμένου, όπως είπε, "να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική τραγωδία".

Ψυχραιμία, όμως, φαίνεται ότι επικρατεί στη Βαγδάτη, όπου συνεδρίασε, χτες, εκτάκτως το Κοινοβούλιο και αποφάσισε να μη λάβει κανένα αμυντικό μέτρο έκτακτης ανάγκης μέχρι να ολοκληρωθούν οι μεσολαβητικές προσπάθειες της Τουρκίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας την Πέμπτη. Επιπλέον, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Πετρελαίου, δε θεωρήθηκε, ακόμη, αναγκαίο να ληφθούν μέτρα προστασίας των ιρακινών διυλιστηρίων, όπως είχε γίνει κατά την κρίση του Νοέμβρη. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι κατά τον πόλεμο του Κόλπου τα αμερικανικά αεροσκάφη βομβάρδισαν τα ιρακινά διυλιστήρια, τα οποία - όπως υποστηρίζει η Βαγδάτη - κατέστρεψαν σχεδόν ολοσχερώς.

Οι Αμερικανοί ανακοινώνουν, σε "συμμάχους" και "φίλους" τις ειλημμένες τους αποφάσεις για το "χειρισμό" της υπόθεσης του Ιράκ. Χτες ο βοηθός υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Μ. Γκρόσμαν, επισκέφτηκε τον υπουργό Αμυνας Α. Τσοχατζόπουλο και του ανακοίνωσε πως η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει με την ισχύ των όπλων που συγκεντρώνονται στον Περσικό Κόλπο την "πρόκληση" του Σαντάμ Χουσεϊν.

Ο Αμερικανός υπουργός, μάλιστα, επανέλαβε στον Α. Τσοχατζόπουλο, την άποψη της Ουάσιγκτον, σύμφωνα με την οποία δεν απαιτείται νέα απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκειμένου η αμερικανική πολεμική μηχανή να αναλάβει δράση.

Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Αμυνας, ο Αμερικανός υπουργός δε ζήτησε κάποια ιδιαίτερη διευκόλυνση από την Ελλάδα ενόψει της νέας επιδρομής που σχεδιάζουν κατά του Ιράκ. Προφανώς, οι Αμερικανοί θεωρούν δεδομένες τις διευκολύνσεις που έχουν στη Σούδα ή το Ακτιο...

Πάντως στην παρούσα φάση των προετοιμασιών για την επίθεση κατά του Ιράκ, η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει πως οι Αμερικανοί δε ζητούν καμία βοήθεια, ούτε από την Ελλάδα, ούτε από την Τουρκία.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Αμερικανός βοηθός υπουργός δεν έκρυψε τις πιθανότητες "έκρηξης" στην περιοχή του Κόλπου. Αντίθετα, θέλησε να μεταφέρει και στην Αθήνα το μήνυμα της Ουάσιγκτον, για την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ να "συνετίσουν" τη Βαγδάτη.

Ο Α. Τσοχατζόπουλος από την πλευρά του, εξέφρασε τις "ευχές" της ελληνικής κυβέρνησης, η κρίση με το Ιράκ να βρει λύση μέσα από διπλωματικές διεργασίες και επισήμανε στον Αμερικανό συνομιλητή του ότι η ανάληψη στρατιωτικής δράσης θα πολλαπλασιάσει το τεράστιο πρόβλημα που ήδη αντιμετωπίζει αυτή η χώρα με τους τεράστιους δείκτες παιδικής θνησιμότητας.

Δοκιμές πολέμου στο αεροπλανοφόρο "Ουάσιγκτον"